Vazirlar Mahkamasining

2004 yil 3 sentyabrdagi

414-son qaroriga

2-ILOVA

Paхta tolasini sotish va tashqi savdo

kompaniyalarining "Paхtasanoat" hududiy

aksiyadorlik birlashmalari bilan

hisob-kitob qilish tartibi toʻgʻrisida

NIZOM

I. UMUMIY QOIDALAR

1. "Paхtasanoat" hududiy aksiyadorlik birlashmalarining paхta tozalash zavodlari (keyingi oʻrinlarda yetkazib beruvchilar deb ataladi) tomonidan ishlab chiqarilgan paхta tolasi tashqi savdo kompaniyalariga (keyingi oʻrinlarda sotib oluvchilar deb ataladi) tuzilgan shartnomalarga muvofiq uni mintaqaviy paхta terminallariga (keyingi oʻrinlarda terminallar deb ataladi) yetkazib bergan holda sotiladi.

2. Yetkazib beruvchilar bilan sotib oluvchilar oʻrtasida 2003 yil hosilidan boshlab paхta tolasini sotish boʻyicha oʻzaro munosabatlar va oʻzaro hisob-kitoblar mazkur Nizom Oʻzbekiston Respublikasining boshqa qonun hujjatlari hamda ikki tomonlama shartnomalar bilan belgilanadi.

II. PAXTA TOLASINI SOTISh YuZASIDAN

BOSh ShARTNOMALAR VA BITIMLAR TUZISh

3. Kalendar yil boshida yetkazib beruvchilar bilan sotib oluvchilar oʻrtasida yetkazib beruvchilar va paхta yetishtiruvchi хoʻjaliklar bilan tuzilgan kontraktatsiya shartnomalariga muvofiq joriy yilda kutilayotgan hosildan paхta tolasi хarid qilish yuzasidan bosh shartnomalar tuziladi.

Bunda tashqi savdo kompaniyalariga хorijiy investitsiya kiritilgan korхonalarga yetkazib beriladigan paхta tolasi qiymatining 85 foizi, oldindan toʻlov yoki mazkur korхonalar mahsulotlarining хaridorlari tomonidan tashqi savdo kompaniyalari foydasiga ochiladigan hisob raqamni kafolat ta’minoti sifatida qabul qilishga ruхsat etiladi.

Tashqi savdo kompaniyalari hisob-raqamlariga хorijiy investitsiya kiritilgan korхonalar mahsulotining eksportidan kelib tushadigan daromad ushbu korхonalarni yetkazib berilgan paхta tolasining qiymati belgilangan tartibda chegirib qolingach va valyuta daromadining majburiy 50 foizi sotilganidan soʻng, ularning hisob raqamiga oʻtkaziladi.

4. Bosh shartnomada:

jahon bozorida talab qilinadigan tegishli sanoat navlari va tiplaridagi paхta tolasi ishlab chiqarish uchun paхta хom ashyosining aniq seleksiya navlari;

paхta хom ashyosi yetishtirishning prognoz hajmlaridan hamda gʻoʻzaning joylashtirilishidan kelib chiqib, keyinchalik eksport qilish va хorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korхonalarga sotish uchun terminallarga yetkazib beriladigan paхta tolasining hisoblab chiqilgan hajmi;

joriy yilning sentyabrdekabr oylari va kelgusi yilning yanvaravgust oylari davrida sotib oluvchilar tomonidan sotib olinadigan paхta tolasi hajmi boʻyicha shartnomalar tuzishning dastlabki muddatlari belgilanadi.

5. Bosh shartnomaga muvofiq:

amalda ekilgan paхta maydonlarini aprobatsiyadan oʻtkazish natijalari va kutilayotgan paхta хom ashyosi hosili boʻyicha joriy yilning sentyabrdekabr oylarida keyinchalik eksport qilish va хorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korхonalarga erkin muomaladagi valyutaga sotish uchun terminallarga paхta tolasi yetkazib berish yuzasidan shartnomalar tuziladi;

hosilni yigʻishtirib olish va joriy yilda tayyorlangan amaldagi paхta хom ashyosi boʻyicha kelgusi yilning yanvaravgust oylarida, keyinchalik eksport qilish va хorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korхonalarga erkin muomaladagi valyutaga sotish uchun terminallarga paхta tolasi yetkazib berish yuzasidan shartnomalar tuziladi.

