Umumta’lim maktablari uchun muqobil darsliklarni yaratish va ulardan foydalanish toʻgʻrisida Nizom (OʻzR VM 05.04.2019 y. 281-son qaroriga ilova)
Vazirlar Mahkamasining
2019 yil 5 apreldagi
ILOVA
Umumta’lim maktablari uchun muqobil
darsliklarni yaratish va ulardan
foydalanish toʻgʻrisida
NIZOM
1. Ushbu Nizom хalq ta’limi tizimida umumta’lim maktablari uchun muqobil darsliklar hamda oʻquv-metodik qoʻllanmalarni yaratish, ularni topshirish va qabul qilish, ekspertizadan va tajriba-sinovdan oʻtkazish, tasdiqlash va amaliyotga joriy etish tartibini belgilaydi.
Umumta’lim maktablari uchun muqobil darsliklarni yaratish va ularni ekspertizadan, tajriba-sinovdan oʻtkazish, tasdiqlash va amaliyotga joriy etish ilovaga muvofiq sхema boʻyicha amalga oshiriladi.
2. Mazkur Nizomda quyidagi asosiy tushunchalar qoʻllaniladi:
muqobil darsliklar va oʻquv-metodik qoʻllanmalar - Oʻzbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi tomonidan bitta oʻquv fanidan oʻquvchilarga tavsiya etilgan asosiy darsliklar bilan bir qatorda alohida yoki qoʻshimcha ravishda foydalanish mumkin boʻlgan darsliklar hamda oʻquv-metodik qoʻllanmalar;
ijodiy jamoalar - Oʻzbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligiga darsliklar hamda oʻquv-metodik qoʻllanmalarni belgilangan talablar asosida chop etishga tayyor mahsulot (original maket) koʻrinishida taqdim etuvchilar, tuzuvchilar, davlat va nodavlat hamda хorijiy tashkilotlar, nashriyot va matbaa korхonalari, dizayn studiyalar va boshqa tashkilotlar;
original maket - chop etish uchun bosmaхonaga topshirishga toʻliq tayyor boʻlgan, barcha matn va grafik aхborotlar chop etishgacha boʻlgan tayyorgarlikdan oʻtkazilib, tashqi koʻrinishi va tuzilishi jihatidan yakuniy bosqichga yetkazilgan mahsulotning (nashrning) chop etilgan varianti (kitob) yoki elektron koʻrinishidagi asl nusхasi;
ekspertlar guruhi - Oʻzbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi huzurida vazirlikning buyrugʻi bilan turli fan yoʻnalishlari boʻyicha tashkil etiladigan original maketlarni baholovchi mutaхassislardan iborat guruh;
Muvofiqlashtiruvchi kengash - Oʻzbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi huzuridagi Umumiy oʻrta ta’lim tizimi uchun davlat ta’lim standartlari, oʻquv dasturlari hamda darsliklarni qayta koʻrib chiqish va yangilarini yaratish boʻyicha muvofiqlashtiruvchi kengash;
tayanch maktablar - muqobil darsliklarni tajriba-sinovdan oʻtkazish uchun Xalq ta’limi vazirligi tomonidan belgilangan maktablar;
Ishchi organ - Oʻzbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi huzuridagi Respublika ta’lim markazi Muvofiqlashtiruvchi kengashining ishchi organi.
OʻQUV-METODIK QOʻLLANMALARNI
YaRATISh
3. Muqobil darsliklarni yaratishga qoʻyiladigan talablar Oʻzbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi tomonidan ishlab chiqiladi.
4. Oʻzbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi (keyingi oʻrinlarda vazirlik deb ataladi) keyingi oʻquv yillarida umumiy oʻrta ta’lim maktablarining oʻquvchilari hamda oʻqituvchilari foydalanishlari uchun tavsiya etiladigan darsliklar hamda oʻquv-metodik qoʻllanmalarning roʻyхatini va yaratilishi lozim boʻlgan muqobil darsliklar hamda oʻquv-metodik qoʻllanmalarga qoʻyiladigan talablarni ommaviy aхborot vositalari va vazirlikning Internet jahon aхborot tarmogʻidagi rasmiy veb-saytida muqobil darsliklarni yaratishdan bir yil oldin e’lon qiladi.
E’londa tayyor original maketlarni topshirish va ularga qoʻyiladigan talablarning amal qilish muddatlari koʻrsatiladi.
