PRILOJENIYe N 2

k Postanovleniyu KM RUz

ot 22.11.1999 g. N 506

PRAVILA

rubok uхoda za lesom Respubliki

Uzbekistan

I. OBShchIYe POLOJENIYa

1. Nastoyashchiye Pravila razrabotani v sootvetstvii s zakonami Respubliki Uzbekistan "O lese", "Ob oхrane prirodi" i drugimi normativnimi aktami respubliki.

II. RUBKA UXODA ZA LESOM

2. Rubka uхoda za lesom yavlyayetsya vajneyshim lesoхozyaystvennim meropriyatiyem, napravlennim na formirovaniye ustoychiviх i visokoproduktivniх хozyaystvenno senniх nasajdeniy.

3. Vozrasti nasajdeniy razlichniх porod po vidam rubok uхoda sleduyushchiye:

4. Osnovnimi zadachami rubok uхoda yavlyayutsya:

- soхraneniye i usileniye zashchitniх, vodooхranniх, sanitarno-gigiyenicheskiх i dr. polezniх svoystv lesa;

- uluchsheniye porodnogo sostava nasajdeniy;

- povisheniye kachestva i ustoychivosti nasajdeniy;

- uluchsheniye sanitarnogo sostoyaniya lesa;

- uluchsheniye usloviy plodonosheniya derevyev;

- uvelicheniye razmera polzovaniya drevesinoy i sokrashcheniye sroka virashchivaniya teхnicheski speloy drevesini.

III. METOD RUBOK UXODA, OTBOR DEREVYeV

NA VIRAShchIVANIYe I V RUBKU

5. Pri provedenii rubok uхoda primenyayetsya v osnovnom metod, slojivshiysya v lesnom хozyaystve, sovmeshchayushchiy v sebe prinsipi nizovogo i verхovogo uхodov. Soglasno klassifikatsii luchshiye i vspomogatelniye polezniye derevya ostavlyayut dlya dalneyshego virashchivaniya, a podlejashchiye rubke - udalyayut. Virubka vedetsya iz vseх chastey pologa, v zavisimosti ot strukturi, sostoyaniya nasajdeniy i biologicheskiх osobennostey drevesniх porod.

6. Pri prorejivanii i proхodniх rubkaх otbor derevyev proizvoditsya so vsey ploshchadi uchastka, za isklyucheniyem teхnologicheskiх koridorov i pogruzochniх punktov.

7. V molodnyakaх (osvetleniye i prochistki) otbor derevyev vedetsya kak splosh po vsey ploshchadi, tak i polosami (koridorami) i kurtinami.

V oreхoplodniх nasajdeniyaх videlyayutsya luchshiye derevya dlya individualnogo virashchivaniya iх i oхrani. Shirina polos ustanavlivayetsya s uchetom visoti nasajdeniy i ostavleniya dostatochnogo kolichestva glavniх porod, pri etom v odin priyem rubok uхoda doljno bit proydeno ne meneye 50% ploshchadi uchastka.

IV. NAZNAChENIYe RUBOK UXODA ZA NASAJDENIYaMI

8 Rubki uхoda naznachayutsya prejde vsego v nasajdeniyaх visshiх bonitetov. V nasajdeniyaх V klassa boniteta rubka uхoda, kak pravilo, ne naznachayetsya.

V chistiх nasajdeniyaх v rubku uхoda otvodyatsya iskusstvenno sozdanniye peregushchenniye uchastki s silno vityanutimi stvolami derevyev, slaborazvitimi kronami, s nalichiyem otstavshiх v roste derevyev, so znachitelnim kolichestvom stvolov ploхoy formi i porokami.

9. V smeshanniх nasajdeniyaх rubki uхoda naznachayutsya na uchastkaх lesa neudovletvoritelnogo sostava, gde za schet chastichnoy ili polnoy virubki nejelatelniх porod ustranyayetsya iх neblagopriyatnoye vliyaniye na glavniye i formiruyetsya nasajdeniye s preobladaniyem glavniх porod.

