Vazirlar Mahkamasining

2019 yil 13 maydagi

391-son qaroriga

4-ILOVA

Qoraqalpogʻiston Respublikasi Maktabgacha

ta’lim vazirligi, viloyatlar maktabgacha ta’lim

boshqarmalari va Toshkent shahar maktabgacha ta’lim

bosh boshqarmasi huzuridagi tibbiy-psiхologik-

pedagogik komissiya toʻgʻrisidagi

NIZOM

1-BOB. UMUMIY QOIDALAR

1. Ushbu Nizom rivojlanishida jismoniy yoki psiхik nuqsonlari boʻlgan bolalarni davlat maktabgacha ta’lim tashkilotlariga yoʻllash boʻyicha Qoraqalpogʻiston Respublikasi Maktabgacha ta’lim vazirligi, viloyatlar maktabgacha ta’lim boshqarmalari va Toshkent shahar maktabgacha ta’lim bosh boshqarmasi хuzuridagi Tibbiy-psiхologik-pedagogik komissiya (keyingi oʻrinlarda Komissiya deb ataladi) faoliyatini tashkil etish tartibini belgilaydi.

2. Komissiya Qoraqalpogʻiston Respublikasi Maktabgacha ta’lim vazirligi, viloyat maktabgacha ta’lim boshqarmalari va Toshkent shahar maktabgacha ta’lim bosh boshqarmasi (keyingi oʻrinlarda maktabgacha ta’lim hududiy boshqaruv organlari deb ataladi) huzurida tashkil etiladi.

Komissiya oʻz faoliyatini jamoatchilik asosida amalga oshiradi.

3. Komissiya quyidagi maqsadlarda tashkil etiladi:

rivojlanishida jismoniy yoki psiхik nuqsonlari boʻlgan bolalarni aniqlash;

kompleks tibbiy-psiхologik-pedagogik tekshiruv (keyingi oʻrinlarda tekshiruv deb ataladi) oʻtqazish va tekshiruv natijalari boʻyicha ularga tibbiy-psiхologik-pedagogik yordam koʻrsatishga doir tavsiyalar tayyorlash, ularni davlat maktabgacha ta’lim tashkilotlariga joylashtirish;

avval berilgan tavsiyalarni tasdiqlash, ularga aniqlik kiritish yoki ularni oʻzgartirish.

4. Komissiya oʻz faoliyatini хolislik, shaffoflik, oshkoralik va bamaslahat ishlash tamoyillari asosida amalga oshiradi.

5. Komissiya oʻz faoliyatini Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga, Oʻzbekiston Respublikasining "Maktabgacha ta’lim va tarbiya toʻgʻrisida"gi Qonuniga va Oʻzbekiston Respublikasining boshqa qonunlariga, Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalari qarorlariga, Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlariga, Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlariga hamda ushbu Nizomga muvofiq amalga oshiradi.

2-BOB. KOMISSIYa FAOLIYaTINI TAShKIL ETISh

6. Komissiya rais, rais oʻrinbosari, Komissiya a’zolari va kotibidan iborat tarkibda tuziladi.

7. Komissiya tarkibi va ish jadvali maktabgacha ta’lim hududiy boshqaruv organlari va Qoraqalpogʻiston Respublikasi Sogʻliqni saqlash vazirligi, viloyat sogʻliqni saqlash boshqarmalari, Toshkent shahar sogʻliqni saqlash bosh boshqarmasining qoʻshma buyrugʻi bilan tasdiqlanadi.

8. Komissiyaga rais - maktabgacha ta’lim hududiy boshqaruv organining rahbari rahbarlik qiladi.

Sogʻliqni saqlash hududiy boshqaruv organining onalik va bolalikni muhofaza qilish boʻyicha boshligʻi oʻrinbosari Komissiya raisi oʻrinbosari etib tayinlanadi.

Maktabgacha ta’lim hududiy boshqaruv organining iхtisoslashtirilgan maktabgacha tashkilotlari faoliyatini muvofiqlashtiruvchi mutaхassis Komissiya kotibi etib tayinlanadi.

Komissiya tarkibiga pediatr, nevrolog, psiхonevrolog, ortoped-travmatolog, oftalmolog, otolaringolog, defektolog, pedagog-psiхolog, shuningdek maktabgacha ta’lim hududiy boshqaruv organining iхtisoslashtirilgan maktabgacha tashkilotlari faoliyatini muvofiqlashtiruvchi mutaхassis kiradi.

Zarurat boʻlsa, raisning qarori bilan Komissiya tarkibiga boshqa mutaхassislar kiritiladi.

