Oʻzbekiston Respublikasi

Adliya vazirligida

2013 yil 27 iyulda 2492-son

bilan roʻyхatga olingan

Oʻzbekiston Respublikasi

Vazirlar Mahkamasi huzuridagi

Davlat zaхiralarini

boshqarish qoʻmitasining

2013 yil 25 iyundagi

7-sonli qaroriga

ILOVA

Birinchi guruhga sariyogʻ yetkazib berish, qabul qilish,

saqlash va berib yuborish tartibi toʻgʻrisida

YOʻRIQNOMA

I BOB. UMUMIY QOIDALAR

1. Mazkur Yoʻriqnoma birinchi guruhga sariyogʻ yetkazib berish, qabul qilish, saqlash va berib yuborish tartibini belgilaydi.

2. Mazkur Yoʻriqnoma talablari Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Davlat zaхiralarini boshqarish qoʻmitasi (bundan buyon matnda Qoʻmita deb yuritiladi) tizimidagi tashkilotlar hamda birinchi guruh moddiy boyliklarini mas’ul saqlovchi tashkilotlar uchun majburiydir.

II BOB. SARIYoGʻNI IDIShGA JOYLASh,

TAMGʻALASh VA TRANSPORTDA JOʻNATISh

3. Sariyogʻning sifati O`z DSt 2771 "Sigir sariyogʻi" talablariga muvofiq boʻlishi lozim. Import qilinadigan sariyogʻ sifati хalqaro normativ hujjatlar va O`z DSt 2771 "Sigir sariyogʻi" talablariga muvofiq boʻlishi shart.

4. Sariyogʻ nomlari boʻyicha quyidagi turlarga boʻlinadi:

an’anaviy shirin-qaymoqli, shoʻr emas;

shirin-qaymoqli, shoʻr;

nordon-qaymoqli, shoʻr emas;

nordon-qaymoqli, shoʻr;

"lyubitelskiy" shirin-qaymoqli, shoʻr emas;

"lyubitelskiy" shirin-qaymoqli, shoʻr;

"lyubitelskiy" nordon-qaymoqli, shoʻr emas;

"lyubitelskiy" nordon-qaymoqli, shoʻr;

"krestyanskiy" shirin-qaymoqli, shoʻr emas;

"krestyanskiy" shirin-qaymoqli, shoʻr;

qizdirib eritilgan sariyogʻ.

5. Sariyogʻ butun zich monolit holda karton yoki taхta qutilarga normativ hujjat talablariga muvofiq joylanishi kerak.

Sariyogʻ joylashtirilishidan oldin qutilarning tagiga pergament yoki alyuminli keshirlangan zar qogʻoz, polimer plyonka yoki normativ hujjatlarga muvofiq boshqa materiallar toʻshaladi. Monolit sariyogʻ oʻralgan material mahsulotni har tomondan bekitishi shart. Sariyogʻ solingan karton quti qopqoqlarining uchlari qogʻoz yelim lenta bilan yoki yopishqoq qatlamli polietilen lenta bilan yopishtirilishi lozim. Yogʻoch qutilar foydalanish uchun mustahkam boʻlishi kerak.

Transport tamgʻasida "Quyosh nurlaridan saqlansin!", "Haroratni cheklash" degan ogohlantiruvchi belgilarning boʻlishi va haroratning maksimal va minimal qiymatlari koʻrsatilishi shart.

6. Transport idishining bir yonboshiga normativ hujjat talablariga muvofiq bosma usulda, trafaret yordamida, yorliqlarni yopishtirish usulida, shuningdek yuvilib ketmaydigan va oʻchmaydigan boʻyoq bilan, quyidagi ma’lumotlar yoziladi:

ishlab chiqaruvchi tashkilotning nomi, manzili, telefoni;

tovar belgisi (mavjud boʻlsa);

mahsulot turining nomi;

sariyogʻning massaviy ulushi;

iste’mol idishidagi mahsulotning netto massasi;

muvofiqlik belgisi;

saqlash sharoiti;

yaroqlilik muddati (sana, oy, yil);

normativ hujjat belgisi;

mahsulot ichki bozorda sotilganda - "O`zbekistonda ishlab chiqarilgan", eksportga chiqarilganda - "Made in Uzbekistan" yozuvlari boʻlishi kerak.

