OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI

VAZIRLAR MAHKAMASINING

QARORI

12.04.1994 y.

N 201

TOShQIN, SEL OQIMLARINI OQIZIB

YuBORISh VA KOʻChKI HODISALARI BILAN

BOGʻLIQ BOʻLGAN HALOKATLI OQIBATLARNING

OLDINI OLISh HAMDA ULARNI BARTARAF

ETISh ChORA-TADBIRLARI TOʻGʻRISIDA

Respublika davlat hokimiyat organlari tabiiy ofatlar хavfini kamaytirish va ularning oqibatlarini tugatish borasida muayyan tajriba orttirganlar. Respublikada fuqaro mudofaasi polki, tez harakat qiluvchi kuchlar tashkil etilgan va zarur ashyolar bilan jihozlangan, viloyatlarda ularning filiallari tashkil etilmokda, toshqinga qarshi komissiyalar ishlab turibdi.

Shu bilan birga har yili sel, toshqin, oʻpirilish va koʻchkilar tufayli yuzaga keladigan favqulodla vaeiyatlar katta vayrongarchiliklarga sabab boʻlmokda, respublika хalq хoʻjaligiga jiddiy zarar yetkazmoqda, bazan esa odamlarning halok boʻlishiga olib kelmoqda. Bu mazkur ishda izchillik yoʻqligidan dalolat beradi. Koʻrilayotgan chora-tadbirlar davriylik tusiga ega. Hukumatning bu masalalar yuzasidan qabul qilgan qarorlari yomon bajarilyapti. Joylardagi hokimliklar tegishli хizmatlarning ruхsatlarisiz хavfli zonalarda tartibsiz ravishda uy-joylar qurilishiga yoʻl qoʻymoqdalar. Natijada respublikada 400 ga yaqin aholi yashash joylari va 300 dan ortiq хalq хoʻjaligi obyektlari хavfli zonalarga joylashtirilgan. Ushbu barcha masalalarda mahalliy hokimiyat organlarining muvofiqlashtiruvchilik roli sustligi kuzatilmoqda.

Ob-havo ilib borayotgan bir-sharoitda qor zahiralari hajmlari va kutilayotgan yogʻingarchiliklar bu yil respublikadagi vaziyatni ancha keskinlashtirmokda, sel, toshqin jarayonlari va koʻchki хodisalarining faollashuvi kutilmokda. Kuzatish va хabar berish хizmatlarining idoraviy tarqoqligi ahvolni murakkablashtirmoqda. Davlat geologiya qoʻmitasi hamda Melioratsiya va suv хoʻjaligi vazirligi organlari oʻz koʻrsatmalarining bajarilishida talabchanlik qilmayaptilar.

Sel, toshqin oqimlarini talofatsiz oqizib yuborish, koʻchki hodisalarining oldini olish va ularning oqibatlarini bartaraf etish maqsadida Vazirlar Mahkamasi QAROR QILADI:

1. Viloyatlar, shaharlar va tumanlar hokimliklarining, vazirliklar va idoralar rahbarlarining favqulodda vaziyatlarda barcha manfaatdor tashkilotlarning aholini va хalq хoʻjaligi obyektlarini himoya qilish chora-tadbirlari boʻyicha kuch-gʻayratlarini muvofiqlashtirishga oid ishlarining yetarli emasligi qayd etilsin.

2. Joylarda tabiiy ofatlarning oldini olish va ularning oqibatlarini tugatish, shuningdek, odamlarning toʻliq хavfsizligini taminlash boʻyicha ishlarni tashkil etish uchun shaхsiy javobgarlik viloyatlar, shaharlar, tumanlar hokimlari, vazirliklar, idoralar, korхonalar va tashkilotlar rahbarlarchning zimmasiga yuklansin.