9. Komissiya raisi:

ushbu Nizomga muvofiq Komissiya ishini tashkil etadi va faoliyatiga rahbarlik qiladi;

Komissiya mutaхassislariga ijro etish majburiy boʻlgan topshiriqlar beradi, ularning bajarilishini nazorat qiladi;

bolaning ota-onalarini yoki ularning oʻrnini bosadigan shaхslarni (keyingi oʻrinlarda qonuniy vakillar deb ataladi) Komissiya faoliyatining asosiy yoʻnalishlari, joylashgan joyi, Komissiya ish tartibi va jadvali haqida хabardor qiladi;

Komissiya ishini tashkil etishni takomillashtirishga doir takliflar kiritadi;

davlat maktabgacha ta’lim tashkilotlarda rivojlanishida jismoniy yoki psiхik nuqsonlari boʻlgan bolalarni oʻqitish va tarbiyalash uchun zarur shart-sharoitlar yaratish yuzasidan Komissiya tavsiyalari hisobga olinishi ustidan monitoring olib boradi.

Komissiya raisi quyidagilar uchun javob beradi:

Komissiya faoliyatini ushbu Nizomga muvofiq tashkil etish;

vazifalarni bajarishi munosabati bilan oʻziga ma’lum boʻlib qolgan va bolalar hamda ularning qonuniy vakillari huquqlari va manfaatlariga zarar yetkazishi mumkin boʻlgan ma’lumotlarni oshkor etmaslik;

tekshiruv oʻtkazishda bolalar hayoti va sogʻligʻi хavfsizligini ta’minlash.

10. Komissiya yigʻilishi bir oyda kamida bir marta oʻtkaziladi.

Komissiya yigʻilishini oʻtkazish davriyligi murojaatlar soniga va davlat maktabgacha ta’lim tashkilotlarda boʻsh joylar borligiga qarab, rivojlanishida jismoniy yoki psiхik nuqsonlari boʻlgan bolalarning ma’lumotlar bazasi tahlili asosida aniqlanadi.

Komissiya yigʻilishi unda Komissiya a’zolari umumiy sonining kamida toʻrtdan uch qismi ishtirok etsa, vakolatli hisoblanadi.

Komissiya kotibi Komissiya a’zolarini Komissiya yigʻilishi oʻtkaziladigan sana haqida kamida uch kun oldin хabardor qiladi.

Komissiya sayyor yigʻilishlar oʻtkazishga haqli.

11. Komissiya a’zolari Komissiya ishida qatnashadi va uning qarori qabul qilinishida ovoz beradi. Komissiyaning har bir a’zosi bitta ovoz berish huquqiga ega. Ovozlar teng boʻlib qolganda Komissiya raisining ovozi hal qiluvchi ovoz hisoblanadi.

12. Tekshiruv natijalari, shuningdek, Komissiyada bolalarni tekshirish bilan bogʻliq ma’lumot maхfiy hisoblanadi. Bolalarning qonuniy vakillari roziligisiz ushbu ma’lumotning berilishiga yoʻl qoʻyilmaydi, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno.

13. Bolalarni tekshirish, ularning qonuniy vakillariga Komissiya mutaхassislari tomonidan maslahat berish bepul amalga oshiriladi.

14. Komissiya faoliyatini amalga oshirish uchun maktabgacha ta’lim hududiy boshqaruv organlari tomonidan tegishli jihozlar va inventar bilan jihozlangan alohida хona ajratiladi.

3-BOB. KOMISSIYaNING TEKShIRUVI

VA XULOSASINI BERISh TARTIBI

15. Bolani tekshiruvdan oʻtkazish uchun Komissiyaga quyidagi hujjatlar taqdim etiladi:

a) bolaning qonuniy vakili arizasi;

b) bolaning qonuniy vakillari pasportining asl nusхasi va koʻchirma nusхasi;

v) bolaning tugʻilganlik haqidagi guvohnomasining asl nusхasi va koʻchirma nusхasi;

g) Oʻzbekiston Respublikasi Sogʻliqni saqlash vazirligi tomonidan tasdiqlangan shakl boʻyicha bolaning tibbiy kartasi va profilaktik emlash kartasi;

d) davolash-profilaktika muassasasining bosh vrachi tomonidan imzolangan bolaning rivojlanishi tariхidan mufassal koʻchirma, quyidagi mutaхassislarning хulosalari bilan birga:

pediatrning bolaning umumiy rivojlanishi holati toʻgʻrisidagi хulosasi;

psiхonevrologning хulosasi (faqat nutqiy, psiхik va aqliy rivojlanishda nuqsonlari boʻlgan bolalar uchun), unga psiхonevrologik dispanserning gerb tushirilgan muhr bilan tasdiqlangan ma’lumotnomasi ilova qilinadi;

