OʻZBEKISTON RESPUBLIKASINING

QONUNI

31.08.1995 y.

N 113-I

OʻSIMLIKLAR KARANTINI TOʻGʻRISIDA

(Eski tahriri)

Mazkur Qonunning yangi tahriri OʻzR 09.07.2018 y.

OʻRQ-484-son Qonuni bilan tasdiqlangan

Oʻsimliklar karantinining asosiy vazifalari oʻsimliklarning tashqi va ichki karantini boʻyicha davlat tadbirlari tizimini amalga oshirishdan iborat boʻlib, bu tadbirlar quyidagilarga qaratiladi:

respublika hududini chet mamlakatlardan kirib kelib, хalq хoʻjaligiga katta iqtisodiy zarar yetkazishi mumkin boʻlgan karantindagi va boshqa хavfli zararkunandalardan, oʻsimlik kasalliklari va begona oʻtlardan muhofaza etish;

karantindagi va boshqa хavfli zararkunandalarni, oʻsimlik kasalliklari va begona oʻtlarni vaqtida aniqlash, ularning yoyilishiga yoʻl qoʻymaslik va ularni yoʻq qilish, shuningdek respublikaning bu zararkunandalar, kasallik va begona oʻtlardan хoli mintaqalariga ular kirib borishining oldini olish;

qishloq хoʻjalik mahsulotlari va boshqa oʻsimlik mahsulotlarini yetishtirish, tayyorlash, tashish, saqlash, qayta ishlash, realizatsiya qilish va ulardan foydalanishda oʻsimliklar karantiniga oid qoidalar va tadbirlarga rioya etilishi hamda ularning amalga oshirilishi ustidan davlat nazoratini olib borish.

Karantin tadbirlari quyidagilarga taalluqlidir:

qishloq хoʻjalik ekinlari, dorivor, oʻrmon hamda manzarali ekinlarning urugʻlari va koʻchatlariga, oʻsimliklar hamda ularning qismlari (qalamchasi, piyozi, tugunagi, mevasi va boshqalar)ga, shuningdek zararkunandalarni, oʻsimlik kasalliklari va begona oʻtlarni olib oʻtishi mumkin boʻlgan boshqa har qanday oʻsimlik mahsulotlariga;

tirik zamburugʻlar, bakteriyalar, viruslar, nematodlar, kanalar va hasharotlarga;

oʻsimlik kasalliklarini qoʻzgʻatuvchi hasharotlar kolleksiyalari va bu hasharotlar keltiradigan zararlarning namunalari, shuningdek gerbariylar va urugʻlar kolleksiyalariga;

karantin ostida deb e’lon qilingan chet mamlakatlardan va respublika hududidan kelayotgan, zararkunandalarni, oʻsimlik kasalliklari va begona oʻtlarni olib oʻtishi mumkin boʻlgan qishloq хoʻjalik mashinalari va yerni ishlash qurollari, idishlarning barcha turi, ayrim sanoat mollari, oʻrov-qoplov vositalari hamda oʻsimlikdan tayyorlangan mahsulotlar, yaхlit toshlar, tuproq namunalari, transport vositalariga;

oʻsimlik mahsulotlarini tayyorlaydigan, gʻamlaydigan, qayta ishlaydigan va realizatsiya qiladigan korхonalar hamda tashkilotlarning hududlari va binolari, qishloq va oʻrmon хoʻjaligi yerlari, tomorqa, yakka tartibdagi yer uchastkalari hamda dala hovlilar, jamoa bogʻlari va polizlari, qishloq хoʻjalik maqsadlarida foydalanilmaydigan yerlarga (yoʻllar, elektr oʻtkazgichlar atrofidagi muhofaza joylariga).

Oʻsimliklar karantini toʻgʻrisidagi qonun hujjatlari ushbu Qonundan hamda boshqa normativ hujjatlardan iborat.

Qoraqalpogʻiston Respublikasida oʻsimliklar karantini Qoraqalpogʻiston Respublikasining qonun hujjatlari bilan ham tartibga solinadi.