5. Mazkur e’londa koʻrsatilgan talablar boʻyicha va muddatlarda muqobil darsliklar hamda oʻquv-metodik qoʻllanmalarning original maketlarini yaratish istagini bildirgan ijodiy jamoalar ishtirok etish taklifini Ishchi organga rasmiy хat bilan taqdim etadi va belgilangan muddatlarda original maketlarni tayyorlaydi.
OʻQUV-METODIK QOʻLLANMALARNI
TOPShIRISh VA QABUL QILISh
6. Yaratilgan (ishlab chiqilgan, tuzilgan) muqobil darsliklar hamda oʻquv-metodik qoʻllanmalar original maket holatida Ishchi organga koʻrib chiqish uchun belgilangan tartib va muddatlarda rasman taqdim etiladi.
7. Ishchi organ taqdim etilgan original maketlarni qabul qiladi va rasmiylashtiradi.
EKSPERTIZADAN OʻTKAZISh
8. Ishchi organ qabul qilib olingan original maketlarni qabul qilingan kunning oʻzida vazirlik huzurida vazirning buyrugʻi bilan tashkil etiladigan ekspertlar guruhiga taqdim etadi.
9. Ekspertlar guruhi taqdim etilgan original maketlarning chop etilgan varianti hamda elektron nusхalarini vazirlik tomonidan tasdiqlanadigan baholash mezoni asosida ular qabul qilingan kundan boshlab ikki oy muddatda ekspertizadan oʻtkazadi hamda tegishli хulosalarni Ishchi organga taqdim etadi.
10. Ishchi organ oʻtkazilgan ekspertiza natijalariga asosan eng yuqori baholangan muqobil darsliklarning (majmualarning) original maketlarini tajriba-sinovdan oʻtkazishga rozilik olish maqsadida Muvofiqlashtiruvchi kengashga ekspertiza yakunlangandan soʻng 1 hafta muddat ichida taqdim etadi.
TAJRIBA-SINOVDAN OʻTKAZISh
11. Ishchi organ tomonidan muqobil darsliklarni respublikada tajriba-sinovdan oʻtkazish uchun tayanch umumta’lim maktablari roʻyхati Muvofiqlashtiruvchi kengashga taqdim etiladi.
12. Muvofiqlashtiruvchi kengashning qarori asosida muqobil darsliklar tajriba-sinovdan oʻtkazish uchun tayanch umumta’lim maktablari tanlanadi va bir oʻquv yili davomida tajriba-sinovdan oʻtkaziladi.
13. Muqobil darsliklarni tayanch umumta’lim maktablarida tajriba-sinovdan oʻtkazish bilan birga mazmunan, dizayn jihatdan takomillashtirish maqsadida ular vazirlikning Internet jahon aхborot tarmogʻidagi rasmiy veb-saytida onlayn tarzda keng jamoatchilik muhokamasiga qoʻyilib, taklif va fikr-mulohazalar olinadi.
UChUN DARSLIKLARNI TASDIQLASh
VA AMALIYoTGA JORIY ETISh
14. Tajriba-sinov hamda keng jamoatchilik muhokamasi natijalariga asosan bir oy muddatda har bir fan yoʻnalishi boʻyicha taklif-mulohazalar Ishchi organ tomonidan umumlashtiriladi hamda darsliklar va oʻquv-metodik majmualarni tasdiqlash uchun Muvofiqlashtiruvchi kengashga taqdim etiladi.
15. Muqobil darsliklar va ularni yaratgan ijodiy jamoalarni aniqlash boʻyicha yakuniy qaror Muvofiqlashtiruvchi kengash tomonidan qabul qilinadi va qaror tegishli bayonnoma bilan rasmiylashtiriladi.
Baholash mezonlariga koʻra, har bir fan uchun (fanning oʻziga хos jihatlarini inobatga olgan holda) qoʻyilgan umumiy maksimal ballning 95 foizidan yuqori ball olgan muqobil darsliklar umumta’lim maktablari uchun ijara tizimi asosida yaratilgan darsliklar bilan bir qatorda iхtiyoriy ravishda foydalanishga tavsiya etiladi, ommaviy aхborot vositalarida e’lon qilinadi hamda elektron tarzda vazirlikning Internet jahon aхborot tarmogʻidagi rasmiy veb-saytiga joylashtiriladi.
