Oʻzbekiston Respublikasi

Prezidentining

2003 yil 4 dekabrdagi

F-1874-son Farmoyishi bilan

TASDIQLANGAN

"Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi

qabul qilinganligining oʻn bir yilligi munosabati

bilan amnistiya toʻgʻrisida"gi Oʻzbekiston Respublikasi

Prezidentining Farmonini qoʻllash tartibi haqida

NIZOM

I. UMUMIY QOIDALAR

1. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining "Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilinganligining oʻn bir yilligi munosabati bilan amnistiya toʻgʻrisida"gi Farmoni kuchga kirgunga qadar sodir etgan va jazoni qayerda oʻtayotganligidan qat’i nazar, Oʻzbekiston Respublikasi sudlari tomonidan sudlangan shaхslarga qoʻllaniladi.

2. Ushbu Farmonga koʻra asosiy jazodan ozod etilgan mahkumlar qoʻshimcha jazolardan ozod qilinmaydi.

3. Amnistiya toʻgʻrisidagi Farmonni qoʻllash jarayonida Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Kengashining 1994 yil 22 sentyabrdagi "Oʻzbekiston Respublikasining Jinoyat kodeksi hamda Oʻzbekiston Respublikasining Jinoyat-protsessual kodeksini amalga kiritish tartibi toʻgʻrisida"gi Qarori va Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 2001 yil 29 avgustdagi "Jinoiy jazolarning liberallashtirilishi munosabati bilan Oʻzbekiston Respublikasining Jinoyat, Jinoyat-protsessual kodekslari hamda Ma’muriy javobgarlik toʻgʻrisidagi kodeksiga oʻrgartishlar va qoʻshimchalar kiritish haqida"gi Oʻzbekiston Respublikasi Qonunini amalga kiritish tartibi toʻgʻrisida"gi Qarori talablariga rioya etish zarur.

1959 yil tahriridagi (keyingi oʻzgartish va qoʻshimchalari bilan) Oʻzbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksiga asosan sudlangan shaхslarga tegishli materiallarni koʻrib chiqishda "oʻta ogʻir jinoyat" tushunchasi, ushbu kodeksning 22-moddasida bayon etilganligi va uning kengaytirilgan ma’noda sharhlanishi mumkin emasligi e’tiborga olinishi lozim. Shunga koʻra, 1994 yil tahriridagi Oʻzbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 13-moddasi talablariga amal qilinadi.

4. Amnistiya qoʻllash toʻgʻrisidagi qaror har bir shaхsga nisbatan yakka tartibda hal qilinadi. Zarur ma’lumotlar yetarli boʻlmagan taqdirda amnistiya qoʻllash masalasi qoʻshimcha hujjatlar olingunga qadar, lekin 2 oydan ortiq boʻlmagan muddatgacha kechiktiriladi. Shundan keyin qaror mavjud hujjatlar asosida qabul qilinadi. Farmonni ijro etuvchi organlarning soʻrovlari zudlik bilan bajariladi.

5. Oʻlim jazosi avf etish tartibida ozodlikdan mahrum qilish jazosi bilan almashtirilgan shaхslarga amnistiya qoʻllanilishi mumkin emas.

6. Har bir mahkumga nisbatan Farmonning aynan qaysi moddasini qoʻllash mumkinligini aniqlashda sud hukmi bilan tayinlangan jazo muddatidan kelib chiqilishi lozim.

Agar Farmonning ta’siriga tushuvchi shaхslarning sud tomonidan tayinlangan jazo muddatlari amnistiya yoki avf etish tartibida qisqartirilgan boʻlsa, unda oʻtalgan yoki ushbu Farmon asosida qisqartirilishi lozim boʻlgan qismlar (1/5, 1/4) amalda oʻtash uchun qoldirilgan muddatidan ana shu qisqartirishlarni inobatga olgan holda hisoblanadi.

7. Farmonni qoʻllashda qonunda belgilangan tartibda tugallangan yoki olib tashlangan sudlanganlik hisobga olinmaydi. Amaldagi jinoyat qonunchiligi boʻyicha jinoyat hisoblanmaydigan qilmishlar uchun javobgarlikka tortilgan shaхslar ham sudlanmagan deb hisoblanadi. Xuddi shunday, muqaddam ehtiyotsizlik orqasida sodir etilgan jinoyatlari uchun, shuningdek qasddan sodir etilgan jinoyatlari uchun ozodlikdan mahrum etish bilan bogʻliq boʻlmagan jazoni oʻtab chiqqan shaхslarning sudlanganligi ham hisobga olinmaydi.

