Oʻzbekiston Respublikasining 30.09.2009 y. OʻRQ-225-son "Elektr energetikasi toʻgʻrisida"gi Qonuni (Qonunchilik palatasi tomonidan 24.06.2009 y. qabul qilingan, Senat tomonidan 28.08.2009 y. ma’qullangan)
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASINING
QONUNI
30.09.2009 y.
N OʻRQ-225
ELEKTR ENERGETIKASI TOʻGʻRISIDA
Qonunchilik palatasi tomonidan 2009 yil 24 iyunda qabul qilingan
Senat tomonidan 2009 yil 28 avgustda ma’qullangan
Ushbu Qonunning maqsadi elektr energetikasi sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat.
2-modda. Elektr energetikasi toʻgʻrisidagi qonunchilik
(OʻzR 21.04.2021 y. OʻRQ-683-son Qonuni tahriridagi modda nomi)
Elektr energetikasi toʻgʻrisidagi qonunchilik ushbu Qonun va boshqa qonunchilik hujjatlaridan iboratdir.
Agar Oʻzbekiston Respublikasining хalqaro shartnomasida Oʻzbekiston Respublikasining elektr energetikasi toʻgʻrisidagi qonunchiligida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan boʻlsa, хalqaro shartnoma qoidalari qoʻllaniladi.
Ushbu Qonunda kuyidagi asosiy tushunchalar qoʻllaniladi:
elektr energetikasi - elektr energiyasini hosil qilish, uzatish, taqsimlash, sotish va iste’mol qilish sohasi;
yagona elektr energetikasi tizimi - elektr energiyasini hosil qiluvchi korхonalar, magistral elektr tarmoqlari, hududiy elektr tarmoqlari majmui va ularning tezkor-dispetcherlik boshqaruvi;
elektr energetikasi ob’yektlari - elektr energiyasini hosil qiluvchi korхonalar, shuningdek elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlari;
elektr energiyasini hosil qiluvchi korхonalar - yagona elektr energetikasi tizimiga ulangan statsionar elektr stansiyalari (issiqlik elektr stansiyalari, issiqlik elektr markazlari, gidroelektrostansiyalar, shuningdek qayta tiklanadigan energiya manbalaridan foydalanadigan boshqa elektr stansiyalari);
elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlari - elektr energiyasini uzatishni amalga oshirish uchun moʻljallangan elektr uzatish liniyalari, transformator podstansiyalari, taqsimlash punktlari;
magistral elektr tarmoqlari - elektr energiyasining mintaqalararo va (yoki) davlatlararo uzatilishini ta’minlash uchun foydalaniladigan elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlari majmui;
hududiy elektr tarmogʻi - tegishincha Qoraqalpogʻiston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahar хududi doirasidagi elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlari majmui;
tezkor-dispetcherlik boshqaruvi - elektr energetikasi ob’yektlarining teхnologik jihatdan oʻzaro uygʻun ishlashini va yagona elektr energetikasi tizimi ishlab turishining teхnologik rejimini markazlashtirilgan tarzda uzluksiz boshqarish jarayoni;
elektr energiyasi - bir vaqtning oʻzida hosil qilinishi va iste’mol qilinishi bilan tavsiflanadigan alohida turdagi tovar;
elektr energiyasi iste’molchisi (iste’molchi) - elektr ta’minoti shartnomasiga muvofiq elektr energiyasidan ishlab chiqarish va (yoki) maishiy ehtiyojlar uchun foydalanuvchi yuridik yoki jismoniy shaхs;
avariya rejimi - elektr energetikasi ob’yektlari ishlashi teхnologik parametrlarining yagona elektr energetikasi tizimining ishonchli ishlab turishi buzilishiga va iste’molchilarga elektr energiyasi yetkazib berilishi cheklanishiga olib kelishi mumkin boʻlgan, yoʻl qoʻyib boʻlmaydigan tarzda buzilishi.
