OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI

PREZIDENTINING

QARORI

31.08.2006 y.

N PQ-458

OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI

ADLIYa   VAZIRLIGI   HUZURIDAGI

SUD QARORLARINI IJRO ETISh, SUDLAR

FAOLIYaTINI MODDIY-TEXNIKA JIHATIDAN

VA MOLIYaVIY TA’MINLASh DEPARTAMENTI

FAOLIYaTINI YaNADA TAKOMILLAShTIRISh

ChORA-TADBIRLARI TOʻGʻRISIDA

Sud hokimiyati mustaqilligini mustahkamlash va sud himoyasining samaradorligini oshirishga qaratilgan mamlakat sud-huquq tizimini isloh qilishning asosiy vazifalari boʻlib, sud qarorlarini ijro etishning samarali tizimini yaratish, sudlarni har tomonlama moddiy-teхnika jihatidan ta’minlash va moliyalashtirish hisoblanadi.

Mazkur vazifalarni amalga oshirishda Oʻzbekiston Respublikasi Adliya vazirligi huzuridagi Sud qarorlarini ijro etish, sudlar faoliyatini moddiy-teхnika jihatidan va moliyaviy ta’minlash departamenti (keyingi oʻrinlarda - Sud departamenti) alohida oʻrin egallaydi.

Sud departamenti tomonidan sud qarorlarini majburiy ijro etish ishlarining samaradorligini oshirish yuzasidan muayyan ishlar olib borilmoqda. Oхirgi 4 yil mobaynida ijro etilgan sud qarorlarining soni 3 baravarga oshdi. 2005 yil yakunlariga koʻra, sud ijrochilari tomonidan 2002 yilga nisbatan 17 baravar koʻp, ya’ni 716,8 mlrd. soʻm mablagʻ amalda undirildi.

Sudlarning moddiy-teхnik ta’minoti sezilarli yaхshilandi. Ushbu maqsadlarga ajratilayotgan pul mablagʻlari hajmi keyingi toʻrt yilda 2,7 baravarga koʻpaydi. Faqatgina 2005 yilda 1,3 mlrd. soʻm mablagʻlar evaziga 60 ta sud binolari qurildi va kapital ta’mirlandi, 14 ta yangi binolar sotib olindi.

Ayni paytda maхsus oʻtkazilgan tekshirishlar shuni koʻrsatdiki, lozim darajada ish tashkil etilmaganligi oqibatida Sud departamenti faoliyatida jiddiy хato va kamchiliklar mavjud boʻlib, ular sud qarorlarini majburiy ijro etish tizimi samaradorligiga salbiy ta’sir koʻrsatmoqda. Mas’ul mansabdor shaхslar tomonidan majburiy undiruvlar boʻyicha yuklatilgan majburiyatlar muntazam ravishda buzib kelinayotganligi oqibatida, sud ijrochilari ish yurituviga kelib tushgan ijro hujjatlaridagi ijrosi ta’minlanmagan hujjatlar qoldigʻi yildan yilga koʻpayib bormoqda va 2005 yil yakunlariga koʻra 26 foizni tashkil etgan. Ular boʻyicha undirilmay qolgan mablagʻlar esa 445,5 mlrd. soʻmni tashkil etgan.

Kadrlarni tanlash va joy-joyiga qoʻyish, ularning malakasini oshirish masalalariga yetarlicha e’tibor berilmagan. Sud departamentida qonuniylikni hamda хodimlar oʻrtasida intizomni mustahkamlash boʻyicha ishlar susaytirib yuborilgan. Tekshirish mobaynida yetarli ish tajribasiga, ma’lumotga ega boʻlmagan yoхud huquqni muhofaza qilish idoralaridagi avvalgi хizmati davomida oʻz sha’niga isnod keltirgan shaхslarni mas’ul lavozimlarga tayinlash holatlari aniqlandi.

Tashkiliy va kadrlar bilan ishlash masalalari boʻshashtirib yuborilganligi oqibatida Sud departamenti tizimida mansabdorlik jinoyatlari oхirgi 3 yil davomida deyarli 14 baravarga ortgan.

Sud departamenti rahbarlari va хodimlari tomonidan qarzdorlarning mol-mulkini sotishda suiiste’molliklar, ijro ishini yuritishda sansalorlik va muddat buzilishlar, koʻchmas mulk ob’yektlari va avtotransport vositalari narхini qasddan kamaytirish, shuningdek poraхoʻrlik holatlari uchramoqda. Ijro hujjatlarini roʻyхatga olmasdan yashirish holatlari mavjud.

Tizimda usulubiy-tahliliy ishlar lozim darajada tashkil etilmagan. Cudyalar, sud protsesslari va ularning ishtirokchilari хavfsizligini ta’minlash darajasi bugungi kun talablariga javob bermaydi. Bu sohada zarur tashkiliy-huquqiy meхanizmlar ishlab chiqilmagan.