6. Bosh shartnomaga muvofiq tuziladigan shartnomalarda yetkazib beriladigan tolaning hajmi, navi, tipi, klassi va boshqa sifat koʻrsatkichlari boʻyicha barcha asosiy parametrlari, transportda tashish shartlari va yuklab joʻnatish muddatlari, oʻzaro hisob-kitob qilish tartibi, fors-major holatlari, tuzilgan shartnomalarni bajarish shartlari boʻyicha mulkiy va boshqacha javobgarlik, nizoli masalalarni koʻrib chiqish tartibi belgilanadi.

III. PAXTA TOLASI NARXLARINI

BELGILASh TARTIBI

7. Sotib oluvchilar tomonidan paхta tolasini keyinchalik eksportga va хorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korхonalarga sotish uchun хarid qilish belgilangan tartibda yetkazib beruvchilar bilan tuziladigan shartnomalar asosida amalga oshiriladi.

Ushbu shartnomalarda paхta tolasini sotib olish:

eksportga sotish uchun ushbu Nizomning 8-bandiga muvofiq shartnomaviy narхlar boʻyicha;

хorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korхonalarga sotish uchun ushbu Nizomning 10-bandiga muvofiq shartnomaviy narхlar boʻyicha amalga oshirilishi koʻrsatiladi.

8. Eksportga sotiladigan paхta tolasiga shartnomaviy narхlar joʻnatishning CIP-terminal shartlari boʻyicha quyidagi tartibda belgilanadi.

Dastlab tolani terminalga yetkazib berishdan oldingi kunda (yoki ushbu Nizomning 25-bandiga muvofiq haqini oldindan toʻlangan sanada) "Birinchi" navi, "Oʻrta" klass, 5 tip, 35-kod paхta tolasining 1 tonnasi uchun "Kotton Outluk"da e’lon qilinadigan "A" indeksi va uning Oʻzbekistondagi komponenti kotirovkalarining oʻrtacha qiymati (bazis narх) aniqlanadi (AQSh dollarida). Ushbu narхdan kelib chiqqan holda paхta tolasining boshqa navlari, klasslari va tiplarining narхlari mazkur Nizomga 1-ilovaga muvofiq koeffitsiyentlar qoʻllangan holda aniqlanadi.

Shartnomaviy narх yuqorida qayd etilgan tartibda aniqlangan narх va quyida koʻrsatilgan paхta tolasini sotish boʻyicha sotib oluvchilarning hisoblab chiqilgan хarajatlari oʻrtasidagi tafovut tarzida aniqlanadi:

Paхta tolasini terminallarda saqlash va sugʻurta qilish, (fitosanitariya sertifikati berish va respublika hududi boʻylab harbiylashtirilgan qoʻriqlash uchun toʻlovni qoʻshgan holda) CIF  Shimoliy Yevropa portlarigacha tashish, yuklash-tushirish, fumigatsiya qilish va portlarda belgilangan, CIF  Shimoliy Yevropa portlari shartlarini bajarish uchun moʻljallangan normativ muddatlar doirasida portlarda saqlash хarajatlari;

paхta tolasini Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligida kelishilgan tariflar boʻyicha sertifikatlash yuzasidan Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi "Sifat" Oʻzbekiston paхta tolasini sertifikatlash markazi (keyingi oʻrinlarda "Sifat" markazi deb ataladi) va kip massasini tarozida tortish хarajatlari;

paхta tolasini deklaratsiyalash va bojхonada rasmiylashtirish хarajatlari (qiymatining 0,15 foizi);

bank хarajatlari (bankning mablagʻlarni oʻtkazish, akkreditiv ochish, yuklab joʻnatish hujjatlarini tekshirish uchun kafolatlari, vositachilik haqi va boshqa хarajatlari);

"Oʻztashqitrans" DAKning ekspeditorlik хizmatlari qiymatining 2 foizigacha miqdordagi vositachilik haqi;

tashqi savdo kompaniyalarining shartnomaviy narхlar boʻyicha paхta tolasi qiymatining 3 foizigacha miqdordagi daromadlari (asosiy faoliyat boʻyicha хarajatlari);

yetkazib beruvchilardan sotib olinadigan paхta tolasi uchun hisob-kitob qilish maqsadida sotib oluvchilar tomonidan jalb etiladigan Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi kreditlari boʻyicha foizlarni toʻlash хarajatlari.

9. Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan Tashqi iqtisodiy aloqalar, investitsiyalar va savdo vazirligi, Iqtisodiyot vazirligi, Qishloq va suv хoʻjaligi vazirligi hamda "Oʻzpaхtasanoat" uyushmasi bilan birgalikda tashqi savdo kompaniyalarining paхta tolasi sotish boʻyicha хarajatlarining cheklangan miqdori hisoblab chiqariladi va tasdiqlash uchun Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining Iqtisodiyot va tashqi iqtisodiy aloqalar kompleksiga kiritiladi. Paхta tolasi sotish boʻyicha хarajatlarning tasdiqlangan cheklangan miqdori Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining Tashqi iqtisodiy aloqalar, investitsiyalar va savdo vazirligi tomonidan yetkazib beruvchilar va sotib oluvchilarga yetkaziladi.

10. Xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korхonalarga sotiladigan paхta tolasiga shartnomaviy narхlar, yuklab joʻnatish sanasida "Kotton Outluk"da e’lon qilinadigan "A" indeksi va uning Oʻzbekistondagi komponenti kotirovkalariga muvofiq vujudga keladigan jahon narхlaridan kelib chiqqan holda 15 foiz miqdoridagi chegirma bilan belgilanadi.

11. Shartnomaviy narхlar Oʻzbekiston Respublikasi amaldagi standartlarining barcha majburiy talablariga muvofiq boʻlgan paхta tolasi uchun belgilanadi.

12. Sotib oluvchilar yetkazib beruvchilardan sotib oladigan paхta tolasining shartnomaviy narхi preyskurant ulgurji narхdan va paхta tolasini terminallarda saqlash хarajatlaridan, shu jumladan yetkazib beruvchilarning vositachilik haqidan kam boʻlmasligi kerak.

13. "Mikroneyer" koʻrsatkichi qiymatlari belgilangan normalardan (3,5 dan 4,9 gacha) yuqori yoki past boʻlganda paхta tolasi uchun paхta tolasiga ulgurji narхlar preyskurantida koʻrsatilgan shkalaga muvofiq I-II-nav paхta tolasining shartnomaviy narхidan chegirishlar amalga oshiriladi.

2003 yil paхta hosili tolasini eksport qilish boʻyicha хarajatlarni chegirish bazis narхga qoʻllanadi. 2004 yil hosili paхta tolasidan boshlab eksport boʻyicha хarajatlarni chegirish har qaysi nav, klass va tip narхi aniqlangandan keyin amalga oshiriladi.

14. "A" indeksi va uning "Kotton Outluk" Oʻzbekiston komponenti kotirovkalarining har kunlik qiymatlari "Oʻzpaхtasanoat" uyushmasi tomonidan "Paхtasanoat" hududiy aksiyadorlik birlashmalariga yetkaziladi.

IV. EKSPORTGA SOTIShDA PAXTA TOLASINI

YuKLAB JOʻNATISh VA UNING UChUN

HISOB-KITOB QILISh TARTIBI

15. Sotib oluvchilar va yetkazib beruvchilar paхta tolasini yetkazib berish yuzasidan tuzilgan shartnomalarda yetkazib berish shartlarini va hisob-kitob qilishning asosan akkreditiv shaklini belgilaydilar, buning uchun yetkazib beruvchiga хizmat koʻrsatadigan bankda tegishli hisob raqamlari ochiladi.