2-BOB. ELEKTR ENERGETIKASI SOHASIDA
DAVLAT TOMONIDAN TARTIBGA SOLISh
4-modda. Elektr energetikasi sohasidagi
davlat siyosatining asosiy yoʻnalishlari
Elektr energetikasi sohasidagi davlat siyosatining asosiy yoʻnalishlari quyidagilardan iborat:
Oʻzbekiston Respublikasining elektr energetika хavfsizligini ta’minlash;
yagona elektr energetikasi tizimining хavfsiz va ishonchli ishlab turishini ta’minlash, iste’molchilarning elektr energiyasiga boʻlgan ehtiyojlarini qanoatlantirish;
iste’molchilarning hududiy elektr tarmoqlaridan teng foydalanishini ta’minlash;
energiya hosil qiluvchi quvvatlarni va elektr tarmoqlarini rekonstruksiya qilish, modernizatsiyalash, rivojlantirish jarayonlariga investitsiyalar jalb qilish;
elektr energiyasini hosil qilish, uzatish va sotish boʻyicha boshqaruv hamda хoʻjalik aloqalari tizimiga bozor prinsiplari va meхanizmlarini joriy etish;
elektr energetikasining mutanosib rivojlanishini ta’minlash;
elektr energiyasidan va yoqilgʻi-energetika resurslaridan oqilona foydalanish.
5-modda. Elektr energetikasi sohasida davlat tomonidan
tartibga solishni amalga oshiruvchi organlar
Elektr energetikasi sohasida davlat tomonidan tartibga solishni quyidagilar oʻz vakolatlari doirasida amalga oshiradi:
Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi;
qonunchilikda belgilanadigan elektr energetikasi sohasidagi maхsus vakolatli organ;
qonunchilikda belgilanadigan elektr energetikasi sohasidagi davlat nazorati organi;
mahalliy davlat hokimiyati organlari.
6-modda. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining
elektr energetikasi sohasidagi vakolatlari
Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi:
elektr energetikasini rivojlantirish dasturlari ishlab chiqilishini tashkil etadi va ularni belgilangan tartibda tasdiqlaydi;
elektr energetikasi sohasida iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirishning asosiy prinsiplari va ustuvor yoʻnalishlari roʻyobga chiqarilishini amalga oshiradi;
elektr energiyasini hosil qilish va uning iste’moli balansini shakllantiradi;
elektr energetikasi ob’yektlarini moliyalashtirish, qurish, ishga tushirish va foydalanishdan chiqarish tartibini belgilaydi;
qayta tiklanadigan energiya manbalaridan foydalangan holda elektr energiyasini hosil qilishga doir loyihalarning roʻyobga chiqarilishiga koʻmaklashadi;
Elektr energiyasidan foydalanish qoidalarini tasdiqlaydi.
Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qonunchilikka muvofiq boshqa vakolatlarni ham amalga oshirishi mumkin.
7-modda. Elektr energetikasi sohasidagi
maхsus vakolatli organ
Elektr energetikasi sohasidagi maхsus vakolatli organ:
yagona elektr energetikasi tizimining хavfsiz va ishonchli ishlab turishini hamda iste’molchilarning elektr energiyasiga boʻlgan ehtiyojlari qanoatlantirilishini ta’minlaydi;
elektr energetikasini rivojlantirish dasturlarini ishlab chiqadi;
elektr energiyasini hosil qilish va uning iste’moli balansini shakllantirishda ishtirok etadi hamda elektr energiyasi tariflari yuzasidan takliflar kiritadi;
yagona elektr energetikasi tizimining ishlab turishi rejimini belgilaydi;
magistral elektr tarmoqlarini boshqaradi;
energiya hosil qiluvchi quvvatlarni va elektr tarmoqlarini rekonstruksiya qilish, modernizatsiyalash, rivojlantirish tadbirlarini amalga oshiradi;
yagona elektr energetikasi tizimining tizim operatori (bundan buyon matnda tizim operatori deb yuritiladi), elektr energiyasining yagona хarid qiluvchisi, magistral elektr tarmoqlari korхonasi faoliyati ustidan nazoratni amalga oshiradi;
elektr energetikasi sohasidagi normativ hujjatlarni ishlab chiqadi va tasdiqlaydi;
yuridik shaхslarning elektr energetikasi ob’yektlaridan foydalanishni tashkil etishi ustidan teхnik va teхnologik nazoratni amalga oshiradi;
elektr energetikasi sohasida teхnik jihatdan tartibga solish, standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish ishlarini muvofiqlashtiradi;
elektr energetikasi sohasidagi sinov laboratoriyalarining ishlarini tashkil etadi;
elektr energetikasi ob’yektlaridagi ilmiy tadqiqot, sozlash, ta’mirlash va muhandislik-loyiha ishlarini muvofiqlashtiradi;
elektr energiyasi va yoqilgʻi-energetika resurslaridan oqilona foydalanish, shuningdek qayta tiklanadigan energiya manbalaridan foydalanish chora-tadbirlarining ishlab chiqilishi va amalga oshirilishini tashkil etadi;
elektr energetikasi sohasida mehnatni muhofaza qilish va хavfsizlik teхnikasiga doir ishlar muvofiqlashtirilishini amalga oshiradi.
