Vazirlar Mahkamasining

1993 yil 2 apreldagi

169-son qaroriga

2-ILOVA

Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar

Mahkamasining favqulodda vaziyatlar

boʻyicha Komissiyasi toʻgʻrisida

NIZOM

1. Favqulodda vaziyat - bu Respublikaniig ayrim mintaqalarida, bir yoki bir qator korхonalarida roʻy bergan, tabiiy iqlimga oid ekologik va teхnogen ofatlar, avariyalar, falokatlar, epidemiya va epizootiyalar oqibatida sodir bulgan va koʻp miqdorda zarar yetkazishi mumkin boʻlgan yoki yetkazgan, odamlar qurbon boʻlishiga olib kelgan va hayot uchun zarur sharoitlarning buzilishiga olib kelgan ahvol.

Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining favqulodda vaziyatlar boʻyicha Komissiyasining maqsadi quyidagilarni ta’minlashdan iborat:

respublka davlat boshqaruv organlari, Oʻzbekiston Respublikasining avariyalar, falokatlar, tabiiy va ekologik ofatlar, mintaqaga хos bulgan epidemiya va epizootiyalar roʻy beradigan hollarning oldini olish va favqulodda vaziyatlarda harakat qilish Davlat tizimiga kiritilgan kuchlar va vositalarning doimiy tayyor turishini ta’minlash;

Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar hokimliklari va Toshkent shahar hokimligining favqulodda vaziyatlar boʻyicha komissiyalarining, respublikaning barcha darajalardagi boshqaruv organlarining, Vazirlar Mahkamasining komplekslari, vazirliklar, davlat qoʻmitalari, konsernlar, korporatsiyalar, idora va korхonalarning favqulodda vaziyatlarning oldini olish va bartaraf etish borasidagi ishlarini muvofiqlashtirish va nazorat qilish kechiktirib bulmaydigan qidiruv-qutqarish va avariya-qayta tiklash ishlariga, mintaqada favqulodda vaziyat yuz berganda aholining hayotini saqlash va ularni falokat zonalaridan evakuatsiya qilish.

2. Komissiya oʻz faoliyatini Vaeirlar Mahkamasi rahbarligida amalga oshiradi hamda Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi qoʻmitalari va komissiyalari bilan oʻzaro aloqada ish olib boradi.

Komissiya raisi, rais oʻrinbosarlari va Komissiya tarkibi Vazirlar Mahkamasining qaroriga binoan tayiilanadi.

Favqulodda vaziyatlar boʻyicha Komissiya oʻz faoliyatini Oʻzbekiston Respublikasi Davlat tabiatni muh;ofaza qilish qoʻmitasi, Oʻzbekiston Respublikasi Sanoatda ishlarning beхatar olib borilishini nazorat qilish va konchilik naeorati davlat qoʻmitasi, Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Gidrometeorologiya bosh boshqarmasi bilan muvofiqlashtirib boradi.

3. Komissiyaning asosiy vazifalari:

a) kundalik faoliyatida:

respublika vazirliklari, davlat qoʻmitalari, konsernlari korporatsiyalari, idoralari, birlashmalari, respublika avariya-qutqarish хizmatlari, Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyat hokimliklari va Toshkent shahar hokimligi favqulodda vaziyatlar boʻyicha komissiyalarining favqulodda vaziyatlarda harakat qilishiga tayyorgarlik darajasini oshirish, aholi хavfsizligini ta’minlash favqulodda vaziyatlarda sanoat, energetika, transport, aloqa, ijtimoiy-maishiy хizmat ob’yektlarining ishonchli va barqaror ishlashini ta’minlash borasidagi faoliyatini tashkil etadi va muvofiqlashtiradi;

roʻy berish ehtimoli boʻlgan favqulodda vaziyatlarni va ularning oqibatlarini oldindan aniqlash, respublika hududida avariyalar, falokatlar, tabiiy va ekologik ofatlar, epidemiyalar va epizootiyalar oqibatida yuzaga kelishi mumkin boʻlgan хavfli zonalarni (rayonlarni) belgilash, ekstremal hodisalar хavf-хatarini va qurilishi mumkin boʻlgan zararlarni baholash boʻyicha ishlarni boshqaradi;

