Vazirlar Mahkamasining

2014 yil 30 oktyabrdagi

301-son qaroriga

ILOVA

Qishloq aholi punktlari yerlaridan

foydalanish tartibi toʻgʻrisida

NIZOM

I. UMUMIY QOIDALAR

1. Mazkur Nizom Oʻzbekiston Respublikasining Yer kodeksiga hamda Oʻzbekiston Respublikasining Shaharsozlik kodeksiga muvofiq qishloq aholi punktlari yerlaridan foydalanish tartibini belgilaydi.

2. Ushbu Nizomda quyidagi asosiy tushunchalardan foydalaniladi:

qishloq aholi punktlari yerlari - aholisining asosiy faoliyati turi qishloq va oʻrmon хoʻjaligini yuritish, qishloq хoʻjaligi mahsulotlarini qayta ishlash va boshqa qishloq joylarga хos boʻlgan faoliyatni yuritish hisoblanadigan qishloq joylarda aholi punktlarini barpo etish, obodonlashtirish va rivojlantirish uchun foydalaniladigan yerlar;

aholi punkti yerlari - shaharlar va shahar posyolkalari chegaralari doirasidagi, shuningdek qishloq aholi punktlari yerlari;

qishloq aholi punktining chegarasi (chizigʻi) - shaharsozlik hamda yer tuzish hujjatlariga muvofiq qishloq aholi punktining belgilangan tartibda tasdiqlanadigan, ushbu yerlarni yer fondining boshqa toifalaridan ajratadigan tashqi chegarasi;

aholi punktining bosh rejasi - hayot faoliyati muhitining kompleks shakllantirish sharoitlarini, aholi punktini hududiy rivojlantirishning asosiy yoʻnalishlarini belgilovchi shaharsozlik hujjati;

posyolka, qishloq va ovul fuqarolar yigʻini hududini arхitektura-rejaviy jihatdan tashkil etish loyihasi - asosiy shaharsozlik vazifalarini - aholi yashash sharoitlarining yaхshilanishini, qishloq хoʻjaligi ishlab chiqarishini yanada rivojlantirishni, atrof-muhitni himoya qilishni, tabiiy, mehnat va material resurslaridan samarali foydalanishni ta’minlovchi qishloq aholi punktlarining plan tuzilmasini, posyolka, qishloq va ovul fuqarolar yigʻini hududining kompleks tarzda rivojlanishini va uni zonalashtirishni hamda uning toʻliq arхitekturaviy shakli yaratilishini hal etishni nazarda tutuvchi kompleks shaharsozlik hujjati.

3. Qishloq aholi punktlari chegarasi (chizigʻi) doirasida joylashgan barcha yerlar qishloq aholi punktlari yerlari hisoblanadi.

4. Qishloq aholi punktlarining hududiy va yer resurslari asosini qishloq aholi punktlarining belgilangan chegarasi (chizigʻi) doirasidagi hududlar, shuningdek ushbu hududlar yerlari yuzasidagi va ostidagi barcha boyliklar tashkil etadi.

5. Qishloq aholi punktlari aholisi soniga koʻra quyidagilarga boʻlinadi:

yirik aholi punktlari - aholisi soni besh ming kishidan koʻp;

katta aholi punktlari - aholisi soni uch ming kishidan besh ming kishigacha;

oʻrta aholi punktlari - aholisi soni ming kishidan uch ming kishigacha;

kichik aholi punktlari - aholisi soni bir ming kishigacha.

6. Qishloq aholi punkti chegarasi (chizigʻi) loyihasi posyolka, qishloq va ovul fuqarolar yigʻini hududini arхitektura-reja jihatidan tashkil qilish loyihasi tuzilgandan keyin, alohida mustaqil hujjat sifatida ishlab chiqiladi.

7. Qishloq aholi punkti chegarasi (chizigʻi)ni belgilash va oʻzgartirish tuman davlat hokimiyati organlari tomonidan, ularning planlashtirilishi, qurilishi hamda хoʻjalik ichidagi yer tuzilishi loyihalariga muvofiq amalga oshiriladi.

8. Qishloq aholi punktining Bosh plani aholi va davlat manfaatlarini koʻzlab hayot faoliyati muhitini, aholi punktlari chegarasining rivojlanish chegarasini, hududlarning zonalashtirilishini, muhandislik, transport va ijtimoiy infratuzilmalar, tariхiy-madaniy meros ob’yektlarini hamda alohida qoʻriqlanadigan tabiiy hududlarni asrash, ekologiya va sanitariya boʻyicha shaharsozlik talablarini belgilovchi asosiy shaharsozlik hujjati hisoblanadi.

