OʻZBEKISTON RESPUBLIKASINING

QONUNI

09.12.1992 y.

N 740-XII

DAVLAT BOJI TOʻGʻRISIDA

1-modda. Davlat bojini toʻlovchilar

Oʻzlarining manfaatlarini koʻzlab harakat qiluvchi va maхsus vakolatlarga ega boʻlgan tashkilotlarda yuridik ahamiyatga ega boʻlgan hujjatlarni oluvchi yuridik va jismoniy shaхslar davlat bojini toʻlovchilar deb hisoblanadilar.

2-modda. Davlat boji undiriladigan ob’yektlar

Davlat boji:

sudlarga beriladigan da’vo arizalaridan, maхsus ishlar toʻgʻrisidagi arizalardan (shikoyatlardan), ma’muriy-huquqiy munosabatlardan kelib chiqadigan ishlarga doir shikoyatlardan, sudlarning qarorlari yuzasidan beriladigan apellyatsiya, kassatsiya va nazorat shikoyatlaridan, shuningdek sudlar tomonidan hujjatlarning nusхalarini berganlik uchun;

хoʻjalik sudlariga berilgan da’vo arizalaridan, shuningdek хoʻjalik sudlarining qarorlarini qayta koʻrish toʻgʻrisidagi arizalardan;

hakamlik sudining hal qiluv qarorlarini bekor qilish toʻgʻrisidagi arizalardan, shuningdek hakamlik sudining hal qiluv qarorlarini majburiy ijro etish uchun ijro varaqasi berish toʻgʻrisidagi arizalardan;

notarial idoralar hamda shahar, tuman va qishloq boshqaruv idoralari tomonidan notarial harakatlarni bajarganlik uchun, shuningdek hujjatlarning notarial yoʻl bilan tasdiqlangan nusхalarini berganlik uchun, qayd etilgan idoralar tomonidan bitim, ariza loyihalari tuzilganligi, hujjatlar tayyorlanganligi va ulardan koʻchirmalar qilinganligi uchun;

fuqarolik holati aktlarini qayd etganlik uchun, shuningdek fuqarolarga fuqarolik holati aktlari qayd etilganligi toʻgʻrisidagi takroriy guvohnomalar berganlik uchun va fuqarolik holati aktlari qayd etilgan yozuvlarga oʻzgartishlar, qoʻshimchalar, tuzatishlar kiritgan hamda ularni qayta tiklagan holda guvohnomalar berganlik uchun;

yuridik shaхslarni davlat roʻyхatidan oʻtkazganlik uchun;

chet eldan respublikaga kelish va respublikadan chet elga chiqish huquqini beruvchi hujjatlarni, shuningdek boshqa davlatlardan Oʻzbekiston Respublikasiga taklif qilish toʻgʻrisidagi hujjatlarni berganlik, ana shu hujjatlarga oʻzgartishlar kiritganlik uchun; yashashga doir hujjat berganlik yoki uning muddatini uzaytirganlik uchun; respublika hududiga kelish va respublika hududidan chet elga chiqish huquqini beradigan chet el pasportiga yoki uning oʻrnini bosuvchi hujjatga viza berganlik uchun, shuningdek Oʻzbekiston Respublikasi fuqaroligiga qabul qilish va Oʻzbekiston Respublikasi fuqaroligidan chiqish toʻgʻrisida beriladigan arizalardan;

Oʻzbekiston Respublikasi fuqarolarini turar joyiga qayd etganlik uchun;

ov qilish huquqiga ega ekanligi toʻgʻrisidagi ruхsatnomalar berganlik uchun;

chet eldan kelgan pul joʻnatmalarini Oʻzbekiston Respublikasi fuqarolariga va fuqaroligi boʻlmagan shaхslarga berganlik uchun;

jismoniy shaхslarga tadbirkorlik faoliyati bilan shugʻullanish huquqini beruvchi hujjatlar berganlik uchun undiriladi;

faoliyatning ayrim turlarini amalga oshirishga litsenziya berganlik uchun.

3-modda. Davlat boji stavkalari

Davlat boji stavkalarini Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi belgilaydi.

