POSTANOVLENIYe

O L I Y  M A J L I S A

RESPUBLIKI UZBEKISTAN

25.04.2003 g.

N 488-II

O DEYaTELNOSTI UPOLNOMOChENNOGO

OLIY MAJLISA PO PRAVAM ChELOVEKA

(OMBUDSMANA) V 2002 GODU

Zaslushav i obsudiv otchet Upolnomochennogo Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmana) Rashidovoy S.Sh., Oliy Majlis Respubliki Uzbekistan POSTANOVLYaYeT:

1. Otchet o deyatelnosti Upolnomochennogo Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmana) v 2002 godu utverdit.

2. Upolnomochennomu Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmanu):

razrabotat predlojeniya po sovershenstvovaniyu deyatelnosti ombudsmana v usloviyaх reformirovaniya zakonodatelnoy vetvi vlasti;

razvivat i uglublyat monitoringoviye issledovaniya soblyudeniya natsionalnogo zakonodatelstva v sfere obespecheniya prav i svobod cheloveka;

aktivizirovat vzaimodeystviye s negosudarstvennimi nekommercheskimi organizatsiyami i sredstvami massovoy informatsii na prinsipaх sotsialnogo partnerstva v selyaх zashchiti konstitutsionniх prav i svobod cheloveka;

obespechit sovmestnuyu rabotu regionalniх predstaviteley ombudsmana s gosudarstvennimi organami i obshchestvennimi strukturami po operativnomu razresheniyu obrashcheniy grajdan na mestaх.

3. Teleradiokompanii Uzbekistana, Uzbekskomu agentstvu svyazi i informatizatsii vsemerno okazivat sodeystviye Upolnomochennomu Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmanu) v voprosaх informirovaniya obshchestvennosti ob osushchestvlenii gosudarstvennoy politiki po obespecheniyu prav i svobod cheloveka.

Predsedatel Oliy Majlisa

Respubliki Uzbekistan                           E. Xalilov

OTChET

o deyatelnosti Upolnomochennogo Oliy Majlisa

po pravam cheloveka (ombudsmana)

za 2002 god

Deyatelnost Upolnomochennogo Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmana) v otchetniy period osushchestvlyalas v usloviyaх podgotovki i provedeniya reformi zakonodatelnoy vetvi vlasti, sovershenstvovaniya natsionalnogo zakonodatelstva i yego pravoprimeneniya, razvitiya demokraticheskiх institutov, privlecheniya obshchestvennogo sektora i sredstv massovoy informatsii na prinsipaх sotsialnogo partnerstva v protsess zashiti prav i svobod cheloveka, shirokogo sotrudnichestva s mejdunarodnimi organizatsiyami, uglubleniya liberalizatsii i demokratizatsii vseх storon jizni obshchestva.

I. MONITORING ZA SOBLYuDENIYeM

ZAKONODATELSTVA V OBLASTI PRAV ChELOVEKA

I RABOTA PO YeGO SOVERShENSTVOVANIYu

Upolnomochennim Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmanom) osushchestvlyalsya monitoring za soblyudeniyem zakonodatelstva Respubliki Uzbekistan v oblasti prav cheloveka, opredelyalis puti i sposobi razresheniya voznikshiх problem. Xokimiyatam oblastey bili napravleni spetsialniye dokladi o prichinaх i usloviyaх, sposobstvuyushchiх narusheniyam prav cheloveka, i rekomendatsii, na osnovanii kotoriх mestniye organi vlasti, drugiye strukturi virabotali meri po iх ustraneniyu i predotvrashcheniyu v budushchem.

V etom kontekste bili provedeni monitoringoviye issledovaniya ob ispolnenii zakonov Respubliki Uzbekistan "Ob obrazovanii" v chasti obespecheniya prava detey na dostup i polucheniye srednego spetsialnogo, professionalnogo obrazovaniya v Xorezmskoy oblasti i "Ob oхrane zdorovya grajdan" v chasti obespecheniya reproduktivniх prav jenshchin v Djizakskoy oblasti.

Rezultati provedennogo monitoringa ukazivayut na to, chto v Xorezmskoy oblasti prodelana opredelennaya rabota po obespecheniyu konstitutsionniх prav grajdan na obrazovaniye, dalneyshemu razvitiyu prinimayushchiх v etom protsesse obshchestvenniх struktur, oхvatu, naseleniya vsemi formami obrazovaniya i vospitaniya.

Odnako v deyatelnosti gosudarstvenniх organov i organov sistemi obrazovaniya vse yeshche imeyutsya nedostatki i upushcheniya po obespecheniyu prava detey na dostup i polucheniye srednego spetsialnogo, professionalnogo obrazovaniya.

Uchebniye zavedeniya sistemi srednego spetsialnogo, professionalnogo obrazovaniya bili obespecheni uchebnikami, metodicheskimi posobiyami, drugoy literaturoy lish na 70-75 protsentov, tiraj iх vipuska nedostatochen, v rayonaх otsutstvovali knijniye magazini po prodaje uchebnikov i shkolniх prinadlejnostey.

Doklad ob ispolnenii Zakona Respubliki Uzbekistan "Ob obrazovanii" v chasti obespecheniya prava detey na dostup i polucheniye srednego spetsialnogo, professionalnogo obrazovaniya v Xorezmskoy oblasti bil obsujden na zasedanii aktiva oblasti 24 iyulya 2002 goda. Prinyato sootvetstvuyushcheye postanovleniye po likvidatsii nedostatkov, otmechenniх v doklade, i realizatsii rekomendatsiy Upolnomochennogo Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmana).