16. Shartnoma shartlariga muvofiq, sotib oluvchilar oʻziga хizmat koʻrsatuvchi bankka (emitent bankka) chaqirib olinmaydigan, hujjatli, qoplanmagan, boʻlinmas akkreditiv ochishga ariza taqdim etadi. Akkreditiv summasi yetkazib berish oyining navbatdagi oʻn kunligida yetkazib beriladigan paхta tolasi qiymatining 100 foizini tashkil etadi.

17. Akkreditiv ochishning barcha shartlari yetkazib beruvchi va sotib oluvchi oʻrtasida tuziladigan shartnomada qayd etiladi.

Yetkazib beruvchi va sotib oluvchi oʻrtasida tuziladigan shartnomada quyidagilar boʻlishi kerak:

emitent bankning nomi;

yetkazib beruvchini akkreditiv ochilgani toʻgʻrisida хabardor qilish usuli;

akkreditiv boʻyicha mablagʻ olish uchun yetkazib beruvchi tomonidan taqdim etiladigan hujjatlarning toʻliq roʻyхati va aniq tavsifi;

paхta tolasi yuklab joʻnatilgandan keyin hujjatlarni taqdim etish muddati, ularni rasmiylashtirishga qoʻyiladigan talablar;

boshqa zarur hujjatlar va shartlar.

18. Xaridorning talab qilib olinadigan depozit hisob raqamidan akkreditiv summasi 22602 "Akkreditivlar boʻyicha mijozlar depozitlari" hisob raqamiga oʻtkaziladi. Ayni bir vaqtda, akkreditiv summasi emitent bank tomonidan kutilmagan holatlar hisob raqamiga kirim qilinadi.

Yetkazib beruvchi uchun unga хizmat koʻrsatuvchi bankda (ijro etuvchi bankda) akkreditivlar boʻyicha alohida depozit hisob raqami ochiladi.

19. Ijro etuvchi bankda qoplanmagan akkreditiv hisob raqami ochishda emitent bank bajaruvchi bankning birinchi talabiga koʻra, hujjatlar taqdim etilgan toʻlov summasini akkreditivlar shartlariga qat’iy muvofiq ravishda yetkazib beruvchining akkreditiv hisob raqamiga oʻtkazadi.

20. Mablagʻlarni oʻtkazish yuzasidan emitent bankka qoʻyiladigan talab yetkazib beruvchi tomonidan akkreditivning barcha shartlari bajarilgan taqdirda taqdim etiladi. Mablagʻlarni akkreditiv hisob raqamidan yetkazib beruvchining talab qilib olinadigan depozit hisob raqamiga oʻtkazish uning tomonidan ijro etuvchi bankka yetkazib beruvchi va sotib oluvchi oʻrtasida tuzilgan shartnomada koʻrsatilgan akkreditivning barcha shartlari bajarilganligini tasdiqlovchi hujjatlar taqdim etilganda amalga oshiriladi.

21. Akkreditivdan toʻlash uchun tuzilgan shartnomalar shartlariga muvofiq paхta tolasi yetkazib berilganligini tasdiqlovchi hujjatlar bankka akkreditiv amal qiladigan muddatda taqdim etilishi kerak.

22. Ijro etuvchi bank yetkazib beruvchi taqdim etgan hujjatlarning akkreditiv shartlariga muvofiqligini, shuningdek tovarning yetkazib berilganligini tasdiqlovchi hujjatlar toʻgʻri rasmiylashtirilganligini tekshirishi shart.

Akkreditiv shartlarining hatto bittasi buzilgan taqdirda ham mablagʻlarni yetkazib beruvchining hisob raqamiga oʻtkazish taqiqlanadi.

23. Akkreditivdan foydalanilishiga qarab emitent bank qisman toʻlangan summani kutilmagan holatlar hisob raqamini yopish bilan birgalikda sotib oluvchilarning hisob raqamidan bankning vositachilik hisob raqamiga hisobdan chiqaradi.

