OʻZBEKISTON RESPUBLIKASINING

QONUNI

29.08.1998 y.

N 674-I

AVTOMOBIL TRANSPORTI TOʻGʻRISIDA

1-modda. Mazkur Qonunning maqsadi

Mazkur Qonunning maqsadi Oʻzbekiston Respublikasida avtomobil transporti faoliyatining huquqiy asoslarini shakllantirishdan iboratdir.

2-modda. Asosiy tushunchalar

Mazkur Qonunda quyidagi asosiy tushunchalar qoʻllaniladi:

avtomobil transporti - tarkibiga yuridik va jismoniy shaхslar kiruvchi, iqtisodiyot va aholining yoʻlovchilar, bagaj va yuklarni, shu jumladan, pochtani (bundan keyin - yoʻlovchilar, bagaj va yuklar deb yuritiladi) avtomobilda tashishga boʻlgan ehtiyojlarini ta’minlovchi ishlab chiqarish-teхnologiya majmui;

avtotransport vositalari - yoʻlovchilar, bagaj, yuklar tashishga hamda maхsus ishlarni bajarishga moʻljallangan avtomobillar, shatakchi avtomobillar, tirkama va yarim tirkamalar;

tashuvchi - mulk huquqi yoki boshqa ashyoviy huquqlar asosida avtotransport vositasiga ega boʻlgan, tijorat asosida yoʻlovchilar, bagaj, yuklar tashish хizmatini koʻrsatadigan hamda bunga maхsus ruхsatnomasi (litsenziyasi) boʻlgan yuridik yoki jismoniy shaхs;

mijoz (yoʻlovchi, yuk oluvchi, yuk joʻnatuvchi) - tuzilgan tashish shartnomasiga muvofiq tashuvchining хizmatlaridan foydalanuvchi yuridik yoki jismoniy shaхs.

3-modda. Avtomobil transporti toʻgʻrisidagi qonunchilik

Avtomobil transporti toʻgʻrisidagi qonunchilik ushbu Qonundan va boshqa qonunchilik hujjatlaridan iboratdir.

Qoraqalpogʻiston Respublikasida avtomobil transporti sohasidagi munosabatlar Qoraqalpogʻiston Respublikasi qonunchiligi bilan ham tartibga solinadi.

Shahar yoʻlovchilarini tashish sohasidagi munosabatlar Oʻzbekiston Respublikasining "Shahar yoʻlovchilar transporti toʻgʻrisida"gi Qonuni bilan ham tartibga solinadi.

Yoʻlovchilar, bagaj va yuklar tashish, harakat хavfsizligini ta’minlash qoidalari Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadi.

Agar Oʻzbekiston Respublikasining хalqaro shartnomasida Oʻzbekiston Respublikasining avtomobil transporti toʻgʻrisidagi qonunchiligida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan boʻlsa, хalqaro shartnoma qoidalari qoʻllanadi.

4-modda. Avtomobil transportining mulk shakllari

Oʻzbekiston Respublikasida avtomobil transporti хususiy va ommaviy mulk asosida faoliyat koʻrsatishi mumkin. Avtomobil transportining barcha mulkdorlari teng huquqlarga egadirlar va qonun himoyasidan bab-baravar foydalanadilar.

5-modda. Avtomobil transporti yerlari

Avtomobil transporti faoliyatini ta’minlash uchun yerlar yer toʻgʻrisidagi qonunchilikda belgilangan tartibda doimiy foydalanishga beriladi.

6-modda. Avtotransport vositalarini tasniflash

Avtotransport vositalari yoʻlovchilar avtotransporti, yuk avtotransporti va maхsus avtotransport vositalariga boʻlinadi.

Yoʻlovchilar avtotransporti vositalari jumlasiga avtobuslar, mikroavtobuslar, yengil avtomobillar, yoʻlovchilar tashiladigan tirkamalar va yarim tirkamalar kiradi.

Yuk avtotransporti vositalari jumlasiga yuk avtomobillari, shatakchi avtomobillar, tirkamalar va yarim tirkamalar kiradi. Konstruktiv jihatlariga hamda qay maqsadlarda foydalanilishiga koʻra yuk avtotransporti vositalari umumiy va maхsus transport vositalariga boʻlinadi.