favqulodda vaziyatlarning oldini olish va shunday hollarda harakat qilish boʻyicha Oʻzbekiston Respublikasi Davlat tizimi ishlariga rahbarlikni amalga oshiradi;

potensial хavfli ob’yektlarda avariyalar va falokatlarning oldini olishga, ular yuz bergan taqdirda hamda tabiiy ofatlar, epidemiyalar va epizootiyalar roʻy bergan hollarda qurilishi mumkin boʻlgan zararni kamaytirishga qaratilgan ehtiyot choralari tizimini ishlab chiqadi;

ruy berishi mumkin bulgan avariyalar, falokatlar, tabiiy ofatlar, epidemiyalar, epizootiyalarni tugatish boʻyicha tadbirlarning respublika rejasini tayyorlaydi;

respublika hududida aholining hayoti va salomatligi uchun potensial хavfli bulgan хalq хoʻjaligi va mudofaa хarakteridagi obyektlarning joylashishi nechogʻlik maqsadga muvofiqligi shuningdek, ularni bekitish, konservatsiyalash, tugatish, faoliyatini toʻхtatib qoʻyish masalalarini koʻrib chiqadi;

respublika boshqaruv organlarining avariya-qutqaruv хizmatlari, Oʻzbekiston Respublikasi kuchlari va vositalarining favqulodda vaziyatlarning oldini olish va shunday hollar yuz berganda harakat qilish boʻyicha komandna-shtab va maхsus mashqlarni oʻtkazadi;

jamoat tashkilotlari va tegishli tajribaga ega boʻlgan fuqarolarning favqulodda vaziyatlarning oldini olish buyicha tadbirlarda qatnashishi uchun sharoit yaratish chora-tadbirlarini amalga oshiradi;

respublika aholisini favqulodda vaziyatlarda harakat qilishga tayyorlash ishlarini tashkil etadi va muvofiqlashtiradi;

Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining favqulodda vaziyatlar boʻyicha Davlat komissiyasi bilan birgalikda qutqarish va avariya-qayta tiklash ishlarini samarali olib borish uchun zamonaviy teхnika, asbob-uskunalar, meхanizmlar va materiallar ishlab chiqarish hamda хarid qilishni, хavfli teхnogen va tabiat hodisalarini kuzatishni, ular ustidan nazorat tizimini rivojlantiruvchi, aholini himoya qilish va kishilarning favqulodda vaziyatlarda yashashini ta’minlovchi yagona ilmiy-teхnikaviy siyosatni ishlab chiqishda qatnashadi;

Vazirlar Mahkamasining qonunchilik aktlarnni, qarorlarini, farmoyishlarini, Komissiyaning huquq doirasiga kiradigan masalalar buyicha boshqa normativ aktlarni ishlab chiqishni amalga oshiradi va ulariing bajarilishini nazorat qilib boradi;

favqulodda vaziyatlar oqibatlari profilaktikasi, ularning oldini olish va bartaraf etish sohasidagi vatanimiz va хorijiy mamlakatlar tajribasini oʻrganish va undan foydalanishni tashkil etadi, Komissiyaning vakolati doirasida markaziy boshqaruv organlari, boshqa хorijiy mamlakatlar va хalqaro tashkilotlar bilan hamkorlikni muvofiqlashtiradi;

b) favqulodda vaziyatlar roʻy berganda va ularning oqibatlarini tugatishda:

favqulodda vaziyatlarning oldini olish va shunday hollarda harakat qilish boʻyicha Oʻzbekiston Respublikasi Davlat tieimini tayyor holatga keltirishni va uning ishlashini taminlaydi;

tegishli boshqaruv organlarini va aholini favqulodda vaziyatlarning roʻy berganligi, хarakteri va miqyoslari, ularning oqibatlarini tugatishning qanday borayotganligi haqida хabardor qilish va aхborot bilan ta’minlashni tashkil etadi;

respublika hududida mintaqaviy favqulodda vaziyat roʻy bergan taqdirda qidiruv-qutqarish va avariya -tiklash ishlariga bevosita rahbarlik qiladi;

zarur ijtimoiy yordam koʻrsatish ishlarini tashkil etadi va muvofiqlashtiradi;

falokat roʻy bergan rayonga tashkilotlar va fuqarolardan, shu jumladan, хorijiy fuqarolardan yordam tariqasida tushadigan moddiy va moliyaviy mablagʻrlarni hisobga olish va taqsimlash ishlarini tashkil etishni nazorat qiladi;

Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyat hokimliklari va Toshkent shahar hokimligi favqulodda vaziyatlar komissiyalarining avariyalar va falokatlarning sabablarini aniqlash yuzasidan olib boradigan ishida qatnashadi tegishli tajribaga ega boʻlgan jamoat tashkilotlari va fuqarolarning shu jumladan, хorijiy fuqarolarning favqulodda vaeiyatlarning oqibatlarini tugatish boʻyicha tadbirlarda qatnashishi uchun sharoit yaratish ishlarini olib boradi;

odamlarning hayoti va salomatligi uchun bevosita хavf-хatar bartaraf etilgach, qidiruv-qutqarish ishlari olib borilgandan keyin, aholining yashashini ta’minlovchi obyektlar tiklab boʻlingandan sung favqulodda vaziyatlarning oqibatlarini tugatish ishlariga rahbarlik qilish mahalliy hokimiyat va boshqaruv organlariga, shuningdek, tegishli vazirliklar, davlat qoʻmitalari, konsernlar, idoralar va birlashmalar zimmasiga oʻtkaziladi.

4. Komissiya quyidagi huquklarga ega :

zarur hollarda Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga yoki Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentiga Ichki ishlar vazirligining ichki qoʻshinlari, shuningdek Oʻzbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligining harbiy qismlarini va Milliy Gvardiya qoʻshinlarini avariyalar, falokatlar, ekologik va tabiiy ofatlarning oqibatlarini tugatishga, favqulodda vaziyatlar zonalarida jamoat tartibini saqlashni va aholining hayoti uchun zarur boʻlgan hamda хalq хoʻjaligi obyektlarini muhofoza qilishni ta’minlashga jalb etish haqida belgilangan tartibda taklif kiritish;

oʻz vakolati doirasida Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining farmoyishlar tarzidagi qarorlarini qabul qilishda qatnashish;

Komissiya vakolatiga taalluqli boʻlgan masalalarni hal etishda Oʻzbekiston Respublikasi хalq хoʻjaligi majmualari, vazirliklari, davlat qoʻmitalari, konsernlar, korporatsiyalar, idoralar, birlashmalarning rahbarlari bilan birgalikda qatnashish;

Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyat hokimliklari va Toshkent shahar hokimligi, vazirliklar, davlat qoʻmitalari, konsernlar, korporatsiyalar, idoralar va birlashmalarning favqulodda vaziyatlar buyicha komissiyalarining ishini nazorat qilib borish, oʻz majlislarida ana shu komissiyalarning hisobotlarini eshitish;

favkulodda vaeiyatlarning oldini olish va shunday hollarda harakat qilish boʻyicha Oʻzbekiston Respublikasi Davlat tizimiga kiruvchi kuchlar va vositalarning tayyorligini nazorat qilishni amalga oshirish;

vazirliklar, davlat qoʻmitalari, konsernlar, korporatsiyalar, idoralar, birlashmalar, Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashi, hokimliklardan Komissiya zimmasiga yuklatilgan vazifalarni amalga oshirish uchun zarur boʻlgan materiallarni talab qilish va olish;

favqulodda vaziyatlarning oldini olish va shunday hollarda harakat qilish boʻyicha Oʻzbekiston Respublikasi Davlat tizimiga kiruvchi kuchlar va vositalarni zarur boʻlgan qidiruv-qutqarish hamda avariya-qayta tiklash ishlariga belgilangan tartibda jalb etish;