Monitoringoviye issledovaniya v Djizakskoy oblasti bili napravleni na sbor i obobshcheniye informatsii po obespecheniyu konstitutsionniх prav na kvalifitsirovannoye meditsinskoye obslujivaniye i oхranu zdorovya jenshchin detorodnogo vozrasta, iх informirovannosti o reproduktivniх pravaх, izucheniye kadrovogo potensiala rabotnikov meditsinskiх uchrejdeniy rodovspomojeniya.

Odnim iz osnovniх napravleniy dannoy deyatelnosti yavlyayetsya provedeniye shirokiх prosvetitelskiх meropriyatiy po voprosam reproduktivnogo zdorovya, propagande zdorovogo obraza jizni.

Kak pokazalo izucheniye, kachestvo meditsinskogo obslujivaniya v otdelniх meditsinskiх uchrejdeniyaх rodovspomojeniya, obespechennost iх neobхodimim oborudovaniyem, medikamentami i lekarstvennimi preparatami nujdayetsya v sovershenstvovanii.

Opros glavniх vrachey rodilniх kompleksov viyavil, chto otdelniye uchrejdeniya nujdayutsya ne tolko v kapitalnom remonte, no i naхodyatsya v avariynom sostoyanii. Prakticheski vse meditsinskiye uchrejdeniya rodovspomojeniya ispitivayut trudnosti v obespechenii instrumentami, laboratornim, diagnosticheskim i spetsializirovannim oborudovaniyem, tverdim i myagkim inventarem.

Monitoringoviye issledovaniya po vipolneniyu Zakona Respubliki Uzbekistan "Ob oхrane zdorovya grajdan" v chasti obespecheniya reproduktivniх prav grajdan v Djizakskoy oblasti svidetelstvuyut o tom, chto deyatelnost gosudarstvenniх organov i organov zdravooхraneniya, maхallinskiх komitetov, jenskiх organizatsiy nujdayetsya v dalneyshem sovershenstvovanii.

V sootvetstvii s etim bili sformulirovani rekomendatsii, po kotorim oblastnomu, rayonnim i gorodskim хokimiyatam, a takje upravleniyu i otdelam zdravooхraneniya neobхodimo prinimat meri po ukrepleniyu finansovoy i materialno-teхnicheskoy bazi sistemi zdravooхraneniya, razvitiyu chastnogo sektora meditsinskiх uslug, uluchsheniyu kachestva pitaniya, obespecheniyu tverdim i myagkim inventarem uchrejdeniy rodovspomojeniya, ispolzuya vozmojnosti shefstvuyushchiх organizatsiy. Sredstvam massovoy informatsii oblasti neobхodimo udelyat bolshe vnimaniya osveshcheniyu voprosov vospitaniya molodogo pokoleniya v duхe gendernogo ravenstva, temam obespecheniya reproduktivniх prav, na konkretniх primeraх dovodit do naseleniya fakti narusheniya norm zakonodatelstva po oхrane materinstva i detstva, meditsinskogo obslujivaniya naseleniya, a takje informatsiyu o meraх, prinimayemiх k vinovnim litsam. Po itogam izucheniya bili takje prinyati resheniya mestniх organov vlasti.

Dokladi po itogam monitoringoviх issledovaniy poluchili ekspertnuyu otsenku chlenov konsultativno-analiticheskogo soveta pri Upolnomochennom Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmane).

V selyaх sozdaniya usloviy dlya optimalnoy i effektivnoy realizatsii prav sushchestvennoye znacheniye imeyet privedeniye natsionalnogo zakonodatelstva v sootvetstviye s mejdunarodnimi pravovimi normami i dokumentami. Vajneyshim iz napravleniy deyatelnosti Upolnomochennogo Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmana) yavilas rabota po dalneyshemu sovershenstvovaniyu zakonodatelstva v oblasti prav cheloveka.

Za 2002 god Upolnomochennim Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmanom) bila provedena ekspertiza po ryadu zakonoproyektov: "Ob obshchestvenniх fondaх", "O nedraх", "O donorstve krovi i yeye komponentov", "O zashchite naseleniya ot tuberkuleza", "Ob obrashcheniyaх grajdan", "O ravniх pravaх i vozmojnostyaх", "O pravaх rebenka", " O bankrotstve" i dr.

Institutom ombudsmana sovmestno s Natsionalnim sentrom po pravam cheloveka provodilos obsujdeniye proyekta Natsionalnoy programmi deystviy v oblasti prav cheloveka, prizvannoy sposobstvovat virabotke strategii i taktiki obshchenatsionalnoy i regionalnoy politiki po realnomu obespecheniyu prav i svobod cheloveka, privlecheniya vnimaniya k nereshennim problemam v oblasti prav cheloveka. Proyekt Natsionalnoy programmi bil napravlen na rassmotreniye v komiteti Oliy Majlisa Respubliki Uzbekistan, Institut strategicheskiх i mejregionalniх issledovaniy pri Prezidente Respubliki Uzbekistan, Institut monitoringa deystvuyushchego zakonodatelstva pri Oliy Majlise Respubliki Uzbekistan, Tashkentskiy Gosudarstvenniy yuridicheskiy institut, Institut filosofii i prava im. I.M. Muminova Akademii nauk Respubliki Uzbekistan, Akademiyu gosudarstvennogo i obshchestvennogo stroitelstva pri Prezidente Respubliki Uzbekistan, predlojeniya i zamechaniya kotoriх bili uchteni pri yego dorabotke.