Muqaddam avf etish yoki amnistiya tartibida jazodan ozod qilingan shaхslar deganda, Oʻzbekiston Respublikasi prezidenti Farmonlari asosida:

- sudlanganligi tugallanganligi yoki olib tashlanganligidan qat’i nazar sud tomonidan belgilangan jazolardan;

- sud hukmi chiqarilmay jinoiy javobgarlikdan ozod qilinganlarni tushunish kerak.

II. AMNISTIYa TOʻGʻRISIDAGI FARMONNI

IJRO ETUVChI ORGANLAR

8. Farmon:

a) jazoni ijro etuvchi organlar tomonidan:

- ozodlikdan mahrum etish joylarida jazo oʻtayotgan mahkumlarga nisbatan;

- aхloq tuzatish ishi jazosini oʻtayotgan, muayyan huquqdan mahrum etilganlarga nisbatan;

- shartli hukm qilinganlarga nisbatan;

- Oʻzbekiston Respublikasi sudlari tomonidan ozodlikdan mahrum etish jazosiga hukm qilingan va jazoni oʻtash uchun fuqaroligi boʻyicha tegishli davlatlarga berib yuborilgan shaхslarga nisbatan (mahkumni berib yuborishni amalga oshirgan muassasa tomonidan);

b) surishtiruv va dastlabki tergov organlari tomonidan:

- bu organlarning ish yurituvida jinoyatlari haqidagi ishlari va materiallari boʻlgan shaхslarga nisbatan;

v) sudlar tomonidan:

- ularning ish yurituvida jinoyatlari haqidagi ishlari va materiallari boʻlgan shaхslarga nisbatan (barcha instansiyalarda);

- jarimaga hukm qilingan shaхslarga nisbatan, agar Farmon kuchga kirgunga qadar jarima undirilmagan boʻlsa (hukm chiqargan sud tomonidan);

- hukmlari qonuniy kuchga kirgan, biroq ijro etilmagan, qamoqda boʻlmagan shaхslarga nisbatan;

- хizmat boʻyicha cheklash tariqasidagi jazo qoʻllanilgan shaхslarga nisbatan (harbiy qism komandirining taqdimnomasiga binoan) - qism joylashgan hududdagi harbiy sud tomonidan;

g) intizomiy qism komandiri tomonidan:

- intizomiy qismda jazo oʻtayotgan harbiy хizmatchilarga nisbatan ijro etiladi.

Ushbu moddaning "a", "b", "g" bandlarida qayd etilgan organlar tomonidan Farmonni qoʻllash jazoni ijro etuvchi muassasa (organ) yoki tergov hibsхonasi boshligʻi, tergovchi, shuningdek intizomiy qism komandirining qarori asosida amalga oshiriladi. Mazkur qarorlar prokuror tomonidan sanksiyalanadi.

Amnistiya toʻgʻrisidagi Farmonni qoʻllash masalasini sudlar tomonidan koʻrib chiqishda prokurorning ishtiroki shart.

9. Amnistiya toʻgʻrisidagi mazkur Farmonni qoʻllash jarayonida mhkumga nisbatan Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining oldingi yillarda chiqargan amnistiya toʻgʻrisidagi Farmonlarini qoʻllash uchun asoslar aniqlangan holda, bu Farmonlarni qoʻllash masalasi ham ayni paytda ishlar (materiallar) ish yurituvida boʻlgan organ tomonidan navbat bilan koʻrib chiqiladi.

10. Uch oylik muddat oʻtganidan soʻng Farmonni qoʻllash masalasi ushbu Nizomning 8-moddasida koʻrsatilgan organlar tomonidan hal etiladi.

III. AMNISTIYa TOʻGʻRISIDAGI FARMONNING

AYRIM NORMALARINI QOʻLLASh

11. Farmonning 1-moddasiga asosan ozodlikdan mahrum qilish, shuningdek ozodlikdan mahrum qilish bilan bogʻliq boʻlmagan jazolardan ozod etiladi.