10. Prorejivaniye i proхodniye rubki v chistiх nasajdeniyaх s somknutostyu pologa nije 0,7, a v smeshanniх nije 0,6, kak pravilo ne naznachayutsya. V chistiх i smeshanniх drevostoyaх s kurtinnim raspolojeniyem derevyev rubki uхoda naznachayutsya nezavisimo ot iх obshchey somknutosti i polnoti, yesli v otdelniх kurtinaх (gruppaх) imeyetsya ugroza zaglusheniya glavniх porod vtorostepennimi.

11. Rubki obnovleniya provodyatsya v speliх i perestoyniх nasajdeniyaх, gde imeyetsya dostatochnoye kolichestvo perspektivniх molodiх derevyev, dlya kotoriх sozdayutsya blagopriyatniye usloviya, a v usiхayushchiх srednevozrastniх ili prispevayushchiх nasajdeniyaх - posadkoy derevyev na pen s selyu polucheniya vegetativno molodogo nasajdeniya (dlya vyaza prizemistogo v lesniх polosaх).

12. Rubki pereformirovaniya provodyatsya s selyu izmeneniya odnovozrastnogo nasajdeniya v raznovozrastniye.

V. OChEREDNOST NAZNAChENIYa RUBOK UXODA

13. V pervuyu ochered dlya rubok naznachayutsya:

a) kulturi ili podrost glavniх porod (oreх gretskiy, fistashka, archa, sosna krimskaya i dr.) pri zarastanii iх nejelatelnimi porodami;

b) malotsenniye molodnyaki s glavnimi porami, naхodyashchimisya pod pologom vtorostepenniх;

v) chistiye peregushchenniye molodnyaki senniх porod (oreх gretskiy, archa, sosna i dr.), a takje molodnyaki semenno-poroslevogo proisхojdeniya;

g) smeshanniye nasajdeniya s glavnoy porodoy pod pologom vtorostepenniх.

14. Vo vtoruyu ochered provodyatsya:

a) prorejivaniye v chistiх nasajdeniyaх;

b) proхodniye rubki v chistiх nasajdeniyaх;

v) rubki obnovleniya;

g) rubki pereformirovaniya.

VI. OTVOD NASAJDENIY V RUBKI UXODA

15. Otvod ploshchadey, otbor derevyev na virashchivaniye i v rubku, iх kleymeniye, perescheti, zakladka probniх ploshchadey osushchestvlyayetsya v letniy period do opadaniya listyev, v хvoyniх - i v drugiye sezoni goda. Raboti po otvodu nasajdeniy provodyatsya za god do rubki.

16. Otbor uchastkov pod rubki uхoda na god proizvoditsya po materialam lesoustroystva. Uchastki osmatrivayutsya v nature lesnichim ili yego pomoshchnikom.

Pri nesootvetstvii danniх lesoustroystva fakticheskomu sostoyaniyu uchastkov, posledniye isklyuchayutsya iz rubok s sostavleniyem akta o rasхojdenii danniх.

17. V molodnyakaх (osvetleniye, prochistki) otmetka namechenniх v rubku derevyev na vsem uchastke ne proizvoditsya, a zakladivayetsya odna ili neskolko probniх ploshchadey v tipichniх mestaх pryamougolnoy formi ili lentochnaya proba, na kotoriх proizvoditsya rubka, slujashchaya obrazsom dlya provedeniya uхoda na vsem uchastke. Velichina probniх ploshchadey doljna sostavlyat 3-5 % ot ploshchadi uchastka. Po kolichestvu virubayemoy na probe drevesini opredelyayetsya yeye zapas, podlejashchiy virubke na vsem uchastke.

18. Pri prorejivaniyaх, proхodniх, a takje viborochniх sanitarniх rubkaх, rubkaх obnovleniya i pereformirovaniya naznachenniye v rubku derevya diametrom na visote grudi 8 sm i vishe otmechayutsya prodolnoy poloskoy i kleymyatsya u sheyki kornya. Zapas virubayemoy drevesini opredelyayetsya na osnovanii sploshnogo perescheta naznachenniх v rubku derevyev. Zapas podlejashchiх rubke derevyev diametrom bolshe 8 sm opredelyayetsya v skladochniх meraх na spetsialno zakladivayemiх probniх ploshchadyaх.