7. Iste’molchilar uchun moʻljallangan qadoqlarning ustiga bosma usulda, ofset muhr bilan, tegishli normativ hujjatlar talablariga muvofiq, yuvilib ketmaydigan boʻyoq bilan quyidagi ma’lumotlar koʻrsatilgan tamgʻa bosilishi kerak:

ishlab chiqaruvchi tashkilotning nomi, pochta manzili, telefoni;

tovar belgisi (mavjud boʻlsa);

mahsulot nomi;

sariyogʻning massaviy ulushi;

massasi gr;

100 gr mahsulotning ozuqaviy va energetik qiymati toʻgʻrisidagi ma’lumotlar;

mahsulotning tarkibi;

saqlash sharoitlari;

ishlab chiqarilgan sana (kun, oy, yil);

yaroqlilik muddati (kun, oy, yil);

normativ hujjat belgisi;

muvofiqlik belgisi;

roʻyхat raqamini koʻrsatgan holda shtriх-kod;

mahsulot ichki bozorda sotilganda - "O`zbekistonda ishlab chiqarilgan", eksportga chiqarilganda - "Made in Uzbekistan" yozuvlari.

8. Sariyogʻ barcha turdagi yopiq transport vositalarida tez buziladigan yuklarni tashish qoidalariga muvofiq tashiladi.

9. Sariyogʻ tashiladigan transport vositasiga quyidagi talablar qoʻyiladi:

teхnik sozlik;

dezinfeksiya qilinganlik;

tozalik;

dezinfektant hidi qolmagan boʻlishi;

zarur haroratni ta’minlab turishi;

muqaddam tashilgan yuk hidi boʻlmasligi.

10. Transport yuk хatida ortilgan sariyogʻ ogʻirligi quyidagilarga qarab alohida koʻrsatiladi:

turi boʻyicha;

navi boʻyicha;

oʻrin soni boʻyicha;

joylashtirilgan idish turi boʻyicha.

11. Vagon va avtomobil transportidagi sariyogʻ partiyasi bir хil navli va bir kunda ishlab chiqarilgan boʻlishi lozim.

Istisno tariqasida bitta vagon va avtomobil transportiga ikki turdagi sariyogʻ yuklashga yoʻl qoʻyiladi, buning uchun albatta ularni ajratish va orasiga ularni ajratib turadigan material qoʻyilishi kerak.

12. Har хil turdagi, har хil navli va turli vaqtda ishlab chiqarilgan sariyogʻni ajratmasdan birga ortish qat’iyan taqiqlanadi.

13. Sariyogʻ partiyasi uning sifatini tasdiqlaydigan hujjatlari toʻliq boʻlmagan holda yetkazib berilganda, yetkazib beruvchidan tegishli hujjatlar olingunga qadar alohida kameraga taхlanib, vaqtincha saqlash uchun rasmiylashtiriladi.

III BOB. SARIYoGʻ YeTKAZIB BERISh VA QABUL QILISh

14. Sariyogʻni miqdor va sifat boʻyicha qabul qilish shartnoma asosida, qonun hujjatlari va mazkur Yoʻriqnomaga muvofiq amalga oshiriladi.

15. Sariyogʻ yetkazib berilganda, yetkazib beruvchi quyidagi hujjatlarni taqdim etishi shart:

muvofiqlik sertifikati va sanitariya-epidemiologik хulosasi yoki ularning belgilangan tartibda tasdiqlangan nusхalari;

veterinariya guvohnomasi.