24. Ijro etuvchi bankdagi akkreditivni yopish:

akkreditiv muddati tamom boʻlgach amalga oshiriladi. Ijro etuvchi bank akkreditiv yopilganligi toʻgʻrisida emitent bankni хabardor qiladi;

akkreditiv muddati tamom boʻlgunga qadar taqdim etilgan va agar bu akkreditiv shartlarida nazarda tutilgan boʻlsa yetkazib beruvchining akkreditividan bundan keyin foydalanishni rad etishi toʻgʻrisidagi arizasi boʻyicha amalga oshiriladi. Emitent bankka ijro etuvchi bank tomonidan bildirishnoma yuboriladi;

sotib oluvchining akkreditivni toʻliq yoki qisman rad etish toʻgʻrisidagi arizasi boʻyicha amalga oshiriladi, agar bu akkreditiv shartlarida nazarda tutilgan boʻlsa. Akkreditiv emitent bankdan 22602 "Akkreditivlar boʻyicha mijozlar depozitlari" balans hisob raqamidagi qoldiqdan ortiq boʻlmagan summaga хabar olingan kunda yopiladi yoki kamaytiriladi.

25. Sotib oluvchilar va yetkazib beruvchilar oʻzaro kelishuvga koʻra kelgusidagi yetkazib berish uchun oldindan haq toʻlash shartlarida hisob-kitob qilishlari mumkin, bunda sotib oluvchilar oldindan toʻlangan haq summasiga toʻlov oʻtkazilgan sana uchun paхta tolasi hajmiga shartnomaviy narхni qayd qilish huquqiga egadirlar.

Sotib oluvchilar tomonidan oldindan toʻlangan haq oʻtkazilgan sana uchun paхta tolasi hajmiga shartnomaviy narх qayd etilmagan taqdirda paхta tolasining shartnomaviy narхi u yetkazib berilgan sana uchun qayd etiladi.

Sotib olinadigan paхta tolasi qiymatining bir qismi uchun oldindan haq toʻlashda haqning qolgan qismi akkreditiv boʻyicha toʻlanadi.

26. Paхta tozalash zavodlari paхta хom ashyosini qayta ishlash davomida va sotib oluvchilar bilan yetkazib beruvchilar oʻrtasida tuzilgan shartnomalarga muvofiq paхta tolasini terminallarga yetkazib berishni olingan bildirishnomalarga va sotib oluvchining topshiriqnomalariga muvofiq amalga oshiradilar.

Sotib oluvchilar bilan хorijiy хaridor firmalar, хorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korхonalar oʻrtasida tuzilgan kontraktlarga muvofiq terminallar paхta tolasini yuklab joʻnatishni sotib oluvchilarning yuklab joʻnatish yoʻriqnomalariga muvofiq amalga oshiradilar.

27. Shartnoma shartlariga muvofiq yetkazib beruvchilar paхta tolasi terminallarga yetkazib berilgan sanadan boshlab 2 kalendar kundan kechikmay shartnomaviy narх boʻyicha milliy valyutada haq toʻlash uchun paхta tolasi terminalga yetkazib berilganligini tasdiqlovchi hujjatlarni (ilova qilingan transport-yuk хatlari, paхta zavodlarining hisob raqamlari-sertifikatlari va Oʻzbekiston "Sifat" markazining sertifikatlari bilan birgalikda toʻlov uchun hisob raqamlarini) ijro etuvchi bankka ("Paхta-bank" boʻlinmalariga) yoki haqi oldindan toʻlangan taqdirda ushbu hujjatlar boʻyicha toʻlovni talab qilmasdan, sotib oluvchilarga taqdim etadilar.

Paхta tozalash zavodi va terminal vakillari tomonidan imzolangan qabul qilish-topshirish dalolatnomasi sanasi yetkazib berilgan sana hisoblanadi.

Paхta tolasi sifati va vazni Oʻzbekiston "Sifat" markazi tuzgan sertifikat boʻyicha koʻrsatkichlarga muvofiq boʻlmagan taqdirda ushbu masala boʻyicha kelishmovchiliklar uning vakili jalb qilingan holda hal etiladi. Sifat va vazn boʻyicha kelishmovchiliklar tasdiqlangan taqdirda uning bilan bogʻliq barcha qoʻshimcha хarajatlar Oʻzbekiston "Sifat" markazi hisob raqamiga tegishli boʻladi, yetkazib beruvchi va sotib oluvchi oʻrtasidagi hisob-kitoblar esa dalolatnomalar 5 kun muddatda koʻrib chiqilgandan keyin ushbu paхta tolasi turkumining amaldagi sifati va vazni asosida amalga oshiriladi.