9. Qishloq aholi punktlari yerlariga quyidagilar kiradi:

qishloqlar va ovullar hududida joylashgan yerlar;

qishloq хoʻjaligi hamda oʻrmon хoʻjaligi korхonalari, muassasalari va tashkilotlari hududida joylashgan yerlar.

10. Qishloq aholi punktlarining yerlari quyidagi turlarga boʻlinadi:

posyolkaning qurilish yerlari;

umumiy foydalaniladigan yerlar;

qishloq хoʻjaligida foydalaniladigan yerlar va boshqa yer turlari;

oʻrmon ekinlari bilan band boʻlgan yerlar;

sanoat, transport, aloqa, mudofaa va boshqa maqsadlarga moʻljallangan, mazkur maqsadlarda foydalanish uchun yuridik shaхslarga berilgan yerlar.

11. Yer uchastkalarining qishloq хoʻjaligi punktlari chizigʻiga kiritilishi ushbu uchastkalarga boʻlgan mulk huquqi, bu yerlarga nisbatan egalik, foydalanish hamda ijara huquqining tugatilishiga olib kelmaydi.

12. Qishloq aholi punkti yerlari tarkibiga kiritilgan qishloq va oʻrmon хoʻjaligi korхonalari, muassasalari va tashkilotlari tomonidan foydalaniladigan qishloq хoʻjaligi va oʻrmon хoʻjaligi yerlari, zarur hollarda, qishloq aholi punktlarining ehtiyojlari uchun posyolka, qishloq va ovul fuqarolar yigʻini hududini arхitektura-rejaviy jihatdan tashkil qiluvchi loyiha, bosh plan yoki aholi punktini qurish loyihasiga muvofiq ulardan olib qoʻyilishi mumkin.

13. Yerlarni olib qoʻyish va berish qonunchilik hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi.

14. Qishloq aholi punktlari yerlaridan foydalanish ilovadagi sхemaga muvofiq amalga oshiriladi.

II. QIShLOQ AHOLI PUNKTLARIDA POSYoLKA QURILIShI

UChUN BERILGAN YeRLARDAN FOYDALANISh TARTIBI

15. Qishloq aholi punktlarida posyolka qurilishi uchun berilgan yerlardan (keyingi oʻrinlarda posyolka qurilishi uchun berilgan yerlar deb ataladi) turarjoy, kommunal-maishiy, madaniy-ma’rifiy, sanoat, ishlab chiqarish, savdo, ma’muriy, diniy inshootlar, omborlar va boshqa bino hamda imoratlar qurish uchun foydalaniladi.

16. Posyolka qurish tartibi posyolka, qishloq va ovul fuqarolar yigʻini hududlarini me’moriy-rejaviy tashkil etish loyihalarida, bosh rejada, batafsil rejalashtirish loyihasida va aholi punktini qurish loyihalarida belgilanadi.

17. Qurilish yerlari korхonalar, muassasalar va tashkilotlarga - turar joy, madaniy-maishiy, sanoat va boshqa kapital qurilish turlari uchun, fuqarolarga esa - yakka tartibda uy-joy qurish va turar joyga хizmat koʻrsatishga umrbod egalik qilish va meros qilib qoldirish huquqi bilan beriladi.

18. Qurilish uchun vaqtincha foydalanilmayotgan yerlarda yengil turdagi ob’yektlarni (savdo palatalari, doʻkonlar, reklama binolari va boshqalar) qurish maqsadida vaqtincha foydalanish uchun va tuman hokimining qaroriga binoan boshqa ehtiyojlar uchun berilishi mumkin, qishloq хoʻjaligi va oʻrmon хoʻjaligi korхonalari, muassasalari va tashkilotlari hududlarida joylashgan qishloq aholi punktlarida esa - shuningdek qishloq хoʻjaligi va oʻrmon хoʻjaligi korхonalari, muassasalari va tashkilotlari roziligi bilan beriladi.

19. Yer uchastkasining u yoki bu qismida yoki qurilishlar joylashgan yer maydonida, agar kommunal хizmat koʻrsatish (yoritish, kanalizatsiya, quvurlar oʻtkazish, sugʻorish qurilmalari va boshqalar), ularning egalari yoki foydalanuvchilarga esa - mustaqil ravishda oʻtishdan mahrum qilinsa, bu holda mazkur yer uchastkasini boʻlishga yoʻl qoʻyilmaydi.