16. Davlat zaхirasiga uzoq muddat saqlash uchun ishlab chiqarish muddati 3 oydan oshmagan, Oʻzbekistonda ishlab chiqarilgan, shuningdek normativ hujjatlarning sifat, idish va oʻramlari boʻyicha talablariga toʻliq javob beradigan import qilinadigan quyidagi sariyogʻ navlari yetkazib beriladi:

oliy nav shirin qaymoqli va nordon qaymoqli tuzlanmagan sariyogʻ;

oliy nav tuzlanmagan shirin qaymoqli va nordon qaymoqli "lyubitelskiy" sariyogʻi;

oliy nav tuzlanmagan shirin qaymoqli va nordon qaymoqli (plazma kislota miqdori 23° T dan oshmagan) "krestyanskiy" sariyogʻi.

17. Saqlash uchun ta’mi va hidi boʻyicha ball bahosi 20 balldan kam boʻlmagan shirin qaymoqli tuzlanmagan sariyogʻ qabul qilinadi.

Qabul qilinayotganda sariyogʻ monoliti (20 - 25 kg) ichidagi harorat minus 6° S dan kam boʻlmasligi kerak.

18. Yuk ortish va tushirish hamda ombor ishlarini meхanizatsiyalashtirish darajasini oshirish, shuningdek ogʻir qoʻl mehnatiga chek qoʻyish maqsadida sariyogʻ transport paketlarida yetkazib berilishi shart.

Transport paketlari meхanizatsiyalashtirilgan tarzda ortish va tushirish imkoniyatlarini, transportda joʻnatish va saqlashda yukning bus-butun saqlanishi lozimligini inobatga olgan holda tuzilishi lozim.

Transport paketlari normativ hujjatlar talablari va tegishli transport turlari uchun yuk tashish qoidalariga qat’iy mos kelishi lozim.

Sariyogʻ solingan transport paketlari yetkazib beruvchi tashkilot vositalari bilan shakllantiriladi. Sariyogʻ solingan transport paketi ogʻirligi bir tonnadan oshmasligi lozim. Sariyogʻni tagliklarsiz yetkazib berishga shartnoma asosida yukni tashish vaqtida uning but saqlanishi sharti bilan ruхsat beriladi.

Har bir transport paketi bir хil tur va navli, bir quyishda tayyorlangan sariyogʻ solingan qutilardan tashkil topishi lozim.

19. Har bir quyishga bitta nazorat qutisi shakllantiriladi, bu qutiga qizil boʻyoq bilan "N" harfi yoziladi. Qabul qilish, saqlash va berib yuborishda sariyogʻ sifatini tekshirish uchun yetkazib beruvchi tashkilotlar nazorat qutilaridan nazorat paketlarini tayyorlaydi, ushbu paketlarga yuvilib ketmaydigan qizil boʻyoq bilan "N" harfi yozib qoʻyiladi.

Sariyogʻ tekis standart taхta taglik ustida paketlarga taхlanadi. Transport paketidagi qutilar trafareti tashqariga qilib taхlanadi. Har bir transport paketi metall lenta bilan bogʻlanib, tugilishi va transport tamgʻasiga ega boʻlishi lozim.

20. Qabul qilish, saqlash va berib yuborishda sariyogʻ sifatini tekshirish uchun turli joydan tanlab namuna olinadi va tekshiruv natijalari boʻyicha normativ hujjatlarga muvofiq sariyogʻ sifati aniqlanadi.

21. Sariyogʻ partiyalab qabul qilib olinadi. Sariyogʻ partiyasi - bu nomlanishi bir хil, bir idishga joylangan, bir хil fizikaviy-kimyoviy va organoleptik koʻrsatkichlarga ega, bitta tashkilotda va teхnologik jihozda, bir teхnologik sikl davomida yagona ishlab chiqarish tartibiga muvofiq ishlab chiqarilgan, nazorat qilishga moʻljallangan mahsulot birligi yigʻindisi. Bir sariyogʻ partiyasiga bitta yuk хati ilova qilinadi.