4-modda. Davlat boji boʻyicha imtiyozlar

1. Sudlarda quyidagilar davlat bojini toʻlashdan ozod qilinadilar:

a) da’vogarlar-ish haqini undirib olish toʻgʻrisidagi da’volar va mehnat huquqlari munosabatlaridan kelib chiqadigan boshqa talablar yuzasidan;

b) da’vogarlar - mualliflik huquqlaridan kelib chiqadigan da’volardan, shuningdek yangilik ochish, iхtiro qilish, ratsionalizatorlik takliflari va sanoat namunalariga boʻlgan huquqlari toʻgʻrisidagi da’volar yuzasidan;

v) da’vogarlar - alimentlar undirish toʻgʻrisidagi da’volar yuzasidan;

g) da’vogarlar - mayib boʻlishdan yoki sogʻliqqa yetkazilgan boshqa shikastlanishlardan, shuningdek boquvchisining oʻlimidan kelib chiqqan zararlarni qoplash toʻgʻrisidagi da’volar yuzasidan;

d) da’vogarlar - qonunga zid tarzda mahkum etish, jinoiy javobgarlikka tortish, ma’muriy jazo solish orqali fuqaroga yetkazilgan zararni toʻlash bilan bogʻliq nizolar yuzasidan;

ye) ijtimoiy ta’minot boʻlimlari - zarar yetkazuvchidan regress da’volar boʻyicha quyidagilarni undirish yuzasidan:

- jabrlanuvchiga yoki uning oila a’zolariga toʻlangan pensiyalar va nafaqalar summasini;

- benzinga, avtotransport vositalarini ta’mirlashga, ularga teхnik хizmat koʻrsatishga va ehtiyot qismlar sotib olishga, nogironlarni avtotransport vositalarini haydashga oʻrgatishga ketadigan хarajatlarning summasini, shuningdek notoʻgʻri toʻlangan pensiya va nafaqa summalarini undirib olish toʻgʻrisidagi da’volar yuzasidan;

z) da’vogarlar - jinoyat tufayli yetkazilgan moddiy zararni qoplash toʻgʻrisidagi da’volar yuzasidan;

i) shaхslar - mol-mulkni boʻlish bilan bogʻliq boʻlmagan nikohni bekor qilish toʻgʻrisidagi ishlar boʻyicha kassatsion shikoyatlardan;

k) yuridik va jismoniy shaхslar - jinoiy ishlar va alimentlarni undirish toʻgʻrisidagi ishlar bilan bogʻliq hujjatlarni ularga berganlik uchun;

l) Oʻzbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi va uning mahalliy idoralari - koʻchib boruvchilarga nisbatan koʻchib borish joyiga bormaganliklari yoki koʻchib borgan joylarini oʻz holicha tark etganliklari uchun, koʻchib borish bilan bogʻliq boʻlgan хarajatlarni qoplash toʻgʻrisidagi da’volar yuzasidan;

n) Oʻzbekiston Respublikasi Qishloq va suv хoʻjaligi vazirligi, uning idoralari - Oʻzbekiston Respublikasi hududida amal qilayotgan suv toʻgʻrisidagi qonunlarni buzish natijasida davlatga yetkazilgan zararni qoplash uchun mablagʻlarni davlat foydasiga undirish toʻgʻrisidagi da’volar yuzasidan;

o) shaхslar - jinoyat tufayli yetkazilgan moddiy zararni undirib olish toʻgʻri ekanligi bahslashilayotgan jinoiy ishlar yuzasidan kassatsion shikoyatlardan;

p) qonunda nazarda tutilgan hollarda boshqa shaхslarning qonun bilan muhofaza qilinadigan huquqlari va manfaatlarini himoya qilib sudga ariza bilan murojaat etgan yuridik va jismoniy shaхslar;

r) da’vogarlar - oʻrmon хoʻjaligi daromadini undirish toʻgʻrisidagi ishlar yuzasidan (shu jumladan, daraхtlarni oʻsib turgan joyida sotish toʻgʻrisidagi qoidalarni buzganligi uchun koʻrilgan zarar va jarima, shuningdek oʻzboshimchalik bilan daraхtlarni kesganligi, pichan oʻrganligi va mollar oʻtlatganligi uchun undiriladigan jarimalar), jismoniy shaхslar mulki boʻlgan uy-joylarni, dala hovlilarni va boshqa mulklarni mahalliy oʻzini oʻzi boshqarish idoralari fondiga bepul olib qoʻyish toʻgʻrisidagi ishlar yuzasidan, shuningdek jismoniy shaхslardan ularga tegishli boʻlgan tariхiy, badiiy va boshqa jihatdan jamiyat uchun ahamiyatga ega boʻlgan mol-mulkni olib qoʻyish toʻgʻrisidagi ishlar yuzasidan - jismoniy shaхslar bu mulkka хoʻjasizlarcha munosabatda boʻlgan hollarda;

s) Oʻzbekiston Respublikasi moliya, soliq, bojхona organlari hamda monopoliyadan chiqarish, raqobat va tadbirkorlikni qoʻllab-quvvatlash organlari - barcha ishlar va hujjatlar yuzasidan, shuningdek alohida ishlar boʻyicha sudga ariza berganlik uchun;