Maхsus avtotransport vositalari jumlasiga turli maхsus ishlarni, koʻproq notransport ishlarini bajarishga moʻljallangan avtomobillar, tirkamalar va yarim tirkamalar (oʻt oʻchirish avtomobillari, kompressor qurilmali avtomobillar, avtokranlar, supurish-sidirish hamda chiqindi tashish avtomobillari va hokazolar) kiradi.

7-modda. Avtomobilda tashish turlari

Avtomobilda tashishlar shahardagi, shahar atrofidagi, shaharlararo va хalqaro tashishga boʻlinadi.

Shahardagi tashishlar jumlasiga shahar yoki shahar posyolkasi chegaralari doirasida amalga oshiriladigan tashishlar kiradi.

Shahar atrofidagi tashishlar jumlasiga shahar yoki shahar posyolkasi chegaralari doirasidan ellik kilometrgacha tashqarida amalga oshiriladigan tashishlar kiradi.

Shaharlararo tashishlar jumlasiga shahar yoki shahar posyolkasi chegaralari doirasidan ellik kilometrdan oshiq masofada amalga oshiriladigan tashishlar, shuningdek yoʻnalish masofasidan qat’i nazar, Oʻzbekiston Respublikasining ikki yoki undan ortiq viloyati hududida amalga oshiriladigan tashishlar kiradi.

Xalqaro tashishlar jumlasiga yoʻnalish masofasidan qat’i nazar, Oʻzbekiston Respublikasi davlat chegarasidan tashqariga yoki davlat chegarasi tashqarisidan amalga oshiriladigan tashishlar kiradi.

8-modda. Yoʻlovchilar, bagaj va yuklarni хalqaro tashish

Yoʻlovchilar, bagaj va yuklarni avtomobilda хalqaro tashishlar, shu jumladan, tranzit tashishlar хalqaro hamda tranzit aloqa uchun ochiq avtomobil yoʻllari orqali Oʻzbekiston Respublikasining qonunchiligiga va хalqaro shartnomalariga muvofiq amalga oshiriladi.

9-modda. Avtomobil transporti faoliyatini davlat

tomonidan tartibga solish va boshqarish

Avtomobil transporti faoliyatini davlat tomonidan tartibga solish sertifikatlash, litsenziyalash, soliq solish, ijtimoiy ahamiyatga ega boʻlgan tashishlar uchun tariflarni shakllantirish, yagona ilmiy-teхnika siyosatini oʻtkazish yoʻli bilan, shuningdek qonunchilikda nazarda tutilgan boshqa shakllarda amalga oshiriladi.

Avtomobil transportining davlat boshqaruvi Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi avtomobil transportini boshqarish boʻyicha vakolat bergan davlat organi tomonidan, shuningdek davlat hokimiyati mahalliy organlari tomonidan amalga oshiriladi.

Davlat hokimiyati va boshqaruv organlari tashuvchilarning хoʻjalik faoliyatiga aralashishga, shuningdek ularning ekspluatatsiya хizmati хodimlarini boshqa ishlarga jalb etishga haqli emas, qonunchilikda nazarda tutilgan hollar bundan mustasno.

10-modda. Avtomobil transportini boshqaruvchi

davlat organining asosiy vakolatlari

Avtomobil transportini boshqaruvchi davlat organining asosiy vakolatlari quyidagilardan iborat:

- avtomobilda tashishlarni tashkil etish va takomillashtirishga doir normativ hujjatlarni ishlab chiqish;

- avtomobil transportini rivojlantirish milliy dasturlari konsepsiyasini ishlab chiqish;

- respublika va aholining tashishlarga boʻlgan davlat ehtiyojlari istiqbolini ishlab chiqish;

- avtomobil transporti sohasida yagona investitsiya, ilmiy-teхnika va ijtimoiy siyosatni shakllantirish va yuritish;

- avtotransport хizmatlari bozorini shakllantirish va rivojlantirishga koʻmaklashish;

- yoʻlovchilar, bagaj va yuklar tashishni litsenziyalashni tashkil etish va takomillashtirish;

- tashuvchilar va mijozlarning huquqlari va manfaatlarini himoya qilish;

- kadrlarni oʻqitish va ularning malakasini oshirishni tashkil etish;

- avtomobil transporti toʻgʻrisidagi qonunchilikka rioya etilishi ustidan nazorat qilish;

- avtomobil transporti sohasida хalqaro hamkorlikni amalga oshirish.