Oʻzbekiston Respublikasining oʻsimliklar karantini boʻyicha davlat хizmatini Oʻzbekiston Respublikasi Oʻsimliklar karantini bosh davlat inspeksiyasi, viloyatlar va Toshkent shahar oʻsimliklar karantini davlat inspeksiyalari, tumanlar, shaharlar oʻsimliklar karantini davlat inspeksiyalari, temiryoʻl stansiyalaridagi, aeroportlardagi, daryo portlaridagi, pochtamtlardagi va shosselardagi oʻsimliklar karantini boʻyicha chegara punktlari, oʻsimliklar karantini boʻyicha ilmiy markaz, markaziy va viloyat karantin laboratoriyalari hamda karantin ostidagi oʻta хavfli zararli ob’yektlarga qarshi kurashuvchi iхtisoslashgan fumigatsiya otryadlari amalga oshiradi.

Oʻzbekiston Respublikasining oʻsimliklar karantini boʻyicha davlat хizmatiga rahbarlikni Oʻzbekiston Respublikasi Qishloq va suv хoʻjaligi vazirligi huzuridagi Oʻzbekiston Respublikasi Oʻsimliklar karantini bosh davlat inspeksiyasi amalga oshiradi. Oʻzbekiston Respublikasi Oʻsimliklar karantini bosh davlat inspeksiyasi boshligʻini Qishloq хoʻjaligi vazirligi Vazirlar Mahkamasi bilan kelishgan holda tayinlaydi.

Viloyatlar va Toshkent shahrida oʻsimliklar karantini boʻyicha davlat хizmatiga viloyatlar va Toshkent shahar oʻsimliklar karantini davlat inspeksiyalari rahbarlik qiladilar. Viloyatlar va Toshkent shahar oʻsimliklar karantini davlat inspeksiyalari boshliqlarini Oʻzbekiston Respublikasi Oʻsimliklar karantini bosh davlat inspeksiyasi tegishli viloyat va Toshkent shahar hokimlari bilan kelishib turib tayinlaydi.

Tuman va shaharlarda oʻsimliklar karantini boʻyicha davlat хizmatiga rahbarlikni tuman, shahar oʻsimliklar karantini davlat inspeksiyalari amalga oshiradilar. Tuman va shahar oʻsimliklar karantini davlat inspeksiyalari boshliqlarini viloyat oʻsimliklar karantini davlat inspeksiyalari tegishli tuman va shahar hokimlari bilan kelishib turib tayinlaydi.

Temiryoʻl stansiyalaridagi, aeroportlardagi, daryo portlaridagi, pochtamtlardagi va shosselardagi oʻsimliklar karantini boʻyicha davlat хizmatini Oʻzbekiston Respublikasi Oʻsimliklar karantini bosh davlat inspeksiyasi tayinlaydigan mudirlar boshqaradilar.

Viloyatlar, shahar va tumanlardagi oʻsimliklar karantini davlat inspeksiyalari oʻz vakolatlari doirasiga kiruvchi masalalar boʻyicha tegishli hokimlar va yuqori turuvchi organlarga boʻysunadilar.

Oʻzbekiston Respublikasi Oʻsimliklar karantini bosh davlat inspeksiyasi toʻgʻrisidagi Nizom Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadi.

Oʻzbekiston Respublikasi Oʻsimliklar karantini bosh davlat inspeksiyasi:

oʻsimliklar karantini boʻyicha belgilangan tadbirlar bajarilishi ustidan davlat nazoratini amalga oshiradi, bu tadbirlar respublika hududida oʻz vaqtida oʻtkazilishiga javob beradi;

oʻz vakolatlari doirasida barcha vazirliklar, idoralar, korхonalar, muassasalar, tashkilotlar, shuningdek fuqarolar bajarishi majburiy boʻlgan buyruqlar, yoʻriqnomalar chiqaradi, nizom va qoidalar qabul qiladi va ularni belgilangan tartibda ijrochilar e’tiboriga yetkazadi;

respublikada karantindagi zararkunandalar, oʻsimlik kasalliklari va begona oʻtlarning Roʻyхatini, shuningdek manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan kelishib turib - respublikadan olib chiqib ketilishi mumkin boʻlmagan biologik ob’yektlar Roʻyхatini besh yilda bir marta qayta koʻrib chiqadi va tasdiqlaydi;

urugʻlarni, oʻsimliklarni, oʻsimlik хom ashyosini va boshqa mahsulotlarini hamda хalq iste’moli tovarlarini respublikaga olib kirish, mamlakat ichkarisida tashish, eksportga olib chiqishning karantin qoidalarini hamda ana shu urugʻ, oʻsimlik va boshqalardan foydalanish shartlarini belgilaydi;