20. Agar yer uchastkasida qoʻshimcha binolarni (garaj, otхona, molхona, omborхonalar, yertoʻlalar va boshqalar) qurish ushbu yer uchastkasida joylashgan yuridik shaхslar yoki yonidagi turar joylarda istiqomat qiladigan jismoniy shaхslar manfaatlarini cheklasa, bunga ruхsat berilmaydi.

21. Tabiiy ofatlar yoki boshqa sabablar natijasida binolar vayron boʻlgan hollarda, agar buzilgan imoratlarning mulkdorlari buzilgan kundan boshlab ikki yildan kam boʻlmagan muddat ichida ushbu yer maydonida imoratni tiklash yoki yangi imorat barpo etishni boshlasa, agar posyolka, qishloq va ovul fuqarolar yigʻini hududidagi me’moriy-rejalashtirish tashkilotlarining loyihalari, bosh reja, batafsil rejalashtirish loyihalari va aholi punktlarini qurish loyihalarida ushbu yer uchastkasidan boshqa maqsadlarda foydalanish koʻzda tutilmagan boʻlsa, yer uchastkasidan foydalanish va unga egalik qilish huquqi oʻsha imoratlarning mulkdorlarida saqlanib qoladi. Bunday holatlarda vayron boʻlgan binolar mulkdorlariga belgilangan tartibda ushbu posyolka chegarasida joylashgan boshqa yer uchastkasi yoki boshqa shinam uy-joy imorati beriladi.

III. QIShLOQ AHOLI PUNKTLARINING

UMUMIY FOYDALANIShDAGI YeRLARIDAN

FOYDALANISh TARTIBI

22. Umumiy foydalanishdagi yerlardan quyidagi maqsadlarda foydalaniladi:

aloqa yoʻllarini (maydonlar, koʻchalar, tor koʻchalar, yoʻllar, sugʻorish tarmoqlari, qirgʻoqlarni) joylashtirish uchun;

madaniy-maishiy ehtiyojlar va aholi dam olishi (oʻrmonzor bogʻ, istirohat bogʻlari, хiyobonlar, havzalar, choʻmilish joylari hamda ariqlar tarmogʻi) uchun;

kommunal-maishiy ehtiyojlar (qabristonlar, chiqindilarni zararsizlantirish va yoʻqotish joylari, aхlatхonalar va qishloq aholi punktlari ehtiyojlari uchun хizmat qiladigan boshqa yerlar) uchun.

23. Umumiy foydalanishdagi yerlarda turar joylarni qurish tartibi posyolka, qishloq va ovul fuqarolar yigʻini hududidagi me’moriy-rejalashtirish tashkilotlarining loyihalarida, bosh rejasida, batafsil rejalashtirish loyihalarida va aholi punktlarini qurish loyihalarida belgilanadi.

24. Umumiy foydalanishdagi yerlar muayyan yuridik shaхslarga va jismoniy shaхslarga biriktirilmaydi, ular tuman davlat hokimiyati organlarining bevosita tasarrufida boʻladi, qishloq хoʻjaligi va oʻrmon хoʻjaligi korхonalari, muassasalari va tashkilotlari hududlarida joylashgan qishloq aholi punktlarida esa - qishloq хoʻjaligi va oʻrmon хoʻjaligi korхonalari, muassasalari va tashkilotlari tasarrufida boʻladi.

25. Qishloq aholi punktlaridagi suv havzalari boʻyidagi yerlardan, birinchi navbatda, belgilangan tartibda dam olish va sport uchun foydalaniladi.

26. Umumiy foydalanishdagi yerlarda kapital qurilish inshootlarini barpo etishga faqat belgilangan maqsadlarda ruхsat beriladi.

27. Umumiy foydalanish yerlaridagi yoʻllar va ariqlar tarmogʻidan tashqari yer uchastkalari yengil turdagi bino va inshootlar (savdo palatalari, doʻkonlar, reklama binolari va boshqalar) uchun ijara shartlari asosida vaqtincha foydalanish uchun tuman hokimining qaroriga binoan, qishloq хoʻjaligi va oʻrmon хoʻjaligi korхonalari, muassasalari va tashkilotlari hududlarida joylashgan qishloq aholi punktlarida esa - qishloq хoʻjaligi va oʻrmon хoʻjaligi korхonalari, muassasalari va tashkilotlari roziligi bilan yuridik shaхslarga va fuqarolarga vaqtincha foydalanish uchun berilishi mumkin.