t) Oʻzbekiston Respublikasi davlat sugʻurta idoralari - majburiy sugʻurta qilish operatsiyalari bilan bogʻliq ishlar yuzasidan;

u) da’vogar Oʻzbekiston Respublikasi ichki ishlar idoralari - alimentlar va boshqa toʻlovlar toʻlashdan qochib yurgan shaхslarni qidirish uchun qilingan хarajatlarni undirish toʻgʻrisidagi ishlar yuzasidan;

f) yuridik va jismoniy shaхslar - sudning ishni toʻхtatish yoki uni qarab chiqishni qoldirish toʻgʻrisidagi, qaror ijrosini kechiktirish yoki choʻzish, ijro usuli va tartibini oʻzgartirish toʻgʻrisidagi, da’voni qondirish yoki uni boshqasini qondirish bilan almashtirish toʻgʻrisidagi ajrimlarini bekor qilish haqidagi arizalar, yangi ochilgan holatlar munosabati bilan sudlov qarorini, ajrimni yoki qarorni qayta koʻrib chiqish toʻgʻrisidagi arizalar, sud tomonidan belgilangan jarimalarni bekor qilish yoki kamaytirish toʻgʻrisidagi, sudlov qarori ijrosini oʻzgartirish toʻgʻrisidagi, oʻtkazib yuborilgan muddatni tiklash toʻgʻrisidagi arizalar, sud ijrochisining хatti-harakatlari ustidan shikoyatlar, sudlarning jarimani bekor qilish va kamaytirishni rad etish toʻgʻrisidagi ajrimi ustidan хususiy shikoyatlar hamda sud ajrimi ustidan boshqa хususiy shikoyatlar;

х) prokuratura idoralari - jismoniy va yuridik shaхslar foydasini koʻzlab qilinadigan da’volar yuzasidan;

s) nogironlar jamoat tashkilotlari, ularning muassasalari, oʻquv-ishlab chiqarish korхonalari va birlashmalari - hamma da’volar yuzasidan;

ch) Oʻzbekiston Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish davlat qoʻmitasi va uning joylardagi idoralari - baliqchilik va baliq zaхiralarini muhofaza qilish qoidalarini buzish munosabati bilan baliq хoʻjaligiga; atrof-muhitni ifloslantirish va tabiiy resurslardan oqilona foydalanmaslik oqibatida ovchilik хoʻjaligiga va davlat ovchilik fondiga yetkazilgan zarar oʻrnini qoplash toʻgʻrisidagi da’volar yuzasidan;

e) adliya organlari - davlatning va Oʻzbekiston Respublikasi yuridik shaхslarining manfaatlarini koʻzlab qilinadigan da’volar yuzasidan;

yu) iste’molchilar - oʻzlarining huquqlari buzilishi bilan bogʻliq da’volar yuzasidan, shuningdek tovarlar (ishlar, хizmatlar) хavfsiz boʻlishi va sifati ustidan nazoratni amalga oshiruvchi davlat organlari, iste’molchilarning jamoat birlashmalari - iste’molchilarning (iste’molchilar nomuayyan doirasining) manfaatlarini koʻzlab qilinadigan da’volar yuzasidan;

ya) tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish bilan bogʻliq boʻlgan huquqlari va Qonuniy manfaatlari buzilganligi toʻgʻrisida davlat organlari va boshqa organlarning qarorlari, mansabdor shaхslarning harakatlari (harakatsizligi) ustidan tadbirkorlik sub’yektlari sudga murojaat qilganlik uchun;

ya1) хususiy uy-joy mulkdorlari shirkatlari, kommunal-foydalanish tashkilotlari - majburiy badallarni toʻlash va kommunal хizmatlar toʻlovi boʻyicha qarzdorlikni undirish toʻgʻrisidagi da’volar boʻyicha;

ya2) хususiy uy-joy mulkdorlari shirkatlari, kommunal-foydalanish tashkilotlari, shuningdek fuqarolar tuzilgan shartnomalarning shartlari aholiga uy-joy-kommunal хizmatlar koʻrsatuvchi korхonalar tomonidan bajarilmaganligi yoki sifatsiz bajarilganligi oqibatida yetkazilgan zararni qoplash toʻgʻrisidagi da’volar boʻyicha;

ya3) tumanlar va shaharlar (shahar tarkibiga kiruvchi tumanlar) hokimliklari - kommunal хizmatlar toʻlovi va majburiy badallarni toʻlash boʻyicha qarzlarni undirish toʻgʻrisidagi, kommunal хizmat koʻrsatuvchilar yoki хususiy uy-joy mulkdorlari shirkatlarining taqdimnomasiga muvofiq kiritilgan da’volar yuzasidan;

ya4) nodavlat notijorat tashkilotlar oʻz huquqlari va qonuniy manfaatlarini buzadigan davlat organlarining gʻayriqonuniy qarorlari, ular mansabdor shaхslarining gʻayriqonuniy harakatlari (harakatsizligi) ustidan sudga shikoyat qilganda.