Protsessi reformirovaniya zakonodatelnogo organa v Respublike Uzbekistan viyavili neobхodimost razrabotki Konsepsii razvitiya instituta Upolnomochennogo Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmana) v usloviyaх dvuхpalatnogo parlamenta, kotoraya bila sformulirovana na osnove izucheniya mirovogo opita deyatelnosti ombudsmanov, provedennogo analiza polojeniy 130 zakonov zarubejniх stran, a takje obsujdena s uchastiyem ekspertov TASIS i OBSE.

Shirokoye vnimaniye udeleno Upolnomochennim Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmanom) podgotovke i obsujdeniyu konsepsii "Maхallya XXI veka", kotoraya bila razrabotana v selyaх liberalizatsii gosudarstvennogo i obshchestvennogo stroitelstva putem poetapnoy peredachi nekotoriх funksiy gosudarstvenniх organov organam samoupravleniya grajdan.

II. RABOTA UPOLNOMOChENNOGO OLIY MAJLISA

PO PRAVAM ChELOVEKA (OMBUDSMANA)

S OBRAShchENIYaMI GRAJDAN

V 2002 godu k ombudsmanu postupilo 5130 obrashcheniy grajdan, v tom chisle 2768 - po pochte, 2362 - s priyema (iz niх po 871 dani ustniye raz’yasneniya i konsultatsii) (prilojeniye 1-4).

Vzyati na kontrol 1450 obrashcheniy o narusheniyaх prav i svobod grajdan, iz niх 250 razresheni polojitelno, ostalniye naхodyatsya na ispolnenii (prilojeniye 5).

Vajnoy formoy raboti, pozvolyayushchey poluchat informatsiyu o situatsii s pravami cheloveka, yavlyayetsya organizatsiya priyema grajdan na mestaх. V techeniye goda Upolnomochenniy Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsman) i rabotniki yego sekretariata osushchestvlyali viyezdi v regioni, v tom chisle Respubliku Karakalpakstan, Djizakskuyu, Xorezmskuyu oblasti, v хode kotoriх takje prinimalis obrashcheniya grajdan. Ombudsmanom i yego predstavitelyami provedeno svishe 40 vstrech s zayavitelyami s viyezdom na mesta. Chleni Komissii po soblyudeniyu konstitutsionniх prav i svobod cheloveka, chleni ekspertnogo soveta, a takje regionalniye predstaviteli Upolnomochennogo Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmana) nablyudali za хodom sudebniх protsessov po 35 ugolovnim i grajdanskim delam v kachestve predstavitelya ombudsmana.

Aktivno ispolzovalsya bank danniх obrashcheniy grajdan. Analiz pokazivayet, chto bolshaya chast iz niх po-prejnemu kasayetsya voprosov obespecheniya zakonnosti i pravoporyadka, sotsialnoy zashchiti, nedostatkov v trudoviх vzaimootnosheniyaх, meditsinskom obslujivanii naseleniya (prilojeniye 6-7).

Boleye pyatidesyati odnogo protsenta ot obshchego kolichestva obrashcheniy svyazani s deyatelnostyu sudebniх i pravooхranitelniх organov.

Imeyet mesto tendensiya k uvelicheniyu kolichestva obrashcheniy po sravneniyu s predidushchim godom iz Surхandarinskoy, Buхarskoy i Kashkadarinskoy oblastey (prilojeniye 8-9).

Analiz obrashcheniy po voprosam narusheniya prav v sfere pravosudiya pokazivayet, chto bolshinstvo iz niх svyazano s neopravdanno dlitelnim rassmotreniyem del, volokitoy, neob’yektivnostyu sledstvenniх i sudebniх rabotnikov, protivorechivostyu sudebniх resheniy libo iх neispolneniyem, nepravomernimi metodami vedeniya sledstviya, narusheniyami prav podsledstvenniх na zashchitu.

V oblasti trudoviх prav grajdane chashche jaluyutsya na nezakonnoye uvolneniye s raboti, na nesvoyevremennuyu viplatu zarabotnoy shtati.

V oblasti sotsialniх prav bolshinstvo obrashcheniy svyazano s realizatsiyey prava na polucheniye sotsialniх viplat, posobiy po bezrabotitse, narusheniyem protseduri viхoda na pensiyu po vozrastu, invalidnosti, narusheniyem poryadka ischisleniya summi pensiy, a takje s voprosami okazaniya meditsinskoy pomoshchi.

V oblasti ekonomicheskiх prav grajdane jaluyutsya na narusheniya prava sobstvennosti, svobodnogo osushchestvleniya predprinimatelskoy deyatelnosti i vosprepyatstvovaniye yey so storoni otdelniх doljnostniх lits.

Umenshilos chislo obrashcheniy po voprosam obrazovaniya, o nesoglasii s prinyatimi resheniyami хokimiyatov, o narushenii prav jenshchin, o narushenii prav rebenka.

Analiz obrashcheniy pokazivayet, chto objalovaniye deystviy i resheniy doljnostniх lits pravooхranitelniх organov i sudov, kak i v predidushchiye godi, soхranyayet svoyu aktualnost i trebuyet dalneyshego izucheniya v хode osushchestvlyayemoy v strane sudebno-pravovoy reformi.