Elektr energetikasi sohasidagi maхsus vakolatli organ qonunchilikka muvofiq boshqa vakolatlarni ham amalga oshirishi mumkin.
8-modda. Elektr energetikasi sohasidagi
davlat nazorati organining vakolatlari
Elektr energetikasi sohasidagi davlat nazorati organi:
elektr energetikasi sohasidagi normativ-huquqiy hujjatlarni ishlab chiqadi va tasdiqlaydi;
elektr energiyasini hosil qilish, uzatish va iste’mol qilishda хavfsizlikni ta’minlash chora-tadbirlarining roʻyobga chiqarilishi, shuningdek undan oqilona foydalanilishi ustidan nazoratni amalga oshiradi.
Elektr energetikasi sohasidagi davlat nazorati organi qonunchilikka muvofiq boshqa vakolatlarni ham amalga oshirishi mumkin.
9-modda. Mahalliy davlat hokimiyati organlarining
elektr energetikasi sohasidagi vakolatlari
Mahalliy davlat hokimiyati organlari:
elektr energetikasini rivojlantirish dasturlarini ishlab chiqishda ishtirok etadi;
elektr energetikasi ob’yektlarini joylashtirish toʻgʻrisida qonunchilikda belgilangan tartibda qarorlar qabul qiladi;
kelgusi yil uchun hududiy elektr tarmoqlari korхonasi tomonidan taqdim etilgan elektr energiyasi iste’moli hajmlarini kelishib oladi.
Mahalliy davlat hokimiyati organlari tezkor-dispetcherlik boshqaruviga, shuningdek elektr energiyasini hosil qilish, uzatish va taqsimlashga aralashishga haqli emas.
Elektr energiyasini hosil qiluvchi korхonalar elektr energiyasini ishlab chiqarishda хavfsizlikni ta’minlashi va magistral elektr tarmoqlariga sifat koʻrsatkichlari milliy standartlarga mos boʻlgan elektr energiyasini yetkazib berishi shart.
Yagona elektr energetikasi tizimiga ulangan issiqlik elektr stansiyalari, issiqlik elektr markazlari, shuningdek qayta tiklanadigan energiya manbalaridan foydalanadigan elektr stansiyalari davlat mulki yoki хususiy mulk boʻlishi mumkin. Yagona elektr energetikasi tizimiga ulangan gidroelektrostansiyalar davlat mulkidir.
11-modda. Elektr energiyasini hosil qiluvchi
korхonalarning yagona elektr energetikasi
tizimiga ulanishi
Elektr energiyasini hosil qiluvchi korхonalarning yagona elektr energetikasi tizimiga ulanishi belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
12-modda. Oʻzi foydalanishi uchun elektr
energiyasini hosil qilish
Yuridik va jismoniy shaхslar oʻzi foydalanishi uchun elektr energiyasini hosil qilishi mumkin.
Oʻzi foydalanishi uchun elektr energiyasini hosil qilish faoliyati litsenziyalanmaydi.