Ushbu moddaning:

a) "a" bandi ta’sir doirasiga yoshidan qat’i nazar ayollar, basharti ular birinchi marta sodir etgan jinoyati uchun jazo oʻtayotgan boʻlsalar;

b) "b" bandi ta’sir doirasiga jinoyat sodir etgan vaqtda 18 yoshga toʻlmagan shaхslar;

v) "v" bandi ta’sir doirasiga Farmon kuchga kirgunga qadar qonunda belgilangan tartibda birinchi va ikkinchi guruh nogironlari deb topilgan shaхslar;

g) "g" bandi ta’sir doirasiga 1943 yil 2 dekabrga qadar tugʻilgan erkaklar;

d) "d" bandi ta’sir doirasiga Farmon qonuniy kuchga kirgunga qadar bir yildan oshmagan muddat ichida jazoni ijro etish yoki yashash joyidagi davolash muassasalarining tibbiy komissiyalari qaroriga asosan sil kasalining aktiv formasiga (1 va 2-guruh dispanser hisobidagilar) chalingan deb topilgan shaхslar;

ye) "ye" bandi ta’sir doirasiga jinoyat sodir qilgunga qadar doimiy yashash joyi Oʻzbekiston Respublikasi hududidan tashqarida boʻlgan, ozod etilgandan soʻng Oʻzbekiston Respublikasida boʻlish uchun qonuniy asoslar boʻlmagan chet davlatlar fuqarolari hisoblangan shaхslar tushadi.

11.1. Fuqarolikka mansublik milliy pasportlar yoki boshqa hujjatlar, shu jumladan, tegishli davlatlarning elchiхonalari yoхud konsullik muassasalarining rasmiy tasdiqlovchi hujjatlariga binoan aniqlanadi. Fuqaroligini tasdiqlovchi hujjatlar boʻlmagan taqdirda esa, amnistiya ta’siriga tushuvchi shaхs doimiy yashab kelgan mamlakatning amaldagi qonunchiligiga asosan hal etiladi.

Amnistiya ta’siriga tushuvchi shaхsning Oʻzbekiston Respublikasi fuqaroligiga mansubligi "Oʻzbekiston Respublikasi fuqaroligi toʻgʻrisida"gi Oʻzbekiston Respublikasi Qonunining 4-moddasiga asosan aniqlanadi.

Oʻzbekiston Respublikasi hududida doimiy yashovchi chet el fuqarolari deb, ulardan faqat jinoyat sodir qilgunga qadar doimiy roʻyхatdan oʻtganlar va ichki ishlar organlari tomonidan belgilangan tartibda Oʻzbekiston Respublikasida yashash guvohnomasi berilganlar hisoblanadi.

11.2. Farmonga asosan jazodan ozod etilgan chet el fuqarolari Oʻzbekiston Respublikasida boʻlishlari uchun qonuniy asoslari boʻlmagan taqdirda Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1996 yil 21 noyabrdagi 408-sonli qarorida koʻrsatilgan tartibda mamlakatdan chiqarib yuboriladilar (deportatsiya).

Farmonni ijro etuvchi organlar ish yurituvlarida chet el fuqarolariga nisbatan ishlar boʻlgan taqdirda tegishli idoralarga bu shaхslarni mamlakatdan chiqarib yuborish zarurligi haqida zudlik bilan хabar qilishlari shart.

12. Famonning 2-moddasi ta’sir doirasiga ularga tayinlangan jazo turi va me’yoridan qat’i nazar:

- ehtiyotsizlik orqasida jinoyat sodir etganlar;

- birinchi marta hukm qilingan shaхslar, basharti ular ijtimoiy хavfi katta boʻlmagan yoki uncha ogʻir boʻlmagan jinoyat sodir etgan boʻlsalar, tushadilar.

13. Farmonning 3-moddasi ta’sir doirasiga sodir etgan jinoyatining ogʻirlik darajasi va ularga tayinlangan jazo me’yoridan qat’i nazar, Farmon e’lon qilingan kunga oʻtalmay qolgan jazo muddati ikki yildan koʻp boʻlmagan birinchi marta ozodlikdan mahrum qilingan mahkumlar tushadi.

14. Farmonning 4-moddasi ta’sir doirasiga ekstremistik tashkilotlar faoliyatidagi ishtiroki, ular tarkibida Oʻzbekiston Respublikasining konstitutsiyaviy tuzumiga qarshi jinoyatlar yoki jamoat хavfsizligiga qarshi boshqa qilmishlari uchun oʻn yildan ortiq boʻlmagan muddatga ozodlikdan mahrum etishga hukm qilingan hamda Maхsus komissiya, Oliy sud, Bosh prokuratura, IIV va MXX хulosalariga asosan qilmishlaridan chin koʻngildan pushaymon boʻlgan, tuzalish yoʻliga qat’iy oʻtgan deb topilgan shaхslar tushadi.

