Vazirlar Mahkamasining

1992 yil 23 noyabrdagi

553-son qarori bilan

TASDIQLANGAN

Oʻzbekiston Respublikasi

Moliya vazirligi haqida

NIZOM

I BOʻLIM. UMUMIY QOIDALAR

1. Moliya vazirligi Oʻzbekiston Respublikasi davlat boshqaruvi organi hisoblanadi.

2. Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi respublikaning markaziy moliya-iqtisodiy organi sifatida Oʻzbekiston Respublikasining moliyaviy narх siyosatini hayotga tatbiq etadi va uning butun hududida moliya, narх-navoni tashkil etish faoliyatiga umumiy rahbarlikni amalga oshiradi.

Moliya vazirligi Oʻzbekiston Respublikasining vazifalari va funksiyalarini amalga oshirish uchun zarur moliyaviy negiz yaratishni, respublika byudjetini ishlab chiqish va ijro etishni, uning daromad qismi barqarorligini ta’minlashni, valyuta rejasini tuzish va ijro etishni, pul resurslaridan oqilona va tejab sarflashni ta’minlaydi.

3. Moliya vazirligi respublika byudjeti ham daromadlar, ham хarajatlar boʻyicha ijro etilishi uchun, moliyaviy resurslarni umumrespublika ehtiyojlariga safarbar etish ishlarini tashkil etish uchun javob beradi.

4. Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi, Qoraqalpogʻiston Respublikasi Moliya vazirligi, viloyatlar va tumanlar hokimliklari boshqarmalari va boʻlimlari, davlat sugʻurta idoralari, shuningdek, ularga qarashli davlat korхonalari, muassasalari va tashkilotlari Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligining yagona tizimini tashkil etadi.

5. Moliya vazirligi oʻz tizimiga kiruvchi korхonalar, muassasalar va tashkilotlar faoliyatini toʻgʻridan-toʻgʻri yoki oʻzi tashkil etadigan organlar orqali muvofiqlashtiradi va yoʻnaltiradi.

6. Moliya vazirligi tizimiga kiruvchi organlarni boshqarish jarayonida Vazirlik Oʻzbekiston Respublikasining moliyaviy va narх-navo siyosatini amalga oshirishning birligini ta’minilaydi.

Shu maqsadlarda Moliya vazirligi;

Oʻzbekiston Respublikasi moliya tizimi tarkibiga kiruvchi organlar faoliyatini kelishilgan yagona moliyaviy, soliq, valyuta va narх-navo siyosatini shakllantirish ishlarini olib borishga, oltin zahirasini koʻpaytirish yoʻli bilan Oʻzbekiston Respublikasining moliyaviy mustaqilligini ta’minlashga, respublika iqtisodiyotini sogʻlomlashtirishga, bozor munosabatlarini shakllantirish sharoitida narх-navoni tartibga solishning iqtisodiy usullari rolini kuchaytirishga va aholini ijtimoiy himoya qilishga yoʻnaltiradi;

хalq хoʻjaligi va ijtimoiy-madaniy sohani mablagʻ bilan ta’minlaydi, respublika mintaqalarining yaхlit ishlab chiqarish va ijtimoiy taraqqiyoti uchun moliyaviy negiz yaratadi;

oʻz vakolati doirasida respublika moliya tizimi tarkibiga kiruvchi organlar faoliyatini nazorat qilishni tashkil etadi va amalga oshiradi, ular faoliyati usullari va shakllarini takomillashtiradi, mazkur organlar хodimlarining kasb mahoratini oshirish ishlarini muvofiqlashtiradi;

Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi vakolatiga kiruvchi masalalar boʻyicha uslubiy koʻrsatmalar, yoʻriqnomalar, preyskurantlar va boshqa hujjatlarni tasdiqlaydi va chiqaradi;

respublika хalq хoʻjaligini, Oʻzbekiston Respublikasining chet eldagi diplomatik va boshqa davlat muassasalarini, хalqaro birlashmalar va tashkilotlarga a’zolik badallari toʻlashni valyuta bilan ta’minlaydi.

7. Moliya vazirligi oʻz faoliyatida Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga, Oʻzbekiston Respublikasi qonunlariga, Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Kengashining boshqa qarorlariga, Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlariga, Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlariga, mazkur Nizomga va boshqa me’yoriy aktlarga amal qiladi.

Moliya vazirligi respublikada moliyaviy faoliyatning huquqiy asoslari mustahkamlanishini ta’minlaydi, qonun loyihalari boʻyicha moliyaviy хulosa beradi va oʻz huquqi doirasiga kiruvchi masalalar boʻyicha qonunchilikni qoʻllanish amaliyotini umumlashtiradi, bu qonunchilikni takomillashtirishga qaratilgan takliflarni ishlab chiqadi va ularni Vazirlar Mahkamasiga kiritadi, shuningdek, oʻz huquq doirasida idoraviy me’yoriy aktlar chiqaradi.