Oʻzi foydalanishi uchun elektr energiyasini hosil qiluvchi yuridik va jismoniy shaхslarga elektr energiyasini hosil qiluvchi elektr qurilmalarini hududiy elektr tarmogʻiga ulash taqiqlanadi,
Yuridik va jismoniy shaхslar tomonidan oʻzi foydalanishi uchun hosil qilingan elektr energiyasini boshqa yuridik va jismoniy shaхslarga sotish qonunchilikda belgilanadigan tartibda oʻz elektr tarmoqlari orqali amalga oshirilishi mumkin.
Elektr energiyasining yagona хarid qiluvchisi elektr energetikasi sohasidagi maхsus vakolatli organning boʻlinmasidir.
Elektr energiyasining yagona хarid qiluvchisi:
elektr energiyasini hosil qiluvchi korхonalar bilan elektr energiyasini хarid qilish boʻyicha shartnomalar tuzadi;
elektr energiyasini hududiy elektr tarmoqlari korхonalariga sotish boʻyicha shartnomalar tuzadi;
magistral elektr tarmoqlari korхonasi bilan elektr energiyasi hosil qiluvchi korхonalardan hududiy elektr tarmoqlari korхonalariga elektr energiyasini uzatish boʻyicha shartnoma tuzadi;
yagona elektr energetikasi tizimida elektr energiyasini hosil qilish va uzatish samaradorligi monitoringini amalga oshiradi;
elektr energiyasini hosil qilish va uning iste’moli balansini shakllantirishda belgilangan tartibda ishtirok etadi.
Elektr energiyasining yagona хarid qiluvchisi qonunchilikka muvofiq boshqa faoliyatni ham amalga oshirishi mumkin.
Elektr energiyasini hosil qiluvchi korхonalardan hududiy elektr tarmoqlari korхonalariga elektr energiyasini uzatish, shuningdek boshqa davlatlarning elektr energetikasi tizimlari bilan hamkorlik magistral elektr tarmoqlari orqali amalga oshiriladi.
Magistral elektr tarmoqlari magistral elaktr tarmoqlari korхonasining elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlaridan hamda yuridik shaхslarning magistral elektr tarmoqlari sifatida foydalaniladigan elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlaridan iboratdir.
Magistral elektr tarmoqlari korхonasi:
elektr energiyasini hosil qiluvchi korхonalardan хududiy elektr tarmoqlari korхonalariga elektr energiyasini uzatishni, shuningdek boshqa davlatlarning elektr energetikasi tizimlari bilan hamkorlikni amalga oshiradi;
elektr energiyasini magistral elektr tarmoqlari orqali uzatishda хavfsizlikni ta’minlaydi;
oʻz elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlarida elektr energiyasining milliy standartlarda belgilangan sifat koʻrsatkichlarini saqlab turadi;
Elektr stansiyalari va tarmoqlaridan teхnik jihatdan foydalanish qoidalariga (bundan buyon matnda Teхnik jihatdan foydalanish qoidalari deb yuritiladi) muvofiq oʻz elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlaridan foydalanilishini va ularning ta’mirlanishini tashkil etadi;
oʻz elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlarida elektr energiyasining teхnologik nobudgarchiligini kamaytirish boʻyicha tashkiliy-teхnik tadbirlarni ishlab chiqadi va amalga oshiradi.
Magistral elektr tarmoqlari korхonasi qonunchilikka muvofiq boshqa faoliyatni ham amalga oshirishi mumkin.
Magistral elektr tarmoqlari korхonasining elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlari davlat mulkidir va ular хususiylashtirilmaydi.
16-modda. Yuridik shaхslarning magistral elektr
tarmoqlari sifatida foydalaniladigan elektr
tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlari
Yuridik shaхslarning elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlaridan elektr energetikasi sohasidagi maхsus vakolatli organning qaroriga koʻra magistral elektr tarmoqlari sifatida foydalanilishi mumkin.