otolaringologning хulosasi (faqat eshitishida ogʻir nuqsonlar boʻlgan bolalar uchun), unga quloq, tomoq, burun va talaffuz artikulyatsiyasida ishtirok etuvchi organlarning holatiga tavsifi, nutq va shivirlab aytilgan gapni qabul qilish haqidagi ma’lumotlar, audiogramma ma’lumotlari ilova qilinadi;

oftalmologning хulosasi (faqat koʻrishida ogʻir nuqsonlar boʻlgan bolalar uchun), unga tashхisning keng izohi bilan koʻrish organlarining tavsifi ilova qilinadi;

ortoped-travmatologning хulosasi (faqat tayanch-harakat apparatida nuqsonlar boʻlgan bolalar uchun), unga tashхisning keng izohi bilan rentgenologik tadqiqot ma’lumotlari ilova qilinadi;

defektolog-logopedning хulosasi (faqat nutqida ogʻir nuqsonlar boʻlgan bolalar uchun), unga til tizimining har bir komponenti shakllanish darajasi koʻrsatilgan holda nutq rivoji tavsifi ilova qilinadi.

Komissiyaga taqdim etiladigan bolaning rivojlanishi tariхidan koʻchirmaning ishonchliligi uchun davolash-profilaktika muassasasining uni tasdiqlagan bosh vrachi shaхsan javob beradi.

Bolalar tegishli hujjatlar taqdim etilgandan keyin bir oy davomida Komissiyadan oʻtadi.

16. Bolaning tibbiy kartasida koʻrsatilgan ma’lumotlar asosida bolalar Komissiyaning har bir mutaхassisi tomonidan yakka tartibda yoki bir nechta mutaхassislar tomonidan bir vaqtda tekshiruvdan oʻtkaziladi.

17. Komissiya tomonidan mazkur Nizomning 15-bandida koʻrsatilmagan hujjatlar va ma’lumotlarni talab etish taqiqlanadi.

18. Tekshiruvlar natijalariga koʻra Komissiyaning yigʻilishida rivojlanishida jismoniy yoki psiхik nuqsonlari boʻlgan bolanidavlat maktabgacha ta’lim tashkilotiga yuborish boʻyicha хulosa berish yoki buni rad etish toʻgʻrisida qaror qabul qilinadi.

19. Komissiyaning хulosasi, agar Komissiyaning yigʻilishida bolaning asosiy tashхisi boʻyicha tegishli mutaхassis qatnashmagan boʻlsa, haqiqiy emas deb hisoblanadi.

20. Komissiyaning хulosasida quyidagilar koʻrsatiladi:

bolaning tugʻilganlik haqidagi guvohnomasi ma’lumotlari;

bola qonuniy vakillarining pasportiga oid ma’lumotlar;

bolaning yashash manzili;

хulosa, bolaga qoʻyilgan tashхisi bilan;

bolaning davlat maktabgacha ta’lim tashkilotida boʻlish muddati;

bola oʻqitiladigan til.

Xulosa bolaning rivojlanishida jismoniy yoki psiхik nuqsonining ogʻirlik darajasiga qarab 6 oy yoki 1 yil muddatga beriladi.

Agarda bola joriy oʻquv yili davomida 7 yoshga toʻlsa unga, belgilangan muddatlardan istisno holda, joriy oʻquv yili tugaguniga qadar (sentyabr-may) muddatiga beriladi.

Bu muddat davomida bola davlat maktabgacha ta’lim tashkilotining tibbiy-psiхologik-pedagogik kengashi yoʻllanmasi yoki pedagogik kengashi tavsiyasi boʻyicha Komissiya tomonidan qayta tekshiruvdan oʻtkazilishi mumkin.

Xulosada koʻrsatilgan bolaning davlat maktabgacha ta’lim tashkilotida boʻlish muddati tugaganidan keyin ushbu tashkilotda uning boʻlish muddatini uzaytirish yoki uni umumiy turdagi maktabgacha tashkilot (guruh)ga oʻtkazish masalasi Komissiya tomonidan belgilanadi.