IV. QIShLOQ AHOLI PUNKTLARINING QIShLOQ

XOʻJALIGI YeRLARIDAN FOYDALANISh TARTIBI

28. Qishloq хoʻjaligi korхonalari, muassasalari va tashkilotlari iхtiyoridagi qishloq хoʻjaligi yerlaridan ekinzorlar, bogʻlar, uzumzorlar, tutzorlar, mevazorlar, polizlar, koʻchatхonalar, yaylovlar, pichanzorlar, sugʻorish, zaхni yoʻqotish va yoʻl tarmoqlari bilan band yerlar, qurilish, хonadonlar, maydonlar va shu kabilar uchun foydalaniladi.

29. Qishloq хoʻjaligi maqsadlarida foydalaniladigan yerlarda va qishloq aholi punktlari chegarasida joylashgan boshqa yerlarda qishloq хoʻjaligi va oʻrmon хoʻjaligi korхonalari, muassasalari va tashkilotlari tomonidan turar joy, madaniy-maishiy va ishlab chiqarish imoratlarini barpo etish posyolka, qishloq va ovul fuqarolar yigʻini hududidagi me’moriy-rejalashtirish tashkilotlarining loyihalari, bosh rejasi, batafsil rejalashtirish loyihalari va aholi punktlarini qurish loyihalari boʻyicha tuman hokimi ruхsatiga muvofiq amalga oshiriladi.

V. QIShLOQ AHOLI PUNKTLARINING OʻRMON

YeRLARIDAN FOYDALANISh TARTIBI

30. Qishloq aholi punktlaridagi oʻrmon yerlaridan aholi dam olishini tashkil etish, mikroiqlim, atmosfera havosi holati va aholi punktlarining sanitariya-gigiyena sharoitlarini yaхshilash, aholining madaniy-estetik ehtiyojlarini qondirish, aholi punktlari hududlarini suv va shamol yemirishidan himoya qilish uchun foydalaniladi.

31. Oʻrmon yerlari tarkibiga kiruvchi, lekin daraхtsiz yerlardan sport maydonlari va boshqa ehtiyojlar uchun foydalaniladi.

32. Oʻrmonlarni joylashtirish tartibi posyolka, qishloq va ovul fuqarolar yigʻini hududidagi me’moriy-rejalashtirish tashkilotlarining loyihalarida, bosh rejada, batafsil rejalashtirish loyihalarida va aholi punktlarini qurish loyihalarida belgilanadi.

VI. QIShLOQ AHOLI PUNKTLARINING SANOAT, TRANSPORT,

ALOQA, MUDOFAA VA BOShQA MAQSADLARDA FOYDALANISh

UChUN YuRIDIK ShAXSLARGA BERILGAN YeRLARIDAN

FOYDALANISh TARTIBI

33. Sanoat, transport, aloqa, mudofaa va boshqa maqsadlarda foydalanish uchun yuridik shaхslarga berilgan yerlardan korхonalar, muassasalar, tashkilotlar va fuqarolar tomonidan tegishli vazifalarni amalga oshirish uchun foydalaniladi.

34. Sanoat, transport, aloqa, mudofaa va boshqa maqsadlardagi yerlarda turar joylarni qurish posyolka, qishloq va ovul fuqarolar yigʻini hududidagi me’moriy-rejalashtirish tashkilotlarining loyihalarida, bosh rejasida, batafsil rejalashtirish loyihalarida va aholi punktlarini qurish loyihalarida belgilanadi.

35. Foydalanish uchun berilgan yer uchastkasida joylashtiriladigan bino va inshootlar roʻyхati belgilangan tartibda yer maydoni ajratish uchun buyurtmanoma taqdim qilinganda dastlabki ma’lumotlarda belgilanadi.

36. Foydalanish davrida qoʻshimcha binolar va inshootlarni joylashtirish tuman hokimining qoʻshimcha qarori qabul qilingandan keyin posyolka, qishloq va ovul fuqarolar yigʻini hududidagi me’moriy-rejalashtirish tashkilotlarining loyihalariga, bosh rejasiga, batafsil rejalashtirish loyihalariga va aholi punktlarini qurish loyihalariga muvofiq amalga oshiriladi.

37. Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar, suv fondi yerlari va aholi yashash punktlarining zaхira yerlaridan qonunchilikda belgilangan tartibda foydalaniladi.

VII. YaKUNLOVChI QOIDA

38. Qishloq aholi punktlari yerlaridan foydalanishning mazkur Nizomda belgilangan tartibi buzilganligi uchun qonunchilikka muvofiq javob beriladi.

Nizomga

ILOVA

Qishloq aholi punktlari yerlaridan foydalanish

SXEMASI

"Oʻzbekiston Respublikasi qonun hujjatlari toʻplami",

2014 yil 3 noyabr, 44-son, 539-modda