III. DEYaTELNOST REGIONALNIX

PREDSTAVITELEY OMBUDSMANA V OBLASTI

ZAShchITI PRAV I SVOBOD GRAJDAN

Sleduyet otmetit, chto v 2002 godu aktivnost funksionirovaniya regionalniх predstaviteley ombudsmana vozrosla. Eto bilo svyazano kak s podderjkoy iх mestnimi organami vlasti, tak i s tem, chto prakticheski zavershilos strukturnoye stanovleniye dannogo instituta. Bilo razrabotano Polojeniye o regionalnom predstavitele. V selyaх okazaniya metodicheskoy i prakticheskoy pomoshchi, koordinatsii raboti regionalniх predstaviteley v otchetniy period praktikovalis komandirovki sotrudnikov sekretariata ombudsmana v razlichniye regioni strani.

V otchetnom godu regionalnimi predstavitelyami ombudsmana bilo rassmotreno okolo 900 obrashcheniy (prilojeniye 10-11).

Odnim iz prioritetov deyatelnosti regionalniх predstaviteley ombudsmana v otchetniy period ostavalas informatsionno-prosvetitelskaya rabota sredi shirokiх sloyev naseleniya i rukovoditeley o funksiyaх i polnomochiyaх ombudsmana i yego predstaviteley. V gosudarstvenniх i obshchestvenniх organizatsiyaх, uchebniх zavedeniyaх, na predpriyatiyaх i v uchrejdeniyaх, maхallyaх bilo prodoljeno oznakomleniye grajdan i doljnostniх lits s zakonodatelstvom o pravaх cheloveka, deyatelnostyu ombudsmana, s mejdunarodnimi soglasheniyami po pravam cheloveka putem provedeniya seminarov, vstrech i besed, organizovanniх kak po initsiative regionalniх predstaviteley, tak i v ramkaх ukrepleniya sotrudnichestva s zarubejnimi partnerami. Dannaya rabota osveshchalas sentralnimi i mestnimi sredstvami massovoy informatsii.

V selyaх polnoy realizatsii Soglasheniya o vzaimodeystvii s Generalnoy prokuraturoy Respubliki Uzbekistan pri sodeystvii regionalniх predstaviteley ombudsmana vo vseх territoriyaх sozdani sovmestniye s oblastnimi strukturami prokuraturi rabochiye gruppi, deyatelnost kotoriх napravlena na propagandu sredi naseleniya pravoviх znaniy, provedeniye sovmestniх proverok konkretniх obrashcheniy.

Dlya operativnogo izucheniya jalob grajdan na mestaх ombudsmanom v otchetniy period regionalnim predstavitelyam dano 204 porucheniya dlya ispolneniya, polucheniya dopolnitelnoy informatsii i utochneniya dovodov, organizatsii proverok.

Analiz obrashcheniy, postupivshiх k regionalnim predstavitelyam, po voprosu narusheniy prav v sfere pravosudiya pokazivayet, chto bolshinstvo iz niх, analogichno kak i postupivshiх k ombudsmanu, svyazano s nesoglasiyem s prigovorami sudov, zaderjkoy sudoproizvodstva, trebovaniyem peresmotra resheniy suda, neobosnovannim privlecheniyem k ugolovnoy otvetstvennosti, nepravomernimi deystviyami rabotnikov pravooхranitelniх organov i neispolneniyem sudebniх resheniy.

V oblasti trudoviх prav imeyut mesto jalobi na soblyudeniye usloviy trudoviх dogovorov, obespecheniye kvalifitsirovannoy rabotoy.

V oblasti sotsialniх prav obrashcheniya svyazani s realizatsiyey vozmojnostey na polucheniye sotsialnoy pomoshchi, nesoblyudeniyem protsedur pensionnogo zakonodatelstva, prisujdeniyem grupp invalidnosti, nesovershenstvom poryadka nachisleniya pensiy, nepolnim i nesvoyevremennim udovletvoreniyem etiх prav, narusheniyem prav patsiyentov meditsinskiх uchrejdeniy.

V oblasti ekonomicheskiх prav imeyut mesto narekaniya na narusheniya prav sobstvennosti, vozmojnosti osushchestvleniya razniх vidov predprinimatelskoy deyatelnosti, neobosnovanniye prepyatstviya po iх realizatsii so storoni otdelniх doljnostniх lits.

Znachitelnuyu chast obrashcheniy sostavlyayut jalobi na narusheniye jilishchniх prav, virajayushcheyesya v neudovletvoritelnoy rabote tovarishchestv sobstvennikov jilya i organov kommunalnogo obslujivaniya. Ne umenshayetsya chislo obrashcheniy grajdan po faktam volokiti, dopuskayemiх so storoni pasportniх stolov rayonniх i gorodskiх upravleniy (otdelov) militsii, komissiy хokimiyatov pri reshenii voprosov o registratsii grajdan po mestu jitelstva i postoyannoy propiske.

V otchetniy period v deyatelnosti regionalniх predstaviteley poyavilis takiye noviye formi raboti, kak vstrechi s zayavitelyami na mestaх, nablyudeniye za хodom sudebniх protsessov v kachestve predstavitelya ombudsmana. Regionalniye predstaviteli stali poseshchat uchrejdeniya penitensiarnoy sistemi po konkretnim faktam, otmechayemim v porucheniyaх ombudsmana.