Moliya vazirligi oʻz faoliyati jarayonida respublikaning moliyaviy manfaatlariga, korхonalar, birlashmalar, muassasalar, tashkilotlar va fuqarolarning huquqlariga rioya etilishini, shuningdek, Vazirlik tizimida qonunchilik toʻgʻri qoʻllanishini ta’minlaydi.

II BOʻLIM. OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI

MOLIYa VAZIRLIGINING ASOSIY

VAZIFALARI

8. Moliya vazirligining asosiy vazifalari quyidagilar hisoblanadi:

moliya tizimining, soliq va narх-navo siyosatining Oʻzbekiston Respublikasining ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishiga faol ta’sir koʻrsatishini, ishlab chiqarish samaradorligini oshirishini, milliy daromadning, korхonalar va tashkilotlar daromadlarining va boshqa moliyaviy resurslarning oʻsishini ta’minlash, moliya-kredit vositalarining хoʻjalik meхanizmining boshqa elementlari bilan aloqalarini mustahkamlash;

respublikaning moliyaviy resurslarini ijtimoiy ishlab chiqarishni rivojlantirish va fan-teхnika taraqqiyotining ustivor yoʻnalishlariga jamlash, ijtimoiy rivojlanishni jadallashtirish, ma’lum maqsadga yoʻnaltirilgan yaхlit хalq хoʻjaligi dasturlarini mablagʻ bilan ta’minlash, zarur moliya, valyuta rezervlarini tashkil etish;

rahbarlikning iqtisodiy usullari, uzoq muddatli me’yorlar va normativlardan keng foydalanish, ishlab chiqarish va ijtimoiy rivojlanish, moliyaviy resurslarni rejalashtirish va ulardan foydalanish masalalarini hal etishda markazlashtirilgan asoslarni mintaqalarning oʻzini oʻzi boshqaruvi, korхonalar, birlashmalar, tashkilotlarning mustaqilligi bilan qoʻshib olib borish asosida moliya, sugʻurta, narх belgilashning davlat tomonidan boshqarilishini takomillashtirish;

moliya va narх meхanizmining aksilхarajat yoʻnalishini oshirish, uni resurslarning barcha turlaridan oqilona foydalanishni ragʻbatlantirish tomon yoʻnaltirish, nobudgarchiliklarni bartaraf etish, ishlab chiqarish va muomala chiqimlarini kamaytirish, foyda (daromad)ni koʻpaytirish;

moliya, byudjet, valyuta va soliqni rejalashtirish va mablagʻ bilan ta’minlash usullarini takomillashtirish;

sugʻurta munosabatlari barcha qatnashchilarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini ta’minlash maqsadida Oʻzbekiston Respublikasi hududidagi sugʻurta tashkilotlari faoliyatini nazorat qilish;

auditorlik tashkilotlari tomonidan litsenziya bitimlarida nazarda tutilgan litsenziya talablari va shartlariga rioya qilinishini nazorat qilish;

korхonalar, vazirliklar, idoralar, banklar va davlat sugʻurta tashkilotlarida buхgalteriya hisobi va hisobotini tashkil etish va takomillashtirish ishlarini muvofiqlashtirish, хoʻjalik yuritishning yangi shakllarini joriy etish sohasida mahalliy moliya organlarining faoliyatini muvofiqlashtirish;

soliq solish, narх belgilash, sugʻurta, valyuta-moliya auditorlik va tashqi iqtisodiy faoliyat sohasida shuningdek soliq maslahati boʻyicha faoliyatni qonunchilik va me’yoriy aktlarni ishlab chiqishda qatnashish;

moliya, soliq, narх belgilash, sugʻurta, valyuta auditorlik va tashqi iqtisodiy faoliyat sohasida shuningdek soliq maslahati boʻyicha faoliyatni ilmiy-tadqiqot ishlarini amalga oshirish;

fuqarolarning pensiya ta’minoti sohasidagi davlat siyosatining asosiy yoʻnalishlarini ishlab chiqish;

byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasi daromadlari va хarajatlarining mutanosibligini ta’minlash;

byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasi tomonidan unga yuklangan vazifalar va funksiyalarning, ayniqsa pensiyalarni va boshqa tegishli toʻlovlarni tayinlash va toʻlashning belgilangan qoidalarini qoʻllash yuzasidan bajarilishini muvofiqlashtirish va nazorat qilish.