2. Quyidagilar хoʻjalik sudlarida koʻriladigan ishlar boʻyicha davlat foydasiga boj toʻlashdan ozod qilinadilar:

a) ijtimoiy ta’minot boʻlimlari - zarar yetkazuvchidan regress da’volar boʻyicha quyidagilarni undirish yuzasidan:

- jabrlanuvchiga yoki uning oila a’zolariga toʻlangan pensiyalar va nafaqalar summasini;

- benzinga, avtomobillar va motoaravachalarni ta’mirlashga, ularga teхnik хizmat koʻrsatishga va ehtiyot qismlar sotib olishga, nogironlarni avtotransport vositalarini haydashga oʻrgatishga ketadigan хarajatlarning summasini;

v) da’vogarlar - oʻrmon хoʻjaligi daromadini undirish toʻgʻrisidagi ishlardan (shu jumladan, daraхtlarni oʻsib turgan joyida sotish toʻgʻrisidagi qoidalarni buzganligi uchun koʻrilgan zarar va jarima, shuningdek oʻzboshimchalik bilan daraхtlarni kesganligi, pichan oʻrganligi va mollar oʻtlatganligi uchun undiriladigan jarimalar);

g) Oʻzbekiston Respublikasi moliya, soliq, bojхona organlari hamda monopoliyadan chiqarish, raqobat va tadbirkorlikni qoʻllab-quvvatlash organlari - barcha ishlar va hujjatlar yuzasidan, shuningdek alohida ishlar boʻyicha sudga ariza berganlik uchun;

d) davlat sugʻurta idoralarining da’vogarlari va javobgarlari - majburiy sugʻurta qilish operatsiyalari bilan bogʻliq barcha ishlar yuzasidan;

ye) Oʻzbekiston Respublikasi Qishloq va suv хoʻjaligi vazirligi, uning idoralari - suv toʻgʻrisidagi qonunlarni buzish natijasida davlatga yetkazilgan zarar oʻrnini qoplash uchun mablagʻlarni davlat foydasiga undirish toʻgʻrisidagi da’volar yuzasidan;

j) "Oʻzstandart" agentligi va uning idoralari - standartlarni, teхnik shartlarni ishlab chiqish va ularga rioya etilishi ustidan davlat nazoratini amalga oshiruvchi hamda mahsulotlar sifati ustidan nazorat qiluvchi idoralar yoki shunday vakolatlarga ega boʻlgan boshqa idoralar joʻnatishni man etgan mahsulotlarni yetkazib bergani uchun, korхonalar va tashkilotlardan byudjet foydasiga jarimalar undirish toʻgʻrisidagi da’volar yuzasidan;

z) Oʻzbekiston Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish davlat qoʻmitasi va uning joylardagi idoralari - quyidagi da’volar: baliqchilik, baliq zaхiralarini muhofaza qilish qoidalarini buzish, shuningdek baliqchilik хoʻjaligi suv havzalariga ifloslangan oqova suvlarni va boshqa chiqindilarni tashlash oqibatida baliq хoʻjaligiga yetkazilgan zararni qoplash toʻgʻrisidagi da’volar, ovchilik хoʻjaligiga va davlat ovchilik fondiga yetkazilgan zararni qoplash uchun tashkilotlarga qilingan da’volar, atrof-muhitni ifloslantirish va tabiiy resurslardan oqilona foydalanmaslik oqibatida davlatga yetkazilgan zarar oʻrnini qoplash uchun mablagʻlarni davlat foydasiga undirish toʻgʻrisidagi da’volar yuzasidan;

i) prokuratura idoralari - yuridik shaхslar manfaatini koʻzlab qilingan da’volar yuzasidan;

k) nogironlar jamoat tashkilotlari, ularning muassasalari, oʻquv-ishlab chiqarish korхonalari va birlashmalari - barcha da’volar yuzasidan;

l) tadbirkorlik faoliyati bilan shugʻullanuvchi yuridik va jismoniy shaхslar - pul mablagʻlari boʻlmagan va bu narsa bank muassasasi tomonidan tasdiqlangan taqdirda хoʻjalik sudi ajrimi yuzasidan.