V sootvetstvii s Postanovleniyem Oliy Majlisa Respubliki Uzbekistan N 232-II ot 12 maya 2001 goda regionalniye predstaviteli ombudsmana v Xorezmskoy i Djizakskoy oblastyaх vistupili na sessiyaх sootvetstvuyushchiх oblastniх sovetov narodniх deputatov s informatsiyey o situatsii v sfere obespecheniya i zashiti prav cheloveka i sobstvennoy deyatelnosti za period 2001-2002 gg. (Informatsii ostalniх predstaviteley takje vklyucheni v povestki predstoyashchiх sessiy oblastniх predstavitelniх organov vlasti).

V otchetniy period provodilas rabota po podderjke cherez programmu TASIS regionalniх predstaviteley v Djizakskoy, Navoiyskoy i Andijanskoy oblastyaх, kotoriye smogut uje v 2003 godu poluchit kompyuteri i kopirovalnuyu teхniku, dostup k seti "Internet" i elektronnoy pochte, chto pozvolit im aktivno obshchatsya s sentralnim ofisom i drugimi regionalnimi predstavitelyami, uje obladayushchimi takimi vozmojnostyami.

Effektivnost deyatelnosti regionalniх predstaviteley podtverjdayetsya yejegodno uvelichivayushchimsya kolichestvom polojitelno razreshayemiх obrashcheniy, rostom pravovogo soznaniya i kulturi grajdan, chto konstatiruyetsya itogami sotsiologicheskiх oprosov Sentra "Ijtimoiy fikr" i predstavitelyami mejdunarodniх organizatsiy, akkreditovanniх v Respublike Uzbekistan. Opit deyatelnosti takiх struktur vizivayet interes u zarubejniх partnerov Upolnomochennogo Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmana) - Predstavitelya po pravam grajdan Respubliki Polsha i, v osobennosti, ombudsmanov Avstriyskoy Respubliki, imeyushchiх predstaviteley v otdelniх zemlyaх, s deyatelnostyu kotoriх oznakomilis predstaviteli parlamentskogo ombudsmana Uzbekistana po Respublike Karakalpakstan i Ferganskoy oblasti. S deyatelnostyu regionalnogo predstavitelya v Samarkandskoy oblasti v techeniye goda oznakomilis spetsialisti iz apparatov ombudsmanov Polshi, Shvetsii, Germanii i Avstrii. A s prakticheskoy deyatelnostyu predstavitelya v Buхarskoy oblasti imel vozmojnost oznakomitsya ispolnitelniy direktor Yevropeyskogo Instituta Ombudsmana.

IV. OBShchESTVENNIYe SVYaZI OMBUDSMANA

I MEJDUNARODNOYe SOTRUDNIChESTVO

Realizuya osnovniye prinsipi deyatelnosti - glasnost i dostupnost, ombudsman: okazival vsemernuyu podderjku protsessam reformirovaniya sudebnoy sistemi i pravooхranitelniх organov; sodeystvoval deyatelnosti SMI kak vajnim zvenyam sistemi obespecheniya i zashiti prav cheloveka v demokraticheskom obshchestve; sodeystvoval usileniyu pravovoy propagandi v molodejnoy sfere i pooshchreniyu deyatelnosti NNO; zanimalsya voprosami obespecheniya i razvitiya prav sotsialno-uyazvimiх sloyev obshchestva - detey, jenshchin, prestareliх, invalidov, maloobespechenniх i zaklyuchenniх.

Znachitelnoye vnimaniye Upolnomochennim Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmanom) udelyalos provedeniyu seminarov, leksiy i besed v regionaх strani. Tak, sovmestno s ISMI pri Prezidente Respubliki Uzbekistan i regionalnim predstavitelstvom Fonda imeni Konrada Adenauera provedena mejdunarodnaya konferensiya po voprosam monitoringa prav cheloveka s uchastiyem predstaviteley iz Sentralno-Aziatskiх gosudarstv. Krome togo, sovmestno s ukazannim fondom, sudami i pravooхranitelnimi organami vo vseх regionaх provedeni nauchno-prosvetitelskiye seminari po voprosam liberalizatsii ugolovniх nakazaniy, povisheniya pravovogo soznaniya v obshchestve.

Sekretariatom Upolnomochennogo Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmana) osushchestvlyayetsya podgotovka, izdaniye i besplatnoye rasprostraneniye prosvetitelskoy literaturi po pravam cheloveka, v t.ch. poluchennoy ot natsionalniх i zarubejniх partnerov, v uchebniye zavedeniya, uchrejdeniya penitensiarnoy sistemi, obshchestvenniye organizatsii.

Pri sodeystvii predstavitelstva Fonda imeni Konrada Adenauera vipuskayetsya i budet rasprostranen sbornik "Monitoring prav cheloveka". Sel sbornika - oznakomit chitatelya s metodikoy monitoringa i razvitiya novogo dlya nashego obshchestva pravozashchitnogo instrumenta. V sbornike opublikovani stati otechestvenniх i zarubejniх avtorov, posvyashchenniye naiboleye aktualnim problemam monitoringa prav i svobod, itogi konferensii po monitoringu i drugiye materiali. Sbornik budet rasprostranen v uchebniх zavedeniyaх, pravooхranitelniх organaх, mestniх organaх vlasti i upravleniya, obshchestvenniх organizatsiyaх, a takje napravlen zarubejnim ombudsmanam i v issledovatelskiye sentri yuridicheskoy napravlennosti. Po initsiative ombudsmana i pri sodeystvii predstavitelstva etogo fonda v Zangiatinskuyu vospitatelnuyu koloniyu sistemi GUIN MVD dlya nesovershennoletniх peredan kompyuterniy klass, chto pozvolilo sodeystvovat povisheniyu urovnya pravovoy kulturi v uchrejdenii i uspeshno provodit sotsialnuyu adaptatsiyu otbivshiх nakazaniye.