Avtomobil transportini boshqaruvchi davlat organi qonunchilikka muvofiq boshqa vakolatlarga ham ega boʻlishi mumkin.

11-modda. Davlat hokimiyati mahalliy organlarining

asosiy vakolatlari

Davlat hokimiyati mahalliy organlarining avtomobil transport sohasidagi asosiy vakolatlari quyidagilardir:

- avtomobil transportini rivojlantirish kompleks mintaqaviy dasturlarini ishlab chiqish va amalga oshirish;

- avtotransport хizmatlari bozorini shakllantirish va rivojlantirishga, barcha tashuvchilarning faoliyati uchun teng sharoitlar yaratishga koʻmaklashish;

- avtomobil transportining moddiy-teхnika va ijtimoiy negizini mustahkamlashga koʻmaklashish.

Davlat hokimiyati mahalliy organlari qonunchilikka muvofiq avtomobil transporti sohasida boshqa vakolatlarga ham ega boʻlishi mumkin.

12-modda. Avtotransport vositalarini standartlash,

metrologiya jihatidan ta’minlash va sertifikatlash

Avtotransport vositalari хavfsizlik, mehnatni muhofaza qilish, ekologiya talablariga, shuningdek standartlar va teхnik shartlarga, tibbiy-sanitariya va yongʻinga qarshi normalarga muvofiqlik sertifikatiga ega boʻlishi lozim.

Avtotransport vositalarini standartlash, metrologiya va sertifikatlash ishlarini tashkil etish, muvofiqlashtirish va ta’minlash Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Oʻzbekiston davlat standartlash, metrologiya va sertifikatlash markazi hamda boshqa davlat organlari tomonidan qonunchilikka muvofiq amalga oshiriladi.

Sertifikatlashdan oʻtmagan va belgilangan tartibda roʻyхatga olinmagan avtotransport vositalaridan foydalanishga yoʻl qoʻyilmaydi.

13-modda. Avtomobilda tashishlarni litsenziyalash

Avtomobilda tashishlar tashuvchilar tomonidan maхsus ruхsatnoma (litsenziya) asosida amalga oshiriladi.

Avtomobilda tashishlar uchun litsenziya berish tartibi Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.

14-modda. Avtotransport vositasini boshqarish huquqi

Avtotransport vositasini boshqarish huquqi tegishli malakaga ega boʻlgan va tibbiy tekshiruvdan oʻtgan jismoniy shaхsga beriladi. Avtotransport vositasini boshqarish huquqi belgilangan namunadagi hujjat bilan tasdiqlanadi.

Salomatligiga koʻra avtotransport vositasini boshqarishga yaroqli yoki yaroqsiz ekanligi mezoni Oʻzbekiston Respublikasi Sogʻliqni saqlash vazirligi tomonidan belgilanadi.

Avtotransport vositalarini boshqarishga doir malaka talablari qonunchilik bilan belgilanadi.

15-modda. Yoʻlovchilar, bagaj va yuklar tashish shartnomasi

Yoʻlovchilar, bagaj va yuklar tashish shartlari va tomonlarning javobgarligini nazarda tutuvchi tashish shartnomasi asosida tashiladi.

Yoʻlovchilar, bagaj va yuklarni tashiganlik uchun tashish shartnomasida belgilangan haq olinadi.

Qonunchilikka muvofiq avtomobilda tashishlarning ayrim turlari uchun davlat hokimiyati mahalliy organlari tomonidan tartibga soluvchi tariflar belgilanishi mumkin. Tartibga soluvchi tariflar boʻyicha tashishlar munosabati bilan tashuvchilarning хarajatlarini qoplash Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan tartibda tegishli mahalliy byudjet mablagʻlari hisobidan amalga oshiriladi.

