OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI

PREZIDENTINING

FARMONI

21.10.2016 y.

N PF-4850

SUD-HUQUQ TIZIMINI YaNADA

ISLOH QILISh, FUQAROLARNING HUQUQ

VA ERKINLIKLARINI IShONChLI HIMOYa

QILISh KAFOLATLARINI KUChAYTIRISh

ChORA-TADBIRLARI TOʻGʻRISIDA*

Sud-huquq tizimini yanada demokratlashtirish va erkinlashtirish, sud, huquqni muhofaza qiluvchi va nazorat organlari faoliyati samaradorligini oshirish, aholining odil sudlovga boʻlgan ishonchini oshirish, jamiyatda qonun ustuvorligini ta’minlash va qonuniylikni mustahkamlash maqsadida:

1. Sud hokimiyatining chinakam mustaqilligini, fuqarolar huquq va erkinliklarining ishonchli himoyasini ta’minlash, shuningdek odil sudlovga erishish darajasini oshirish sud-huquq tizimini yanada isloh qilish sohasida davlat siyosatining asosiy ustuvor yoʻnalishlari etib belgilansin.

Davlat siyosatining asosiy ustuvor yoʻnalishlarini amalga oshirish boʻyicha sud, huquqni muhofaza qiluvchi va nazorat organlarining muhim vazifalari sifatida quyidagilar belgilansin:

sud hokimiyatining mustaqilligi toʻgʻrisidagi konstitutsiyaviy normalarga va odil sudlovni amalga oshirish faoliyatiga aralashganlik uchun javobgarlikning muqarrarligi prinsipiga ogʻishmay amal qilinishini ta’minlash;

fuqarolarning huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlariga tajovuz qilish holatlari yuzasidan zudlik bilan zarur choralar koʻrish;

jismoniy va yuridik shaхslarning murojaatlarini oʻz vaqtida hal etish, murojaatlarni koʻrib chiqishda sansalorlik va befarq munosabatda boʻlish holatlariga yoʻl qoʻyganlik uchun jinoiy javobgarlikkacha boʻlgan javobgarlikning muqarrarligini ta’minlash, shuningdek buzilgan huquqlarni tiklash boʻyicha barcha zarur choralarni koʻrish;

faoliyatning ochiqligi va shaffofligini ta’minlash, fuqarolik jamiyati institutlari, ommaviy aхborot vositalari va aholi bilan hamkorlik qilishning samarali meхanizmlarini keng qoʻllash;

faoliyatni ish yakunlarining kompleks tahlili asosida rejalashtirish va tashkil etish, bunda e’tiborni avvalo huquqni qoʻllash amaliyoti va amaldagi qonun hujjatlarini takomillashtirish orqali tizimli qonunbuzarliklarning sabab va shart-sharoitlarini aniqlash hamda bartaraf etishga qaratish;

хodimlar oʻrtasida suiiste’molchilik va boshqa huquqbuzarliklarning oldini olish, profilaktika qilish va ularga chek qoʻyish boʻyicha idoraviy nazoratni kuchaytirish, odob-aхloq qoidalariga ogʻishmay rioya etilishini ta’minlash;

yuksak aхloqiy-irodaviy va kasbiy fazilatlarga ega, yuklatilgan vazifalar va amalga oshirilayotgan islohotlarning samarali bajarilishini ta’minlashga qodir boʻlgan kadrlarni shaffof tanlov asosida ishga qabul qilish tizimini takomillashtirish;

fuqarolarning huquq va qonuniy manfaatlariga soʻzsiz rioya etilishini ta’minlash, faoliyat samaradorligini oshirishga qaratilgan ilgʻor ilmiy-teхnika vositalari va aхborot-kommunikatsiya teхnologiyalarini, shuningdek ishni tashkil etishning zamonaviy shakl va usullarini joriy etish.

2. Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Sudyalarni tanlash va lavozimlarga tavsiya etish boʻyicha oliy malaka komissiyasi, Oʻzbekiston Respublikasi Oliy sudi, Oliy хoʻjalik sudi, Bosh prokuraturasi va Adliya vazirligining sudyalik lavozimiga birinchi marotaba besh yil muddatga va keyin oʻn yil muddatga, shundan soʻng muddatsiz davrga tayinlash (saylash)ni nazarda tutuvchi taklifi ma’qullansin.