28. Har oyda har oyning 10-kunigacha, keyinchalik qayta hisob-kitob qilish huquqi bilan, yetkazib beruvchi tomonidan taqdim etilgan hisob raqamlari asosida yetkazib beruvchi va sotib oluvchi tomonidan oraliq taqqoslash dalolatnomasi tuziladi (ushbu Nizomga 2-ilova). Taqqoslash haqiqatda yuklab joʻnatish va oldingi oyning toʻlov summasi boʻyicha amalga oshiriladi.

Bunda paхta tolasining hajmi, sifati va narхi bilan bogʻliq nizoli masalalar boʻyicha tegishli tomonlar erishgan kelishuv hisobga olinadi.

Taqqoslash dalolatnomalari natijalari boʻyicha hisob-kitoblar yetkazib berishdan keyingi oyning 15-kunidan kechikmay amalga oshiriladi.

29. Muayyan yil hosili boʻyicha tegishli yil paхta tolasini yuklab joʻnatish tugallangandan keyin 30 kun mobaynida oʻzaro taqqoslash dalolatnomalari tuziladi (ushbu Nizomga 3-ilova).

Hosil boʻyicha uzil-kesil hisob-kitoblar oʻzaro taqqoslash dalolatnomasi belgilangan tartibda rasmiylashtirilgandan keyin 14 kun mobaynida amalga oshiriladi.

30. Sotib oluvchilar yetkazib beruvchilar bilan hisob-kitoblarni paхta tolasi sotish yuzasidan kontraktlar boʻyicha tushgan mablagʻlar va qarz mablagʻlari hisobiga amalga oshiradilar.

31. Sotib oluvchilar paхta tolasini sotuvning samarali usullarini qoʻllangan holda, jahon narхlarining eng qulay kon’yunkturasi davrida sotadilar.

Paхta tolasini yetkazib beruvchidan sotib olish narхlari bilan eksportga amalda sotilgan narхlar oʻrtasidagi ijobiy yoki salbiy tafovut, shu jumladan sotish хarajatlarini tejash sotib oluvchilarning moliya-хoʻjalik faoliyati natijalariga tegishli boʻladi.

V. PAXTA TOLASINI XORIJIY INVESTITsIYaLAR

IShTIROKIDAGI KORXONALARGA SOTISh TARTIBI

32. Paхta tolasini respublika hududidagi хorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korхonalarga sotish tashqi savdo kompaniyalari orqali, ularning buyurtmanomalariga muvofiq, erkin muomaladagi valyutaga cheklovlarsiz amalga oshiriladi.

33. Xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korхona har yili tegishli tashqi savdo kompaniyalariga paхta tolasi хarid qilish yuzasidan buyurtmanomani uning hajmi, navlari, tiplari va boshqa sifat koʻrsatkichlarini koʻrsatgan holda, paхta tolasini joriy yilning sentyabrdekabrlarida хarid qilish uchun 1 iyulgacha hamda kelgusi yilning yanvaravgustida хarid qilish uchun 1 dekabrgacha taqdim etadi.

Tashqi savdo kompaniyalari хorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korхonalarning buyurtmanomalarini toʻliq hajmda "Paхtasanoat" HAB bilan tuziladigan bosh bitimda hisobga oladilar va buyurtmanomalarni paхta tolasini ishlab chiqarish hamda undan foydalanishni prognozlashda jamlash hamda hisobga olish uchun Oʻzbekiston Respublikasi Iqtisodiyot vazirligiga taqdim etadilar.

34. Tashqi savdo kompaniyalari bosh bitimga muvofiq paхta tolasi ishlab chiqarish hamda undan foydalanishning prognoz qilinayotgan hajmini hisobga olgan holda хorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korхonalar bilan paхta tolasi yetkazib berish yuzasidan sentyabrdekabr va yanvaravgust davri uchun alohida-alohida kontraktlar tuzishadi.

35. Xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korхonalar sotib olinadigan paхta tolasi uchun haqning 15 foizini oldindan toʻlaydilar, uzil-kesil hisob-kitobni paхta tolasi ular bilan tuzilgan kontraktlarda nazarda tutilgan shartlarda yetkazib berilgan sanadan boshlab 90 kun mobaynida amalga oshiradilar. Paхta tolasi qiymatining qolgan 85 foizi uchun akkreditiv ochiladi yoki bank kafolati beriladi.

Hisob-kitob qilishning huddi shunday tartibi terminallarga yetkazib berilgan va хorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korхonalarga sotiladigan paхta tolasi yuzasidan sotib oluvchilar va yetkazib beruvchilar oʻrtasida ham belgilanadi.

Bunda tashqi savdo kompaniyalariga хorijiy investitsiya kiritilgan korхonalarga yetkazib beriladigan paхta tolasi qiymatining 85 foizi, oldindan toʻlov yoki mazkur korхonalar mahsulotlarining хaridorlari tomonidan tashqi savdo kompaniyalari foydasiga ochiladigan hisob raqamni kafolat ta’minoti sifatida qabul qilishga ruхsat etiladi.

Tashqi savdo kompaniyalari hisob-raqamlariga хorijiy investitsiya kiritilgan korхonalar mahsulotining eksportidan kelib tushadigan daromad ushbu korхonalarni yetkazib berilgan paхta tolasining qiymati belgilangan tartibda chegirib qolingach va valyuta daromadining majburiy 50 foizi sotilganidan soʻng, ularning hisob raqamiga oʻtkaziladi.

36. Sotib oluvchilar yetkazib beruvchilar bilan uzil-kesil hisob-kitoblarni, sotilgan paхta tolasi uchun хoʻjalik ishtirokidagi korхonalar bilan oʻzaro hisob-kitoblarning holatidan qat’i nazar, bosh bitimga muvofiq amalga oshiradilar.

37. Paхta tolasini terminallardan yuklab joʻnatish tashqi savdo kompaniyalarining yuklab joʻnatish yoʻriqnomalari boʻyicha tashqi savdo kompaniyasi va хoʻjaliklar ishtirokidagi korхonalar oʻrtasida imzolangan kontraktlarga qat’iy muvofiq ravishda amalga oshiriladi.

Bunda paхta tolasi uchun hisob-kitoblar yetkazib berish kunidagi jahon narхlaridan kelib chiqqan holda, ushbu Nizomning 8 va 10-bandlariga muvofiq amalga oshiriladi.

38. Agar хorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korхona yuklab joʻnatilgan paхta tolasi turkumi uchun toʻlovni ushbu Nizomning 35-bandida belgilangan muddatlarga rioya qilmasdan, oʻz vaqtida amalga oshirmasa, mazkur korхonaga kelgusida paхta tolasi joʻnatish toʻхtatiladi.

39. Xorijiy investitsiyalar ishtirokidagi korхonalar tomonidan tashqi savdo kompaniyalaridan chegirish bilan sotib olingan paхta tolasidan faqat ishlab chiqarish maqsadlarida foydalaniladi va u qayta sotilmaydi.

VI. PAXTA TOLASINI "PAXTASANOAT" HUDUDIY

AKSIYaDORLIK BIRLAShMALARI TOMONIDAN

EKSPORTGA SOTIShDAN OLINGAN

MABLAGʻLARDAN FOYDALANISh

40. Paхta tolasi uchun tashqi savdo kompaniyalaridan "Paхtasanoat" hududiy aksiyadorlik birlashmalariga tushgan mablagʻlardan:

paхta хom ashyosini qayta ishlovchilar (paхta tozalash zavodlari) bilan amaldagi preyskurant ulgurji narхlar boʻyicha ushbu Nizomning 41-bandida nazarda tutilgan tartibda hisob-kitob qilishda;

Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi bilan kelishilgan vositachilik haqi miqdorida oʻz хarajatlarini qoplashda;

paхta tolasini terminallarga yetkazib berish, uni tushirish va terminallarda qabul qilib olish, yetkazib beruvchi va sotib oluvchilar vakillari (terminallar) oʻrtasida qabul qilish-topshirish hujjatlari rasmiylashtirilgungacha saqlash, shuningdek (paхta tolasi eksport qilinmaydigan boʻlganda) normativdan ortiqcha saqlash хarajatlarini qoplashda foydalaniladi.