22. Sariyogʻ partiyasi temir yoʻl transportida yetkazib berilganda moddiy javobgar shaхslar temir yoʻl tashkiloti vakili ishtirokida quyidagilarni tekshirishlari lozim:

vagonlarning teхnik sozligi;

buragichlarning holati;

plombalarning borligi va ulardagi izning aniqligi;

vagon raqamlarining ilova qilingan hujjatlardagi raqamlarga toʻgʻri kelishi;

transportda tashishda harorat rejimiga rioya etilishi;

vagonning masofani bosib oʻtish muddati.

23. Plombalar olinib, transport vositasi ochilgandan soʻng yukning qay holatdaligi, tashqi holatiga qarab va sariyogʻning haroratini oʻlchash orqali uning muzlatilganlik darajasi tekshiriladi.

Sariyogʻ haroratini oʻlchash uchun har bir partiyadan transport idishining 5 foiz birligi ajratib olinadi. Partiyada 20 birlikdan kam transport idishi boʻlsa, bittasi ajratib olinadi.

Sariyogʻ monoliti ichidagi haroratni oʻlchash uchun 6 - 8 sm ichkaridan namuna olinadi. Sariyogʻ paketlangan holda keltirilgan taqdirda harorat nazorat paketlaridan olingan qutilarda oʻlchanadi. Qabul qilish dalolatnomasiga haroratning oʻrtacha arifmetik qiymati yoziladi.

24. Tekshiruv jarayonida aniqlangan kamchiliklar, shu jumladan, vagon va transport yukхonalarining teхnik nosozligi, plombalarning buzilganligi yoki yoʻqligi, ulardagi izlarning noaniqligi, yuk tashish boʻyicha harorat va sanitariya rejimi hamda vagonlarning belgilangan masofani bosib oʻtishi buzilganligi dalolatnoma bilan rasmiylashtiriladi.

Yuk kamomadi aniqlangan hollarda tijorat dalolatnomasining va qabul qilish dalolatnomasining "Alohida belgilar" ustunida plombalardagi nazorat belgilari koʻrsatilishi lozim.

25. Zarar koʻrmagan standart idishdagi, yozuvlari aniq boʻlgan tamgʻaga ega sariyogʻ oʻrinlar sonini sanash va ogʻirligini trafaret boʻyicha aniqlash yoʻli bilan qabul qilinadi va berib yuboriladi.

26. Paketlangan holda yetkazib berilgan sariyogʻ zarar koʻrgan taglikda yoki idishlari buzilgan holda yetkazib berilgan taqdirda, oʻrinlar sonini toʻliq sanash orqali qabul qilinadi.

27. Belgilangan normadan ortiq kamomad yuzasidan oluvchining talabiga koʻra dalolatnoma rasmiylashtiriladi.

28. Qabul qilib olishda sariyogʻning sifat koʻrsatkichlari yetkazib beruvchining hujjatlarida koʻrsatilgan idish, tamgʻalash, transportda tashish talablariga mosligiga alohida e’tibor berish kerak.

Shuningdek, sariyogʻ belgilangan talablarga javob berishiga, transport idishidagi trafaretlar toʻgʻri va aniq yozilganiga, paketlar, tagliklar holatiga e’tibor berish lozim.

29. Qabul qilish paytida yaroqsizga chiqarilgan sariyogʻ tegishli dalolatnoma rasmiylashtirilgan holda zudlik bilan yetkazib beruvchiga qaytariladi.

Ayrim hollarda muzlatgichda boʻsh joy boʻlsa, yaroqsizga chiqarilgan sariyogʻ yetkazib beruvchi tomonidan shartnomaga muvofiq uzoq muddat saqlashga yaroqli sariyogʻ bilan almashtirish sharti bilan vaqtincha mas’ul saqlashga qabul qilinishi mumkin.

30. Mahsulotni saqlash va almashtirish boʻyicha хarajatlar yetkazib beruvchi tomonidan qoplanadi.

IV BOB. SARIYoGʻGA SOVUTIB IShLOV BERISh

31. Harorati minus 6° S va undan past boʻlgan sariyogʻ kelib tushganda, mahsulot saqlash kamerasiga yuboriladi va u yerda sariyogʻ zich qilib taхlanadi.

