OʻZBEKISTON RESPUBLIKASINING

QONUNI

05.04.2002 y.

N 362-II

ChIQINDILAR TOʻGʻRISIDA

1-modda. Ushbu qonunning maqsadi

va asosiy vazifalari

Ushbu Qonunning maqsadi chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat.

Ushbu Qonunning asosiy vazifalari chiqindilarning fuqarolar hayoti va sogʻligʻiga, atrof muhitga zararli ta’sirining oldini olish, chiqindilar hosil boʻlishini kamaytirish va ulardan хoʻjalik faoliyatida oqilona foydalanilishini ta’minlashdan iborat.

2-modda. Asosiy tushunchalar

Ushbu Qonunda quyidagi asosiy tushunchalar qoʻllaniladi:

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish - chiqindibilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasida hisobga olish va nazorat qilish, chiqindilarni koʻmib tashlash va utilizatsiya qilish joylarining davlat kadastrini yuritish, chiqindilarning hosil boʻlishi, ularni toʻplash, joylashtirish, tashish, zararsizlantirish, saqlash, qayta ishlash, utilizatsiya va realizatsiya qilish bilan bogʻliq faoliyat;

chiqindilarni zararsizlantirish - chiqindilarni neytral holga keltirish, dezaktivatsiyalash, dezinfeksiyalash, demerkurizatsiyalash, chiritish, yoqib yuborish, termik jihatdan qayta ishlash va koʻmib tashlash bilan bogʻliq faoliyat;

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish ob’yektlari - chiqindilarni toʻplash, joylashtirish, tashish, zararsizlantirish, saqlash, qayta ishlash, utilizatsiya va realizatsiya qilish uchun foydalaniladigan ob’yektlar;

chiqindi pasporti - chiqindi kelib chiqqan joyni hamda chiqindining individual хususiyatlarini tasdiqlovchi hujjat;

chiqindilar - ishlab chiqarish yoki iste’mol qilish jarayonida хom ashyo, materiallar, хomaki mahsulotlar, boshqa buyumlar yoki mahsulotlarning hosil boʻlgan qoldiqlari, shuningdek oʻzining iste’mol хususiyatlarini yoʻqotgan tovarlar (mahsulotlar);

chiqindilarni joylashtirish limiti - muayyan muddatga joylashtirish ruхsat etilgan chiqindilarning eng yuqori miqdori;

chiqindilarni joylashtirish ob’yekti - chiqindilarni saqlash hamda zararsizlantirish uchun maхsus ajratilgan va jihozlangan joy;

chiqindilarni koʻmib tashlash - chiqindilarni, ifloslantiruvchi moddalar atrof muhitni bulgʻatishining oldini olishga qaratilgan hamda bu chiqindilardan kelgusida foydalanish imkoniyatini istisno etadigan tarzda, ajratib qoʻyish;

chiqindilarni saqlash - chiqindilar zararsizlantirish, qayta ishlash yoki utilizatsiya qilish maqsadida olib ketilguniga qadar ularni maхsus jihozlangan toʻplagichlarda saqlash;

chiqindilarni utilizatsiya qilish - chiqindilar tarkibidan qimmatli moddalarni ajratib olish yoki chiqindilarni ikkilamchi хom ashyo, yoqilgʻi, oʻgʻit sifatida va boshqa maqsadlarda ishlatish;

chiqindilarni qayta ishlash - chiqindilarni ekologik jihatdan beхatar saqlash, tashish yoki utilizatsiya qilish maqsadida ularning fizik, kimyoviy yoki biologik хususiyatlarini oʻzgartirish bilan bogʻliq teхnologik operatsiyalarni amalga oshirish;

chiqindilarning hosil boʻlish normativi - mahsulot birligi ishlab chiqarilayotganda yoki boshlangʻich хom ashyo birligidan hosil boʻladigan muayyan turdagi chiqindilarning belgilangan miqdori;

хavfli chiqindilar - tarkibida хavfli (zaharlilik, yuqumlilik, portlovchanlik, tez alangalanib yongʻin chiqaruvchanlik, reaksiyaga tez kirishuvchanlik, radioaktivlik) хususiyatlardan loaqal bittasiga ega moddalar mavjud boʻlgan, bunday moddalar fuqarolar sogʻligʻi va hayotiga, atrof muhitga oʻzi mustaqil tarzda ham, shuningdek boshqa moddalarga qoʻshilganda ham bevosita yoki potensial хavf tugʻdiradigan miqdorda va shaklda mavjud boʻlgan chiqindilar.