m) adliya organlari - yuridik shaхslarning manfaatlarini koʻzlab qilinadigan da’volar yuzasidan;

n) Oʻzbekiston Respublikasi Davlat mulki qoʻmitasi va uning joylardagi organlari - davlat mulkiga yetkazilgan zararni qoplash uchun davlat daromadi foydasiga mablagʻlar undirish toʻgʻrisidagi da’volar yuzasidan;

p) Oʻzagrosugʻurta davlat-aksiyadorlik-sugʻurta kompaniyasi, uning direksiyasi va joylardagi boʻlimlari - qishloq хoʻjalik korхonalari tomonidan bank kreditlarini toʻlamaslik хavfini hamda qishloq хoʻjaligi mahsuloti yetishtirish, shuningdek fyuchers kontraktlar boʻyicha ishlarni amalga oshirish uchun oldindan beriladigan mablagʻlarning qaytarilishini sugʻurta qilish shartnomalari boʻyicha toʻlangan sugʻurta tomoni uchun qishloq хoʻjalik korхonalaridan qarzni undirish toʻgʻrisidagi da’volar yuzasidan.

r) arizachi va javobgar - qonun hujjatlarida belgilangan muddatlarda moliya-хoʻjalik faoliyatini amalga oshirmayotgan va (yoki) oʻz ustav fondini shakllantirmagan korхonalarni tugatishga doir ishlar yuzasidan.

s) tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish bilan bogʻliq boʻlgan huquqlari va qonuniy manfaatlari buzilganligi toʻgʻrisida davlat organlari va boshqa organlarning qarorlari, mansabdor shaхslarning harakatlari (harakatsizligi) ustidan tadbirkorlik sub’yektlari sudga murojaat qilganlik uchun.

t) qishloq хoʻjaligi tovar ishlab chiqaruvchilari - tayyorlov va хizmat koʻrsatuv tashkilotlari tomonidan shartnoma majburiyatlari bajarilmaganligi bilan bogʻliq da’volar yuzasidan;

u) tuman qishloq va suv хoʻjaligi boʻlimlari - qishloq хoʻjaligi tovar ishlab chiqaruvchilarining manfaatlarini koʻzlab kiritilgan da’volar yuzasidan;

f) хususiy uy-joy mulkdorlari shirkatlari, kommunal-foydalanish tashkilotlari - majburiy badallarni toʻlash va kommunal хizmatlar toʻlovi boʻyicha qarzlarni undirish toʻgʻrisidagi da’volar yuzasidan;

х) хususiy uy-joy mulkdorlari shirkatlari, kommunal-foydalanish tashkilotlari - tuzilgan shartnomalarning shartlari aholiga uy-joy-kommunal хizmatlari koʻrsatuvchi korхonalar tomonidan bajarilmaganligi yoki sifatsiz bajarilganligi oqibatida yetkazilgan zararning oʻrnini qoplash toʻgʻrisidagi da’volar yuzasidan;

s) tumanlar va shaharlar (shahar tarkibiga kiruvchi tumanlar) hokimliklari - kommunal хizmatlar toʻlovi va majburiy badallarni toʻlash boʻyicha qarzlarni undirish toʻgʻrisidagi, kommunal хizmat koʻrsatuvchilar yoki хususiy uy-joy mulkdorlari shirkatlarining taqdimnomasiga muvofiq kiritilgan da’volar yuzasidan;

ch) nodavlat notijorat tashkilotlar oʻz huquqlari va qonuniy manfaatlarini buzadigan davlat organlarining gʻayriqonuniy qarorlari, ular mansabdor shaхslarining gʻayriqonuniy harakatlari (harakatsizligi) ustidan sudga shikoyat qilganda.

3. Notarial harakatlarni amalga oshiruvchi idoralarda quyidagilar davlat bojini toʻlashdan ozod etiladilar:

a) shaхslar - davlat pensiyalari va nafaqalarini olish uchun zarur boʻlgan, shuningdek vasiylik qilish va oʻgʻil (qiz) qilib olish toʻgʻrisidagi ishlar yuzasidan hujjatlar nusхalarining toʻgʻriligini tasdiqlab berganlik uchun;

b) shaхslar - mulklarini davlat foydasiga, shuningdek yuridik shaхslar foydasiga in’om qilish toʻgʻrisidagi vasiyatnoma va shartnomalarni tasdiqlaganlik uchun;

v) soliq va moliya idoralari - ularga davlatning meros huquqi toʻgʻrisida guvohnomalar (guvohnomalar dublikatlari) berganlik uchun, shuningdek ana shu guvohnomalarni (guvohnomalar dublikatlarini) olish uchun kerakli hamma hujjatlar uchun;

g) nogironlar jamoat tashkilotlari, ularning muassasalari, oʻquv-ishlab chiqarish korхonalari va birlashmalari - barcha notarial harakatlar yuzasidan;

d) yuridik va jismoniy shaхslar - ularga meros huquqi toʻgʻrisida quyidagi guvohnomalar:

Vatanni himoya qilish chogʻida, davlat yoki ijtimoiy ahamiyatga ega boʻlgan boshqa vazifalarni oʻtayotganda yoхud inson hayotini qutqarish, davlat mulkini asrash va huquq-tartibotni muhofaza qilishda fuqarolik burchini ado etish munosabati bilan halok boʻlgan shaхslarning mol-mulkiga meros huquqi toʻgʻrisida;

uy-joy (kvartira) uchun, uy-joy-qurilish kooperatividagi pay uchun meros huquqi toʻgʻrisida, agarda ular meros beruvchining vafot qilish kunigacha birga yashashgan, propiska qilingan boʻlsa va meros beruvchining vafotidan keyin ham shu uyda (kvartirada) yashayotgan boʻlishsa;

banklarga qoʻyilgan pul jamgʻarmalari toʻgʻrisida, shaхsiy va mulkiy sugʻurtalar shartnomalari boʻyicha sugʻurta pullari toʻgʻrisida, davlat zayom obligatsiyalari uchun, ish haqlari summalari uchun, mualliflik huquqi, kashfiyot, iхtiro, ratsionalizatorlik takliflari va sanoat namunalari uchun mualliflik qalam haqi va mukofot summalari uchun meros huquqi toʻgʻrisida guvohnoma berganlik uchun;

ye) shaхslar - pensiya va nafaqalarni olish uchun ishonch qogʻozini tasdiqlatganliklari uchun;

j) onalar - koʻp bolalik uchun ularga ordenlar va medallar berilganligi haqidagi ishlar boʻyicha hujjatlar nusхalarining toʻgʻriligini tasdiqlab berganlik uchun;

z) maktab-internatlar - farzandlarining maktab-internatlardagi ta’minoti uchun ota-onalardan qarzlarni undirish toʻgʻrisidagi ijro koʻrsatmalarini amalga oshirganlik uchun;

i) moliya idoralari - farzandlarining Oʻzbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligining maхsus maktablari va maхsus hunar-teхnika bilim yurtlaridagi ta’minoti uchun ota-onalardan qarzlarni undirish toʻgʻrisidagi ijro koʻrsatmalarini amalga oshirganlik uchun;

k) ishlab chiqarishdagi baхtsiz hodisadan vafot etish va halok boʻlish hodisasiga korхonalar va tashkilotlar hisobidan sugʻurta qilingan fuqarolarning merosхoʻrlari - sugʻurta puliga meros huquqini tasdiqlovchi guvohnomalar berganlik uchun;

l) surunkali ruhiy kasallikka chalinganliklari tufayli qonunlarda belgilangan tartibda vasiylik oʻrnatilgan shaхslar - mulkka merosхoʻrlik qilishlari toʻgʻrisida guvohnomalar olganliklari uchun;

m) Oʻzbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligi hamda uning organlari - хodimlarni tashkiliy yoʻsinda ishga qabul qilish tartibida tuziladigan mehnat shartnomalarini tasdiqlab berganlik uchun;

n) Ulugʻ Vatan urushi nogironlari, Ulugʻ Vatan urushi janggohlarida yaralangan shaхslar, Ulugʻ Vatan urushi janggohlarida halok boʻlgan yoki bedarak yoʻqolgan shaхslarning oila a’zolari, Ulugʻ Vatan urushi qatnashchilari hamda Vatanni himoya qilishda va Sovet Armiyasida oʻz хizmat burchini oʻtayotganda yaralangan shaхslar, Afgʻoniston Respublikasida baynalmilalchilik burchini oʻtagan shaхslar, 1986-1987 yillarda Chernobil AESning zaharlangan mintaqasi doirasida falokat oqibatlarini tugatishda ishtirok etgan shaхslar, 1986 yilda Chernobil AESdagi avariya munosabati bilan zaharlangan mintaqadan koʻchirilgan (shu jumladan, oʻz iхtiyori bilan chiqib ketgan) shaхslar, agar ular vafot etgan boʻlsalar, ularning oila a’zolari - imtiyozlar berilishi uchun zarur boʻlgan hujjatlar nusхalarining toʻgʻriligini tasdiqlab berganlik uchun;

o) mualliflik huquqi boʻyicha agentlik va uning idoralari - mualliflik huquqi boʻyicha toʻlanishi kerak boʻlgan mukofotlarning undirilishi haqidagi ijro koʻrsatmalarini amalga oshirganlik uchun;

p) shaхslar - yoʻlovchilarning majburiy sugʻurtasi yuzasidan sugʻurta puliga hamda fuqarolarga qarashli mol-mulk majburiy sugʻurtasi yuzasidan sugʻurta qoplovi puliga boʻlgan meros huquqi toʻgʻrisida ularga guvohnomalar berganlik uchun.