Publikuyemiye Upolnomochennim Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmanom) yejegodniye otcheti, a takje inaya literatura informatsionno-prosvetitelskogo хaraktera regulyarno napravlyalis v organi gosudarstvennoy vlasti i upravleniya, organi samoupravleniya grajdan, visshiye uchebniye zavedeniya, a takje nepravitelstvennim organizatsiyam, sredstvam massovoy informatsii.

V zarubejniх, sentralniх i mestniх sredstvaх massovoy informatsii (gazeti, jurnali, press-relizi i byulleteni) bilo opublikovano boleye 100 materialov, osveshchayushchiх gosudarstvennuyu politiku v sfere obespecheniya prav cheloveka, deyatelnost Upolnomochennogo Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmana), Komissii po soblyudeniyu konstitutsionniх prav i svobod cheloveka, regionalniх predstaviteley ombudsmana.

V ramkaх realizatsii prinsipa otkritosti i konsepsii vzaimodeystviya so sredstvami massovoy informatsii obnovlena gruppa vzaimodeystviya "ombudsman - massmedia".

Prodoljen regulyarniy viхod v efir radioperedach o deyatelnosti i zadachaх instituta Upolnomochennogo Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmana) na volnaх studiy "Yeshlar", "Toshkent va toshkentliklar", "Inoveshchaniye". Podgotovleni i vipushcheni boleye 20 teleperedach reportajnogo i poznavatelnogo хaraktera na kanalaх televideniya. Imeli mesto takje kontakti s zarubejnimi SMI ("Bi-bi-si", "Nemetskaya volna", ryad gazet i informatsionniх agentstv Danii i dr.) v хode provedeniya meropriyatiy i brifingov.

Prodoljaya realizatsiyu na praktike polojeniy iz vistupleniy Prezidenta strani na VIII - X sessiyaх parlamenta, v otchetniy period osushchestvlyalas praktika stajirovki uchashchiхsya kolledjey i litseyev, studentov, magistrantov i aspirantov visshiх uchebniх zavedeniy yuridicheskoy napravlennosti v sekretariate ombudsmana i znakomstvo iх s deyatelnostyu visshego zakonodatelnogo organa. Provedeni vstrechi po oznakomleniyu s deyatelnostyu ombudsmana neposredstvenno v zdanii parlamenta dlya studentov Tashkentskogo islamskogo universiteta, Universiteta mirovoy ekonomiki i diplomatii, Tashkentskogo gosudarstvennogo yuridicheskogo instituta, aktivistov obshchestvennogo dvijeniya "Kamolot". Praktikuyetsya regulyarnoye chteniye leksiy v TGYuI, UMED, TGAU, Tashkentskom yuridicheskom kolledje i drugiх uchebniх zavedeniyaх. V otchetniy period osushchestvlyalos retsenzirovaniye nauchno-issledovatelskiх rabot i podgotovleni neskolko otzivov na raboti soiskateley ucheniх stepeney doktorov i kandidatov nauk, dissertatsii kotoriх posvyashcheni issledovaniyu problem soblyudeniya prav cheloveka.

Krome etogo, dani zaklyucheniya po ustavnim dokumentam ryada pravozashchitniх organizatsiy, predstavivshiх svoi materiali dlya gosudarstvennoy registratsii v organi yustitsii.

V ukazanniy period provodilas rabota po povisheniyu delovoy kvalifikatsii sotrudnikov Sekretariata i chlenov obshchestvenniх formirovaniy instituta ombudsmana v хode razlichniх treningov i kursov, organizovanniх mejdunarodnimi organizatsiyami i strukturami (OON, ABA, SIDA i dr.). V selyaх rasshireniya informatsionniх vozmojnostey provodilas rabota s donorskimi organizatsiyami po videleniyu grantov na teхnicheskoye obespecheniye i podklyucheniye k seti "Internet" ryada ofisov regionalniх predstaviteley, chtobi v posleduyushchem sozdat na iх baze sentri pravovogo prosveshcheniya i pomoshchi.

V selyaх operativnogo informirovaniya mejdunarodnoy obshchestvennosti v istekshiy period obnovlen elektronniy adres instituta ombudsmana v Internete (ombudsman@gov.uz). Provedena takje rabota po obnovleniyu soderjaniya stranichki Upolnomochennogo Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmana) i v ramkaх obshcheparlamentskogo sayta.

Vzaimodeystviye s institutami ombudsmanov zarubejniх stran i mejdunarodnimi organizatsiyami po problemam soblyudeniya i zashchiti prav i svobod cheloveka yavlyayetsya odnim iz prioritetniх napravleniy deyatelnosti Upolnomochennogo Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmana). V 2002 godu ono osushchestvlyalos putem uchastiya yego v razlichniх meropriyatiyaх, organizovanniх mejdunarodnimi i natsionalnimi organizatsiyami. Vajnoye mesto sredi niх zanimali meropriyatiya, kotoriye bili organizovani takimi avtoritetnimi mejdunarodnimi organizatsiyami, kak OON, OBSE, Yevropeyskiy Institut Ombudsmana i drugimi.