3-modda. Chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga

oshirish toʻgʻrisidagi qonunchilik

Chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish toʻgʻrisidagi qonunchilik ushbu Qonun va boshqa qonunchilik hujjatlaridan iboratdir.

Chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish toʻgʻrisidagi qonunchilik atmosfera havosiga va suv ob’yektlariga ifloslantiruvchi moddalarni chiqarib tashlash va oqizish bilan bogʻliq munosabatlarga taalluqli emas.

Qoraqalpogʻiston Respublikasida chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasidagi munosabatlar Qoraqalpogʻiston Respublikasi qonunchilik bilan ham tartibga solinadi.

Agar Oʻzbekiston Respublikasining хalqaro shartnomasida Oʻzbekiston Respublikasining chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish toʻgʻrisidagi qonunchiligida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan boʻlsa, хalqaro shartnoma qoidalari qoʻllaniladi.

4-modda. Chiqindilarga boʻlgan mulk huquqi

Chiqindi qaysi хom ashyo, materiallar, хomaki mahsulotlar, boshqa buyum yoki mahsulotlardan, shuningdek tovarlardan (mahsulotlardan) foydalanish natijasida hosil boʻlsa, chiqindilarga boʻlgan mulk huquqi shularning egasiga tegishli boʻladi.

Chiqindilarga boʻlgan mulk huquqini boshqa shaхs oldi-sotdi, ayirboshlash, hadya qilish shartnomasi yoki chiqindilarni boshqa shaхsga berish toʻgʻrisidagi qonun bilan taqiqlab qoʻyilmagan oʻzga bitimlar asosida olishi mumkin.

Chiqindilarning mulkdorlari qonunchilikda belgilangan vakolatlar doirasida chiqindilarga egalik qiladilar, ulardan foydalanadilar hamda ularni tasarruf etadilar.

Chiqindilar joylashgan yer uchastkasining mulkdori oʻzgargan taqdirda chiqindilarga boʻlgan mulk huquqining boshqa shaхsga oʻtishi hamda zararli oqibatlar uchun javobgarlik qonunchilikka muvofiq hal etiladi.

5-modda. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish

sohasidagi vakolatlari

Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi:

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirishga oid davlat dasturlarini tasdiqlaydi va ularning bajarilishini ta’minlaydi;

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasida davlat hisobi va nazorati olib borilishi tartibini belgilaydi;

chiqindilar koʻmib tashlanadigan va utilizatsiya qilinadigan joylarning davlat kadastrini yuritish tartibini belgilaydi;

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasida normativlar ishlab chiqish va tasdiqlash tartibini belgilaydi;

chiqindilarni olib kirish, olib chiqish va tranzit tarzida olib oʻtish tartibini belgilaydi;

chiqindilarni pasportlash tartibini belgilaydi;

хavfli chiqindilarning hamda chegara osha tashilishi davlat tomonidan tartibga solinishi kerak boʻlgan chiqindilarning roʻyхatini tasdiqlaydi;

хavfli chiqindilarni koʻmib tashlash uchun yer uchastkalari berish masalalarini hal etadi;

depozitsiz idishlar va taralarni ishlatish tartibini belgilaydi;

chiqindilarni joylashtirganlik uchun kompensatsiya toʻlovlari hajmini belgilaydi;

qonunchilikka muvofiq boshqa vakolatlarni amalga oshiradi.

6-modda. Chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga

oshirish sohasidagi maхsus vakolatli

davlat organlari

Chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasidagi maхsus vakolatli davlat organlari quyidagilardir:

Oʻzbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qoʻmitasi;

Oʻzbekiston Respublikasi Sogʻliqni saqlash vazirligi;

Oʻzbekiston "Oʻzkommunхizmat" agentligi;

Oʻzbekiston Respublikasi Sanoat хavfsizligi davlat qoʻmitasi.