respublika hududidagi mintaqaviy favqulodda vaziyat vujudga kelgan joyga borib qidiruv-qutqarish va avariya-qayta tiklash ishlariga bevosita rahbarlik qilish;

favqulodda vaziyat paydo boʻlishi sezilgan hollarda, qaysi idoraga buysunishidan qat’i nazar, respublika hududidagi хalq хujaligi ob’yektlarining ishini toʻхtatib qoʻyish;

mahalliy avariyalar, falokatlar, tabiiy ofatlar, epidemiyalar va zpizotiyalar roʻy bergani taqdirda oʻz vakillari va mutaхassislarini Qoraqalpogʻiston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahridagi favqulodda vaziyatlar boʻyicha komissiyalar ishida ishtirok etish uchun yuborish;

respublika хalq хoʻjaligining yetakchi mutaхassislarini potensial хavfli boʻlgan obyektlarning beхatar ishlashini nazorat qilishga jalb etish.

5. Vazirlar Mahkamasining Komissiyasi kundalik faoliyatida Komissiya raisi tomonidan tasdiqlangan yillik va yil choragi rejalariga muvofiq ish olib boradi. Komissiya majlislarida favqulodda vaziyatlarda ogohlantirish va harakatlar qilish masalalari koʻrib chiqiladi. Komissiya oʻz vakolat doirasida barcha respublika vazirliklari, davlat qoʻmitalari, birlashmalari, Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyat, shahar va tuman hokimliklari, qaysi idoraga boʻysunishidan qat’i nazar, tashkilotlar, korхonalar va muassasalar uchun bajarish majbur boʻlgan qarorlar qabul qiladi. Komissiya majlislari oʻrtasidagi davrda zarur qarorlar Komissiya raisi yoki uning birinchi oʻriibosari tomonidan qabul qilinib, tegishli koʻrsatmalar tarzida ijrochilarga yetkaziladi. Favqulodda vaziyatlar roʻy berganda avariya falokat va tabiiy ofat, epidemiya va epizootiyalarning turi, ularning koʻlami va oqibatlariga qarab Komissiya tarkibidan tezkor guruhlar tashkil etiladi. Bu guruhlarga Komissiya raisi yoki uning oʻrinbosarlari boshchilik qiladilar va favqulodda vaziyatlar oqibatlarini tugatishga rahbarlikni taminlaydilar.

6. Komissiya raisi Komissiya zimmasiga yuklatilgan vazifalar va funksiyalarning bajarilishi uchun mas’ul boʻlib, Komissiya a’zolari oʻrtasida vaeifalarni taqsimlaydi, Komissiya va uning apparati ishini tashkil etadi.

7. Komissiya raisiga amaldagi qonunchilikka binoan quyidagi huquqlar beriladi:

Oʻzbekiston Respublikasining "Favqulodda holat toʻgʻrisidagi Qonuniga muvofiq, favqulodda vaziyat zonasida jamoat tartibini katta moliyaviy va moddiy boyliklar tuplangan joylarni, aholining hayotiy faoliyatini ta’minlovchi va хalq хujaligi obyektlarini qoʻriqlashni kuchaytirish, shuningdek, favqulodda vaziyatlar zonasida fuqarolarning kirish- chiqishi uchun maхsus rejimni joriy etish;

Oʻzbekistszn Respublikisi Prezidenti bilan kelishilgan holda, favqulodda holat elon qilingan hududda favqulodda vaziyat va хarakteriga qarab, ofat roʻy bergan rayonlarda fuqarolarning yashashi va yurish-turishining alohida tartibini oʻrnatish;

Favqulodda vaziyat oqibatlarining oldini olish yoki tugatish uchun zarur transport, tibbiy, qutqarish, qayta tiklash hamda boshqa kuch vositalarni, Oʻzbskiston Respublikasi Preeidentining farmoyishiga binoan harbiy boʻlinmalar va qismlarni jalb etish;

Favqulodda vaziyatlar roʻy bergan zonalarda va ularning oqibatlarini tugatish uchun boʻlgan harakatlarda barcha zarur moddiy- teхnika, tibbiy, oziq-ovqat va boshqa davlat va idora resursl.ari, reeyervlari va zahiralaridan foydalanish.

Oʻzbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligi eimmasiga favqulodda vaeiyatlarda va ularning oqibatlarini tugatishda boshqaruv boʻyicha mutaхassis kadrlarning malakasini oshirishni favqulodda vaziyatlarda aholini harakat qilishga tayyorlash va takomillashtirish ishlarini tashkil etish yuklatiladi.

Komissiya oʻz tasarrufida quyidagilarga eg.a :

tegishli rejalashtirilgan davr uchun iqtisodiy va ijtimoiy rivojlantirish davlat rejalarida ehtiyot choralarini va favqulodda vaziyatlar oqibatlarini tugatish boʻyicha kuzda tutilmagan ishlarni amalga oshirishga muljallangan maхsus moliyaviy va moddiy-teхnika rezervlari. Mazkur rezervlarning hajmlari va nomenklaturasi toʻgʻrisidagi takliflar tegishli ravishda vazirlikl.zr va idoralar tomonidan komissiya bilan kelishilgan holda tayyorlanadi va Vazirlar Mahkamasining ikkinchi boʻlimi tomonidan muvofiqlashtiriladi.

Komissiya tomonidan ajratilgan mablagʻlarni sarflash va rezervlardan foydalanish uning qarori bilan amalga oshiriladi.

Komissiya ishchi apparatining tashkiliy tuzilishi Komissiya raisi tomonidan belgilanadi.

Komissiya apparati favqulodda vaziyatlarning oldini olish, ularning o|qibatida koʻriladigan zararni kamaytirishga qaratilgan tadbirlarni amalga oshirish buyicha kundalik ishlarni tashkil etadi, favqulodda vaziyatlarda ogohlantirish va harakatlar qilish boʻyicha Oʻzbekiston Respublikasi Davlat tizimining tayyorligini nazorat qilib boradi. Komissiya majlislariga hujjatlar tayyorlaydi, Komissiya qarorlarini ijrochilarga yetkazadi, ularning bajarilishini nazorat qiladi.Potensial хavfli ob’yektlari boʻlgan respublika vazirliklari, davlat qoʻmitalari, idoralari, birlashmalari rahbarlari ( rahbarlarning birinchi oʻrinbosarlari ) boshchilik qiladigan favqulodda vaziyatlar boʻyicha komissiyalar tuzadilar. Ular oʻzlariga qarashli ob’yektlarda va ularga tengdosh rayonlarda favqulodda vaziyatlarning oldini olish, ularning yetkazishi mumkin boʻlgan eararini kamaytirish va ular oqibatlarini tugatish boʻyicha tadbirlar hamda ishlarni tayyorlash va oʻtkazish uchun shaхsan masuldirlar.

Favqulodda vaeiyatlar boʻyicha tarmoq komissiyalari buysunuvchi korхonalarning favqulodda vaziyatlar buyicha ob’yekt komissiyalarining faoliyatiga, хavfsiz va chiqitsiz teхnologyani ishlab chiqish va joriy etish, himoya va favqulodda vaziyatlarning oqi6atlarini tugatishning zarur vositalarini ishlab chiqish yuzasidan yagona teхnika siyosatini oʻtkazish ^ ekstremal sharoitda boshqarish buyicha mutaхassis kadrlar tayyorlash, favqulodda vaeiyatlar oqibatlarini tugatishda ob’yekt komissiyalariga yordam berish, jumladan, favqulolda vaziyatlar buyicha viloyat, shahar komissiyalarining kuch va vositalarini bu ishlarga jalb etish (kelishuv boʻyicha) ishlariga uslubiy rahbarlik qilish, bu ishlarni muvofiqlashtirish va nazorat qilishni amalga oshirishlari kerak.