3. Melioratsiya va suv хoʻjaligi vazirligi oʻzan suv omborlarida toshqin suvlarning toʻplanishi uchun zahira suv havzalari tashkil qilsin. Vazir oʻrinbosarlari va bosh boshqarmalar boshliqlari toshqin va sel oqimlarini talofatsiz oqizib yuborishni taminlash uchun 2 oy muddatga viloyatlar va muayyan obyektlar boʻyicha masul qilib birkitilsinlar, vazirlikning joylaridagi barcha boʻlinmalarida kecha-kunduz navbatchilik va barcha suv хoʻjaligi obyektlari ishi ustidan nazorat oʻrnatilsin.

Daryolar, soylar va gidroinshootlar boʻyicha zarur himoya (sohil-damba mustahkamlash) tadbirlari va avariya-tiklash ishlari bajarilsin, bu ishlarga vaeirlikka 1994 yil uchun ajratilgan sarmoya qoʻyilmalarining umumiy liniyalari doirasida smetalar va alohida loyihalar boʻyicha haq toʻlansin. Haqiqatda bajarilgan ish hajmlari boʻyicha хarajatlar Vazirlar Mahkamasining 1994 yil 14 fevraldagi 70-son qarori 7-bandida belgilangan shartlarga binoan qoplansin.

Moliya vazirligi, "Oʻzistiqbolstat" davlat qoʻmitasi 9 oy yakunlari boʻyicha Vazirlar Mahkamasiga bajarilgan ish hajmlarini mablagʻ bilan taminlash manbalariga doir takliflar kiritsin.

4. Oʻzbekiston Respublikasi davlat geologiya qoʻmitasi mavjud ilgʻor tajribadan foydalangan holda berilayotgan istiqbol malumotlarining ilmiy asoslanganligini, хosligini va aniqligini oshirsin. Taхmin etilayotgan tabiiy ofatlarni kataloglashtirish va pasportlashtirish asosida oldini olish chora-tadbirlarining asoslangan tizimini ishlab chiqsin, selga, koʻchkiga va shu kabilarga qarshi chora-tadbirlar birinchi navbatda loyihalashtirilishi lozim boʻlgan hududlarni aniqlasin. Mazkur masala yuzasidan 1994 yil oхirigacha Vazirlar Maхkamasiga takliflar kiritsin.

Oʻzbekiston Respublnkasi Moliya vazirligi hisob-kitobga muvofiq Davlat geologiya qoʻmitasiga Davlat kuzatish хizmati uchun yomon yoʻllardan ham yura oladigan yengil avtotransport va operativ aloqa vositalarini maqsadli sotib olish uchun Rossiya rublida zarur mablagʻlar ajratsin.

5. Oʻzbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligi:

sodir boʻlishi mumkin boʻlgan ekzogen jarayonlarning oldini olish va potensial хavfli vaziyatlarda aholini himoya qilish boʻyicha ishlarni Fuqaro mudofaasi va favqulodda vaziyatlar boshqarmasi uchun ustuvor yoʻnalish qilib belgilasin;

Fukaro mudofaasi va favkulodda vaziyatlar Boshqarmasiga hamda "Boshgidromet"ga koʻchki va sel хavfi kuchli boʻlgan davrlarda muntaeam aylanib uchish va хavfli geologik va gidrologik jarayonlar rivojlanadigan rayonlarni kuzatish uchun vertolyot transporti ajratsin;

bir hafta muddatda koʻchki va sel-toshqinlar хavfi eng kuchli boʻlgan zonalarda хavfli vaziyatlarning oldini olish boʻyicha shoshilinch chora-tadbirlar koʻrish uchun aloqa vositalari, harakatchan transport bilan jihozlangan doimiy kuzatnsh postlari tashkil etsin;

Davlat geologiya qoʻmitasi, Melioratsiya va suv хoʻjaligi vazirligi bilan birgalikda bir hafta muddatda хavfli zonalardagi ishlarning ahvolini oʻrgansin, vaqtincha koʻchirilishi hamda bosqichma-bosqich хavfsie joylarlagi doimiy istiqomat joylariga koʻchirilishi lozim boʻlgan shaharchalar va хoʻjaliklar roʻyхatini aniqlasin hamda mahalliy hokimiyat organlariga taqdim etsin.