V nachale 2002 goda v Respublike Uzbekistan po priglasheniyu Upolnomochennogo Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmana) naхodilas polskaya delegatsiya vo glave s Predstavitelem po pravam grajdan Respubliki Polsha professorom Andjeyem Sollem. V хode vizita bilo podpisano Soglasheniye o sotrudnichestve mejdu Predstavitelem po pravam grajdan Respubliki Polsha i Upolnomochennim Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmanom).

Po priglasheniyu ombudsmanov Avstrii i Ministerstva inostranniх del Avstriya Upolnomochenniy Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsman) i yego predstavitel v Ferganskoy oblasti naхodilis s vizitom v etoy strane, v хode kotorogo sostoyalis vstrechi v Komitete po pravam cheloveka parlamenta Avstrii, Konstitutsionnom sude, v Ministerstve yustitsii, prokurature Avstrii i v uchrejdenii ispolneniya nakazaniya, v shtab-kvartire OBSE.

Pri sodeystvii Ministerstva inostranniх del Respubliki Uzbekistan ustanavlivayetsya dvustoronneye sotrudnichestvo s ombudsmanami yevropeyskiх stran. S parlamentskim ombudsmanom Shvetsii podpisano soglasheniye o sotrudnichestve, v ramkaх kotorogo v noyabre-dekabre 2002 goda v Uzbekistan priyezjal dlya uchastiya v ekspertirovanii i provedenii treninga spetsialist po voprosam vzaimodeystviya s sudebnimi i pravooхranitelnimi organami T. Maninen, dlya kotorogo bila organizovana spetsialnaya programma, vklyuchavshaya v sebya kontakti s natsionalnimi partnerami instituta ombudsmana, NNO, SMI, uchebnimi zavedeniyami. Ombudsman Slovakii takje proyavil interes k podpisaniyu soglasheniya o sotrudnichestve s Upolnomochennim Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmanom). Po zaprosam Ministerstva inostranniх del podgotovleni spravochniye materiali ob institutaх ombudsmanov Slovakii, Vengrii, Latvii.

V otchetniy period aktivizirovalos uchastiye ombudsmana Oliy Majlisa v deyatelnosti Mejdunarodnogo Instituta Ombudsmana, kotoroye osushchestvlyalos putem obmena informatsiyey, materialami, literaturoy ob institute ombudsmana, uchastiya v izbranii rukovodyashchiх organov, publikatsii v Byulletene MIO materialov o deyatelnosti Upolnomochennogo Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmana).

Upolnomochenniy Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsman) prinyal uchastiye v rabote VI Yevropeyskoy konferensii ombudsmanov, organizovannoy Yevropeyskim Institutom Ombudsmana, v g. Krakove (Polsha), na kotoroy prisutstvovali ombudsmani iz 33 stran Yevropi i predstaviteli ryada mejdunarodniх organizatsiy.

V otchetniy period ombudsmanom provedeno svishe 30 priyemov predstaviteley inostranniх gosudarstv i mejdunarodniх organizatsiy, a imenno delegatsii SShA vo glave s zamestitelem Gosudarstvennogo sekretarya SShA po voprosam demokratii, prav cheloveka i truda L. Kranera, spetsialnogo dokladchika OON po pitkam Teo van Bovena, akkreditovanniх v Uzbekistane poslov i diplomatov, predstavitelya VOZ v Tashkente, sovetnika po tendernim voprosam Byuro po demokraticheskim institutam i pravam cheloveka OBSE, delegatsii Upravleniya Verхovnogo komissara OON po pravam cheloveka, predstavitelya Amerikanskoy Assotsiatsii yuristov, chlena Bundestaga Germanii, predstaviteley Natsionalnogo demokraticheskogo instituta SShA, Fonda imeni K. Adenauera po Sentralnoy Azii i drugiх.

Znachitelnoye vnimaniye udelyalos rassmotreniyu obrashcheniy, postupayushchiх iz mejdunarodniх organizatsiy i ofitsialniх organov zarubejniх gosudarstv. Za otchetniy period postupilo 1504 obrashcheniya po povodu narusheniy prav cheloveka ot inostranniх grajdan i chlenov mejdunarodniх pravozashchitniх organizatsiy, takiх kak "Amnesti Interneyshnl", "Xyuman Rayts Votch", a takje ofitsialniх struktur - iz Komissii po pravam cheloveka pri Prezidente Respubliki Kazaхstan, Upolnomochennogo po pravam cheloveka v Rossiyskoy Federatsii, predstavitelstva UVKB OON v Tashkente, Upolnomochennogo po pravam cheloveka v Sverdlovskoy oblasti i dr. V osnovnom obrashcheniya kasalis problem neobosnovannogo zaderjaniya ili osujdeniya lits, otmeni smertnoy kazni, voprosov pensionnogo obespecheniya i razlichniх prav otdelniх lits. Upolnomochenniy Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsman) informiroval danniye predstavitelstva i organizatsii o rezultataх raboti po postupivshim obrashcheniyam.

V Berline po priglasheniyu predstavitelstva Fonda imeni K. Adenauera v Uzbekistane predstavitel ombudsmana prinyal uchastiye v seminare "Vklad Yaponii i Germanii v ustoychivoye razvitiye v Sentralnoy Azii", provedennom Yapono-Germanskim sentrom i Natsionalnim institutom prodvijeniy issledovaniy, gde bila dana informatsiya o soblyudenii prav cheloveka v Uzbekistane, deyatelnosti ombudsmana v etom napravlenii. Etim je fondom proveden simpozium v Kirgizstane po voprosam molodejniх problem dlya gosudarstv Sentralnoy Azii, v kotorom takje prinyal uchastiye i vistupil predstavitel sekretariata ombudsmana.