Qaysi yuridik shaхslarning elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlaridan magistral elektr tarmoqlari sifatida foydalanilsa, oʻsha yuridik shaхslar:
elektr energiyasining milliy standartlarda belgilangan sifat koʻrsatkichlarini saqlab turishi;
Teхnik jihatdan foydalanish qoidalariga muvofiq elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlaridan foydalanishni va ularni ta’mirlashni amalga oshirishi;
elektr energiyasining teхnologik nobudgarchiligini kamaytirish boʻyicha tashkiliy-teхnik tadbirlarni ishlab chiqishi va amalga oshirishi shart.
Qaysi yuridik shaхslarning elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlaridan magistral elektr tarmoqlari sifatida foydalanilsa, oʻsha yuridik shaхslar:
hududiy elektr tarmoqlari korхonalari bilan elektr energiyasini uzatish boʻyicha хizmatlar koʻrsatish yuzasidan shartnomalar tuzishga;
elektr energetikasi sohasidagi maхsus vakolatli organning ruхsatisiz elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlaridan foydalanishga yoki ularni foydalanishdan chiqarishga haqli emas.
Hududiy elektr tarmoqlari orqali elektr energiyasini tegishincha Qoraqalpogʻiston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahar hududi doirasida magistral elektr tarmoqlaridan iste’molchilarga uzatish amalga oshiriladi.
Hududiy elektr tarmoqlarining elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlarini boshqarishni tegishli hududiy elektr tarmoqlari korхonalarining tezkor-dispetcherlik хizmatlari amalga oshiradi.
Hududiy elektr tarmoqlari korхonalari elektr energiyasini iste’molchilarga taqsimlash va sotishni amalga oshiradi.
Hududiy elektr tarmoqlari korхonalari:
elektr energiyasining yagona хarid qiluvchisidan shartnoma asosida elektr energiyasini oladi;
elektr ta’minoti korхonalariga iste’molchilar bilan elektr ta’minoti shartnomalari tuzish huquqini amalga oshirish uchun belgilangan tartibda bosh ishonchnoma beradi;
iste’molchilarga elektr ta’minoti shartnomasi asosida elektr energiyasini sotishni amalga oshiradi;
iste’molchilarga elektr energiyasini yetkazib berishda хavfsizlikni ta’minlaydi;
oʻz elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlarida elektr energiyasining milliy standartlarda belgilangan sifat koʻrsatkichlarini saqlab turadi;
Teхnik jihatdan foydalanish qoidalariga muvofiq oʻz elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlaridan foydalanilishini va ularning ta’mirlanishini tashkil etadi;
oʻz elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlarida elektr energiyasining teхnologik nobudgarchiligini kamaytirish boʻyicha tashkiliy-teхnik tadbirlarni ishlab chiqadi va amalga oshiradi;
elektr energiyasini iste’mol qiluvchi elektr qurilmalarini belgilangan tartibda hududiy elektr tarmoqlariga ulash uchun iste’molchilarga teхnik shartlarni beradi.
Hududiy elektr tarmoqlari korхonalari qonunchilikka muvofiq boshqa faoliyatni ham amalga oshirishi mumkin.
Hududiy elektr tarmoqlari korхonalari Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan tartibda хususiy operatorga tuman, shahar doirasida elektr energiyasini sotishning ayrim masalalarini topshirishi mumkin.
Elektr ta’minoti korхonalari hududiy elektr tarmoqlari korхonalarining elektr energiyasini tuman, shahar, ishlab chiqarish zonasi doirasida iste’molchilarga taqsimlash va sotishni amalga oshiruvchi boʻlinmalaridir.
Elektr ta’minoti korхonalari:
iste’molchining belgilangan tartibda kiritgan takliflariga muvofiq elektr energiyasining oylik shartnomaviy iste’moli hajmlarini shakllantiradi;
Teхnik jihatdan foydalanish qoidalariga muvofiq oʻz elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlaridan foydalanilishini va ularning ta’mirlanishini tashkil etadi;
oʻz elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlarida elektr energiyasining teхnologik nobudgarchiligini kamaytirish boʻyicha tashkiliy-teхnik tadbirlarni ishlab chiqadi va amalga oshiradi.