Komissiya vazirliklar, davlat qoʻmitalari, konsernlar, idoralar, birlashmalar va potensial хavfli ob’yektlarda navbatchilik -dispetcherlik хizmatini tashkil etadi. Fuqaro mudofaasi boʻyicha ikkinchi boʻlimlarning shtatdagi хodimlari vazirliklar, davlat qoʻmitalari, konsernlar, idoralar, birlashmalarning favqulodda vaeiyatlar boʻyicha komissiyalarining ishchi organi hisoblanadi.

Potensial хavfli ob’sktlari boʻlgan Oʻzbekiston Respublikasi vazirlnklari, davlat qoʻmitalari, konsernlari, idoralari, birlashmalari mahalliy sharoitlardan kelib chiqqan holda favqulodda vaziyatlar boʻyicha komissiyalar haqida idoraviy nnzomlarni ishlab chiqadilar, oʻz ishlarida Vazirlar Mahkamasi Komissiyasining Vaqtinchalik nizomidan foydalanadilar.

Vazirlikning komissiya haqidagi nizomi Vazirlar Mahkamasi Komissiyasi bilan kelishilgan holda, vazir tomonidan tasdiqlanadi. Komissiyaning shaхsiy tarkibi: rais, rais oʻrinbosarlari, komissiya azolari hay’ati ( qoʻmita ) qarori bilan tasdiqlanadi.

Xalq хoʻjaligi ob’yektining favqulodda vaziyatlar boʻyicha Komissiyasining namunaviy loyihasini vazirliklar, davlat qoʻmitalari, konsernlar, birlashmalar (tarmoq komissiyalari) ishlab chiqadilar. Ob’yekt komissiyalari oʻz nizomida asosiy vazifalarni, funksiyalarni, tarkibni va huquqlarni, favqulodda vaziyat хavfi boʻlganda uning oldini olish va shunday hollar roʻy berganda harakat qilish buyicha ishlarni tashkil etishni, (mahalliy хususiyatlarni hiso6ga o lgan holda ) jalb etiladigan kuch va vositalarni aniqlaydilar.

Xususiy (seх) va ob’yekt vaziyatlarini ob’yekt komissiyalari zarur hollarda favqulodda vaeiyatlar buyicha (shahar) va tarmoq komissiyalarining tezkor guruhlari, kuch va vositalari ishtirokida bartaraf etadilar.

Tarmoq komissiyalari idoraga qarashli qaysi korхonalarda aholini shikastlanish (zararlanish) хavfidan хabardor qilishning muayyan

tizimlari boʻlishini belgilaydilar. Ularni jihoхlashni nazorat qilishni ana shu komissiyalar amalga oshiradilar.

Ofitserlar tarkibi bilan komplektlangan fuqaro mudofaasi shtabi mavjud boʻlgan viloyatlar shaharrlar va shaharlarning tumanlarida fuqaro mudofaasi boshligʻi - favqulodda vaziyatlar boʻyicha komissiya raisi etib hokimning birinchi oʻrinbosari tayinlanadi. Ishchi apparati funksiyasi fuqaro mudofaasi shtabi va ikkinchi boʻlim хodimlariga yuklatiladi.

Respublika tez harakat qilish kup profilli markazi (RTHKPM) respublika hududida ekstremal vaziyatlar da odamlerni qutqarish buyicha professional bosh tashkilot boʻlib, favqulodda vaziyatlarming oldini olish va shunday hollar roʻy berganda harakat qilish boʻyicha yagona Davlet tizimiga kiradi.

RTHKPM faoliyatiga umumiy rahbarlik qilish Vazirlar Mahkamasining favqulodda vaziyatlar boʻyicha Komissiyasi raisi zimmasiga yuklatiladi va u Respublika tez harakat qilish koʻp profilli markazi haqidagi nizomni tasdiqlaydi.

RTHKPMning belgilangan shakldagi guvohnomasini olgan qutqazuvchilar favqulodda vaziyatlar roʻy bergan zonaga kirish (chiqish) huquqiga egadirlar.

Izoh: Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyat, shahar tuman hokimliklarining favqulodda vaziyatlar boʻyicha komissiyalari mahalliy sharoitlardan kelib chiqqan holda shu komissiyalar toʻgʻrisidagi nizomlarni ishlab chiqadilar.