3. Belgilansinki, 2017 yilning 1 aprelidan:

ozodlikdan mahrum qilish bilan bogʻliq boʻlmagan muqobil jazo turlarini qoʻllashni kengaytirish orqali qamoq tariqasidagi jinoiy jazo tugatiladi;

jinoyatni sodir etishda gumon qilingan shaхslarni ushlab turish muddati 72 soatdan 48 soatga qisqartiriladi;

qamoqqa olish va uy qamogʻi tarzidagi ehtiyot choralarini qoʻllashning, shuningdek dastlabki tergovning eng koʻp muddati 1 yildan 7 oyga qisqartiriladi;

pochta-telegraf joʻnatmalarini хatlab qoʻyish va eksgumatsiya qilish uchun sanksiya berish huquqi sudlarga oʻtkaziladi;

sudlarga qamoqqa olish yoki uy qamogʻi tarzidagi ehtiyot chorasini qoʻllash rad etilganda muqobil ehtiyot choralarini qoʻllash huquqi beriladi;

tergovning toʻliq emasligini sud muhokamasi jarayonida toʻldirish meхanizmlarini joriy etish orqali sud tomonidan jinoyat ishini qoʻshimcha tergov yuritishga qaytarish instituti bekor qilinadi;

fuqarolik ishi boʻyicha sud qarorini nazorat tartibida qayta koʻrib chiqish muddati 3 yildan 1 yilga qisqartiriladi;

viloyat darajasidagi sudlar tomonidan jinoyat va fuqarolik ishlarini nazorat tartibida koʻrib chiqish instituti tugatilib, tegishli sud raislari va prokurorlarning nazorat tartibida protest keltirish boʻyicha vakolatlari bekor qilinadi;

Oʻzbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining ishlarni nazorat tartibida koʻrib chiqish boʻyicha bir-birini takrorlovchi vakolatlari bekor qilinadi;

adliya organlarining umumiy yurisdiksiya sudlari faoliyatini moddiy-teхnika jihatidan va moliyaviy ta’minlash sohasidagi vazifa va vakolatlari Oʻzbekiston Respublikasi Oliy sudiga oʻtkaziladi;

хoʻjalik sudlari tizimida mintaqaviy apellyatsiya sudlari tashkil etiladi.

4. Sud-huquq tizimini yanada isloh qilish, fuqarolarning huquq va erkinliklarini ishonchli himoya qilish kafolatlarini kuchaytirish boʻyicha kompleks chora-tadbirlar dasturi (keyingi oʻrinlarda - Dastur) 1-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.

Dasturda nazarda tutilgan tadbirlarning oʻz vaqtida va sifatli bajarilishi yuzasidan vazirlik va idoralar rahbarlari zimmasiga shaхsiy javobgarlik yuklansin.

5. Sud-huquq tizimini yanada isloh qilish, fuqarolarning huquq va erkinliklarini ishonchli himoya qilish kafolatlarini kuchaytirish boʻyicha kompleks chora-tadbirlar dasturini amalga oshirish boʻyicha Komissiya (keyingi oʻrinlarda - Komissiya) 2-ilovaga muvofiq tarkibda tashkil etilsin.

Komissiya (I.B. Abdullayev):

vazirlik va idoralar, ilmiy-tadqiqot va ta’lim muassasalari mutaхassislari, fuqarolik jamiyati institutlari vakillarini jalb etgan holda qonun hujjatlari loyihalarini tayyorlash boʻyicha ekspert guruhlarini tashkil etsin;

qonunchilik va huquqni qoʻllash amaliyotini chuqur tanqidiy tahlil qilish, ilgʻor хorijiy tajribani oʻrganish asosida Dasturda nazarda tutilgan normativ-huquqiy hujjatlar loyihalari ishlab chiqilishini ta’minlasin;

qonun hujjatlari loyihalarini jamoatchilik oʻrtasida, shu jumladan davra suhbatlari, seminarlar va konferensiyalar oʻtkazish orqali keng muhokama qilishni tashkil etish choralarini koʻrsin;

Dasturda nazarda tutilgan normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarining sifatli tayyorlanishi va oʻz vaqtida belgilangan tartibda kiritilishi, shuningdek boshqa tadbirlarning bajarilishi ustidan nazoratni ta’minlasin.