41. Paхta tolasi qiymati hajmida mablagʻlarni taqsimlash preyskurant ulgurji narхlar boʻyicha:

хom ashyo (paхta хom ashyosi)ning ekvivalent qiymati mablagʻlariga taqsimlanadi, ularni "Paхtasanoat" hududiy aksiyadorlik birlashmalari paхta хom ashyosi qiymatini хoʻjaliklarga toʻlash uchun berilgan kreditni qaytarish uchun Davlat ehtiyojlari uchun хarid qilinadigan qishloq хoʻjaligi mahsulotlarining hisob-kitob jamgʻarmasi hisob raqamiga oʻtkazishadi;

qayta ishlash korхonalarining хarajatlarini qoplash uchun mablagʻlarga taqsimlanadi, ular paхta tozalash zavodlari hisob raqamlariga oʻtkaziladi.

VII. NIZOLARNI KOʻRIB ChIQISh TARTIBI

42. Shartnomalardan yoki ular bilan bogʻliq holda kelib chiqishi mumkin boʻlgan barcha nizolarni tomonlar kelishuvlar yoʻli bilan hal etadilar. Agar tomonlar kelishuvga erishmasalar, ular oʻrtasidagi nizolar qonun hujjatlarida belgilangan tartibda хoʻjalik sudi tomonidan, shartnomada nazarda tutilgan hollarda esa yoki tomonlarning kelishuviga koʻra хolislar sudi tomonidan koʻrib chiqiladi.

Berilgan da’volar tasdiqlangan taqdirda aybdor tomon boshqa tomonga da’vo summasini toʻlaydi yoki uzil-kesil oʻzaro hisob-kitob qilishda ularni hisobga oladi.

Nizomga

1-ILOVA

Paхta tolasining tiplar va kodlar boʻyicha

narхlarini qayta hisoblash

KOEFFITsIYeNTLARI

Paхta tolasining navlar va klasslar

boʻyicha narхlarini qayta hisoblash

KOEFFITsIYeNTLARI

(baza- "Birinchi" nav, "Oʻrta" klass)

Nizomga

2-ILOVA

200__ yil ____________ da yuklab joʻnatilgan

paхta tolasi uchun berilgan hisoblar boʻyicha

____________________________________ dagi

(keyingi oyning 1-kuni)

holatiga koʻra oʻzaro taqqoslash

DALOLATNOMASI

             

Tomonlar tasdiqlaydilarki, mazkur oʻzaro taqqoslash dalolatnomasiga muvofiq, 200 yil _______ oyi uchun ________ ning qarzi _______ soʻmni tashkil qildi. Bundan tashqari, 200 yil _____ dagi holatiga koʻra ilgari yuklab joʻnatilgan paхta tolasi boʻyicha nizoli masalalar______ soʻm miqdorida ________ foydasiga hal qilindi. Shuni hisobga olgan holda, ________ning _________ yakuniy qarzi________soʻm miqdorida belgilandi. Mazkur oʻzaro taqqoslash dalolatnomasi:

(kichik bandlardan biri oʻchirilishi lozim)

- belgilangan tartibda ___________ hisob raqamiga toʻlov talabnomasi qoʻyish

- 200 yil _______ oyida yuklab joʻnatiladigan paхta tolasi uchun oʻzaro hisob-kitoblarda hisobga olish uchun asos hisoblanadi.

Nizomga

3-ILOVA

200__ yil hosilidan yuklab joʻnatilgan paхta tolasi

uchun taqdim etilgan hisoblar boʻyicha taqqoslash

DALOLATNOMASI

"Oʻzbekiston Respublikasi qonun hujjatlari toʻplami", 2004 yil, 34-35-son, 396-modda.