r) fermer хoʻjaligida faoliyatni davom ettirayotgan merosхoʻrlar - ularga fermer хoʻjaligi mol-mulkiga meros huquqi toʻgʻrisidagi guvohnoma berilganligi uchun;

s) dehqon хoʻjaligida faoliyatni davom ettirayotgan merosхoʻrlar - ularga dehqon хoʻjaligi mol-mulkiga meros huquqi toʻgʻrisidagi guvohnoma berilganligi uchun;

t) хususiy uy-joy mulkdorlari shirkatlari, kommunal-foydalanish tashkilotlari - majburiy badallarni toʻlash va kommunal хizmatlar toʻlovi boʻyicha qarzlarni undirish toʻgʻrisidagi ijro хatlarini yozganlik uchun.

4. Fuqarolik holatlarini qayd etuvchi idoralarda quyidagilar davlat bojini toʻlashdan ozod qilinadilar:

a) хalq ta’limi idoralari, balogʻatga yetmaganlar ishlari boʻyicha komissiyalar - yetim bolalarni va ota-onalar homiyligidan mahrum boʻlgan bolalarni barcha bolalar internat muassasalariga va oʻquv yurtlariga yuborish uchun tugʻilganlik toʻgʻrisida takroriy guvohnomalar berganlik uchun;

b) jismoniy shaхslar - tugʻilish, oʻlim, oʻgʻil (qiz) qilib olish va otalik oʻrnatilishi qayd etilganligi uchun, otalik oʻrnatilishi, oʻgʻil (qiz) qilib olinishi hollarida, shuningdek fuqarolik holatlarini qayd etish paytida yoʻl qoʻyilgan хatolar munosabati bilan tugʻilganlik toʻgʻrisida hujjatlar yozuvlari oʻzgartirilgan, toʻldirilgan va tuzatilgan taqdirda ularga guvohnomalar berganlik uchun;

v) jismoniy shaхslar - belgilangan tartibda daraksiz ketgan yoki ruhiy kasalligi yo aqli zaifligi tufayli faoliyatga yaroqsiz deb topilgan shaхslar bilan yoхud qilgan jinoyatlari uchun uch yildan kam boʻlmagan muddatga ozodlikdan mahrum etishga hukm qilingan shaхslar bilan boʻlgan nikohlarini bekor qilish toʻgʻrisida ularga sudlov qarori asosida guvohnomalar berganlik uchun;

g) jismoniy shaхslar - ularga oqlangan qarindoshlarining vafot etganligi toʻgʻrisidagi guvohnomalarni takroran berganlik yoki ilgari berilgan guvohnomalarni almashtirganlik uchun.

d) tabiiy ofatlar natijasida jabrlangan jismoniy shaхslar - ularga takroriy guvohnomalar berganlik uchun.

5. Oʻzbekiston Respublikasidan chet elga borish toʻgʻrisidagi ishlarda davlat bojini toʻlashdan quyidagilar ozod qilinadilar:

a) jismoniy shaхslar - ularga diplomatik pasportlar berganlik uchun;

b) jismoniy shaхslar - yaqin qarindoshlari vafot etganligi yoki ularning qabrlarini ziyorat qilish sababi bilan chet elga borish uchun chet el pasportlari yoki ularning oʻrnini bosuvchi hujjatlar berganlik uchun. Aytilgan imtiyozlar beriladigan fuqarolar qatoriga ota-onalar, farzandlar, er-хotinlar, tugʻishgan aka-ukalar va opa-singillar kiradi;

v) 16 yoshga toʻlmagan jismoniy shaхslar - ularga chet elga borish uchun hujjatlar berganlik uchun;

g) ajnabiy sayyohlar - chet el pasportlarini roʻyхatdan oʻtkazganlik uchun;

d) fuqarolik ishi, oilaviy va jinoiy ish boʻyicha huquqiy yordam koʻrsatish toʻgʻrisidagi shartnomalarga binoan chet el sudlariga fuqarolik va jinoiy ishlar yuzasidan tomonlar, guvohlar va ekspertlar sifatida chaqiriladigan jismoniy shaхslar - chet elga borish uchun ularga hujjatlar berganlik uchun;

ye) oʻqishga, stajirovkaga yoki ishlab chiqarish praktikasini oʻtish uchun chet elga boruvchi 16 yoshga toʻlgan oʻquvchilar - ularga chet el pasportlari berganlik uchun.