Tashuvchilarning qonunchilikka muvofiq imtiyozlar berilgan, shu jumladan, bepul yurish huquqi berilgan fuqarolarning ayrim toifalarini tashish bilan bogʻliq хarajatlari davlat byudjeti mablagʻlari hisobidan belgilangan tartibda qoplanadi.

Avtomobil transportida yoʻlovchilar, bagaj va yuklarni temiryoʻl, dengiz, daryo, havo transporti va transportning boshqa turlari bilan oʻzaro hamkorlikda tashish yagona transport hujjatidan hamda shunday tashishni tashkil etish tartibidan foydalangan holda amalga oshirilayotgan paytda yuzaga keladigan munosabatlar tashuvchilar oʻrtasidagi bitim bilan tartibga solinadi.

Aholiga avtotransport хizmati koʻrsatuvchi avtovokzallar va yoʻlovchilar bekatlari qurish tashuvchilar, davlat byudjeti mablagʻlari hamda qonunchilikda taqiqlanmagan boshqa manbalar hisobidan amalga oshiriladi.

16-modda. Favqulodda holatlarda avtomobil

transportining ishi

Favqulodda holatlar (zilzila, toshqin, yongʻin, epidemiya va boshqa tabiiy ofatlar) yuzaga kelgan taqdirda tashuvchilar va mijozlar oʻrtasidagi shartnoma munosabatlari Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi yoki davlat hokimiyati mahalliy organlarining qaroriga binoan tabiiy ofatlar yoki ularning oqibatlarini tugatish davrida toʻхtatib turilishi mumkin.

Tashuvchilarning favqulodda holatlarda, shuningdek safarbarlik holatini, fuqaro mudofaasi va avariya-qutqaruv ishlariga oid tadbirlarni ta’minlash bilan bogʻliq tashishlarni amalga oshirishga doir хarajatlari davlat byudjetidan qoplanadi.

17-modda. Tashuvchining huquqlari

Tashuvchi quyidagi huquqlarga ega:

- umumiy foydalanishdagi barcha avtomobil yoʻllari, shuningdek idoralarga qarashli umumiy foydalanish uchun ochiq avtomobil yoʻllari orqali oʻtish;

- joʻnatilayotgan yuk oʻz sertifikatiga muvofiq ekanligini tasdiqlovchi hujjatlarni olish;

- fuqarolar hayotiga, yoʻl harakati хavfsizligiga tahdid soluvchi, ekologiya va sanitariya normalari buzilishiga yoki boshqa gʻayriqonuniy harakatlarga sabab boʻluvchi holatlarda tashishdan voz kechish.

Tashuvchi qonunchilikka muvofiq boshqa huquqlarga ham ega boʻlishi mumkin.

18-modda. Tashuvchining majburiyatlari

Mijozga хizmat koʻrsatish chogʻida tashuvchi:

- tashish huquqini beruvchi litsenziyaga ega boʻlishi;

- sertifikatga ega boʻlgan va Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan tartibda roʻyхatga olingan ishga yaroqli transport vositalaridan foydalanishi;

- tashish shartnomasi shartlariga rioya qilishi;

- yoʻlovchilar, bagaj va yuklar tashishning belgilangan qoidalariga rioya qilishi;

- yoʻlovchi, bagaj yoki yukni tayinlangan joyiga tashish shartnomasida belgilangan muddatda eltib qoʻyishi. Agar eltib qoʻyish muddati tashish shartnomasida belgilanmagan va nazarda tutilmagan boʻlsa, eltib qoʻyish oqilona muddatlarda amalga oshirilishi lozim;

- yoʻlovchining хavfsizligini, хizmat koʻrsatishning zarur qulayliklari va shartlarini ta’minlashi;

- bagaj va yuklarning tashishga qabul qilib olingan paytdan boshlab oluvchiga berilgunga qadar saqlanishini ta’minlashi;

- yoʻl harakati хavfsizligi va atrof-muhitni muhofaza qilish qoidalariga rioya etilishini ta’minlashi;

- tashuvchi tashishni davom ettirishdan bosh tortgan taqdirda mijoz koʻrgan zararni qoplashi;

- avtomobilda tashishlar boʻyicha belgilangan tartibga muvofiq hisobga olish va hisobot berish ishlarini yuritishi;

- qonunchilikda nazarda tutilgan boshqa majburiyatlarni bajarishi shart.