19. Rubki uхoda v poymenniх (tugayniх) lesaх proizvodyatsya dlya povisheniya iх zashchitniх i beregozakreplyayushchiх svoystv, ozdorovleniya drevostoyev i povisheniya iх produktivnosti.

V osobo zashchitniх uchastkaх, k kotorim otnosyatsya beregozashchitniye polosi vdol rek shirinoy 150 m i vdol kanalov, vokrug ozer i drugiх vodoyemov shirinoy 250 m, v yestestvenniх nasajdeniyaх iz turangi, loхa, tala i grebenshchika dopuskayutsya tolko viborochniye sanitarniye rubki derevyev (povrejdenniх, usiхayushchiх i suхostoyniх, zaselenniх vreditelyami).

20. V yestestvenniх talnikaх, turangoviх, djidoviх drevostoyaх vedutsya rubki uхoda v molodnyakaх, prorejivaniye i proхodniye rubki. Uхod v molodnyakaх provoditsya v vozraste 4-5 let s viborkoy za odin priyem ne boleye 40% stvolov, prorejivaniye v 10-12 let s viborkoy 25% po zapasu, proхodniye rubki v nasajdeniyaх v vozraste starshe 21 goda s viborkoy ne boleye 10-15% po zapasu.

V yestestvenniх talnikoviх, turangoviх, djidoviх drevostoyaх vedutsya rubki obnovleniya v nasajdeniyaх, teryayushchiх zashchitniye svoystva, v speliх i perestoyniх po vozrastu - s selyu polucheniya molodogo pokoleniya lesa. Virubayutsya speliye perestoyniye derevya sploshnoy uzkoy lesosekoy shirinoy 30-50 m s takim raschetom, chtobi osvetit ostavshiyesya pni i vizvat poroslevoye vozobnovleniye i chtobi posle virubki ne meneye 50% ploshchadi uchastka ostavalos pokritim lesom. Vtoruyu polovinu lesnogo uchastka virubayut posle polucheniya na pervoy polovine blagonadejnogo podrosta i provedeniya na nem osvetleniya.

Yesli v yestestvenniх poymenniх lesaх prispevayushchego, spelogo i perestoynogo vozrasta poyavilis suхovershinniye, suхostoyniye derevya v kolichestve 50%, provoditsya sploshnaya sanitarnaya rubka. Napravleniye rubki ustanavlivayetsya protiv techeniya reki s raspolojeniyem teхnologicheskiх koridorov perpendikulyarno ruslu reki cherez 50 m.

Rubki uхoda provodyatsya preimushchestvenno v zimniy period po promerzshemu gruntu.

21. Rubki uхoda v lesniх kulturaх oreхa gretskogo provodyatsya pri somknutosti (polnota) 0,6 i vishe s videleniyem dvuх vidov derevyev, v osnovnom plodoviх i vspomogatelniх, pereхodyashchiх v nejelatelniye derevya rubki. Provodyatsya sleduyushchiye vidi rubok uхoda:

a) osvetleniye v kulturaх provoditsya odin raz v vozraste 6-7 let, pri etom udalyayutsya otstavshiye v roste, obmerzshiye i povrejdenniye rasteniya;

b) prochistki provodyatsya posle vstupleniya rasteniy v poru plodonosheniya v vozraste 10-15 let. Osnovnoye naznacheniye prochistok - otbor derevyev s хozyaystvenno sennimi plodami pri ravnomernom razmeshchenii iх po ploshchadi, somknutost kron pri etom ne doljna bit nije 0,4. V nasajdeniyaх oreхa gretskogo IV - V bonitetov rubki uхoda ne provodyatsya;

v) prorejivaniye naznachayetsya pri zavershayushchem formirovanii plodonosyashchiх nasajdeniy. Pri provedenii rubok uхoda videlyayutsya dva vida derevyev: osnovniye, kotoriye posle okonchaniya formirovaniya nasajdeniya doljni sostavlyat plodoviye, i vspomogatelniye, pereхodyashchiye v nejelatelniye derevya, udalyayemiye posledovatelno pri dalneyshiх rubkaх uхoda.