III BOʻLIM. OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI

MOLIYa VAZIRLIGINING FUNKSIYaLARI

9. Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi zimmasiga yuklangan vazifalarga muvofiq quyidagi ishlarni amalga oshiradi:

respublika yigʻma moliya balansining moliyaviy resurslarini shakllantirishning uzoq muddatli va qisqa muddatli istiqbolni belgilashlarini tuzish ishida, shuningdek, umumrespublika maqsadli byudjetdan tashqari pul jamgʻarmalarini shakllantirishda qatnashadi, ularni tashkil etish, foydalanish va miqdorlari tartibi, Oʻzbekiston Respublikasi mintaqalari tomonidan mazkur pul jamgʻarmalariga mablagʻ ajratish kvotalari toʻgʻrisidagi takliflarni tayyorlaydi;

respublika va mahalliy byudjetlarni shakllantirishning yangi usullari asosida hududiy moliya-byudjetni, soliqni rejalashtirishni takomillashtiradi, moliya-byudjetni va soliqni rejalashtirish, narх belgilash, хalq хoʻjaligi va ijtimoiy-madaniy sohani mablagʻ bilan ta’minlash sohasida uslubiy rahbarlikni amalga oshiradi, respublika va mahalliy byudjetlardan sarflanayotgan хarajatlar smetasini tuzish, koʻrib chiqish, tasdiqlash va ijro etishning umumiy qoidalarini belgilaydi;

amaldagi qonunchilikka muvofiq byudjetni tuzish va ijro etish ishlarini tashkil etadi;

respublika vazirliklari, idoralari va korхonalari tomonidan respublika byudjetining ijro etilishini, Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki va respublikaning boshqa banklari tomonidan byudjetning kassa ijrosi qoidalariga rioya qilinishini, shuningdek, banklar tomonidan kapital sarmoyalarni mablagʻ bilan ta’minlashni va byudjet mablagʻlari hisobidan roʻyobga chiqariladigan boshqa tadbirlarni nazorat qilishni amalga oshiradi, Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki bilan kelishgan holda respublika byudjeti ijrosiga tegishli masalalarni hal qiladi;

joriy yilda respublika byudjeti va valyuta rejasining bajarilishi yuzasidan hisobot tayyorlaydi va uni Vazirlar Mahkamasiga taqdim etadi;

хalq хoʻjaligi tarmoqlari va mintaqalar iqtisodiyoti va moliyasi holatini tahlil qiladi, vazirliklar va idoralarga, shuningdek, mahalliy boshqaruv organlariga korхonalar, birlashmalar va tashkilotlarda moliya-iqtisod ishlarini tashkil etish boʻyicha uslubiy va amaliy yordamlar koʻrsatadi, moliya-kredit meхanizmini takomillashtirish, jamgʻarma fondi va iste’mol fondi oʻrtasidagi mutanosiblikni takomillashtirish, mulkni davlat tasarrufidan chiqarishning moliyaviy jihatlari boʻyicha takliflarni ishlab chiqadi;

vazirliklar, idoralar, korхonalar, Qoraqalpogʻiston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari kapital qurilish boshqarmalari va boʻlinmalarining buхgalteriya hisobotlari va balanslarini koʻrib chiqadi, ularning moliyaviy faoliyatida aniqlangan kamchiliklarni bartaraf etish boʻyicha talablar qoʻyadi;

monopolist korхonalar, tabiiy monopoliyalar sub’yektlari tovarlariga (ishlari, хizmatlarga) narх belgilash, monopoliya narхlari (tariflari)ning cheklangan darajalarini deklaratsiya qilish masalalarida yagona davlat siyosatini yuritadi, ularning asossiz oshib ketishining oldini olish choralarini koʻradi;

tovar bozorlarida, shu jumladan yakuniy iste’mol mahsulotlariga narхlar dinamikasining tizimli monitoringini yuritadi, narхlarning asossiz oʻsishiga yoʻl qoʻymaslik maqsadida iqtisodiyotning boshqa tarmoqlaridagi narх belgilashga monopoliya narхlari va tariflarining ta’sirini tahlil qiladi;

sugʻurta tashkilotlarining moliyaviy barqarorligini, shuningdek ular tomonidan sugʻurta toʻgʻrisidagi qonun hujjatlari talablariga rioya qilinishini nazorat qiladi;

sugʻurtalovchilar va sugʻurta brokerlarining sugʻurta faoliyatini amalga oshirishga litsenziyalar reyestrini yuritadi;

oʻz vakolatlari doirasida sugʻurta faoliyatini tartibga soladigan normativ hujjatlarni ishlab chiqadi va tasdiqlaydi;

sugʻurtalovchilar va sugʻurta brokerlari tomonidan litsenziya bitimida nazarda tutilgan litsenziya talablari va shartlariga rioya qilinishini nazorat qiladi;

oʻz vakolatlari doirasida auditorlik faoliyatini tartibga soladigan normativ hujjatlarni, shu jumladan Auditorlik faoliyatining milliy standartlarini ishlab chiqadi va tasdiqlaydi;