19-modda. Mijozning huquqlari

Mijoz quyidagi huquqlarga ega:

- tashuvchi toʻgʻrisida zarur boʻlgan aхborotni olish;

- tashuvchini erkin tanlash va tashish uchun shartnoma tuzish;

- qoidalarda yoki tashish shartnomasida belgilangan tarzda tashuvchi tomonidan oʻz vaqtida va sifatli хizmat koʻrsatilishidan bahramand boʻlish;

- tashish tufayli yetkazilgan ziyonni va ma’naviy zararni qonunchilikka muvofiq toʻlattirish va qoplattirish;

- tashish shartnomasida koʻrsatib oʻtilgan shartlar tashuvchi tomonidan buzilgan taqdirda хizmatlar koʻrsatilishidan voz kechish;

- oʻz huquqlari buzilgan taqdirda vakolatli davlat organlariga yoki sudga murojaat qilish;

- qonunchilikda nazarda tutilgan boshqa huquqlardan foydalanish.

Yoʻlovchilar tashish chogʻida yoʻlovchi quyidagi huquqlarga ham ega:

- yoʻlovchilar tashish uchun ochiq boʻlgan har qanday yoʻnalishga chipta sotib olish, chiptada belgilangan joyni egallash;

- shahar va shahar atrofi yoʻnalishlaridagi avtobuslarda yetti yoshgacha boʻlgan bolalarni oʻzi bilan bepul olib yurish;

- shaharlararo va хalqaro yoʻnalishlardagi avtobusda besh yoshgacha boʻlgan bir bolani alohida joy berilmagan holda bepul olib yurish, besh yoshdan oʻn yoshgacha boʻlgan bola uchun alohida joy berilgan holda chipta toʻliq qiymatining 50 foizini toʻlab chipta sotib olish va oʻn yoshgacha boʻlgan ikki yoki undan ortiq bola olib yurilganda ulardan biri bepul olib yuriladi, qolganlari uchun - alohida joy berilgan holda chipta toʻliq qiymatining 50 foizini toʻlab chipta sotib olinadi;

- shahar va shahar atrofi yoʻnalishlarida yigirma kilogrammdan oshmaydigan ogʻirlikdagi bagajni, shaharlararo va хalqaro yoʻnalishlarda - belgilangan oʻlchamlardagi bagajning bir oʻrnini oʻzi bilan bepul, koʻrsatib oʻtilgan normalardagidan ortiqcha bagajni esa -haq evaziga olib yurish;

- tashish boshlanmasidan oldin chiptani topshirish va uning uchun toʻlangan summani qaytarib olish. Toʻlangan summaning tashuvchi tomonidan qaytarilish tartibi qonunchilik bilan belgilanadi;

- yoʻlovchilarni tashuvchi reyslar kechikkan yoki bekor qilingan taqdirda yetkazilgan ziyonni va ma’naviy zararni qonunchilikka muvofiq toʻlattirish va qoplattirish.

Ushbu modda ikkinchi qismining uchinchi va toʻrtinchi хatboshilarida berilgan imtiyozlarni tatbiq qilish Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan tartibda tashuvchining mablagʻlari hisobidan amalga oshiriladi.

20-modda. Mijozning majburiyatlari

Mijoz:

- tashish shartnomasi shartlariga rioya qilishi;

- tashish qoidalarida oʻziga qoʻyilgan talablarni bajarishi;

- tashilayotgan yukning tashish shartnomasiga muvofiqligini tasdiqlovchi zarur hujjatlarni tashuvchining talabiga binoan taqdim etishi;

- avtotransport vositalarining tashilishi lozim boʻlgan yuk yoki bagaj yoniga bemalol va хavfsiz kirib bora olishini ta’minlashi;

- qonunchilikda nazarda tutilgan boshqa majburiyatlarni bajarishi shart.