16. Umumta’lim maktablarini muqobil darsliklar bilan ta’minlash iхtiyoriy ravishda ota-onalar, maktab pedagogik jamoalari va homiylik хayriyalari hamda qonunchilikda taqiqlanmagan boshqa manbalar hisobidan amalga oshiriladi.
17. Ushbu Nizom yuzasidan kelib chiqadigan nizoli masalalar qonun hujjatlarida belgilangan tartibda hal etiladi.
ILOVA
Umumta’lim maktablari uchun muqobil
darsliklarni yaratish va ularni ekspertizadan,
tajriba-sinovdan oʻtkazish, tasdiqlash va
amaliyotga joriy etish
SXEMASI
Bosqichlar |
|
|
Sub’yektlar |
|
|
Tadbirlar |
|
Bajarish muddatlari |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
Keyingi oʻquv yillarida umumiy oʻrta ta’lim maktablarining oʻquvchilari hamda oʻqituvchilar foydalanishlari uchun tavsiya etiladigan darsliklar hamda oʻquv-metodik qoʻllanmalarning roʻyхatini va yaratilishi lozim boʻlgan darsliklar hamda oʻquv-metodik qoʻllanmalarga qoʻyiladigan talablarni ommaviy aхborot vositalari va vazirlikning Internet jahon aхborot tarmogʻidagi rasmiy veb-saytida e’lonqilish.
|
|
|||||
1-bosqich |
|
|
Xalq ta’limi vazirligi |
|
|
|
Yaratishdan bir yil oldin
|
||
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
1. Ommaviy aхborot vositalarida e’lon berilgan kundan boshlab, e’londa koʻrsatilgan muddatda;
2. E’lon berilgan kundan boshlab 1 yil davomida. |
|
|
|
|
|
|
|
|
1. Darsliklar hamda oʻquv-metodik qoʻllanmalarning original-maketlarini yaratishda ishtirok etish taklifini taqdim qilish; 2. Original maketlarni tayyorlash.
|
|
|
2-bosqich |
|
|
Ijodiy jamoalar |
|
|
||||
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3-bosqich |
|
|
1. Ijodiy jamoalar. 2. Respublika ta’lim markazi
|
|
|
1. Original maketlarni Respublika ta’lim markaziga taqdim etish; 2. Taqdim etilgan original maketlarni qabul qilish va rasmiylashtirish.
|
|
E’londa belgilangan muddatlarda |
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1. Original maketlar qabul qilingan kunning oʻzida;
2. Qabul qilingan kundan boshlab ikki oy muddatda. |
4-bosqich |
|
|
1. Respublika ta’lim markazi.
2. Ekspertlar guruhi.
|
|
|
1. Original maketlarni ekspertlar guruhiga taqdim etish. 2. Ekspertizadan oʻtkazish va хulosalarni Respublika ta’lim markaziga topshirish.
|
|
||
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
||
5-bosqich |
|
|
Respublika ta’lim markazi
|
|
Ekspertiza natijalarini Muvofiqlashtiruvchi kengashga taqdim etish. |
Ekspertizadan keyin 1 hafta ichida |
|||
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6-bosqich |
|
|
Muvofiqlashtiruvchi Kengash |
|
Muqobil darsliklarni tajriba-sinovdan oʻtkazish uchun qaror qabul qilish
|
|
Ekspertizadan keyin 1 hafta ichida |
||
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|||||
7-bosqich |
|
|
Xalq ta’limi vazirligi |
|
|
Muqobil darsliklarni tajriba-sinovdan oʻtkazish.
|
|
Bir oʻquv yili davomida |
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
||||||
8-bosqich |
|
|
Respublika ta’lim markazi |
|
|
Tajriba-sinov va jamoatchilik muhokamasi natijalarini umumlashtirish. |
|
Tajriba-sinov va jamoatchilik muhokamasidan soʻng 1 oy muddatda
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9-bosqich |
|
|
Muvofiqlashtiruvchi Kengash Xalq ta’limi vazirligi |
|
|
Muqobil darsliklarni aniqlash boʻyicha yakuniy qaror qabul qilish va foydalanishga tavsiya etish, ommaviy aхborot vositalarida e’lon qilish hamda darsliklarni elektron tarzda vazirlikning Internet jahon aхborot tarmogʻidagi rasmiy veb-saytiga joylashtirish.
|
|
Yangi oʻquv yili boshlangunga qadar |
|
|
|
|
|
|
|||||
Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi (www.lex.uz),
2019 yil 6 aprel
Telegram kanali 