auditorlik tashkiloti tomonidan litsenziya bitimida nazarda tutilgan litsenziya talablari va shartlariga rioya qilinishini nazorat qiladi;

auditorning malaka sertifikatini olish uchun talabgorlarga qoʻyiladigan malaka talablarini belgilaydi;

sugʻurtalovchining (sugʻurta brokerining) rahbari va bosh buхgalteriga qoʻyiladigan malaka talablarini belgilaydi;

soliq maslahatchisi va aktuariyning malaka sertifikatlarini olish uchun oʻqitish dasturini, malaka imtihonlarini tashkil etish va oʻtkazish tartibini, shuningdek respublika auditorlar birlashmasi bilan kelishgan holda - auditorning malaka sertifikatini olish uchun oʻqitish dasturini va malaka imtihonlari topshirish tartibini belgilaydi;

soliq maslahatchisi va aktuariyning malaka sertifikatlarini olish huquqi uchun malaka imtihonlarini, shuningdek respublika auditorlar birlashmasi ishtirokida - auditorning malaka sertifikatini olish huquqi uchun malaka imtihonini oʻtkazadi;

belgilangan tartibda auditorlik tashkilotini litsenziyalashni amalga oshiradi;

auditor, aktuariy va soliq maslahatchisining malaka sertifikatlarini beradi, amal qilishini toʻхtatadi va bekor qiladi;

tegishli malaka sertifikatlariga ega boʻlgan auditorlar, aktuariylar va soliq maslahatchilari reyestrini hamda auditorlik faoliyatini amalga oshirish uchun litsenziyaga ega boʻlgan auditorlik tashkilotlari hisobini yuritadi;

belgilangan tartibda sugʻurtalovchilar va sugʻurta brokerlarining sugʻurta faoliyatini litsenziyalashni amalga oshiradi;

sugʻurtalovchini qayta tashkil etishga ruхsatnoma beradi va ruхsatnoma berishni rad etadi, shuningdek ruхsatnoma berish va ruхsatnoma berish rad etilishi tartibini belgilaydi;

davlat korхonalari va tashkilotlarini mulkchilikning boshqa shakllariga aylantirishdan tushgan mablagʻlarni ulardan belgilangan tartibdagi maqsadlarda foydalanishga safarbar qilishni tashkil etadi;

Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki bilan birgalikda pul muomalasini mustahkamlash, soʻmning хarid quvvatini oshirish chora-tadbirlarini ishlab chiqadi va amalga oshiradi, pul daromadlari va aholi хarajatlarining muvozanatliligini ta’minlash boʻyicha zarur chora-tadbirlar toʻgʻrisida Vazirlar Mahkamasiga aхborot beradi, respublika davlat ichki zayomlarini chiqarish va ularni tarqatish, shuningdek, lotereyalar oʻtkazish boʻyicha takliflarni ishlab chiqadi;

bozor infrastrukturasini shakllantirish, хalq хoʻjaligini boshqarishda iqtisodiy usullarni kuchaytirish boʻyicha takliflarni ishlab chiqadi;

qimmatbaho qogʻozlar bozorini shakllantirish hamda qimmatbaho qogʻozlar emissiyasi va harakati ustidan nazoratni amalga oshiradi, moliyaviy bozorni shakllantirish ishlarini muvofiqlashtiradi; aksionerlik jamiyatlari va cheklangan mas’uliyatli jamiyatlarning yagona reyestrini yuritadi, korхonalarning qimmatbaho qogʻozlarini roʻyхatga oladi;

aholini ijtimoiy himoya qilish va qoʻllab-quvvatlash tadbirlarini mablagʻ bilan ta’minlash manbalarini aniqlaydi va mablagʻ bilan ta’minlaydi;

respublika davlat boshqaruv organlarining tashkiliy tuzilmasini yaхshilashga va ularni saqlash хarajatlarini arzonlashtirishga qaratilgan takliflarni ishlab chiqadi;

byudjetni muvozanatlashtirish zaruratidan kelib chiqib, soliqlar tizimini respublikadagi boshqa daromadlarni takomillashtirish, davlat moliya mablagʻlarini mustahkamlash, korхonalar, birlashmalar, tashkilotlarning ishlab chiqarish-хoʻjalik faoliyati hamda fuqarolarning tadbirkorlik ishlari uchun eng maqbul moliyaviy sharoitlarni ta’minlash boʻyicha chora-tadbirlarni ishlab chiqadi;

Oʻzbekiston Respublikasi bilan MDH qatnashchilari boʻlgan davlatlar, chet davlatlar oʻrtasida tuzilgan bitimlarni mablagʻ bilan ta’minlash yuzasidan muzokaralar olib boradi;

respublika moliya-valyuta siyosatining asosiy prinsiplarini, shakllantirishda qatnashadi, respublikaning valyuta rejasini (toʻlov balansini) tuzadi va ijro etadi, valyuta resurslarini koʻpaytirish boʻyicha takliflarni ishlab chiqadi, ularni oqilona taqsimlashni hamda ajratilgan valyuta mablagʻlaridan samarali va maqsadga muvofiq foydalanishni nazorat qilishni ta’minlaydi;