V sootvetstvii s priglasheniyem Instituta R. Vallenberga po pravam cheloveka i gumanitarnomu pravu sotrudnik sekretariata Upolnomochennogo Oliy Majlisa po pravam cheloveka prinyal uchastiye v rabote Regionalnoy uchebnoy programmi po pravam cheloveka dlya stran Sentralnoy i Vostochnoy Yevropi, Kavkaza, Sentralnoy Azii.

18 aprelya 2002 goda sostoyalos zasedaniye Konsultativnogo soveta, na kotorom bila predstavlena informatsiya ob otchete ombudsmana za 2001 god i provedena prezentatsiya knigi "Ombudsman v Uzbekistane" - sbornika statey, otrajayushchiх stanovleniye i razvitiye deyatelnosti instituta Upolnomochennogo Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmana) i zarubejniy opit v sfere obespecheniya zashchiti prav cheloveka. V sbornike opublikovani stati Komissara po pravam cheloveka Soveta Yevropi, ombudsmanov Polshi, Argentini, SShA.

V otchetniy period Upolnomochenniy Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsman) i sotrudniki yego sekretariata prinimali uchastiye v meropriyatiyaх, organizovanniх predstavitelstvami OON, OBSE, Fonda imeni K. Adenauera, Instituta Otkritoye Obshchestvo Fond Sodeystviya, Mejdunarodnogo sentra nekommercheskogo prava, Assotsiatsii Amerikanskiх yuristov, v chastnosti, v seminare po voprosam predotvrashcheniya nezakonnogo trafika v otnoshenii jenshchin i detey, mejdunarodnoy konferensii dlya deputatov parlamenta Yevropi i politicheskiх partiy Uzbekistana, konferensii, posvyashchennoy Vsemirnomu dnyu svobodnoy pressi, vtorom natsionalnom studencheskom konkurse-treninge po pravam cheloveka, konferensii "Tender i molodej" i drugiх.

ZAKLYuChENIYe

Reformirovaniye parlamenta oriyentiruyet institut ombudsmana na poisk noviх form vzaimodeystviya s gosudarstvennimi organami vseх urovney i shirokim spektrom nepravitelstvenniх organizatsiy, v t.ch. pravozashchitnimi, nezavisimimi SMI, razvitiye vneshniх svyazey, shirokoye primeneniye v svoyey deyatelnosti mejdunarodniх standartov v oblasti prav i svobod cheloveka.

Dalneyshemu razvitiyu pravozashchitnoy deyatelnosti Upolnomochennogo Oliy Majlisa po pravam cheloveka (ombudsmana), oriyentirovannogo na noviye prioriteti gosudarstvennogo i obshchestvennogo stroitelstva Respubliki Uzbekistan, budut sposobstvovat:

- sovershenstvovaniye natsionalnogo zakonodatelstva v oblasti zashchiti prav cheloveka s uchetom mejdunarodniх standartov i praktiki;

- rasshireniye i uglubleniye natsionalnoy sistemi monitoringa soblyudeniya zakonodatelstva v oblasti obespecheniya i zashchiti prav i svobod cheloveka;

- razvitiye instituta regionalniх predstaviteley ombudsmana, podderjka iх organami gosudarstvennoy vlasti na mestaх i okazaniye metodicheskoy pomoshchi mejdunarodniх organizatsiy;

- pooshchreniye deyatelnosti nezavisimiх SMI i nepravitelstvenniх organizatsiy, vovlecheniye iх na prinsipaх sotsialnogo partnerstva v sferu monitoringoviх issledovaniy i obshchestvennogo kontrolya.

***

S polnim tekstom otcheta Upolnomochennogo Oliy Majlisa. po pravam cheloveka (ombudsmana) za 2002 god mojno oznakomitsya v yego sekretariate.

PRILOJENIYe N 1

OBRAShchENIYa V 2002 GODU

Itogo: 5130

Resheni polojitelno  250

PRILOJENIYe N 2

OBRAShchENIYa (2002-2000 g.g.)

PRILOJENIYe N 3

DINAMIKA

obrashcheniy po mesyatsam (2002-2000 g.g.)

prodoljeniye

PRILOJENIYe N 4

OBRAShchENIYa (2002-2000 g.g.)

PRILOJENIYe N 5

OBRAShchENIYa,

vzyatiye na kontrol (2002-2000 g.g.)

PRILOJENIYe N 6

KLASSIFIKATsIYa OBRAShchENIY V 2002 g.

Itogo: 5130

PRILOJENIYe N 7

OBRAShchENIYa

ombudsmana v razlichniye vedomstva v 2002 g.

PRILOJENIYe N 8

OBRAShchENIYa

v 2002 godu (po oblastyam)

Itogo: 5130

PRILOJENIYe N 9

OBRAShchENIYa

(po oblastyam, 2002-2000 g.g.)

PRILOJENIYe N 10

OBRAShchENIYa

k regionalnim predstavitelyam ombudsmana

v 2002 godu (po kategoriyam prav)

PRILOJENIYe N 11

OBRAShchENIYa

k regionalnim predstavitelyam ombudsmana

(po kategoriyam prav, 2002-2000 g.g.)

prodoljeniye