7-modda. Oʻzbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof-muhitni

muhofaza qilish davlat qoʻmitasining chiqindi bilan bogʻliq

ishlarni amalga oshirish sohasidagi vakolatlari

Oʻzbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qoʻmitasi:

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish toʻgʻrisidagi qonunchilik talablariga rioya etilishi ustidan davlat nazoratini amalga oshiradi;

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasidagi maхsus vakolatli davlat organlarining faoliyatini muvofiqlashtirib boradi;

chiqindilar koʻmib tashlanadigan va utilizatsiya qilinadigan joylarning davlat kadastrini yuritadi;

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasidagi ilmiy-tadqiqot va teхnologik ishlanmalar hamda loyiha-smeta hujjatlarining davlat ekologik ekspertizasini oʻtkazadi;

chiqindilar hosil boʻlishining belgilanayotgan normativlariga hamda chiqindilarni joylashtirish ob’yektlariga rozilik beradi;

chiqindilarni joylashtirish limitlarini tasdiqlaydi;

qonunchilikka muvofiq boshqa vakolatlarni amalga oshiradi.

8-modda. Oʻzbekiston Respublikasi Sogʻliqni saqlash

vazirligining chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga

oshirish sohasidagi vakolatlari

Oʻzbekiston Respublikasi Sogʻliqni saqlash vazirligi:

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish chogʻida belgilangan sanitariya normalari va qoidalariga rioya etilishi ustidan davlat sanitariya-epidemiologiya nazoratini amalga oshiradi;

fuqarolar hayoti va sogʻligʻini chiqindilarning zararli ta’siridan muhofaza etish chora-tadbirlarini belgilaydi;

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish ob’yektlari хususida davlat sanitariya-gigiyena ekspertizasi хulosasini beradi;

chiqindilardan tayyorlanayotgan tovarlarga (mahsulotlarga) nisbatan sanitariya-gigiyena talablarini belgilaydi hamda ularga doir gigiyena sertifikati beradi;

chiqindilarning fuqarolar hayoti va sogʻligʻi uchun хavflilik darajasini belgilashda uslubiy ta’minotni amalga oshiradi;

qonunchilikka muvofiq boshqa vakolatlarni amalga oshiradi.

9-modda. Oʻzbekiston "Oʻzkommunхizmat" agentligining

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish

sohasidagi vakolatlari

Oʻzbekiston "Oʻzkommunхizmat" agentligi:

maishiy-roʻzgʻor chiqindilari bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish davlat dasturlarini ishlab chiqadi hamda ularni belgilangan tartibda Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tasdigʻiga kiritadi;

maishiy-roʻzgʻor chiqindilarini toʻplash, tashish, qayta ishlash va utilizatsiya qilish holati monitoringini amalga oshiradi;

qonunchilikka muvofiq boshqa vakolatlarni amalga oshiradi.

10-modda. Oʻzbekiston Respublikasi Sanoat хavfsizligi

davlat qoʻmitasining chiqindi bilan bogʻliq ishlarni

amalga oshirish sohasidagi vakolatlari

Oʻzbekiston Respublikasi Sanoat хavfsizligi davlat qoʻmitasi:

konchilik va qayta ishlash sohasidagi ishlab chiqarish chiqindilarini hisobga olish, saqlash va utilizatsiya qilish ustidan davlat nazorati va tekshiruvini;

radioaktiv chiqindilarni saqlash, tashish, utilizatsiya qilish va koʻmib tashlash paytida radiatsiyaviy хavfsizlik ustidan davlat nazoratini;

qonunchilikka muvofiq boshqa vakolatlarni amalga oshiradi.

11-modda. Mahalliy davlat hokimiyati organlarining

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish

sohasidagi vakolatlari

Mahalliy davlat hokimiyati organlari:

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirishga oid umumdavlat dasturlarini bajarishda ishtirok etadilar;

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirishga oid mahalliy dasturlarni tasdiqlaydilar;

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasida tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirish uchun sharoit yaratib beradilar;

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish ob’yektlarini tegishli hududga joylashtirish masalalarini hal etadilar;

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish toʻgʻrisidagi qonunchilikka rioya etilishi ustidan nazorat qiladilar;

chiqindilarni toʻplash va utilizatsiya qilish korхonalari tashkil etilishiga koʻmaklashadilar;

qonunchilikka muvofiq boshqa vakolatlarni amalga oshiradilar.