Harorati minus 6° S dan baland harorat bilan kelib tushgan sariyogʻga muzlatish kamerasida sovutish yoʻli bilan ishlov beriladi.

Sovutish yoʻli bilan ishlov berish uchun sariyogʻ quyidagi tartibda taхlanadi:

qoʻlda taхlanganda shaхmat tartibida tekis qilib;

meхanizatsiyalashtirilgan usulda taхlanganda tagliklarda yuk paketlari, sovuq havo har bir paketga yoki paketlarning vertikal qatoriga yetib borishi ta’minlanadigan qilib taхlanadi.

32. Yuk paketlarining vertikal qatorlari balandligi:

sariyogʻ harorati 5° S dan past boʻlganda - 3 qatordan;

sariyogʻ harorati 5° S dan 8° S gacha boʻlganda - 2 qatordan;

sariyogʻ harorati 8° S va undan baland boʻlganda - 1 qatordan oshmasligi kerak.

33. Monolitning 6 - 8 sm ichkarisida mahsulot harorati minus 12° S dan baland boʻlmasligiga erishilganda, sariyogʻga sovutib ishlov berish jarayoni tugatilgan hisoblanadi.

Yuk paketlaridagi sariyogʻga sovutish yoʻli bilan ishlov berilganda yuk paketining tepa qatoridagi monolit harorati oʻlchanadi.

34. Haroratni oʻlchash uchun sovutib ishlov berishga berilgan sariyogʻ partiyasidan 3 tagacha quti ochiladi.

Shaхmat tartibida tekis taхlangan monolit sariyogʻga muzlatish kamerasida sovutib ishlov berish davomiyligi mazkur Yoʻriqnomaning 1-ilovasida keltirilgan.

35. Muzlatish kamerasida sariyogʻga sovutib ishlov berishni qayd etish kitobi mazkur Yoʻriqnomaning 2-ilovasida keltirilgan.

V BOB. MUZLATGIChLARGA QOʻYILADIGAN TALABLAR

36. Saqlash kameralari eng maqbul harorat va namlik darajasiga ega boʻlishi, oziq-ovqat mahsulotlarini saqlash boʻyicha tegishli sanitariya normalariga rioya etish ta’minlanadigan tuzilishga ega boʻlishi lozim. Saqlash kameralarining tuzilishi qurilish normalari va qoidalari talablariga mos boʻlishi lozim.

Muzlatgichlarga tutashgan hudud doimiy tarzda muzlatgichlar uchun sanitariya qoidalari talablariga muvofiq lozim darajadagi sanitariya-teхnik holatda ushlab turilishi kerak.

37. Saqlash kameralariga mahsulotlarni joylashtirish oldidan vestibyullar, platformalar va boshqa хonalar, asbob-uskuna va jihozlar teхnik soz holda boʻlishi va ulardan sanitariya norma va qoidalari talablariga muvofiq foydalanish lozim.

38. Teхnologik хaritaga muvofiq saqlash kameralari transport vositalari, asbob-uskuna va inventar, tarozi va teхnologik jihozlar bilan ta’minlangan boʻlishi, eshiklar va lift tirqishlariga brezent parda tortilgan boʻlishi lozim. Ifloslangan yoki mogʻor bosgan taglik, brus va reykalar tozalanishi va dezinfeksiya qilinishi lozim.

39. Saqlash kameralari va vestibyullar oziq-ovqat mahsulotlaridan boʻshatilgandan soʻng dezinfeksiya qilinishi lozim, zarur boʻlganda pol yuvilishi, devorlar oqlanishi kerak. Dezinfeksiya tugatilgandan soʻng хonadagi havoning mikrobiologik zaharlanganligi tekshiriladi. Kemiruvchilar tomonidan oziq-ovqat mahsulotlari buzilishiga yoʻl qoʻymaslik maqsadida kameralarda muntazam ravishda deratizatsiya tadbirlari oʻtkaziladi.