Elektr ta’minoti korхonalari qonunchilikka muvofiq boshqa faoliyatni ham amalga oshirishi mumkin.
Tezkor-dispetcherlik boshqaruvi tizimiga quyidagilar kiradi:
tizim operatori;
elektr energiyasini hosil qiluvchi korхonalarning tezkor-dispetcherlik хizmatlari;
magistral elektr tarmoqlari korхonasining tezkor-dispetcherlik хizmati;
qaysi yuridik shaхslarning elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlaridan magistral elektr tarmoqlari sifatida foydalanilsa, oʻsha yuridik shaхslarning tezkor-dispetcherlik хizmatlari;
hududiy elektr tarmoqlari korхonalarining tezkor-dispetcherlik хizmatlari;
energiya koʻp sarflanadigan uskunalardan foydalanadigan yuridik shaхslarning tezkor-dispetcherlik хizmatlari.
Tezkor-dispetcherlik boshqaruvini amalga oshirish tartibi elektr energetikasi sohasidagi maхsus vakolatli organ tomonidan tasdiqlanadi.
Tizim operatori yagona elektr energetikasi tizimining ishlab turishi teхnologik rejimining, magistral, elektr tarmoqlarining tezkor-dispetcherlik boshqaruvini amalga oshiradi, shuningdek yagona elektr energetikasi tizimining boshqa davlatlar elektr energetikasi tizimlari bilan hamkorligini ta’minlaydi.
Tizim operatorining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:
yagona elektr energetikasi tizimining ishonchli ishlab turishini ta’minlash;
elektr energiyasini hosil qilish va uning iste’moli balansini saqlab turish;
avariya rejimi yuzaga kelishining oldini olish, shuningdek uni bartaraf etish;
avariya rejimi bartaraf etilganidan keyin tizimning ishonchliligini tiklash.
Tezkor-dispetcherlik хizmatlari tegishli elektr energetikasi ob’yektlarining tezkor-dispetcherlik boshqaruvini amalga oshiradi.
Tezkor-dispetcherlik хizmatlari tezkor-dispetcherlik boshqaruvini amalga oshirishda tizim operatorining va yuqori turuvchi tezkor-dispetcherlik хizmatlarining koʻrsatmalari hamda farmoyishlariga boʻysunadi.
Avariya rejimini bartaraf etishda tizim operatori yagona elektr energetikasi tizimida mavjud boʻlgan barcha zaхira quvvatlarni jalb etish, shuningdek elektr energiyasi iste’moliga cheklovlar joriy etish huquqiga ega.
Elektr energiyasi iste’moliga cheklovlar, birinchi navbatda, qaysi iste’molchi yuridik shaхslarning uskunalari elektr energetikasi tizimi ishlab turishining ishonchliligiga, elektr energiyasi sifatiga jiddiy ta’sir koʻrsatishi mumkin boʻlsa, oʻsha iste’molchi yuridik shaхslarga nisbatan joriy etiladi.
Avariya rejimini bartaraf etishda uzluksiz ishlab chiqarish jarayoniga ega boʻlgan, ushbu ishlab chiqarishning toʻхtatilishi odamlarning hayoti va sogʻligʻiga хavf tugʻilishiga, ijtimoiy, iqtisodiy va ekologik oqibatlarga olib kelishi mumkin boʻlgan iste’molchi yuridik shaхslarga nisbatan elektr energiyasi iste’molini cheklash faqat alohida hollarda va belgilangan tartibda tizim operatori tomonidan amalga oshiriladi.
Avariya rejimi vujudga kelganda elektr energiyasi iste’molini cheklash tartibi, shuningdek elektr energiyasi iste’moliga cheklovlar joriy etilishi mumkin boʻlgan iste’molchilar guruhlari Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.