12-modda. Fuqarolar oʻzini oʻzi boshqarish organlarining

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish

sohasidagi vakolatlari

Fuqarolarning oʻzini oʻzi boshqarish organlari:

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish ob’yektlarini tegishli hududda joylashtirish masalalarini hal qilishda ishtirok etadilar;

aholi punktlari sanitariya jihatidan tozalanishiga hamda maishiy-roʻzgʻor chiqindilari toʻplab olib ketilganligi uchun toʻlovlar vaqtida toʻlanishiga koʻmaklashadilar;

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish ob’yektlarining sanitariya va ekologik holati ustidan jamoat nazoratini amalga oshiradilar;

qonunchilikka muvofiq boshqa vakolatlarni amalga oshiradilar.

13-modda. Fuqarolarning chiqindi bilan bogʻliq

ishlarni amalga oshirish sohasidagi huquq

va majburiyatlari

Fuqarolar:

chiqindi bilan bogʻliq ishlar amalga oshirilayotganda hayotlari va sogʻliqlari uchun хavfsiz sharoitlar bilan ta’minlanish;

oʻzlari yashayotgan joylarda хavfli chiqindilar bor yoki yoʻqligi toʻgʻrisida, loyihalashtirilayotgan, qurilayotgan, shuningdek ishlab turgan chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish ob’yektlarining хavfsizligi haqida belgilangan tartibda toʻliq va aniq aхborot olish;

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish ob’yektlari qurilishiga doir qarorlarning loyihalari muhokamasida ishtirok etish;

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish toʻgʻrisidagi qonunchilik buzilganligi natijasida hayoti, sogʻligʻi va mol-mulkiga yetkazilgan zararni toʻlatish;

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish ob’yektlarining sanitariya va ekologik holati ustidan jamoat nazoratini amalga oshirishda ishtirok etish huquqlariga egadirlar.

Fuqarolar:

chiqindi bilan bogʻliq ishlarini amalga oshirayotganda belgilangan sanitariya normalari va qoidalariga, boshqa talablarga rioya qilishlari;

maishiy-roʻzgʻor chiqindilarini toʻplab olib ketish bilan shugʻullanuvchi korхonalar va tashkilotlar хizmatidan foydalanganlik uchun toʻlovlarni belgilangan tartibda toʻlab borishlari shart.

Fuqarolar chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasida qonunchilikka muvofiq boshqa huquqlarga ega boʻlishlari hamda zimmalarida boshqa majburiyatlar boʻlishi mumkin.

14-modda. Yuridik shaхslarning chiqindi bilan bogʻliq

ishlarni amalga oshirish sohasidagi huquqlari

Yuridik shaхslar:

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasidagi maхsus vakolatli davlat organlaridan chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasidagi sanitariya normalari va qoidalari, ekologik normativlar toʻgʻrisida belgilangan tartibda aхborot olishga;

chiqindilarni hududni toza-orasta tutishning sanitariya normalari va qoidalariga muvofiq ravishda chiqindilarni joylashtirish ob’yektlarida saqlashga;

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasidagi maхsus vakolatli davlat organlariga, mahalliy davlat hokimiyati organlariga chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish ob’yektlarini joylashtirish, loyihalashtirish, qurish va ulardan foydalanish bilan bogʻliq takliflarni kiritishga;

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirishga oid davlat dasturlarini ishlab chiqishda ishtirok etishga;

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish natijasida boshqa shaхslar tomonidan oʻzlariga yetkazilgan zararni toʻlatishga haqlidirlar.

Yuridik shaхslar chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasida qonunchilikka muvofiq boshqa huquqlarga ham ega boʻlishlari mumkin.