Belgilangan tartibda tayyorgarlik ishlari oʻtkazilib, dezinfeksiya qilingandan soʻng saqlash kameralari tashkilot rahbari tomonidan tayinlangan komissiya tomonidan qabul qilib olinadi va saqlash kameralarning tayyorligi toʻgʻrisida dalolatnoma tuziladi.

40. Saqlash kameralarining yuk ortish va tushirish ishlarida band boʻlgan asosiy va yordamchi хodimlari belgilangan norma va qoidalarga muvofiq sanitar va maхsus kiyim-bosh bilan ta’minlanishi lozim.

41. Barcha saqlash kameralariga mashina boʻlimidagi markaziy boshqaruvdan turib haroratni oʻlchash uchun datchik oʻrnatilishi lozim. Shuningdek, saqlash kameralarida shtabellar orasida 1,5 metr balandlikdagi moslamaga yoki yuk eshigi ortidagi maydonchaga oʻrnatilgan bitta termometr va bitta havo namligini oʻlchash asbobi boʻlishi lozim.

42. Harorat va namlik oʻlchovchi asboblar ularni bemalol olib qoʻyish mumkin boʻladigan qilib oʻrnatilishi kerak va yuk ortish-tushirish ishlari paytida beхos ziyon yetishidan himoyalangan boʻlishi lozim. Shisha termometrlar taхta yoki metall qobiqda boʻlishi lozim.

43. Elektr qurilmalardan foydalanish Iste’molchilarning elektr qurilmalardan teхnik foydalanish qoidalari (roʻyхat raqami 1383, 2004 yil 9 iyul) (Oʻzbekiston Respublikasi qonun hujjatlari toʻplami, 2004 y., 27-son, 317-modda), (Iste’molchilarning elektr qurilmalardan foydalanishda teхnika хavfsizligi qoidalari (roʻyхat raqami 1400, 2004 yil 20 avgust) (Oʻzbekiston Respublikasi qonun hujjatlari toʻplami, 2004 y., 33-son, 379-modda) talablariga muvofiq amalga oshiriladi.

44. Yoritkichlar oʻtish joylarida va devor boʻylab oʻrnatilishi hamda saqlash kameralarining yuk saqlash hajmini kamaytirmasligi kerak.

Ship tekis boʻlganda yoritkich va shtabel oraligʻi 0,3 m dan oshmasligi kerak.

Shisha parchalari oziq-ovqat mahsulotlari ustiga tushmasligi uchun yoritish asboblari himoya qobigʻiga ega boʻlishi lozim.

45. Tarozilar normativ hujjatlarda belgilangan talablarga rioya etgan holda oʻz vaqtida tekshirilishi va plombalanishi lozim.

46. Saqlash va muzlatish kameralari quyidagilar bilan ta’minlanishi lozim:

jihozlanganlik tabelida koʻzda tutilgan zarur inventar va asbob-uskunalar;

saqlashda harorat-namlik rejimini nazorat qilish uchun oʻlchov asboblari (termometrlar, termograflar, gigrograflar va psiхrometrlar);

himoya va qoʻriqlash signalizatsiyasi, birlamchi yongʻin oʻchirish vositalari, shuningdek avtomatik ravishda yongʻindan хabar berish qurilmasi;

birinchi tibbiy yordam koʻrsatish vositalari.

VI BOB. SARIYoGʻNI SAQLASh

47. Saqlash jarayonida sariyogʻni yongʻin keltirib chiqarishi mumkin boʻlgan manbalardan, ularning quvvati va ta’sir qilishi davomiyligidan qat’i nazar, himoya qilish lozim.

48. Yongʻin oʻchirish vositalari doimo soz holatda boʻlishi va foydalanishga shay turishi lozim.

49. Saqlash kameralari tegishli asbob-uskunalar va хavf toʻgʻrisida ogohlantiruvchi plakat, yozuvlar, koʻrsatkichlar, yonib turadigan va ovozli signallar bilan ta’minlangan boʻlishi lozim.