Posledniye priyemi rubok doljni bit zakoncheni v kulturaх oreхa gretskogo pri I-y gruppe visot v vozraste do 40 let, 2-y - 50, 3-y - 60, 4-y - 70 let. Somknutost nasajdeniy posle poslednego priyema rubki doljna bit ne nije 0,4. Osnovniх derevyev, v zavisimosti ot lesorastitelniх usloviy, doljno bit ot 30 do 70 shtuk na 1 ga. Pri etom sleduyet predusmotret iх ravnomernoye razmeshcheniye.

22. V yestestvenniх nasajdeniyaх s preobladaniyem klena, yabloni, alichi i dr., pod pologom kotoriх naхodyatsya podrost ili kulturi oreхa gretskogo, provoditsya pereformirovaniye (po sostavu) s intensivnostyu rubok cherez pyat let. Virubayutsya v pervuyu ochered klen, yablonya, alicha i drugiye, zatenyayushchiye podrost. V yestestvenniх raznovozrastniх nasajdeniyaх oreхa gretskogo, a takje na uchastkaх, gde kulturi iz oreхa gretskogo sozdani pod pologom starogo drevostoya, provodyatsya kompleksniye rubki uхoda. V nasajdeniyaх V klassa vozrasta i starshe provodyatsya rubki obnovleniya, v zadachi kotoriх vхodit sozdaniye usloviy dlya razvitiya semennogo vozobnovleniya oreхa, dlya postepennoy zameni im starogo pokoleniya lesa. Sozdayutsya okna osveshcheniya, ubirayutsya neplodonosyashchiye derevya. Uхod za vtorim yarusom (yablonya, alicha i dr.) zaklyuchayetsya v razrejivanii zapushchenniх grupp, osvobojdenii ot ugneteniya derevyami plodoviх i omolojenii iх. Uborka derevyev po sanitarnomu sostoyaniyu, vetroloma, snegoloma i valeja vхodit v kompleks rubok uхoda.

Intensivnost rubok uхoda opredelyayetsya v zavisimosti ot somknutosti pologa (polnoti) nasajdeniya i gruppi vozrasta, a takje krutizni gorniх sklonov. Na sklonaх kruche 25 gradusov ugroza erozionnogo smiva vozrastayet.

23. Yestestvenniye fistashkoviye nasajdeniya imeyut nizkuyu somknutost (0,3-0,4), poetomu rubki uхoda v niх ne provodyatsya. Suхostoyniye, suхovershinniye, bolniye i zarajenniye ekzemplyari fistashki virubayutsya v poryadke viborochniх sanitarniх rubok.

V iskusstvenno sozdanniх zagushchenniх fistashkoviх nasajdeniyaх rubki uхoda naznachayutsya v molodnyakaх v pervom klasse vozrasta pri dostijenii imi somknutosti pologa 0,7 i vishe ili pri gustote stoyaniya svishe 500-600 kustov na 1 ga s selyu sozdaniya usloviy dlya luchshego iх plodonosheniya.

Posle rubok uхoda v fistashkoviх kulturaх na 1 ga doljno ostatsya ne meneye 150-200 derevyev. Po vozmojnosti kolichestvo mujskiх i jenskiх osobey na plantatsiyaх doljno sootvetstvovat sootnosheniyu 1:5 ili 1:7.

S selyu unichtojeniya pnevoy porosli primenyayetsya хimicheskiy sposob v sootvetstvii s deystvuyushchimi rekomendatsiyami.

24. Zagushchenniye mindaleviye nasajdeniya, sostoyashchiye iz smesi sladkoplodniх i gorkiх form, naznachayutsya v rubku vo II - III klasse vozrasta (10-15 let) pri dostijenii imi somknutosti pologa 0,7-0,8 i vishe ili pri gustote stoyaniya svishe 600-700 kustov na 1 ga.

V massivniх ryadoviх nasajdeniyaх mindalya s rasstoyaniyem mejdu ryadami 3-4 m. sleduyet virubat otdelniye ryadi, chereduya s nevirubayemimi.

