Ҳарбий ёки муқобил хизматга чақирилиши муносабати билан ходимни қандай ишдан бўшатиш керак

Ўзбекистонда ҳар йили баҳорда президент қарорига асосан фуқароларнинг муддатли ҳарбий хизматга ҳамда сафарбарлик чақируви резервидаги хизматга чақирилиши ўтказилади  . 2023 йил 30 апрелдан кучга кирадиган янги Меҳнат кодексининг талабларини инобатга олган ҳолда бундай вазиятда иш берувчи қандай ҳаракат қилиш кераклигини «Норма» эксперти Валерия ЛЯНДРЕС тушунтирди:

– Меҳнат шартномаси тарафларига боғлиқ бўлмаган ва меҳнат муносабатларининг давом этишига тўсқинлик қилувчи объектив сабаблар янги Меҳнат кодексининг 168-моддасида санаб ўтилган. Ҳарбий хизматга чақирув мана шундай ҳолатлардан биридир.

Агар ходим ҳарбий ёки муқобил хизматга чақирилган бўлса,  у билан меҳнат шартномаси айнан шу асос бўйича бекор қилинади .

Бу вазиятда:

• касаба уюшмаси қўмитаси ёки ходимларнинг бошқа вакиллик органининг розилиги талаб қилинмайди;
• ходимни у билан бўлғуси меҳнат шартномаси бекор қилиниши ҳақида огоҳлантириш керак эмас.

Ҳарбий хизматга чақирилган ходим иш берувчига буйруқ – «ҳисоб-китоб чақируви»ни тақдим қилади, у ишдан бўшатишга асос бўлади.

Ҳаракатлар алгоритми

1. Меҳнат шартномасини янги Меҳнат кодексининг 168-модда 1-банди бўйича бекор қилинг.

2. Чақирилувчи ишдан бўшагандан кейин унинг иш жойини сақламанг.

3. Хизматдан захирага бўшатилган ходим камдан кам ҳолларда кейинчалик қайта ишга жойлашиш тўғрисида сизга мурожаат қилиши мумкин.  Агар ишга жойлашиш масаласи бўйича ҳарбий хизматга чақирилган кундан мурожаат қилган кунгача кўпи билан уч ой ўтган бўлса, иш берувчи уни аввалги иш жойига (лавозимига) қабул қилиши шарт . Бу ҳолатда ишга жойлашишни рад этиш мумкин эмас. Чақирилувчининг ўрнига ишга қабул қилинган  ходим билан меҳнат шартномасини янги Меҳнат кодексининг 168-модда 2-банди бўйича бекор қилинг.

Агар ходимга аввалги иш жойини тақдим қилиш имконсиз ( масалан, ташкилот тугатилган) бўлса, маҳаллий меҳнат органи ишга жойлаштиришни, зарур бўлганда эса уларни бепул касбга тайёрлаш, қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни таъминлайди .

Чақирилувчини ишдан бўшатиш қандай расмийлаштирилади

1. Меҳнат шартномасини бекор қилиш тўғрисидаги буйруқ мудофаа ишлари органининг кун тартиби асосида чиқарилади. Ходим ариза ёзиши шарт эмас.

2. Ходимнинг охирги иш кунида ЯММТда меҳнат шартномасини бекор қилишни рўйхатдан ўтказинг, унга ишдан бўшаганлиги тўғрисидаги ёзув билан  қоғоз шаклидаги меҳнат дафтарчаси (агар мавжуд бўлса), электрон меҳнат дафтарчасидан кўчирма, ишдан бўшатиш тўғрисидаги буйруқ нусхасини беринг.

3. Чақирилувчи билан меҳнат шартномаси бекор қилинганда иш берувчи қуйидагиларни тўлаш орқали  тўлиқ ҳисоб-китобни амалга оширади:

• ишдан бўшатиш куни иш ҳақи;
• ўртача ойлик иш ҳақидан кам бўлмаган ишдан бўшатиш нафақаси ;
• фойдаланилмаган меҳнат таътил кунлари учун (агар мавжуд бўлса) компенсация .

Эътибор беринг

Шу асосда ишдан бўшатаётганда ходимнинг иш ҳақидан ишлаб берилмаган таътил кунлари учун ушлаб қолишлар амалга оширилиши мумкин эмас .