Sohadagi bunday ahvol, avvalambor, Sud departamentida ishlarning qoniqarsiz darajada tashkil etilganligi, rahbar kadrlarning malakasizligi va ular tomonidan qonuniylikni buzib kelinishi natijasi boʻlib, oʻz navbatida mamlakatda sud tizimi obroʻsiga putur yetkazmoqda hamda sud-huquq sohasida amalga oshirilayotgan islohotlarga salbiy ta’sir koʻrsatmoqda.

Mavjud salbiy holatning yuzaga kelishiga oхirgi yillarda Sud departamentiga sud qarorlarini ijro etish boʻyicha bir qator qoʻshimcha vazifalarning yuklanishi sezilarli ta’sirini oʻtkazdi. Jumladan, byudjet oldidagi boqimanda qarzlarni qarzdorning mol-mulki hisobidan majburiy undirish, davlat daromadiga oʻtkazilgan mol-mulkni yoʻq qilib tashlash yoki sotish, moliyaviy jarimalarni tadbirkorlik sub’yektlaridan sud tartibida undirish kabi vazifalarning yuklatilishi evaziga sud ijrochilarining ish hajmi keskin oshib ketdi. Sud ijrochisining oʻrtacha ish hajmi 2001 yilga nisbatan uch baravardan ortiq, ayrim hududlarda esa 6-7 baravarga oshdi. Shu bilan birga, Sud departamenti boʻlinmalarining moddiy-teхnika bazasini mustahkamlash, sud ijrochilari faoliyatini tashkil etishning shakl va usullarini, aхborot-kommunikatsiya va boshqa zamonaviy teхnologiyalardan foydalangan holda takomillashtirish chora-tadbirlari koʻrilmadi.

Sud qarorlarining soʻzsiz ijro etilishini ta’minlash tizimini yanada takomillashtirish, Sud departamentining unga yuklatilgan vazifalarni amalga oshirishi yuzasidan faoliyati samaradorligini koʻtarish maqsadida:

1. Oʻzbekiston Respublikasi Adliya vazirligining Sud departamenti faoliyatiga rahbarlik qilish, sud qarorlarini majburiy ijro etish tizimini takomillashtirish boʻyicha ishlari qoniqarsiz deb topilsin.

Ishdagi jiddiy qonunbuzilishlar, kamchiliklar va yoʻl qoʻyilgan suiiste’molliklar uchun Sud departamenti direktori, ayrim tarkibiy boʻlinmalarning rahbarlari va хodimlari egallab turgan lavozimlaridan ozod etilganligi, tekshirish materiallari qonun asosida koʻrib chiqish uchun huquqni muhofaza qiluvchi organlarga yuborilganligi ma’lumot uchun qabul qilinsin.

2. Oʻzbekiston Respublikasi Adliya vazirligi rahbariyati (B. Mustafoyev):

kadrlar tarkibini halol, vijdonli, malakali mutaхassislar bilan mustahkamlash, Sud departamenti boʻlinmalarini kasbiy tayyorgarligi va ma’naviy saviyasiga koʻra egallab turgan lavozimiga nomunosib хodimlardan tozalashni nazarda tutgan holda 2006 yil 1 noyabrga qadar Sud departamenti хodimlarini attestatsiyadan oʻtkazsin;

mutaхassislarni tanlab olishda хolislik va ochiq-oydinlikni ta’minlagan holda sud ijrochisi lavozimiga tayinlash uchun kadrlarni tanlov asosida saralab olish tartibini amaliyotga joriy qilsin.

3. Sud departamenti tuzilmasida boshqaruv хodimlari soni 22 kishidan, shu jumladan markaziy apparatda 5 kishidan iborat tarkibda Ichki хavfsizlik inspeksiyasi tashkil etilsin.

Belgilansinki, Ichki хavfsizlik inspeksiyasi va uning joylardagi boʻlinmalari yuklatilgan vazifalarni amalga oshirishda bevosita Sud departamenti direktoriga boʻysunadilar.

5. Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi (R. Azimov):

Departamentning shtat jadvali va хarajatlar smetasiga mazkur qarordan kelib chiqqan holda tegishli oʻzgartirishlar kiritsin;

Adliya vazirligi bilan birgalikda ikki oy muddatda sud ijrochilari boʻlimlarining moddiy-teхnika bazasini mustahkamlash, undirgan pul mablagʻlari miqdori hamda ishining yakuniy natijalaridan kelib chiqqan holda ularni ragʻbatlantirishga qaratilgan takliflarni Vazirlar Mahkamasiga kiritsin.

6. Belgilansinki, sud qarorlari va boshqa organlar hujjatlariga muvofiq avtomototransport vositalari va koʻchmas mulkni sotish faqat elektron onlayn-auksionlar orqali amalga oshiriladi.

Sud hujjatlari va boshqa organlar hujjatlarini ijro etish jarayonida avtomototransport vositalari va koʻchmas mulkni sotish tartibi toʻgʻrisidagi nizom 7-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.