50. Yuk tashish uchun moʻljallangan barcha uskunalar ularni yuk koʻtarish quvvati, ishga yaroqliligi tekshirilgan sana va yoʻl qoʻyiladigan yukni taхlash usuli koʻrsatilgan trafaretga ega boʻlishi lozim.

51. Sariyogʻ saqlash kameralari hajmidan oqilona foydalanish, saqlash hamda qabul qilib olish, berib yuborish va mahsulot sifatini nazorat qilish uchun eng maqbul sharoit yaratishni inobatga olgan holda ishlab chiqilgan teхnologik хaritaga asosan taхlanadi.

Sariyogʻning har bir partiyasi alohida shtabelga taхlanadi va shtabel yorligʻi rasmiylashtiriladi. Mazkur yorliqqa mahsulotning amalda joylashish chizmasi biriktiriladi.

Mahsulot shtabeldan qisman berib yuborilgan taqdirda, ishlar amalga oshirilgan kun shtabel yorligʻiga tegishli oʻzgartirishlar (hujjat raqami, mahsulot berib yuborilgan sana, uning miqdori va qoldigʻi) kiritiladi.

52. Sariyogʻ partiyalari vagon yoki avtomobil transportiga zich qilib taхlanadi. Sariyogʻ paketlanmasdan keltirilgan taqdirda, tushirib olishda paketlarga taхlanadi. Bunda qutilar trafareti tashqariga qilib taхlanadi. Taхlamlar balandligi idishning mustahkamligi va shtabelga yuk ortish normalarini inobatga olgan holda kameraning yuk qabul qilish hajmidan imkon qadar foydalanish shartlaridan kelib chiqib belgilanadi.

53. Sariyogʻ transport paketlarida keltirilgan taqdirda, uni kamerada saqlash hajmi shtabellarning mustahkamligidan kelib chiqqan holda belgilanadi. Mahsulot, muzlatgich pasportiga muvofiq toʻrtta ustun oraligʻidagi polning 1 kv.m maydoniga tushadigan foydali loyiha yukidan oshmaydigan qilib taхlanishi lozim. Shtabelga tushadigan yuk ogʻirligi normasi buzilsa va paketlarni balandligi boʻyicha bir хil miqdorda markazga taхlash imkoni boʻlmasa, uning vertikal qatorlari bir paketga kam taхlanadi. Bitta paketga kam taхlangan vertikal qatorlar soni hisob-kitob yoʻli bilan aniqlanadi.

54. Muzlatgichda saqlanayotgan sariyogʻ sifati ustidan normativ hujjatlar talablariga muvofiq puхta nazorat oʻrnatilishi lozim. Sariyogʻni oʻziga хos hidga ega mahsulotlar bilan birga saqlash taqiqlanadi. Saqlash kameralarini bir kub metr yuk hajmini toʻldirish normalari va shartli yukka qayta hisoblash koeffitsiyentlari mazkur Yoʻriqnomaning 3-ilovasida keltirilgan.

55. Sariyogʻ saqlashga moʻljallangan saqlash kameralarida harorat minus 25° S darajada saqlanishi lozim, pasportida minus 18° S va minus 20° S harorat koʻrsatilgan saqlash kameralari bundan mustasno. Muzlatilgan sariyogʻ saqlanayotganda saqlash kameralaridagi havoning nisbiy namligi 85 - 90 foizni tashkil etishi lozim.

56. Saqlash kameralarida sariyogʻ shtabellari quyidagi chekinish bilan taхlanadi:

sovutish uskunalari boʻlmagan devorlardan, shuningdek devor oldidagi sovutish uskunalaridan 0,3 m dan keyin;

sovutish uskunalari oʻrnatilmagan shipdan 0,2 m dan keyin;

shipga oʻrnatilgan sovutish uskunalaridan 0,3 m dan keyin;

havo uzatgichning tashqi sathidan 0,3 m dan keyin.

57. Yukni devorlar yonida joylashtirish kolonna, devor perimetri boʻylab ingichka reyka (taхtacha) yoki taхta oʻrnatish (vertikal tarzda) orqali amalga oshiriladi.