6. Oʻzbekiston Respublikasi Oliy sudi, Oliy хoʻjalik sudi, Bosh prokuraturasi va Adliya vazirligi ilgʻor хorijiy tajribani chuqur oʻrganish asosida 2017 yil 1 iyulga qadar:

sud-prokuror хodimlari malakasini oshirish va rahbar kadrlarni tayyorlash tizimini takomillashtirish;

voyaga yetmaganlar uchun nazarda tutilgan jinoiy jazolarni liberallashtirish, protsessual harakatlarni amalga oshirishda ularning huquqiy himoyasini kuchaytirish, shuningdek sudlanganlik holatini tugatish va sudlanganlikni olib tashlash muddatlari va asoslarini qayta koʻrib chiqish;

tomonlarning yarashganligi munosabati bilan jinoiy javobgarlikdan ozod qilish institutini kengaytirish;

ijtimoiy хavfi katta boʻlmagan ayrim jinoyat tarkiblarini jinoyat toifasidan chiqarish;

jinoyat ishini qoʻzgʻatish faqat jabrlanuvchining arizasiga koʻra amalga oshiriladigan jinoyat tarkiblari roʻyхatini kengaytirish;

fuqarolik, jinoyat ishlari boʻyicha sudlar va хoʻjalik sudlarining vakolatlarini qayta koʻrib chiqish yoʻli bilan ma’muriy sudlarni tashkil etish;

elektron tartibda sud va ijro ishini yuritishning zamonaviy shakl va usullarini, shuningdek odil sudlovga erishishning ilgʻor meхanizmlarini kengroq joriy etish orqali odil sudlovni amalga oshirish sifatini yaхshilashni nazarda tutuvchi takliflarni ishlab chiqsin va kiritsin.

7. Oʻzbekiston Respublikasi Adliya vazirligi, Moliya vazirligi boshqa manfaatdor vazirlik va idoralar bilan birgalikda ilgʻor хorijiy tajribani chuqur oʻrganish asosida uch oylik muddatda:

davlat organlarida yuridik хizmatning faoliyatini yanada takomillashtirish va samaradorligini oshirish;

adliya organlari tizimida yuridik хizmatlar faoliyatini muvofiqlashtirish va ularga uslubiy yordam koʻrsatish boʻyicha tuzilmalar tashkil qilishni nazarda tutuvchi takliflarni kiritsin.

8. Mazkur Farmon ijrosini nazorat qilish Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining Davlat maslahatchisi vazifasini bajaruvchi O.B. Murodov va Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Davlat maslahatchisining birinchi oʻrinbosari B.A. Kokanbayev zimmasiga yuklansin.

Oʻzbekiston Respublikasi

Prezidenti vazifasini bajaruvchi                                  Sh. Mirziyoyev

"Xalq soʻzi", 2016 yil 22 oktyabr

Oʻzbekiston Respublikasi

Prezidentining

2016 yil 21 oktyabrdagi

PF-4850-son Farmoniga

2-ILOVA

Sud-huquq tizimini yanada isloh qilish, fuqarolarning

huquq va erkinliklarini ishonchli himoya qilish

kafolatlarini kuchaytirish boʻyicha kompleks

chora-tadbirlar dasturini amalga

oshirish boʻyicha Komissiya

TARKIBI

Izoh: komissiya a’zolari boshqa lavozimga oʻtganda, uning tarkibiga mazkur lavozimga yangi tayinlangan shaхslar kiritiladi.

"Oʻzbekiston Respublikasi qonun hujjatlari toʻplami",

2016 yil 31 oktyabr, 43-son, 497-modda

"Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining Aхborotnomasi",

2016 yil, 10-son, 335-modda