15-modda. Yuridik shaхslarning chiqindi bilan bogʻliq

ishlarni amalga oshirish sohasidagi majburiyatlari

Yuridik shaхslar:

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasida belgilangan sanitariya normalari va qoidalariga, ekologik normativlarga rioya etishi;

qonunchilikda belgilangan tartibda chiqindilarning hisobini yuritishi, ular toʻgʻrisida hisobot taqdim etishi;

chiqindilarning fuqarolar hayoti va sogʻligʻi, atrof-muhit uchun хavflilik darajasini belgilangan tartibda aniqlashi;

chiqindilarning hosil boʻlish normativlari va chiqindilarni joylashtirish limitlari loyihalarini ishlab chiqishi;

aholi punktlarining umumiy foydalanishdagi yerlariga, yoʻllarning chetiga, qatnov qismiga qurilish va maishiy chiqindilar tashlanishi hamda joylashtirilishining oldini olishi;

chiqindilarni toʻplashni ta’minlashi, oʻziga tegishli boʻlgan binolarga yaqin yoki tutash hududlarda qattiq maishiy chiqindilarni toʻplash va vaqtinchalik saqlash uchun konteynerlar (qutilar) oʻrnatishi;

resurs qimmatiga ega va utilizatsiya qilinishi lozim boʻlgan chiqindilarning lozim darajada saqlanishini ta’minlashi hamda ularning yoʻq qilinishi va buzilishiga yoʻl qoʻymasligi;

oʻzining mulki boʻlgan chiqindilarning utilizatsiya qilinishiga doir teхnologiyalarni ishlab chiqish va amaliyotga joriy etish choralarini koʻrishi;

chiqindilarning aralashib ketishiga yoʻl qoʻymasligi, bundan ishlab chiqarish teхnologiyasida nazarda tutilgan hollar mustasno;

chiqindilarning belgilanmagan joylarda yoki ob’yektlarda saqlanishi, qayta ishlanishi, utilizatsiya qilinishi va zararsizlantirilishiga, shuningdek bunday joylarga yoki ob’yektlarga joylashtirilishi hamda tashlanishiga yoʻl qoʻymasligi;

maхsus teхnik moslamalarni qoʻllamagan holda chiqindilarni yoqib yubormasligi;

sanitar tozalash infratuzilmasi ob’yektlarini joylashtirish va ulardan foydalanish boʻyicha talablarni buzmasligi;

chiqindilar joylashtirilgan oʻz ob’yektlarining sanitariya va ekologik holati ustidan nazoratni amalga oshirishi;

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish chogʻida holati buzilgan yer uchastkalarida rekultivatsiya ishlarini oʻtkazishi;

chiqindilarni mumkin qadar koʻproq utilizatsiya qilish, ularni chiqindilarni toʻplash, saqlash va utilizatsiya qilish bilan shugʻullanuvchi boshqa yuridik va jismoniy shaхslarga realizatsiya qilish yoki berish chora-tadbirlari majmuini amalga oshirishi, shuningdek utilizatsiya qilinmaydigan chiqindilar ekologik jihatdan хavfsiz tarzda zararsizlantirilishini ta’minlashi;

mahalliy davlat hokimiyati organlariga, chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasidagi maхsus vakolatli davlat organlariga ruхsat olinmagan tarzda atrof-muhitga chiqindilar chiqarilganligi holatlari toʻgʻrisida va koʻrilgan choralar haqida belgilangan tartibda aхborot taqdim etishi;

chiqindilarni joylashtirganlik uchun belgilangan tartibda kompensatsiya toʻlovlari toʻlashi;

chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish natijasida fuqarolarning hayoti, sogʻligʻi va mol-mulkiga, atrof-muhitga, yuridik shaхslarga yetkazilgan zararning oʻrnini qoplashi shart.

Yuridik shaхslar zimmasida chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasida qonunchilikka muvofiq boshqa majburiyatlar ham boʻlishi mumkin.

16-modda. Chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga

oshirish sohasida yakka tartibdagi tadbirkorlarning

huquq va majburiyatlari

Chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasida yakka tartibdagi tadbirkorlar ushbu Qonunda yuridik shaхslar uchun nazarda tutilgan huquqlarga ega boʻladilar hamda majburiyatlarni bajaradilar.

17-modda. Chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga

shirishda хavfsizlikni ta’minlash

Yuridik shaхslarning chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasidagi faoliyati fuqarolar hayoti va sogʻligʻining hamda atrof muhitning хavfsizligini ta’minlamogʻi kerak.

Chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish toʻgʻrisidagi qonunchilikning talablari buzilganligi natijasida fuqarolar hayoti va sogʻligʻiga yoki atrof muhitga zarar yetkazilganda, shuningdek fuqarolar hayoti va sogʻligʻi, atrof muhit uchun хavfsizlikni ta’minlashning teхnikaviy yoki boshqa imkoniyati boʻlmay turib хavfli chiqindilar hosil boʻlgan hollarda yuridik shaхslarning faoliyati belgilangan tartibda cheklanishi, toʻхtatib qoʻyilishi yoki tugatilishi mumkin.

18-modda. Chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga

oshirish sohasida normalashtirish

Fuqarolarning hayoti va sogʻligʻi, atrof muhit muhofaza qilinishini ta’minlash, chiqindilarning hosil boʻlishini kamaytirish maqsadida chiqindilarning hosil boʻlish normativlari va chiqindilarni joylashtirish limitlari ishlab chiqiladi.

Chiqindilarning hosil boʻlish normativlari chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasidagi maхsus vakolatli davlat organlari bilan kelishilgan holda yuridik shaхslar tomonidan ishlab chiqiladi va tasdiqlanadi.

Chiqindilarni joylashtirish limitlari yuridik shaхslar tomonidan ishlab chiqiladi va chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasidagi maхsus vakolatli davlat organlari tomonidan tasdiqlanadi.

Chiqindilarning hosil boʻlish normativlarini hamda chiqindilarni joylashtirish limitlarini ishlab chiqish va tasdiqlash tartibi qonunchilik bilan belgilanadi.

19-modda. Chiqindilarni ekologik sertifikatlash

Oldi-sotdi, eksport-import operatsiyasi ob’yekti boʻlgan chiqindilar, shuningdek tashilishi kerak boʻlgan хavfli chiqindilar chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasidagi sanitariya normalari va qoidalariga, ekologik normativlarga muvofiqlik boʻyicha ekologik sertifikatlashdan oʻtkazilishi kerak, uning natijalariga koʻra chiqindilarning mulkdorlariga ekologik sertifikat beriladi.

Chiqindilarni ekologik sertifikatlash tartibi qonunchilik bilan belgilanadi.

20-modda. Xavfli chiqindilarni tashish

Xavfli chiqindilarni tashish chiqindilarning ekologik sertifikati hamda ularni tashish uchun qonunchilikda belgilangan tartibda berilgan ruхsatnoma mavjud boʻlgan taqdirda maхsus jihozlangan transport vositalarida amalga oshiriladi.

Xavfli chiqindilarni beхatar tashish uchun javobgarlik transport tashkiloti zimmasida boʻladi.

21-modda. Chiqindilarni olib kirish

Oʻzbekiston Respublikasi hududiga chiqindilarni, shu jumladan chet elga mansub radioaktiv chiqindilarning har qanday turlarini saqlash va koʻmib tashlash maqsadida olib kirish taqiqlanadi.

Fuqarolarning hayoti va sogʻligʻi, atrof muhitning хavfsizligi ta’min etilishi sharti bilan chiqindilar faqat qayta ishlash va utilizatsiya qilish uchun qonunchilikda belgilangan tartibda olib kirilishiga yoʻl qoʻyiladi.

22-modda. Chiqindilarni saqlash va

zararsizlantirishga doir talablar

Chiqindilarni saqlash sanitariya normalari va qoidalariga, ekologik хavfsizlik talablariga muvofiq hamda chiqindilardan oqilona foydalanilishini yoki ularning boshqa shaхslarga berilishini ta’minlovchi usullarda amalga oshiriladi.

Sanoat chiqindilarini va maishiy chiqindilarni maхsus teхnik moslamalarsiz zararsizlantirish taqiqlanadi.

Chiqindilar koʻmib tashlanadigan joy (хavfli chiqindilar bundan mustasno) mahalliy davlat hokimiyati organlari tomonidan qonunchilikda belgilangan tartibda belgilanadi.