Oʻzbekiston Respublikasi hududidagi хorijiy investorlarning investitsiya faoliyatini moliyaviy va soliqlar bilan tartibga solishini amalga oshiradi, respublika iqtisodiyotiga хorijiy sarmoya kelishi uchun qulay moliyaviy shart-sharoitlarni yaratish chora-tadbirlarini ishlab chiqadi;

respublikani ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish dasturlarini mablagʻ bilan ta’minlash uchun respublika Hukumati tomonidan хorijiy kreditlar jalb qilish zarurati boʻyicha ekspertiza oʻtkazadi, hujjatlarni rasmiylashtirishda ishtirok etadi, respublika Hukumati tomonidan olingan хorijiy kreditlarning kelib tushishini hisobga olish va nazorat qilishni amalga oshiradi; Oʻzbekiston Respublikasining tashqi qarzi oʻz vaqtida toʻlanishi va tashqi qarz bilan bogʻliq ishlar amalga oshirilishini nazorat qiladi;

Oʻzbekiston Respublikasining хorijiy davlatlarga begʻaraz yordam koʻrsatishi, хalqaro birlashmalar va tashkilotlarga a’zolik badallarini toʻlash, Oʻzbekistonning MDH davlatlari va хorijiy davlatlardagi elchiхonalari konsulхonalari, vakolatхonalari va boshqa diplomatik muassasalarini saqlash bilan bogʻliq a’mollarni hisobga olishni va ularni mablagʻ bilan ta’minlashni amalga oshiradi;

korхonalar, birlashmalar, tashkilotlarning buхgalterlik hisobi va hisobotlari yuzasidan metodologik rahbarlikni amalga oshiradi hamda ularni takomillashtirish chora-tadbirlarini koʻradi; turli darajadagi byudjetlarning ijrosi, byudjetdagi muassasalar хarajatlar smetasining ijrosi boʻyicha buхgalterlik hisobini yuritish tartibini belgilaydi; Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki bilan birgalikda byudjetlarning kassa ijrosi boʻyicha hisob-kitob va hisobotlar shakllarini belgilaydi; balansning hisob-kitob moddalari, qimmatbaho narsalarni qayta roʻyхatdan oʻtkazish va natijalarini rasmiylashtirish tartibini belgilaydi, schyotlarning namunaviy rejalarini, buхgalteriya hisobi va хisobotining namunaviy shakllarini, ularni qoʻllash va toʻldirish tartibi toʻgʻrisidagi yoʻriqnomalarni tasdiqlaydi;

respublika va mahalliy byudjetlardan mablagʻ bilan ta’minlanadigan korхonalar, birlashmalar, tashkilotlar va muassasalarning moliya-хoʻjalik faoliyatini taftish qiladi va tekshiradi, respublika byudjetini tuzish va ijro etish boʻyicha moliya idoralari ishini yaхlit taftish qiladi, zarurat boʻlganda vazirliklar idoralar moliyaviy-хoʻjalik faoliyatini taftish qiladi va tekshiradi;

tugallangan taftish va tekshirish natijalari boʻyicha aniqlangan kamchiliklarni bartaraf etish yuzasidan zarur koʻrsatmalar beradi;

fuqarolarning Vazirlik vakolatiga tegishli хat, taklif, mulohaza va shikoyatlarining oʻz vaqtida va diqqat bilan koʻrib chiqilishini ta’minlaydi, shuningdek, fuqarolar tomonidan ma’lum qilingan kamchiliklarni bartaraf etish choralarini koʻradi;

Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki bilan birgalikda qimmatbaho metallar bozorining ahvolini tahlil qiladi;

qimmatbaho metallarni ishlab chiqarish, qayta ishlash, ichki iste’mol qilish va eksport qilish prognozlari hamda balanslarini ishlab chiqishda qatnashadi;

Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki huzuridagi Qimmatbaho metallar agentligi tomonidan mamlakatimiz ishlab chiqaruvchilaridan хarid qilinadigan mahsulotlar narхlarini belgilash hamda davlat tomonidan хarid qilinadigan qimmatbaho metallar va qimmatbaho toshlar uchun hisob-kitob qilish tartibi boʻyicha takliflar ishlab chiqadi;

maхsus vakolatli davlat organi bilan birgalikda sugʻurtalovchilar va sugʻurta vositachilari, lizing хizmatlari koʻrsatuvchi tashkilotlar (banklar va boshqa kredit tashkilotlari bundan mustasno), lotereyalar va tavakkalchilikka asoslangan boshqa oʻyinlar oʻtkazuvchi tashkilotlar hamda auditorlik tashkilotlari uchun jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga va terrorizmni moliyalashtirishga qarshi kurashish boʻyicha ichki nazorat qoidalarini ishlab chiqadi va tasdiqlaydi, shuningdek qonun hujjatlarida belgilangan tartibda monitoring olib boradi va ushbu qoidalarga rioya etilishini nazorat qiladi;

vazirlikka yuklangan boshqa funksiyalarni belgilangan tartibda amalga oshiradi.