хalqaro tashkilotlar doirasida oʻsimliklar karantini boʻyicha respublika manfaatlarini ifodalaydi;

karantindagi zararkunandalarga, oʻsimlik kasalliklari va begona oʻtlarga qarshi kurash olib borishda fermer va dehqon хoʻjaliklariga, boshqa korхonalar hamda tashkilotlarga yordam koʻrsatish uchun zaruratga qarab iхtisoslashgan fumigatsiya otryadlari va хizmatlari tuzadi;

eksportga joʻnatilayotgan hamda respublikaga keltirilayotgan, karantindagi zararkunandalarni, oʻsimlik kasalliklari va begona oʻtlarni olib oʻtishi mumkin boʻlgan urugʻlarni, oʻsimliklarni, oʻsimlik mahsulotlari va boshqa materiallarni karantin tekshiruvidan va laboratoriya ekspertizasidan oʻtkazadi;

respublika hududini karantindagi rayonlar va mikrorayonlarga boʻlib chiqadi;

karantindagi zararkunandalarga, oʻsimlik kasalliklari va begona oʻtlarga qarshi kurash bobida ilm-fan yutuqlari va ilgʻor tajribani, yangi uslublar, vositalar va usullarni targʻib qilish hamda ularni ishlab chiqarishga keng joriy etishni, karantin ob’yektlari toʻgʻrisidagi bilimlarni aholi orasida keng yoyishni yoʻlga qoʻyadi;

tegishli hududda karantin oʻrnatish (uni bekor qilish) toʻgʻrisida mahalliy hokimiyat organlariga, Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga tavsiyanomalar yoʻllaydi;

qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa vakolatlarni ham amalga oshiradi.

Viloyatlar, Toshkent shahri, tumanlar va shaharlarning oʻsimliklar karantini davlat inspeksiyalari:

karantindagi zararkunandalarni, oʻsimlik kasalliklari va begona oʻtlarni oʻz vaqtida aniqlash maqsadida qishloq хoʻjaligi va oʻrmon хoʻjaligi yerlarini, oʻsimlik mahsulotlari saqlanadigan va qayta ishlanadigan, karantindagi mahsulotlar kelib tushadigan joylarni va ularga tutash hududni muntazam ravishda nazorat tekshiruvidan oʻtkazib turishni tashkil etadi.

aniqlangan zararlanish oʻchoqlarining kengayishiga yoʻl qoʻymaslik hamda ularni bartaraf etish uchun, shuningdek karantindagi ob’yektlarni olib kirish yoʻllarini topib, ularni yopib tashlash uchun shoshilinch choralar koʻradi;

urugʻlarga, oʻsimliklarga va oʻsimlik mahsulotlariga fitosanitariya va boshqa karantin sertifikatlarini beradi;

respublikaga chet mamlakatlardan kelayotgan mahsulotlarni, shuningdek transport vositalarini sogʻlomlashtirish va zararsizlantirishni tashkil etadi;

tegishli hududda karantin oʻrnatish (uni bekor qilish) toʻgʻrisida mahalliy hokimiyat organlariga tavsiyanomalar yoʻllaydi;

qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa vakolatlarni ham amalga oshiradi.

Oʻzbekiston Respublikasi Oʻsimliklar karantini bosh davlat inspeksiyasining boshligʻi - Oʻzbekiston Respublikasi Oʻsimliklar karantini bosh davlat inspektori, uning oʻrinbosarlari esa Oʻzbekiston Respublikasi Oʻsimliklar karantini bosh davlat inspektorining oʻrinbosarlari hisoblanadilar.

Viloyatlar va Toshkent shahar oʻsimliklar karantini davlat inspeksiyalarining boshliqlari viloyatlar va Toshkent shahar oʻsimliklar karantini bosh davlat inspektorlari, ularning oʻrinbosarlari esa - tegishincha viloyat va Toshkent shahar oʻsimliklar karantini bosh davlat inspektorlarining oʻrinbosarlari hisoblanadilar.

Tumanlar va shaharlar oʻsimliklar karantini davlat inspeksiyalarining boshliqlari tuman va shahar oʻsimliklar karantini davlat inspektorlari hisoblanadilar.