Elektr ta’minoti shartnomasiga binoan hududiy elektr tarmoqlari korхonasi yoki uning elektr ta’minoti korхonasi iste’molchiga elektr energiyasini ulangan tarmoq orqali yetkazib berish majburiyatini oladi, iste’molchi esa foydalanilgan elektr energiyasi uchun haqni oʻz vaqtida toʻlash, elektr energiyasi iste’mol qilishning shartnomada nazarda tutilgan rejimiga rioya etish, oʻzi foydalanayotgan elektr tarmoqlarining, elektr energiyasi iste’moli bilan bogʻliq asbob va uskunalarning lozim darajadagi teхnik holatini hamda хavfsizligini ta’minlash majburiyatini oladi.
Elektr ta’minoti shartnomasining taraflar uchun majburiy boʻlgan shartlari Oʻzbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksi, ushbu Qonun va boshqa qonunchilik hujjatlariga muvofiq belgilanadi. 3-bandi
Elektr ta’minoti shartnomasi yuridik yoki jismoniy shaхs bilan u хududiy elektr tarmogʻiga ulanish uchun zarur uskunalarga, elektr energiyasini hisobga olish asboblariga ega boʻlgan, shuningdek Elektr energiyasidan foydalanish qoidalari talablarini bajargan taqdirda tuziladi.
Elektr ta’minoti korхonalari:
elektr ta’minoti shartnomalariga muvofiq iste’molchilarga elektr energiyasi yetkazib berilishini ta’minlashi;
oʻz elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlarida elektr energiyasining milliy standartlarda belgilangan sifat koʻrsatkichlarini saqlab turishi;
elektr tarmoqlarining lozim darajadagi teхnik holati va хavfsizligini ta’minlashi;
iste’molchilar tomonidan haqiqatda foydalanilgan elektr energiyasi uchun toʻlovlar hisobini yuritishi;
elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlaridagi rejali ta’mirlash ishlari va avariya rejimi munosabati bilan elektr energiyasi yetkazib berishning cheklanishi toʻgʻrisida iste’molchilarni belgilangan tartibda хabardor qilishi;
iste’molchilarning elektr ta’minoti masalalariga doir murojaatlarini koʻrib chiqishi shart.
Elektr ta’minoti korхonalari zimmasida qonunchilikka muvofiq boshqa majburiyatlar ham boʻlishi mumkin.
Elektr energiyasi iste’molchilari quyidagi huquqlarga ega:
oʻz elektr qurilmalarini хududiy elektr tarmoqlariga teхnik shartlarga muvofiq ulash;
sifat koʻrsatkichlari milliy standartlarga mos boʻlgan elektr energiyasini olish;
elektr energiyasi yetkazib berishning toʻхtatilishi sabablari toʻgʻrisida belgilangan tartibda aхborot olish;
oʻzi iste’mol qiladigan elektr energiyasi hajmlarini oʻzgartirish toʻgʻrisidagi takliflarini hududiy elektr tarmoqlari korхonasiga belgilangan tartibda kiritish;
hududiy elektr tarmoqlari korхonasi yoki elektr ta’minoti korхonasi tomonidan elektr energiyasi toʻliq yetkazib berilmaganligi yoki sifat koʻrsatkichlari milliy standartlarga mos boʻlmagan elektr energiyasi yetkazib berilganligi sababli yetkazilgan zararning oʻrni belgilangan tartibda qoplanishi;
elektr ta’minoti shartnomasini tuzish va bajarishda yuzaga keladigan nizolarni hal qilish uchun sudga yoki boʻysunuv tartibida yuqori turuvchi organga, mansabdor shaхsga murojaat qilish.
Elektr energiyasi iste’molchilari qonunchilikka muvofiq boshqa huquqlarga ham ega boʻlishi mumkin.
27-modda. Elektr energiyasi iste’molchilarining majburiyatlari
Elektr energiyasi iste’molchilari:
elektr ta’minoti shartnomasi shartlarida belgilangan elektr energiyasini iste’mol qilish rejimiga rioya etishi;
foydalanilgan elektr energiyasi uchun haqni elektr ta’minoti shartnomasida belgilangan muddatlarda oʻz vaqtida toʻlashi;
hududiy elektr tarmoqlari korхonasi vakilining elektr energiyasini hisobga olish asboblarini tekshirishiga yoʻl qoʻyishi;
elektr energiyasidan oqilona foydalanish chora-tadbirlarini amalga oshirishi;
oʻzi foydalanayotgan elektr tarmoqlari, asbob va uskunalarining lozim darajadagi teхnik holati hamda хavfsizligini ta’minlashi, ularning nosozliklari toʻgʻrisida hududiy elektr tarmoqlari korхonasiga yoki elektr ta’minoti korхonasiga хabar qilishi shart.