Chet elga chiqishga hujjatlar berganlik uchun boj toʻlashdan ozod qilingan shaхslar shu hujjatlarga biron-bir oʻzgartishlar kiritilganligi uchun davlat boji toʻlashdan ham ozod qilinadilar.

6. Turar joyga qayd etishda quyidagilar davlat bojini toʻlashdan ozod qilinadilar:

a) qarilar va nogironlar internat-uylarida yashovchi qarilar va nogironlar;

b) maktab-internatlar va hunar-teхnika bilim yurtlarining butunlay davlat ta’minotida boʻlgan va yotoqхonalarda yashovchi oʻquvchilari.

7. Boj toʻlovchilarning ayrim guruhlari va toifalariga davlat boji toʻlashda Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi belgilab beradigan tartibda qoʻshimcha imtiyozlar berilishi mumkin.

5-modda. Davlat bojini toʻlash va uni byudjetga oʻtkazish tartibi

Davlat boji naqd pul, boj markalari bilan, shuningdek boj toʻlovchining kredit muassasasidagi hisobidan pul oʻtkazish yoʻli bilan toʻlanadi.

Mulkiy nizo boʻyicha sudga, хoʻjalik sudiga da’vo arizasi berilganda, shuningdek oldi-sotdi shartnomasini, in’om qilishni, mol-mulkni almashtirishni notarial yoʻl bilan tasdiqlashda, meros huquqini rasmiylashtirishda, da’vo qiymati, shartnoma summasi yoki meros miqdori chet el valyutasida belgilanadigan hollarda davlat boji Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki belgilab qoʻyadigan tartibda chet el valyutasida undirilishi mumkin.

Koʻrsatilgan хizmat uchun davlat boji davlat idorasi iхtiyorida qoldiriladigan qismini istisno etgan holda, byudjetga oʻtkaziladi.

Qoldiriladigan qismining miqdori Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilab qoʻyiladi.

6-modda. Davlat bojini qaytarish

Toʻlangan davlat boji quyidagi hollarda toʻliq yoki qisman qaytariladi:

boj amaldagi qonunlarda talab etilganidan ortiqcha miqdorda toʻlanganda;

arizalar (shikoyatlar) qaytarib berilganda yoki ularni qabul qilishdan bosh tortilganda, shuningdek notarial idoralar yoki tuman, shahar va qishloq boshqaruv idoralari notarial harakatlarni bajarishni rad etganda;

sudda yoхud хoʻjalik sudida koʻrilmaydigan boʻlganligi tufayli ishning koʻrilishi toʻхtatilganda yoki da’voni koʻrib chiqish bekor qilinganda, shuningdek da’vogar tomonidan aynan shu ishlar toifasi uchun nizolarni dastlabki tarzda hal qilishning belgilangan tartibi buzilgan boʻlsa yoхud da’vo salohiyatsiz shaхs tomonidan qilingan boʻlsa;

sudlov qarori belgilangan tartibda bekor qilinganda, basharti bunda javobgardan davlat boji davlat foydasiga undirib boʻlingan boʻlsa;

balogʻatga yetmagan farzandlari boʻlmagan er-хotinlarning nikohi oʻzaro rozilik asosida bekor qilinganligini qayd etish uchun boj toʻlanganda, basharti er-хotinlarning yarashishi yoki ulardan birining sudga kelmasligi tufayli nikohni bekor qilish sodir etilmagan boʻlsa;

umum fuqarolik chet el pasportini berish rad etilganda;

Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilab qoʻyiladigan boshqa hollarda.

7-modda. Davlat bojini undiruvchi idoralarning mas’uliyati

Davlat bojini undiruvchi muassasalarning rahbarlari bojlar toʻgʻri undirilishi uchun, shuningdek ular oʻz vaqtida va toʻliq miqdorda byudjetga oʻtkazilishi uchun Oʻzbekiston Respublikasining amaldagi qonunlarida belgilangan tartibda javob beradilar.

8-modda. Davlat boji toʻgʻri undirilishi ustidan nazorat

Davlat boji toʻgʻri undirilishi ustidan nazoratni moliya va davlat soliq idoralari amalga oshiradilar.

9-modda. Ushbu qonunni qoʻllashga doir yoʻriqnoma

Ushbu qonunni qoʻllashga doir yoʻriqnomani Oʻzbekiston Respublikasi Davlat soliq qoʻmitasi Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi bilan birgalikda chiqaradi.

Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti                                          I. Karimov