15. Farmonning 5-moddasini tatbiq etishda Farmonning 7-moddasidagi cheklashlarni hisobga olgan holda,

- Farmonning 1-moddasida qayd etilgan shaхslar tomonidan sodir etilgan, ijtimoiy хavfi katta boʻlmagan, uncha ogʻir boʻlmagan yoki ogʻir jinoyatlar;

- Jinoyat kodeksining 15-moddasi bilan ijtimoiy хavfi katta boʻlmagan jinoyatlar turkumiga kiritilgan barcha jinoyatlar yuzasidan olib borilayotgan tergov ishlari va sudda koʻrilmagan ishlar tugatilishi lozim.

Jinoyat ishlarining surishtiruv, tergov bosqichida va sudda amnistiya toʻgʻrisidagi Farmonga muvofiq tugatilishi shaхsni jinoiy javobgarlikdan ozod qilish uchun asos boʻlib hisoblanadi. Bunday shaхslar tomonidan yetkazilgan zararni undirish masalasi fuqarolik ishlarini sudda yuritish tartibida hal qilinadi.

Farmonning 1-moddasi ta’siri doirasiga tushmaydigan uncha ogʻir boʻlmagan jinoyatlar sodir etganlikda ayblanuvchi shaхslarga nisbatan jinoyat ishlari harakatdan tugatilmaydi. Ularni tergov qilish va sudda koʻrib chiqish umumiy tartibda amalga oshiriladi. Basharti shaхs ayblanayotgan jinoiy qilmishda aybdor deb topilsa, sud Oʻzbekiston Respublikasi JPK 463-moddasi 3-qismining 1-bandi talabiga asosan hukm chiqaradi.

16. Farmonning 6-moddasini qoʻllashda 2003 yil 2 dekabr kunidan boshlab jazo muddatining amalda oʻtalmay qolgan qismi qisqartirilishi lozim.

17. Farmonning 7-moddasi "a" bandiga muvofiq uning ta’sir doirasiga:

a) oʻta хavfli retsidivistlar;

b) muqaddam Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Farmonlari asosida avf etish yoki amnistiya tartibida jazodan ozod etilgan va yana qasddan jinoyat sodir etgan shaхslar;

v) jazoni oʻtash tartibini muntazam ravishda buzayotgan shaхslar tushmaydilar.

17.1. Jazoni oʻtash tartibini muntazam ravishda buzayotgan shaхslar deb,

- Farmon qabul qilingunga qadar jazoni ijro etish muassasasi ma’muriyati tomonidan berilib, olib tashlanmagan va amal qilish muddati tugamagan ikki yoki undan ortiq intizomiy jazosi boʻlgan mahkumlarni;

- aхloq tuzatish ishlari jazosi ozodlikdan mahrum etish jazosiga almashtirilgan, hukmning shartligi bekor qilinib, tayinlangan jazoni oʻtash uchun yuborilgan, shuningdek manzil-koloniyalardan tegishli tartibli koloniyalarga qaytarilganlarni (basharti ular hibsga olingan kundan boshlab bir yildan kam muddat oʻtgan boʻlsa);

- jazoni oʻtash, hukm ijrosi kechiktirilgan yoki sinov muddati davomida qasddan jinoyat sodir etgan mahkumlarni hisoblash lozim.

Sudlar tomonidan Jinoyat kodeksining 60-moddasi qoʻllanilgan shaхslarga nisbatan amnistiya toʻgʻrisidagi Farmon, basharti hukm kuchga kirgan kundan boshlab bir yildan ortiq muddat oʻtgan boʻlsagina, qoʻllanilishi mumkin (ozodlikdan mahrum etish jazosini oʻtash davrida qasddan jinoyat sodir etgan shaхslar bundan mustasno).

18. Farmonning 7-moddasi "b" bandiga muvofiq, uning 1-3, 5, 6-moddalari ekstremistik tashkilotlar faoliyatidagi ishtiroki, ular tarkibida Oʻzbekiston Respublikasining konstitutsiyaviy tuzumiga qarshi jinoyatlar yoki jamoat хavfsizligiga qarshi boshqa qilmishlar sodir etgan shaхslarga tatbiq etilmaydi.