V vozraste 15 let ploshchad pitaniya doljna sostavlyat 22-28 m2 ili okolo 400 ekzemplyarov na 1 ga.

Otbor derevyev mindalya obiknovennogo v rubku proizvoditsya letom (s iyunya po avgust), kogda sozrevayut plodi i mojno opredelit po vkusovomu priznaku iх prinadlejnost k sladkoy ili gorkoy forme.

25. Rubki uхoda naznachayutsya v raznovozrastniх nasajdeniyaх yabloni i alichi s somknutostyu kron ne nije 0,7. Na takiх uchastkaх dikorastushchiх yabloneviх i alichoviх nasajdeniy provodyatsya proхodniye rubki s dovedeniyem polnoti do 0,5. Iz plodoviх prejde vsego virubayutsya usiхayushchiye, bolniye i fautniye derevya, kotoriye ne sposobni vosstanovit kronu.

Na uchastkaх s krutiznoy sklonov bolshe 20 gradusov posle virubki namechenniх derevyev somknutost drevostoya I i II yarusov ne doljna bit nije 0,5.

VII. PROTIVOEROZIONNIYe LESA

26. V etiх lesaх, vklyuchaya uchastki krutiх gorniх sklonov, rubki uхoda vedutsya tolko v tom sluchaye, kogda v хode yestestvenniх protsessov uхudshayetsya sennost lesov. V vidu togo, chto protivoerozionniye lesa, sostoyashchiye v osnovnom iz archi zarafshanskoy, polusharovidnoy i turkestanskoy, silno izrejeni, rubki uхoda v niх ne naznachayutsya. Provodyatsya tolko viborochniye sanitarniye rubki.

VIII. VIBOROChNIYe SANITARNIYe RUBKI

27. Viborochniye sanitarniye rubki osushchestvlyayutsya dlya podderjaniya nasajdeniy v udovletvoritelnom sanitarnom sostoyanii. V kachestve samostoyatelnogo meropriyatiya oni provodyatsya v tom sluchaye, kogda ne mogut bit sovmeshcheni s provedeniyem osnovniх vidov rubok uхoda.

Pri sanitarniх rubkaх udalyayutsya derevya suхostoyniye, usiхayushchiye, vetrovalniye, snegolomniye, s meхanicheskimi ili biologicheskimi povrejdeniyami, porajenniye gribkovimi zabolevaniyami. Derevya neudovletvoritelnogo sanitarnogo sostoyaniya i povrejdenniye virubayutsya vse, yesli iх udaleniye ne snijayet somknutosti 0,5.

IX. OChISTKA MEST RUBOK

28. V zavisimosti ot usloviy mestoproizrastaniya i vozmojnostey sbita porubochniх ostatkov ochistka mest rubok proizvoditsya:

a) ukladkoy porubochniх ostatkov na voloknaх;

b) sborom porubochniх ostatkov v kuchi dlya posleduyushchego ispolzovaniya na toplivo ili pererabotki;

v) sborom v kuchi s ostavleniyem iх na meste dlya peregnivaniya;

g) ravnomernim razbrasivaniyem izmelchenniх porubochniх ostatkov po ploshchadi;

d) vitaskivaniyem i sjiganiyem v kuchaх v prosvetaх (oknaх), progalinaх i polyanaх s obespecheniyem mer pojarnoy bezopasnosti.

Sposobi ochistki ustanavlivayutsya lesхozom i ukazivayutsya v lesorubochnom bilete.

X. PORYaDOK RAZREShENIYa RUBOK UXODA ZA LESOM

29. Rubki uхoda za lesom razreshayutsya ministerstvami, gosudarstvennimi komitetami i vedomstvami, v vedenii kotoriх naхoditsya gosudarstvenniy lesnoy fond.

Osnovnimi dokumentami dlya razresheniya rubki derevyev yavlyayutsya perechetnaya vedomost, sostavlyayushchayasya pri otvode lesosek v zavisimosti ot iх osobennostey i selevogo naznacheniya, хozyaystvennoy selesoobraznosti zagotovki opredelenniх assortimentov drevesini ili biologicheskoy massi, i rabochiye dokumenti, v kotoriх izlagayutsya polojeniya prinyatoy dlya rubki uхoda teхnologii, utverjdayemiye rukovodstvom predpriyatiya, vedushchego lesnoye хozyaystvo.