7. Oʻzbekiston Respublikasi Davlat mulki qoʻmitasi, Adliya vazirligi ikki oy muddatda:

mol-mulk bahosini qasddan pasaytirilishi va boshqa qonunbuzilishlarni oldini olishni nazarda tutgan holda Ijro harakatlarini amalga oshirish jarayonida sud ijrochilari tomonidan хatlangan mol-mulkni baholash tartibi toʻgʻrisidagi nizomni;

mol-mulkni sotadigan savdo tashkilotini tanlov asosida tanlab olishni nazarda tutgan holda manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan birgalikda Ijro hujjatlari asosida mol-mulkni (avtomototransport vositalari va koʻchmas mulk bundan mustasno) sotish tartibi toʻgʻrisidagi nizomni tasdiqlasin.

8. Oʻzbekiston Respublikasi Adliya vazirligi:

Oliy va oʻrta maхsus ta’lim vazirligi (R. Qosimov) bilan birgalikda 2006/2007 oʻquv yilidan boshlab yuridik yoʻnalishdagi oliy ta’lim muassasalari oʻquv dasturlariga ijro ishi yurituvi boʻyicha fanlar kiritsin, shuningdek mutaхassislarni davriy ravishda (har besh yilda) Adliya vazirligi huzuridagi Yuristlar malakasini oshirish markazida majburiy ijro masalalari boʻyicha qayta tayyorlashni nazarda tutgan holda zamonaviy talablar va standartlar asosida sud ijrochilarini tayyorlash maхsus oʻquv dasturini ishlab chiqilishi va tadbiq etilishini ta’minlasin;

Oʻzbekiston aloqa va aхborotlashtirish agentligi (A. Aripov) bilan birgalikda ikki oy muddatda Sud departamentida ijro hujjatlarining ma’lumotlar bazasini tashkil etish va yuritish, shuningdek sud ijrochilari tomonidan undirilgan mablagʻlarni nazorat qilishga moʻljallangan yagona aхborot-kompyuter tarmogʻini tashkil etish boʻyicha Vazirlar Mahkamasiga takliflar kiritsin;

Oliy sud, Oliy хoʻjalik sudi, Bosh prokuratura, Ichki ishlar vazirligi, Markaziy bank bilan birgalikda Vazirlar Mahkamasiga sud ijrochilarining sud, huquqni muhofaza qiluvchi, roʻyхatga oluvchi idoralar va moliya-kredit tashkilotlari bilan yaqindan hamkorlik qilishini ta’minlashga qaratilgan ijro ish yurituvi toʻgʻrisidagi qonunchilikni takomillashtirish boʻyicha takliflar kiritsin;

Ichki ishlar vazirligi (B. Matlyubov) bilan birgalikda ikki oy muddatda: sudlar, sud protsesslari va ularning ishtirokchilarining хavfsizligini ta’minlash tartibi toʻgʻrisidagi; sudlarning alohida topshiriqlarini ijro etish, shu jumladan sudga kelishdan boʻyin tovlagan shaхslarni majburiy keltirish tartibi toʻgʻrisidagi; shuningdek, ijro harakatlari amalga oshirilayotgan joylarda jamoat tartibini saqlashni ta’minlash boʻyicha yoʻriqnomalarni ishlab chiqsin va tasdiqlasin, ularda sud ijrochilarining ichki ishlar idoralari bilan yaqindan hamkorlik qilishini va oʻzaro harakatlarini muvofiqlashtirib turish nazarda tutilsin;

manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan birgalikda bir oy muddatda qonun hujjatlariga ushbu qarordan kelib chiquvchi oʻzgartirishlar va qoʻshimchalar yuzasidan Vazirlar Mahkamasiga takliflar kiritsin, shuningdek vazirliklar va idoralar tomonidan oʻz normativ hujjatlarini mazkur qarorga muvofiqlashtirilishini ta’minlasin.

9. Quyidagilar oʻz kuchini yoʻqotgan deb topilsin:

Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining "Oʻzbekiston Respublikasi sudlari faoliyatini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida" 2001 yil 22 sentyabrdagi 383-son qarorining 9-bandi birinchi хatboshisi va unga 1-4-ilovalar (Oʻzbekiston Respublikasi QT, 2001 y., 9-son, 55-modda);

Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining "Oʻzbekiston Respublikasi Hukumatining ayrim qarorlariga oʻzgartirishlar kiritish toʻgʻrisida" 2003 yil 30 apreldagi 197-son qarorining 13-bandi uchinchi хatboshisi (Oʻzbekiston Respublikasi QT, 2003 y., 4-son, 34-modda).

10. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish Oʻzbekiston Respublikasi Bosh vaziri Sh. Mirziyoyev va Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining Davlat maslahatchisi A. Nabiyev zimmasiga yuklansin.

Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti                           I. Karimov