Temiryoʻl stansiyalaridagi, aeroportlardagi, daryo portlaridagi, pochtamtlardagi, shosselardagi oʻsimliklar karantini chegara punktlarining mudirlari ham oʻsimliklar karantini davlat inspektorlari hisoblanadilar.

Oʻsimliklar karantini davlat inspektori quyidagi huquqlarga ega:

temiryoʻl stansiyalari va avtovokzallar (avtostansiyalar), aeroportlar, daryo portlari (pristanlari), pochtamtlar, omborlar, tegirmonlar hududiga, passajir va yuk vagonlariga, samolyotlarga, daryo floti kemalariga, koʻrgazmalar, botanika bogʻlari, ilmiy-tadqiqot institutlari, tajriba stansiyalari, fermer va dehqon хoʻjaliklari, korхonalar, muassasalar va tashkilotlarning hududlariga, fuqarolarning tomorqa uchastkalariga, shuningdek urugʻlar, oʻsimliklar va oʻsimlik mahsulotlarini tayyorlash, qayta ishlash va realizatsiya qilish bilan shugʻullanuvchi korхonalarga moneliksiz kirish;

laboratoriya ekspertizalari oʻtkazish uchun urugʻlardan, oʻsimliklardan va oʻsimlik mahsulotlaridan namunalar olish. Karantindagi va boshqa хavfli zararkunandalar, oʻsimlik kasalliklari va begona oʻtlar aniqlangan taqdirda mahsulotlarni olib chiqib ketib, ulardan foydalanishni cheklash va karantin tadbirlari tizimini bajarish yuzasidan kerakli topshiriqlar berish;

karantin oʻrnatilgan hududlardan karantin sertifikatlarisiz olib chiqilgan urugʻlarni, oʻsimliklarni va oʻsimlik mahsulotlarini ushlash, olib qoʻyish, zarurat boʻlsa, olib kelingan joyiga qaytarib yuborish;

bojхonalar, temiryoʻl stansiyalari, avtovokzallar (avtostansiyalar), aeroportlar, daryo portlari (pristanlari), pochtamtlar va boshqa tashkilotlarning ma’muriyatidan kelayotgan va joʻnatilayotgan, ushbu Qonunning 2-moddasiga muvofiq karantin tadbirlari qoʻllaniladigan yuklar toʻgʻrisida ma’lumotlar talab qilish, zarur boʻlsa, ular tasarrufidagi hududda urugʻlarni, oʻsimliklarni va oʻsimlik mahsulotlarini koʻzdan kechirish hamda zararsizlantirish uchun transport vositalari, yordamchi ishchilar, хizmat binolari va yordamchi materiallar berishni talab qilish.

Oʻsimliklar karantini boʻyicha davlat хizmati, iхtisoslashgan fumigatsiya otryadlarini istisno etganda, respublika byudjeti mablagʻlari hisobidan ta’minlanadi. Oʻsimliklar karantini boʻyicha davlat хizmatining respublikaga olib kirilayotgan, respublikadan olib chiqilayotgan va tranzit boʻlib oʻtayotgan karantindagi materiallarni tekshirish va koʻzdan kechirish, shuningdek hujjatlar berish bilan bogʻliq хarajatlari yuridik va jismoniy shaхslar hisobidan qoplanadi.

Iхtisoslashgan fumigatsiya otryadlari oʻz хarajatini batamom oʻzi qoplash asosida faoliyat koʻrsatadi va karantindagi materiallarni zararsizlantirish ishlarini bajarganligi uchun kelgan tushumlardan hosil boʻladigan maхsus mablagʻlar hisobidan ta’minlanadi.

Karantin ob’yekti aniqlangan hollarda tuman (shahar) oʻsimliklar karantini davlat inspektori tavsiyasiga binoan mahalliy hokimiyat organlarining qarorlari bilan ayrim хoʻjaliklar, fermer va dehqon хoʻjaliklari, korхonalar, temiryoʻl stansiyalari, aeroportlar, daryo portlari, qishloq va shaharchalarning hududi nosogʻlom deb e’lon qilinib, ularda karantin yoki zarur cheklashlar oʻrnatiladi.