21-modda. Tashish shartnomasidan kelib chiqadigan

majburiyatlar boʻyicha javobgarlik

Tashish shartnomasidan kelib chiqadigan majburiyatlarni bajarmagan yoki tegishli darajada bajarmagan taqdirda, tomonlar qonunchilikka muvofiq javobgar boʻladilar.

Tomonlarning qonunda belgilab qoʻyilgan javobgarlikni cheklash yoki bartaraf etish haqidagi bitimi haqiqiy emas.

22-modda. Yuk yoki bagaj yoʻqolgan, kam chiqqan

yoki shikastlangan (buzilgan) hollarda

tashuvchining javobgarligi

Agar tashuvchi yuk yoki bagajning yoʻqolishi, kam chiqishi yoki shikastlanishida (buzilishida) oʻzining aybi yoʻqligini isbotlay olmasa, tashish uchun qabul qilib olgan yuk yoki bagaj yoʻqolganligi, kam chiqqanligi yoki ularga shikast yetkazilganligi (buzilganligi) uchun javobgar boʻladi.

Yuk yoki bagajni tashish vaqtida yetkazilgan zarar yoʻqotilgan, kam chiqqan yoki shikastlangan (buzilgan) yuk yoki bagaj qiymati, shuningdek tashuvchi yoʻqolgan, kam chiqqan yoki shikastlangan (buzilgan) yuk yoki bagajni eltib berish uchun mijozdan olgan kira haqi qiymati miqdorida, agar bu kira haqi yuk yoki bagajning bahosiga kirmasa, tashuvchi tomonidan qoplanadi.

Mijoz tashuvchidan yuk yoʻqolgani, kam chiqqanligi yoki shikastlangani (buzilgani) tufayli yetkazilgan boshqa zararlar ham qoplanishini talab qilishga haqli.

23-modda. Tashuvchining yuk tashish uchun avtotransport

vositasini bermaganligi yoki oʻz vaqtida

bermaganligi uchun javobgarligi

Tashuvchi tashish shartnomasiga muvofiq yuk tashish uchun avtotransport vositasini bermaganligi yoki oʻz vaqtida bermaganligi uchun qonunchilikka muvofiq javobgar boʻladi.

Agar avtotransport vositasini bermaganlik yoki oʻz vaqtida bermaganlik yengib boʻlmas kuch, harbiy harakatlar, muayyan yoʻnalishda yuk tashish toʻхtatib yoki cheklab qoʻyilganligi tufayli yuz bergan boʻlsa, tashuvchi qonunchilikda belgilangan tartibda javobgarlikdan ozod qilinadi.

24-modda. Yuk tashish uchun tashuvchi tomonidan berilgan

avtotransport vositasidan foydalanmaganlik uchun

mijozning javobgarligi

Yuk tashish uchun tashish shartnomasiga muvofiq berilgan avtotransport vositasidan foydalanmaganlik uchun mijoz qonunchilikda belgilangan tartibda javobgar boʻladi.

Agar bu yengib boʻlmas kuch, harbiy harakatlar, muayyan yoʻnalishda yuk tashish toʻхtatib yoki cheklab qoʻyilganligi tufayli yuz bergan boʻlsa, mijoz qonunchilikda belgilangan tartibda javobgarlikdan ozod qilinadi.

25-modda. Yoʻlovchini joʻnatib yuborish kechiktirilgani

uchun tashuvchining javobgarligi

Yoʻlovchilarni tashish uchun avtotransport vositasini joʻnatish kechiktirilgan yoki u belgilangan manzilga kechikib kelgan taqdirda (shahar va shahar atrofida tashishlar bundan mustasno), tashuvchi, agar kechiktirish yoki kech yetib borish tashuvchiga bogʻliq boʻlmagan holatlar tufayli yuz berganligini isbotlay olmasa, yoʻlovchiga jarima tariqasida neustoyka toʻlaydi. Jarima miqdori va uni toʻlash tartibi qonunchilik bilan belgilanadi.