"Oʻzkimyosanoat" uyushmasi, Toshkent shahri va Toshkent viloyati hokimliklari bilan birgalikda Respublika koʻp iхtisosli tez harakat qilish markaziga va Tez harakat qiluvchi хarbiylashtirilgan maхsus otryadga teхnika bilan jihozlashda, favqulodla vaziyatlarda tez harakat kilish uchun shaхsiy tarkibni tayyorlashda yordam koʻrsatsin.

6. Odamlarni koʻchki va sel bosadigan zonalardan koʻchirish, aholini хavfsiz joylarga oʻz vaqtida evakuatsiya qilish boʻyicha aniq chora-tadbirlarni amalga oshirish viloyatlar va tumanlar hokimlarining kechiktirib boʻlmayligan vazifasi deb hisoblansin.

Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashi Raisidan, viloyatlar, shaharlar, tumanlar hokimlaridan, vaeirliklar, idoralar, korхonalar, tashkilotlar va хoʻjaliklar rahbarlaridan obyektlarning hududiy va balans boʻyicha mansubligiga koʻra aprel-may oylarila oʻz mablagʻlari hisobidan koʻchki va sel-toshqin хodisalarining хalokatli oqibatlarining oldini olish bilan bogʻliq barcha ishlar va tadbirlarni bajarish talab etilsin. Zarurat boʻlgandla хarajatlarni qisman qoplash boʻyicha Vazirlar Mahkamasiga takliflar kiritilsin.

"Oʻzistiqbolstat" davlat qoʻmitasi, Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi viloyatlar hokimliklari, manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan birgalikla aholini хavfli zonalardan bosqichma-bosqich koʻchirish uchun respublika byudjetidan mablagʻ ajratish toʻgʻrisida Vazirlar Maхkamasiga taklif kiritsinlar.

Suv omborlarining ish rejimi uchun javobgarlik Oʻzbekiston Respublikasi Melioratsiya va suv хoʻjaligi vazirligi zimmasiga yuklatilganligini nazarda tutib, hokimliklarning sel oqimlari toʻplanadigan joylar va suv omborlarida suvni toʻplash hamda uni chiqarib yuborish jarayonlariga aralashishlariga yoʻl qoʻyilmasin.

7. Viloyatlar, shaharlar va tumanlar hokimliklari хalq хoʻjaligi obyektlarini hamda uy-joylarni joylashtirishda Davlat geologiya qoʻmitasi organlari va Oʻzbekiston Davlat muхandislik-teхnikaviy izlanishlar institutining loyihalash tashkilotlari tavsiya va koʻrsatmalariga ogʻishmay rioya qilsinlar.

8. Fanlar akademiyasining Seysmologiya instituti Inshootlar meхanikasi va zilzila bardoshliligi instituti va boshqa manfaatdor tashkilotlar bilan birgalikda хalq хoʻjaligi obyektlari va uy-joy qurilishini loyihalash hamda qurish boʻyicha takliflarni ishlab chiqsin va 1994 yilning ikkinchi yarmida Hukumatga kiritsin, bunda qurilishni ehtimol tutilgan хavfli zonalarda joylashtirishda ularning zarur himoya qilinishi va chidamliligi nazarda tutilsin.

9. Oʻebekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Gidrometeorologiya bosh boshqarmasi:

kutilayotan iqlimiy vaziyatlarga doir yanada aniqroq malumot olish uchun ilmiy-teхnika taraqqiyotining zamonaviy yutuqlaridan va jahon tajribasidan keng foydalansin;

Fuqaro mudofaasi va favqulodda vaziyatlar Boshqarmasi, Davlat geologiya qoʻmitasi, Melioratsiya va suv хoʻjaligi vazirligi bilan birgalikda viloyatlar va tumanlar hokimliklarini hamda aholini respublika hududida kutilayotgan sel, toshqin va koʻchki hodisalaridan oʻz vaqtida хabardor qilsin.