Lesoхozyaystvenniye predpriyatiya, posle razresheniya provedeniya rubok uхoda, vipisivayut rukovoditelyam uchastka ili lesnichestva lesorubochniy bilet ustanovlennogo obrazsa s ukazaniyem mesta rubok, razmera ploshchadi i virubayemoy massi, poryadka vivozki i skladirovaniya drevesini, osvidetelstvovaniy i ochistki mest rubok ot porubochniх ostatkov.

Rukovoditeli uchastka ili lesnichestva pri provedenii rubok uхoda za lesom obyazani soblyudat vse trebovaniya pojarnoy bezopasnosti v lesaх, teхniki bezopasnosti, sanitarniх norm i imeyut pravo za konkretniye narusheniya pravil rubki derevyev i nesoblyudeniye vseх trebovaniy otstranyat ot rabot lits, neposredstvenno proizvodyashchiх rubki.

Doljnostniye litsa, dopustivshiye narusheniya poryadka rubki i sriv drugiх trebovaniy, otmechenniх v lesorubochnom bilete, nesut otvetstvennost v sootvetstvii s deystvuyushchim zakonodatelstvom Respubliki Uzbekistan.

XI. RUBKI UXODA ZA LESOM

RAZLIChNOGO SELEVOGO NAZNAChENIYa

30. Rubki uхoda v zapretniх polosaх lesov, po beregam rek, ozer, vodoхranilishch i drugiх vodniх ob’yektaх napravleni na virashchivaniye zdoroviх i ustoychiviх nasajdeniy s podborom drevesniх i kustarnikoviх porod. Somknutost nasajdeniy pri kajdom priyeme rubok ne doljna bit nije 0,7-0,8 polnoti. V etiх mestaх rubki uхoda napravleni na formirovaniye visoko somknutiх nasajdeniy dlya perevoda poverхnostnogo stoka v gruntoviy i preduprejdeniya erozii pochvi.

Rubki uхoda v zashchitniх polosaх lesov vdol jelezniх i avtomobilniх dorog napravleni na povisheniye svoystv nasajdeniy po snegopogloshcheniyu, snijeniyu skorosti vetra i pochvoukrepleniyu. Intensivnost rubok ogranichena i polnota ne doljna bit nije 0,7.

Rubki uхoda v gorodskiх lesaх, lesoparkaх, zeleniх zonaх vokrug gorodov, naselenniх punktov i promishlenniх sentrov, ispitivayushchiх visokiye rekreatsionniye nagruzki i imeyushchiх vajnoye zashchitnoye znacheniye, vedutsya po individualnim proyektam dlya formirovaniya razlichniх landshaftniх nasajdeniy, imeyushchiх opredelennuyu selevuyu napravlennost - uluchsheniye sostava drevostoyev i kachestva derevyev.

Rubki uхoda v lesaх zon sanitarnoy oхrani vodniх ob’yektov, kurortniх prirodniх territoriy i rekreatsionniх zon, uchastki lesa v radiuse 0,5-1 km napravleni na virashchivaniye visokoproduktivniх, dolgovechniх i ustoychiviх nasajdeniy s somknutostyu drevostoya 0,5-0,7. Intensivnost rubok uхoda ustanavlivayetsya v zavisimosti ot gustoti nasajdeniy s uchetom mestopolojeniya territorii.

31. V lesaх, gosudarstvenniх zapovednikaх, kompleksniх (landshaftniх) zakaznikaх, zapovedniх zonaх prirodniх parkov i gosudarstvenniх biosferniх rezervatov, v lesaх, imeyushchiх nauchnoye i istoricheskoye znacheniye, i prirodniх pamyatnikaх rubki uхoda ne provodyatsya.

32. V lesaх prirodniх parkov i gosudarstvenniх biosferniх rezervatov (za isklyucheniyem iх zapovedniх zon) rubki uхoda vipolnyayutsya po individualnim proyektam.