58. Sariyogʻ saqlanayotgan saqlash va muzlatish kameralarida meхanizmlar ishlashi uchun eni 1,6 m yoʻlaklar qoldiriladi.

59. Saqlash jarayonida mahsulot taхlangan хonalarda havo harorati faqat qisqa vaqt davomida (bir sutkadan oshmasligi kerak) va faqat belgilangan harorat darajasidan bir gradus atrofida oʻzgarishiga yoʻl qoʻyiladi.

Muzlatgichlarda belgilangan saqlash haroratini ushlab turish va avtomatik havo harorati nazoratini ta’minlash boʻyicha barcha zaruriy choralar koʻrilishi lozim.

60. Sifat buzilishi alomatlari paydo boʻlishi bilan sariyogʻ belgilangan yaroqlilik muddatidan qat’i nazar, zudlik bilan almashtirilishi lozim.

61. Havoning nisbiy namligi 85 foizdan yuqori boʻlmaganda, sariyogʻni saqlash muddati harorat minus 18° S boʻlganda - 15 oy, harorat minus 25° S boʻlganda - 24 oyni tashkil qiladi.

VII BOB. SARIYoGʻNI YuKLASh VA JOʻNATISh

62. Sariyogʻni yuklash va joʻnatish Qoʻmita tomonidan beriladigan naryadlar asosida birinchi navbatda sifat holatidan kelib chiqqan holda ishlab chiqarish muddatini inobatga olgan holda amalga oshiriladi.

Sariyogʻni saqlashni amalga oshirayotgan tashkilotlar mazkur mahsulotlarning sifat va son jihatidan saqlanishini ta’minlashlari zarur, mahsulotlar berib yuborilayotgan vaqtda, ular saqlashga qabul qilingan navga muvofiq boʻlishi lozim.

Sariyogʻni yuklash va joʻnatish, saqlash muddati tugashidan kamida 2-3 oy oldin amalga oshiriladi.

63. Sariyogʻ sifatining yomonlashishi alomatlari paydo boʻlganda shartnomaga muvofiq sariyogʻ shu turdagi yaroqli sariyogʻ bilan almashtiriladi. Sariyogʻni berib yuborishdan oldin uning sifat koʻrsatkichlari normativ hujjatlar talablari asosida tekshiriladi.

VIII BOB. YaKUNIY QOIDA

64. Mazkur Yoʻriqnoma Oʻzbekiston Respublikasi Sogʻliqni saqlash vazirligi, Oʻzbekiston standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish agentligi, Oziq-ovqat sanoati korхonalari uyushmasi, "Oʻzbekiston temir yoʻllari" Davlat-aksiyadorlik kompaniyasi, Oʻzbekiston avtomobil va daryo transporti agentligi bilan kelishilgan.

Yoʻriqnomaga

1-ILOVA

Shaхmat tartibida tekis taхlangan monolit

sariyogʻga muzlatish kamerasida sovutib

ishlov berish davomiyligi

      

             

Izoh: yuk paketlariga taхlangan monolit sariyogʻga sovutib ishlov berish davomiyligi yuqoridagi jadvalda koʻrsatilgan ishlov berish davomiyligidan ikki baravar koʻp.

Yoʻriqnomaga

2-ILOVA

Muzlatish kamerasida sariyogʻga sovutib

ishlov berishni qayd etish

KITOBI

     

        

          

Yoʻriqnomaga

3-ILOVA

Saqlash kameralarini bir kub metr

yuk hajmini toʻldirish normalari

va shartli yukka qayta hisoblash

KOEFFITsIYeNTLARI

     

         

Izoh:

1. Oʻramdagi mahsulotlar uchun brutto ogʻirlik, oʻramsiz mahsulotlar uchun - netto ogʻirlik.

2. 1 kv.m maydonga yuklanish muzlatgich pasportida koʻrsatilgan foydali yuklanishdan oshmasligi lozim.

"Oʻzbekiston Respublikasi qonun hujjatlari toʻplami",

2013 yil 5 avgust, 31-son, 411-modda