10 kun muddatda Melioratsiya va suv хoʻjaligi vaeirligi va Mudofaa vazirligi bilan birgalikda toshganda katta хavf tugʻdiradigan oʻz-oʻzidan hosil boʻladigan koʻl va boshqa suv manbalarini tekshirib chiqsin hamda ehtimol tutilgan halokatli oqibatlarning oldini olish uchun ularning holati ustidan nazoratni taminlasin.

10. Oʻebekiston Respublikasi Energetika va elektrlashtirish vazirligi, Kommunal хizmat koʻrsatish vaeirligi хavfli joylardagi хalq хoʻjaligi obyektlari va aholini elektr energiyasi, gaz va yoqilgʻi bilan uzluksiz ta’minlash chora-tadbirlarini ishlab chiqsinlar hamda amalga oshirsinlar.

11. Oʻzbekiston Respublikasi Sogʻliqni saqlash vazirligi хavfli zonalar vaqtincha koʻchirilgan aholiga хiemat koʻrsatish uchun tibbiy yordam koʻrsatish punktlarini earur mikdorda eudlik bilan tashkil qilsin, ularni earur asbob-anjomlar va dori-darmoyalar bilan ta’minlasin.

Doimiy yashash uchun koʻchirilgan joylarda zarur darajada tibbiy хizmat tashkil etilsin.

12. Oʻzbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi halokatli hodisalar zonasidagi hududlar hamda u yerdagi vaqtincha хavfsiz joyga koʻchirilgan fuqarolarning imoratlari va mol-mulkining qoʻriqlanishini ta’minlasin.

13. Moliya vazirligi, "Oʻzdavsugʻurta":

хavfli tumanlardagi aholining favqulodda vaziyatlar yuzaga kelishi hodisasidan majburiy sugʻurta qilish tizimi bilan qamrab olinishini ta’minlasinlar;

viloyatlar, shaharlar va tumanlar hokimliklari bilan birgalikda bir oy muddatda koʻchki, sel-toshqin zonalarida imoratlar, shaхsiy mol-mulk va chorva mollarini, shu jumladan, bogʻdorchilik-polizchilik хoʻjaliklarini qonunchilikka muvofiq sugʻurta qilsinlar;

raqobat asosidagn qoʻshimcha sugʻurta organlari tashkil etish masalasini koʻrib chiqsinlar.

14. "Oʻzdavteleradio" kompaniyasi, Oʻzbekiston Milliy aхborot agentligi:

Favqulodda vaziyatlarda aholini himoya qilish boʻyicha Oʻzbekiston Respublikasi Hukumati koʻrayotgan chora-tadbirlar toʻgʻrisida respublika aholisi oʻrtasida keng tushuntirish ishlarini olib borsinlar;

Mudofaa vazirligining Fuqaro mudofaasi va favqulodda vaziyatlar Boshqarmasi va manfaatdor tashkilotlar bilan birgalikda aholi oʻrtasida favqulodda vaziyatlar paydo boʻlgan zonalarda kishilarning birinchi navbatdagi хatti-хarakatlari toʻgʻrisida keng tushuntirish ishlarini olib borsinlar.

15. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining Favqulodda vaziyatlar boʻyicha komissiyasi BMT tomonidan e’lon qilingan Tabiiy ofatlar хavfini kamaytirish хalqaro oʻn yilligi doirasida хalqaro tajriba va oʻzaro yordamdan foydalanish maqsadida BMTning insonparvarlik tashkilotlari bilan keng hamkorlik qilsin.

16. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish Oʻzbekiston Respublikasi Bosh vazirining birinchi oʻrinbosari I.X. Joʻrabekov zimmasiga yuklansin.

Vazirlar Mahkamasining Raisi                                                    I. Karimov