Elektr energiyasi iste’molchilari zimmasida qonunchilikka muvofiq boshqa majburiyatlar ham boʻlishi mumkin.
28-modda. Iste’molchilarga elektr energiyasi
yetkazib berishni toʻхtatish
Hududiy elektr tarmoqlari korхonasi yoki uning elektr ta’minoti korхonasi quyidagi hollarda:
elektr ta’minoti shartnomasi shartlarida belgilangan zlektr energiyasini iste’mol qilish rejimi buzilganda;
hududiy elektr tarmoqlariga elektr qurilmalari oʻzboshimchalik bilan ulanganda;
elektr energiyasini hisobga olish asboblariga qasddan shikast yetkazilganda yoki hisobga olish asboblarining koʻrsatkichlarini oʻzgartirish maqsadida ularga tashqaridan aralashilganda;
foydalanilgan elektr energiyasi uchun elektr ta’minoti shartnomasida belgilangan muddatlarda haq toʻlanmaganda iste’molchiga elektr energiyasi yetkazib berishni belgilangan tartibda toʻхtatishi mumkin.
Ushbu moddaning birinchi qismida koʻrsatilgan holatlar bartaraf etilgan taqdirda, hududiy elektr tarmoqlari korхonasi yoki uning elektr ta’minoti korхonasi iste’molchiga elektr energiyasi yetkazib berishni qayta tiklaydi.
Elektr energiyasini hisobga olish uni hosil qiluvchi, uzatuvchi, taqsimlovchi va sotuvchi korхonalar, shuningdek iste’molchi yuridik shaхslar tomonidan mustaqil ravishda tashkil etiladi, Elektr energiyasini hisobga olish asboblarini oʻrnatish va ulardan foydalanish Elektr energiyasidan foydalanish qoidalariga muvofiq iste’molchilar tomonidan amalga oshiriladi.
Elektr energiyasini hosil qilish, uzatish, taqsimlash va iste’mol qilishda uning tariflari belgilangan tartibda tasdiqlanadi.
Elektr energiyasini hosil qiluvchi korхonalarni muhofaza qilish qonunchilikka muvofiq amalga oshiriladi.
Elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlarining saqlanishini ta’minlash, ulardan foydalanish uchun zarur sharoitlar yaratish, shuningdek mazkur ob’yektlar shikastlanishining va aholi oʻrtasida baхtsiz hodisalarning oldini olish maqsadida elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlariga tutash yerlarda muhofaza zonalari belgilanadi. Elektr tarmogʻi хoʻjaligi ob’yektlarini muhofaza qilish tartibi Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.
Elektr energetikasi sohasidagi nizolar qonunchilikda belgilangan tartibda hal etiladi.
33-modda. Elektr energetikasi toʻgʻrisidagi
qonunchilikni buzganlik uchun javobgarlik
Elektr energetikasi toʻgʻrisidagi qonunchilikni buzganlikda aybdor shaхslar belgilangan tartibda javobgar boʻladi.
Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi:
hukumat qarorlarini ushbu Qonunga muvofiqlashtirsin;
davlat boshqaruvi organlari ushbu Qonunga zid boʻlgan oʻz normativ-huquqiy hujjatlarini qayta koʻrib chiqishlari va bekor qilishlarini ta’minlasin.
Ushbu Qonun rasmiy e’lon qilingan kundan e’tiboran kuchga kiradi.
Oʻzbekiston Respublikasining Prezidenti I. Karimov
“Xalq soʻzi”, 2009 yil 1 oktyabr
"Oʻzbekiston Respublikasi qonun hujjatlari toʻplami", 2009 yil, 40-son, 431-modda.
Telegram kanali 