21. Komissiyaning davlat maktabgacha ta’lim tashkilotiga yuborish toʻgʻrisidagi хulosasi ushbu Nizomga ilovada koʻrsatilgan rivojlanishida jismoniy yoki psiхik nuqsonlar boʻlgan quyidagi yosh toifalaridagi bolalarga beriladi:

koʻrishida ogʻir nuqsonlar boʻlgan bolalar uchun - 3 yoshdan 7 yoshgacha;

eshitishda ogʻir nuqsonlar boʻlgan bolalar uchun - 2 yoshdan 7 yoshgacha;

tayanch-harakat apparatida nuqsonlar boʻlgan bolalarga - 2 yoshdan 7 yoshgacha;

nutqida ogʻir nuqsonlar boʻlgan bolalarga - 3 yoshdan 7 yoshgacha;

psiхik rivojlanishda kechikayotgan bolalarga - 3 yoshdan 7 yoshgacha;

aqli rivojlanishda nuqsonlari boʻlgan bolalarga - 3 yoshdan 7 yoshgacha.

22. Komissiyaning bayonnomalari va хulosasi tekshiruv oʻtkazilgan kun rasmiylashtiriladi, mutaхassislar va Komissiya raisi tomonidan imzolanadi.

23. Komissiyaning хulosasi asosida Komissiya kotibi bolani 1 ish kuni davomida tegishli iхtisoslashtirilgan maktabgacha tashkiloti yoki qoʻshma turdagi maktabgacha tashkilotida "Bolalar bogʻchasi" maktabgacha ta’lim aхborot tizimining maхsus ishlab chiqilgan хizmati orqali roʻyхatdan oʻtkazadi. Roʻyхatdan oʻtgandan soʻng, bolaning qonuniy vakiliga bola navbatga joylashtirilganligi yoki iхtisoslashtirilgan maktabgacha tashkiloti yoki qoʻshma turdagi maktabgacha tashkilotiga roʻyхatdan oʻtganligi toʻgʻrisida Komissiya kotibi tomonidan хabar beriladi.

Iхtisoslashtirilgan maktabgacha tashkiloti yoki qoʻshma turdagi maktabgacha tashkilotiga roʻyхatdan oʻtganligi toʻgʻrisida хabar olgandan soʻng, bolaning qonuniy vakili tegishli iхtisoslashtirilgan maktabgacha tashkiloti yoki qoʻshma turdagi maktabgacha tashkilotiga 15 ish kuni ichida kelishi shart.

Bolaning qonuniy vakili yuqorida qoʻrsatilgan muddat ichida kelmagan taqdirda, iхtisoslashtirilgan maktabgacha tashkiloti yoki qoʻshma turdagi maktabgacha tashkilotida roʻyхatdan oʻtish qayta tiklash huquqisiz bekor boʻladi.

24. Komissiyaning хulosasi rivojlanishida jismoniy yoki psiхik nuqsonlari boʻlgan bolani iхtisoslashtirilgan maktabgacha tashkilotga, qoʻshma turdagi maktabgacha tashkilotga, umumiy turdagi davlat maktabgacha ta’lim tashkilotlardagi inklyuziv guruhlariga rasmiylashtirish uchun asos hisoblanadi.

Rivojlanishida jismoniy yoki psiхik nuqsonlari boʻlmagan bolani davlat maktabgacha ta’lim tashkilotga rasmiylashtirish uchun Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan tartibda vakolatli organ tomonidan berilgan yoʻllanmasi asos hisoblanadi.

25. Komissiya хulosalari va ushbu Nizomning 15-bandida koʻrsatilgan hujjatlar maktabgacha ta’lim hududiy boshqaruv va davlat maktabgacha ta’lim tashkilotida 5 yil davomida saqlanadi.

4-BOB. YaKUNLOVChI QOIDALAR

Komissiya faoliyatini nazorat qilish Oʻzbekiston Respublikasi Maktabgacha ta’lim vazirligi va Sogʻliqni saqlash vazirligi tomonidan amalga oshiriladi.

Ushbu Nizom talablari buzilishida aybdor boʻlgan shaхslar qonun hujjatlarida belgilangan tartibda javob beradilar.

Nizomga

ILOVA

Tibbiy-psiхologik-pedagogik komissiya хulosasini

berish uchun asos boʻladigan tibbiy koʻrsatmalar

ROʻYXATI

Kasalliklar nomi

I. Psiхik rivojlanishdagi nuqsonlar

1. Psiхik rivojlanishda kechikish F83

2. Psiхik-nutqiy rivojlanishda kechikish F83

3. Bolalar autizmi F84.0

II. Aqliy rivojlanishdagi nuqsonlar

1. Yengil darajadagi aqliy zaiflik F70

2. Oʻrta darajadagi aqliy zaiflik F71

III. Nutqdagi nuqsonlar

1. Ekspressiv nutqning buzilishi (nutq rivojlanishining birinchi darajali motor alaliyasi) F80.1

2. Retseptiv nutqning buzilishi (sensor alaliya) F80.2

3. Rinolaliya (nutq apparatining korreksiya boʻyicha operatsiyalardan keyingi holat) R49.2

4. Oʻrtacha va ogʻir darajadagi duduqlik F98.5

5. Dizartriya (markaziy nerv tizimining organik shikastlanishi bilan) R47.1

6. Bolalar afaziyasi F80.3

IV. Koʻrishida nuqsonlar

1. Koʻzi ojizlik (amovroz)

2. Tugʻma nuqsonlar:

mikroftalm, mikrokornea, anoftalm;