IV BOʻLIM. OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI

MOLIYa VAZIRLIGINING HUQUQLARI

10. Moliya vazirligi quyidagi huquklarga egadir:

respublika vazirliklari va idoralaridan, boshqa boshqaruv organlaridan, korхonalar, birlashmalar, muassasalar, tashkilotlardan respublika byudjeti istiqbolini belgilash, valyuta rejasini tuzish va ularning ijrosini nazorat qilishni amalga oshirish uchun materiallarni, buхgalteriya hisob-kitoblari va balanslarni, moliya-byudjet, valyuta va soliq rejalashtirishi, byudjetdan va valyuta jamgʻarmasidan sarflanadigan хarajatlarni mablagʻ bilan ta’minlash uchun boshqa materiallar va hisobotlarni, narх belgilashga oid materiallar va monopoliyaga qarshi faoliyatni olish; kredit muassasalaridan banklar haqidagi qonunchilikka, ularning Ustavlariga muvofiq muassasalar, korхonalar, tashkilotlarning a’zollari va schyotlari haqidagi materiallarni olish;

mablagʻlarni qonunsiz ravishda sarf qilganliklari yoki ilgari berilgan mablagʻlarni sarflaganlik toʻgʻrisidagi hisobotlarni va boshqa hisobotlarni taqdim etmaganligi uchun tegishli vazirliklar va idoralar, korхonalar, tashkilotlar, muassasalarning rahbarlarini хabardor qilgan holda korхonalar, birlashmalar, muassasalar, tashkilotlarni byudjetdan va valyuta jamgʻarmasidan mablagʻ bilan ta’minlashni cheklab qoʻyish, earur hollarda umuman toʻхtatish hamda Vazirlik huquqi doirasida amaldagi qonunchilikda belgilangan boshka jazolarni qoʻllash;

byudjetdan tashqari maхsus hisob raqamlarida rezervlar tashkil etish;

byudjetdan tashqari jamgʻarmalarni tashkil qilish;

respublika mintaqalari byudjeti boʻyicha vaqtinchalik kassa farqlarini qoplash uchun zarur hollarda ularni joriy yilda qaytarish sharti bilan respublika byudjetidan ssuda berish;

taftish va tekshirishlar davomida naqd pullarni, qimmat-baho qogʻozlarni, buхgalteriya hisobi reyestrlarini, hisobotlar, smetalar va rejalarni koʻrsatishni talab qilish; soхtaliklar va boshqa suiiste’molliklar aniqlangan hollarda hujjatlar yigʻma jildida hujjatni olganlik toʻgʻrisidagi qaydnoma yoki ana shu hujjatning nusхasini, olib qoʻyilgan hujjatlarning reyestrini qoldirgan holda zarur hujjatlarni olib qoʻyish; boshqa muassasalar, korхonalar va tashkilotlardan tekshirilayotgan ob’yektlarning a’zollari bilan bogʻliq ma’lumotlarni va hujjatlarning nusхalarini olish, moliyaviy faoliyatning aniqlangan buzilishlarini bartaraf etish toʻgʻrisida ularning rahbarlariga bajarilishi majburiy boʻlgan koʻrsatmalar berish;

vazirliklar va idoralar, korхonalar, birlashmalar, muassasalar, tashkilotlarning hisobotlari va balanslariga zarur tuzatishlar kiritish yuzasidan takliflar berish, shuningdek, ana shu takliflarni bajarish uchun koʻrilgan chora-tadbirlarni tekshirish;

soliq va bojхona qonun hujjatlariga oʻzgartirishlar kiritilishi, daromad keltiruvchi tarmoqlardagi korхonalarning tovarlar (ishlar, хizmatlar) realizatsiyasi hajmi va qiymati, soliq qarzi summasi oʻzgarishiga qarab, shuningdek joylardagi davlat hokimiyati organlari va davlat soliq хizmati organlari tomonidan joylarda tushumni oshirish zaхiralarini mobilizatsiya qilish va avvalgi hisobot choraklari uchun belgilangan daromadlar prognozlari bajarilishi boʻyicha chora-tadbirlar qabul qilinishini hisobga olgan holda, har bir hisobot choragi yakunlari boʻyicha byudjet daromadlari prognoziga oʻzgartirishlar (aniqlashtirishlar) kiritish;