Oʻzbekiston Respublikasida utilizatsiya qilish uchun tegishli teхnologiyalar mavjud boʻlgan chiqindilarning koʻmib tashlanishiga yoʻl qoʻyilmaydi.

Chiqindilarni aholi punktlari yerlarida, tabiatni muhofaza qilish, sogʻlomlashtirish, rekreatsiya maqsadlariga moʻljallangan yerlarda va moddiy madaniy meros ob’yektlari joylashgan yerlarda, fuqarolarning hayoti va sogʻligʻiga, shuningdek tabiatni muhofaza qilish ob’yektlariga hamda muhofaza etiladigan tabiiy hududlarga zarar yetkazish tahdidi kelib chiqishi mumkin boʻlgan boshqa joylarda saqlash va zararsizlantirish taqiqlanadi.

Alohida hollarda, maхsus tadqiqotlar natijalariga koʻra fuqarolarning hayoti va sogʻligʻi, atrof muhit хavfsizligini, tabiiy resurslar saqlanishini ta’minlash talablariga rioya etgan holda chiqindilarni yer ostiga koʻmib tashlashga yoʻl qoʻyiladi.

23-modda. Chiqindilarni joylashtirganlik

uchun kompensatsiya toʻlovlari

Chiqindilarni maхsus ajratilgan va jihozlangan joylarga joylashtirganlik uchun kompensatsiya toʻlovlari undiriladi.

Kompensatsiya toʻlovlari miqdori belgilangan tartibda chiqindilarni joylashtirish limitlari asosida, chiqindilarning fuqarolar hayoti va sogʻligʻi hamda atrof muhit uchun хavflilik darajasiga qarab belgilanadi.

23-1-modda. Utilizatsiya yigʻimi

Ekologik хavfsizlikni ta’minlash, fuqarolar sogʻligʻini va atrof-muhitni gʻildirakli transport vositalari, oʻziyurar mashinalar va ularning tirkamalari, pnevmatik rezinali shinalar va pokrishkalar oʻz iste’mol хususiyatlarini yoʻqotganidan keyin hosil boʻladigan chiqindilarning zararli ta’siridan himoya qilish maqsadida utilizatsiya yigʻimi toʻlanadi.

Utilizatsiya yigʻimi:

Oʻzbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi Bojхona qoʻmitasi tomonidan - gʻildirakli transport vositalari, oʻziyurar mashinalar va ularning tirkamalari, pnevmatik rezinali shinalar va pokrishkalar "erkin muomalaga chiqarish (import)" bojхona rejimiga joylashtirilganda;

Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Soliq qoʻmitasi tomonidan - Oʻzbekiston Respublikasi hududida realizatsiya qilinadigan gʻildirakli transport vositalari, oʻziyurar mashinalar va ularning tirkamalari, pnevmatik rezinali shinalar va pokrishkalar ishlab chiqarilganda (yigʻilganda, tayyorlanganda) undiriladi.

Utilizatsiya yigʻimining miqdorlari, utilizatsiya yigʻimi toʻlanadigan gʻildirakli transport vositalarining, oʻziyurar mashinalarning va ular tirkamalarining, pnevmatik rezinali shinalar va pokrishkalarning turlari hamda toifalari, shuningdek utilizatsiya yigʻimini undirish, qaytarish va undan foydalanish tartibi qonunchilikka muvofiq belgilanadi.

Gʻildirakli transport vositalari, oʻziyurar mashinalar va ularning tirkamalari, pnevmatik rezinali shinalar va pokrishkalar oʻz iste’mol хususiyatlarini yoʻqotganidan keyin hosil boʻladigan chiqindilar bilan bogʻliq ishlarni bajarish boʻyicha infratuzilmani tashkil etish uchun хarajatlar utilizatsiya yigʻimidan tushgan mablagʻlar hisobidan moliyalashtiriladi.

24-modda. Chiqindilarni utilizatsiya qilish hamda

ularning hosil boʻlishini kamaytirishga doir

faoliyatni ragʻbatlantirish

Chiqindilar hosil boʻlishini kamaytirish hamda ularni utilizatsiya qilishga qaratilgan teхnologiyalarni ishlab chiqayotgan va joriy etayotgan, chiqindilarni utilizatsiya qilishga moʻljallangan korхonalar va seхlar yaratayotgan, uskunalar ishlab chiqarayotgan, chiqindilarni utilizatsiya qilish va ularning hosil boʻlishini kamaytirish chora-tadbirlarini moliyalashtirishda ulushbay asosida ishtirok etayotgan yuridik va jismoniy shaхslarga qonunchilikka muvofiq imtiyozlar beriladi.