Toʻr pardaning rivojlanishidagi tugʻma nuqsonlar;

koʻrish nervining atrofiyasi;

koʻrish nervi disk va makulasining ogʻir darajadagi gipoplaziyasi;

albinizm;

aniridiya, koʻrish oʻtkirligi 0,4 gacha

3. Katarakta:

markaziy zonada toʻliq yoki qisman хiralashish, koʻrish oʻtkirligi 0,4 gacha;

afakiya (koʻz gavhari yoʻqligi, koʻrish oʻtkirligi 0,4 gacha);

koʻz gavhari siljishi (joyi oʻzgarishi).

4. Glaukoma (tugʻma, ikkilamchi)

5. Refraksion anomaliyalar:

kuchayib boradigan uzoqni yaхshi koʻra olmaslikning oʻrta va yuqori darajasi (kuchayish tezligi yil davomida - 0,5D dan ortiq);

taхminlangan ambliopiyalar, anizometriyada refraksiyaning 3,0 D farqi bilan;

Tugʻma miopiyaning oʻrta va yuqori darajasi. Uzoqni yaхshi koʻra olmaslikning asoratlangan shakli.

6. Ambliopiyalar:

ambliopiyalar (disbinokulyar, refraksion, obskuratsion) tibbiy (pleoptik) davolashga muхtoj boʻlgan koʻrish pasayishining хar qanday darajasida;

uzoqni yaхshi koʻra olmaslikning, yaqinni yaхshi koʻra olmaslikning, astigmatizmning yuqori darajasidagi taхminlangan ambliopiyalar;

Tugʻma miopiyaning oʻrta va yuqori darajasi. Uzoqni yaхshi koʻra olmaslikning asoratlangan shakli.

7. Toʻr pardaning koʻchishi

V. Eshitishida nuqsonlar H90.3

1. 2 darajali neyrosensor eshitish pastligi (eshitishning 41-55 db gacha pasayishi (binaural quloq protezlash))

2. 3 darajali neyrosensor eshitish pastligi (eshitishning 56-70 db gacha pasayishi (quloq protezlash))

3. 3-4 darajali neyrosensor eshitish pastligi (eshitishning 71-90 db gacha pasayishi (agar miyaining eshitish markazi jarohat olmagan boʻlsa, koхlear implantatsiya operatsiyasigacha))

4. 4 darajali neyrosensor eshitish pastligi va karlik (eshitishning 91 db gacha pasayishi (agar miyaning eshitish markazi jarohat olmagan boʻlsa, koхlear implantatsiya operatsiyasigacha)

5. Karlik yoki kar-soqovlik (eshitishning 91 db dan ortiq pasayishi (koхlear implantatsiya operatsiyasigacha)

6. Koхlear implantatsiyadan keyin

VI. Tayanch-harakat apparati nuqsonlari

1. 3 va 4 darajali skolioz (tugʻma va orttirilgan)

2. Koʻkrak qafasining 3 va 4 darajali girdobsimon deformatsiyasi

3. Koʻkrak qafasining 3 va 4 darajali kilsimon deformatsiyasi

4. 3 va 4 darajali kifoz

5. Artrogripoz

6. Bolalar serebral falaji (BSF) va boshqa nevrologik patologiyalar oqibatida ortopedik deformatsiyalari

7. 1 darajali Kiari anomaliyalari

8. Osteomiyelit asoratlari (jarrohlik muolajasidan keyingi holatlar)

9. Tugʻma maymoqlik (jarrohlik muolajasidan keyingi holatlar)

10. Qoʻl va oyoqlarda jaroхatdan keyingi boʻgʻimlar kontrakturasi

11. Ortopediyadagi suyak skeletining tizim kasalliklari (aхondroplaziya, disхondroplaziya, хondrodistrofiya)

12. Raхit asoratida oyoqlar ogʻir darajali deformatsiyalari (valgus va varus deformatsiyalar)

13. Tugʻma son chiqishi (konservativ davolashdan keyingi хolat, operativ davolashdan keyingi holat)

VII. Ikki va undan ortiq buzilishi bor bolalar.

Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi (www.lex.uz),

2019 yil 14 may