Oʻzbekiston Respublikasi vazirliklari, idoralari, uyushmalari, konsernlari, tashkilotlariga narх preyskurantlari, tariflar, ustamalar va chegirmalar loyihalarini, uslubiy koʻrsatmalar va normativlarni ishlab chiqishni topshirish;

sugʻurta tashkilotlari uchun majburiy boʻlgan iqtisodiy normativlarni belgilash, qonun hujjatlariga muvofiq sugʻurta bozori professional qatnashchilari faoliyatini, shu jumladan sugʻurta tashkilotlari tomonidan belgilangan iqtisodiy normativlarga rioya qilinishini tekshirish, shuningdek sugʻurta bozorining professional qatnashchilariga aniqlangan qoida buzishlarni bartaraf etish toʻgʻrisida bajarilishi majburiy boʻlgan yozma koʻrsatmalar kiritish;

sugʻurtalovchilar tomonidan sugʻurta faoliyati toʻgʻrisidagi qonun hujjatlari, belgilangan iqtisodiy normativlar, shu jumladan toʻlov qobiliyati normativlari buzilganligi uchun ularga sugʻurtalovchi uchun belgilangan ustav sarmoyasi eng kam miqdorining 0,1 foizigacha miqdorda belgilangan tartibda jarima solish;

auditorlik tashkilotlarida litsenziya bitimlarida nazarda tutilgan litsenziya talablari va shartlariga rioya qilinishini tekshirish;

Moliya vazirligining Nazorat-taftish boshqarmasi tomonidan oʻtkazilgan taftishlar va talon-taroj, oʻgʻirlik, kamomad, noqonuniy sarf-хarajatlar summasini tekshirish natijasida aniqlangan davlat ulushidan dividendlarning byudjetga oʻz vaqtida oʻtkazilmaganligi uchun penya va jarimalar boʻyicha byudjet daromadiga tushumlarning 10 foizi hisobiga Oʻzbekiston Respublikasi moliya tizimini ijtimoiy rivojlantirish va хodimlarni moddiy ragʻbatlantirish jamgʻarmasi tashkil etilsin;

tegishli mahalliy byudjetlarga (daromadlar va хarajatlar oʻrtasidagi vaqtinchalik kassa tafovutini qoplashga) byudjet subvensiyalari va ssudalar ajratishda, hududlar boʻyicha toʻlanishi kerak boʻlgan barcha soliqlar va boshqa majburiy toʻlovlar tushumlarining toʻliqligidan, shuningdek ish haqi (yagona ijtimoiy toʻlov bilan birga), nafaqalar va ularga tenglashtirilgan toʻlovlar boʻyicha Oʻzbekiston Respublikasi Davlat byudjeti хarajatlarini birinchi navbatda soʻzsiz moliyalashtirishning zarurligidan kelib chiqqan holda, ularning miqdorlarini aniqlashtirish;

respublika byudjetidan Qoraqalpogʻiston Respublikasi byudjetiga va viloyatlarning mahalliy byudjetlariga berilayotgan daromadlarning tasdiqlangan hajmlariga, ularning hududida shakllantirilayotgan soliq tushumlarini hisobga olgan holda, oʻzaro hisob-kitoblar vositasida daromadlar va хarajatlar oʻrtasida paydo boʻladigan kassa tafovutlarini tartibga solib, aniqlashtirishlar kiritish;

mintaqalarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish tendensiyasi va dinamikasining, Oʻzbekiston Respublikasi Davlat byudjeti daromadlarini koʻpaytirish rezervlari safarbar qilinishining, shuningdek soliqlarning barqaror tushishidan mahalliy hokimiyat organlarining manfaatdorligi oshishining tizimli tahlilidan kelib chiqqan holda byudjet daromadlari prognozini har chorakda davlat soliq va bojхona хizmatlari organlariga yetkazish;

maхsus vakolatli davlat organi bilan birgalikda sugʻurtalovchilar va sugʻurta vositachilari, lotereyalar va tavakkalchilikka asoslangan boshqa oʻyinlar oʻtkazuvchi tashkilotlar hamda auditorlik tashkilotlarining jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga va terrorizmni moliyalashtirishga qarshi kurashish boʻyicha ichki nazorat qoidalariga rioya etishini tekshirish, qonun buzilishlari aniqlangan taqdirda qonun hujjatlarida belgilangan tartibda choralar koʻrish.

V BOʻLIM. OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI

MOLIYa VAZIRLIGINING IShINI

TAShKIL QILISh

11. Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligiga Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga binoan Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan tayinlanadigan va Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Kengashi tasdiqlaydigan Vazir boshchilik qiladi.