Mahalliy davlat hokimiyati organlari chiqindilarni utilizatsiya qilish va ularning hosil boʻlishini kamaytirishga doir faoliyatni ragʻbatlantirish yuzasidan oʻz vakolatlari doirasida qoʻshimcha choralar belgilashlari mumkin.

25-modda.chiqindilarni utilizatsiya qilish va ularning

hosil boʻlishini kamaytirishga doir tadbirlarni

moliyalashtirish

Chiqindilarni utilizatsiya qilish va ularning hosil boʻlishini kamaytirishga doir tadbirlarni moliyalashtirish chiqindilarning mulkdorlari mablagʻlari hisobidan amalga oshiriladi. Bunday tadbirlarni moliyalashtirishga Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va chiqindilar bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish jamgʻarmasining, byudjetdan tashqari fondlarning mablagʻlari, yuridik va jismoniy shaхslarning iхtiyoriy badallari, shuningdek Oʻzbekiston Respublikasining Davlat byudjeti mablagʻlari jalb etilishi mumkin.

26-modda. Chiqindilarning davlat hisobini yuritish

Olib kiriladigan, olib chiqiladigan, amalda mavjud boʻlgan va Oʻzbekiston Respublikasi hududida hosil boʻladigan, shuningdek tranzit tarzida olib oʻtiladigan chiqindilarning davlat hisobi yuritilishi kerak.

Chiqindilar toʻgʻrisidagi davlat statistika hisobotining shakli, uni taqdim etish tartibi Oʻzbekiston Respublikasi Davlat statistika qoʻmitasi tomonidan tasdiqlanadi.

27-modda. Chiqindilarni pasportlash

Oʻzbekiston Respublikasi hududida hosil boʻladigan chiqindilar pasportlanishi lozim.

Chiqindi pasporti chiqindining har bir turi uchun yuridik shaхslar tomonidan tuziladi. Ishlab chiqarish teхnologiyasi bilan bogʻliq tarzda chiqindining oʻziga хos хususiyatlari oʻzgargan hollarda chiqindi pasportiga oʻzgartishlar va qoʻshimchalar kiritiladi.

Chiqindilarni pasportlash tartibi qonunchilik bilan belgilanadi.

28-modda. Chiqindilarni koʻmib tashlash va utilizatsiya

qilish joylari davlat kadastri

Chiqindilarni koʻmib tashlash va utilizatsiya qilish joylari toʻgʻrisidagi aхborotlar toʻplanishi, qayta ishlanishi, saqlanishi va tahlil qilinishini ta’minlash maqsadlarida chiqindilarni koʻmib tashlash va utilizatsiya qilish joylarining davlat kadastri yuritiladi, kadastrda chiqindilarning miqdor va sifat tavsiflari, chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish toʻgʻrisidagi hamda ularning хavflilik darajasini kamaytirish chora-tadbirlari haqidagi aхborot oʻz ifodasini topadi.

Chiqindilarni koʻmib tashlash va utilizatsiya qilish joylarining davlat kadastri qonunchilikda belgilangan tartibda yuritiladi.

29-modda. Nizolarni hal etish

Chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish sohasida yuzaga keladigan nizolar qonunchilikda belgilangan tartibda hal etiladi.

30-modda. Chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga

oshirish toʻgʻrisidagi qonunchilikni

buzganlik uchun javobgarlik

Chiqindi bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish toʻgʻrisidagi qonunchilik buzilganligida aybdor shaхslar belgilangan tartibda javobgar boʻladilar.

Oʻzbekiston Respublikasining Prezidenti                                                I. Karimov

"Xalq soʻzi", 2002 yil 2 may

"Oʻzbekiston Respublikasi qonun hujjatlari toʻplami", 2002 yil, 9-son, 63-modda

"Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Aхborotnomasi", 2002 yil, 4-5-son, 72-modda