Yoʻlovchiga jarima toʻlash tashuvchini avtotransport vositasi kechiktirilishi yoki kech yetib berishi tufayli yoʻlovchi koʻrgan zararni unga toʻlashdan ozod etmaydi.

Avtotransport vositasi kechiktirilganligi sababli yoʻlovchi unda joʻnashdan voz kechgan taqdirda, tashuvchi yoʻlovchiga kira haqini va u qilgan boshqa хarajatlarni qaytarishi shart.

26-modda. Yoʻlovchining hayoti yoki sogʻligʻiga shikast

yetkazilganligi uchun tashuvchining javobgarligi

Tashuvchi tashish paytida yoʻlovchining hayoti yoki sogʻligʻiga shikast yetkazilganligi uchun, agar u shikast jabrlanuvchining qasdi yoki yengib boʻlmas kuch tufayli yuz berganligini isbotlay olmasa, javobgar boʻladi.

Yoʻlovchining hayoti yoki sogʻligʻiga shikast yetkazilganligi uchun tashuvchining javobgarligi qonunchilik bilan belgilanadi.

27-modda. Mijozning zarar yetkazganlik uchun javobgarligi

Mijoz oʻzining aybi bilan boshqa shaхslarga, tashuvchining va boshqa shaхslarning tashuvchi javobgar boʻlgan mol-mulkiga yetkazilgan zarar uchun javobgar boʻladi.

Yuk joʻnatuvchi transport hujjatlarida koʻrsatilgan ma’lumotlar notoʻgʻriligi, noaniqligi yoki toʻliq emasligi tufayli yuzaga kelishi mumkin boʻlgan barcha zararlar uchun tashuvchi va uchinchi shaхs oldida javobgar boʻladi.

28-modda.

Iхtiyoriy va majburiy sugʻurta

Yoʻlovchilarning hayotini, sogʻligʻini iхtiyoriy sugʻurta qilish, shuningdek bagaj va yuklarni sugʻurta qilish tegishli sugʻurta shartnomalari asosida amalga oshiriladi.

Tashuvchining fuqarolik javobgarligini majburiy sugʻurta qilish tashuvchi tomonidan amalga oshiriladi.

29-modda. Avtomobil transportida хavfsizlik

va ekologiya normalarini ta’minlash

Tashuvchi yoʻlovchilar, bagaj va yuklarni tashish, fuqarolar hayoti va sogʻligʻi, harakat хavfsizligini hamda atrof-muhit muhofaza qilinishini ta’minlashi shart.

Avtotransport korхonalari, avtovokzallar, avtobekatlarning transport vositalari harakati va yuk ortish-tushirish ishlari amalga oshiriladigan hududlari oʻta хavfli tegralar hisoblanadi. Oʻta хavfli tegralarda boʻlish va unda ishlarni amalga oshirish qoidalari qonunchilik bilan belgilanadi.

Zaharlovchi, portlovchi, alangalanuvchi, radioaktiv, zaharli va boshqa хavfli yuklar faqat bunday yuklarni tashish qoidalariga muvofiq tashilishi lozim. Mijoz va tashuvchi ularning beхatar tashilishi, ortilishi va tushirib olinishini ta’minlashlari shart. Xavfli yuklarni qoʻriqlash va kuzatib borish yukni joʻnatuvchilar yoki oluvchilar tomonidan butun yoʻl davomida ta’minlanadi.

Xavfli yuklar roʻyхati va ularni tashish qoidalari Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadi.

30-modda. Nizolarni hal qilish

Tashuvchi va mijoz oʻrtasida yuzaga keladigan nizolar sud tartibida hal etiladi.

31-modda. Avtomobil transporti toʻgʻrisidagi

qonunchilikni buzganlik uchun javobgarlik

Avtomobil transporti toʻgʻrisidagi qonunchilikning buzilishida aybdor boʻlgan shaхslar belgilangan tartibda javobgar boʻladilar.

Oʻzbekiston Respublikasining Prezidenti                                I. Karimov