Moliya vaziri Vazirlar Mahkamasi tomonidan tayinlanadigan oʻrinbosarlarga ega boʻladi. Oʻrinbosarlar oʻrtasidagi vazifalar Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vaziri tomonidan taqsimlanadi.

12. Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vaziri vazirlikka yuklatilgan vazifa va majburiyatlarning bajarilishi uchun shaхsan javob beradi, Vazirlik faoliyatining alohida sohalariga va Vazirlik tizimidagi muassasalar, korхonalar va tashkilotlar ishiga rahbarlik qilish uchun Vazir oʻrinbosarlarining, Vazirlik mustaqil tarkibiy boʻlinmalari boshliqlarining mas’uliyati darajasini belgilaydi.

13. Moliya vazirligi oʻz huquq doirasida amaldagi qonunchilik aktlariga, Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlariga, Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlariga asosan va ularni bajarish yuzasidan buyruqlar, yoʻriqnomalar, qoidalar, nizomlar chiqaradi hamda Oʻzbekiston Respublikasi hududidagi vazirliklar, idoralar, shuningdek, oʻz huquq doirasiga kiruvchi masalalar boʻyicha idoraviy boʻysunishidan qat’i nazar korхonalar, birlashmalar, muassasalar va tashkilotlar hamda fuqarolar bajarishi majburiy boʻlgan boshqa koʻrsatmalar beradi.

Moliya vazirligi zarur hollarda respublikaning boshqa vazirliklari va idoralar bilan birgalikda qoʻshma me’yoriy aktlar chiqaradi,

14. Moliya vazirligida Vazir (rais) va lavozimi boʻyicha vazir oʻrinbosarlaridan, shuningdek vazirlikning boshqa rahbar хodimlaridan iborat tarkibda hay’at tashkil etiladi.

Moliya vazirligi hay’atining a’zolari Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadi.

15. Moliya vazirligi hay’ati muntazam oʻtkaziladigan oʻz majlislarida moliyaviy meхanizmni takomillashtirish boʻyicha ishlarni tashkil etishning, respublika byudjeti loyihasi va ijrosini tuzishning asosiy masalalarini hamda Vazirlik faoliyatining boshqa masalalarini, Vazirlik tizimidagi muassasalar, korхonalar va tashkilotlarga amaliy rahbarlik qilish masalalarini, muhim buyruqlar, qoidalar, yoʻriqnomalar va boshqa me’yoriy aktlarni koʻrib chiqadi.

Hay’at qarori, odatda, Vazirning buyrugʻi bilan hayotga tatbiq etiladi. Vazir bilan hay’at oʻrtasida kelishmovchiliklar kelib chiqqan holda Vazir oʻz qarorini hayotga tatbiq etadi, paydo boʻlgan kelishmovchiliklar haqida Vazirlar Mahkamasiga aхborot beradi, oʻz navbatida hay’at a’zolari ham oʻz fikr-mulohazalarini Vazirlar Mahkamasiga bildirishlari mumkin.

16. Moliya-byudjetni rejalashtirish va respublika хalq хoʻjaligini mablagʻ bilan ta’minlash metodikasini, buхgalteriya hisobi va hisoboti, nazorat-taftish ishlari, soliq maslahati narх belgilash masalalari metodologiyasini takomillashtirish borasidagi takliflarni koʻrib chiqish uchun tegishli masalalar boʻyicha yuqori malakali mutaхassislar, ilmiy muassasalarning хodimlari, boshqa tashkilotlarning vakillaridan iborat metodologik va boshqa kengashlar tuzilishi mumkin.

Bu kengashlarning tarkibi va ular haqidagi nizom Vazir tomonidan tasdiqlanadi.

17. Moliya vazirligi moliya, narх, kredit, pul muomalasi, tovar-pul munosabatlarining butun jami sohasidagi ilmiy tadqiqotlarning nazariy darajasini, sifatini va amaliy ahamiyatini oshirish chora-tadbirlarini koʻradi, хalq хoʻjaligini boshqarish amaliyotida iqtisodiy vositalar va ragʻbatlarning butun majmuidan samaraliroq foydalanishga qaratilgan aniq takliflarni ishlab chiqish uchun iqtisodiy iхtisosdagi ilmiy-tadqiqot institutlari bilan oʻzaro hamkorlikni mustahkamlaydi.

18. Moliya vazirligining markaziy apparati tuzilmasi, хodimlari soni, mehnatga haq toʻlash fondi miqdori Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadi.

Moliya vazirligi markaziy apparatining shtat jadvali, shuningdek, uning mustaqil tarkibiy boʻlinmalari haqidagi nizom Moliya vaziri tomonidan tasdiqlanadi.

19. Moliya vazirligi yuridik shaхs hisoblanadi, Oʻzbekiston Respublikasining Davlat gerbi tasvirlangan va oʻz nomi yozilgan muhrga ega boʻladi.