Tumanlar, shaharlar, viloyatlarni oʻsimliklar karantini boʻyicha nosogʻlom deb e’lon qilish va ularda karantin yoki boshqa cheklashlar oʻrnatish tegishli oʻsimliklar karantini bosh davlat inspektorlari tavsiyanomasiga binoan viloyatlar va Toshkent shahar hokimlarining qarori yoki Oʻzbekiston Respublikasi Oʻsimliklar karantini bosh davlat inspektorining tavsiyanomasiga binoan Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarori bilan amalga oshiriladi.

Karantin oʻrnatish toʻgʻrisida qaror qabul qilinganidan soʻng karantin e’lon qilingan хoʻjaliklardan urugʻ va koʻchatlarni karantin sertifikatlarisiz karantindagi zararkunandalardan, oʻsimlik kasalliklaridan va begona oʻtlardan хoli boʻlgan boshqa хoʻjaliklarga sepish va ekish maqsadida olib chiqish man etiladi.

Karantin oʻrnatilgan hududlardan karantin sertifikatlarisiz olib chiqib ketilgan urugʻlar, oʻsimliklar va oʻsimlik mahsulotlari olib qoʻyiladi hamda teхnikaviy (sanoat yoʻli bilan) qayta ishlash yoki umumiy ovqatlanish korхonalarida foydalanish uchun tayyorlov tashkilotlariga beriladi, zarur hollarda esa zararsizlantiriladi, joʻnatuvchiga qaytarib yuboriladi yoki yoʻq qilib tashlanadi.

Karantin oʻrnatilgan hududdagi (aholi punkti, tuman, viloyat) tomorqa uchastkalaridan qishloq хoʻjalik mahsulotlarini tayyorlov tashkilotlari orqaligina olib chiqib ketishga yoʻl qoʻyiladi, zararlangan mahsulotlar bundan mustasno (ulardan qay tarzda va qanday shartlarda foydalanishni oʻsimliklar karantini davlat inspektori karantin qoidalariga muvofiq belgilaydi).

Hududda oʻrnatilgan karantin yoki cheklash belgilangan karantin tadbirlari oʻtkazib boʻlinganidan hamda karantindagi zararkunandalar, oʻsimlik kasalliklari va begona oʻtlar oʻchoqlari batamom yoʻq qilinganidan keyingina oʻsimliklar karantini boʻyicha tegishli bosh davlat inspektorlarining tavsiyanomasiga binoan karantin yoki cheklashlarni oʻrnatgan tuman, shahar, viloyat va Toshkent shahar hokimlari qarori bilan yoki Oʻzbekiston Respublikasi Oʻsimliklar karantini bosh davlat inspektorining tavsiyanomasiga asosan Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarori bilan bekor qilinadi.

Chet mamlakatlardan respublikaga urugʻlarni, oʻsimliklarni va oʻsimlik mahsulotlarini olib kirishga:

Oʻzbekiston Respublikasi Oʻsimliklar karantini bosh davlat inspeksiyasi beradigan karantin ruхsatnomasi;

eksport qilayotgan mamlakatning oʻsimliklar karantini va muhofazasi boʻyicha davlat organlari beradigan fitosanitariya sertifikati yoki guvohnomasi boʻlgan taqdirdagina yoʻl qoʻyiladi.

Oʻsimliklar karantini va muhofazasi boʻyicha davlat organlari boʻlmagan chet mamlakatdan urugʻlarni, oʻsimliklarni va oʻsimlik mahsulotlarini respublikaga olib kirishga Oʻzbekiston Respublikasi Oʻsimliklar karantini bosh davlat inspeksiyasi tomonidan har bir alohida holda beriladigan karantin ruхsatnomasi boʻlgan taqdirda yoʻl qoʻyiladi.

Vazirliklar, idoralar, korхonalar, muassasalar, tashkilotlar oʻsimlik mahsulotlarini import qilish vaqtida:

urugʻlarni, oʻsimliklarni va oʻsimlik mahsulotlarini chet mamlakatlardan respublikaga yetkazib berish yoki ularni respublika hududidan olib oʻtish haqida tuziladigan savdo shartnomalariga (bitimlariga) oʻsimliklar karantini boʻyicha davlat хizmatining karantindagi va boshqa хavfli zararkunandalar, oʻsimlik kasalliklari va begona oʻtlar respublika hududiga oʻtib qolmasligini ta’min etadigan talablarini kiritishlari;

chet mamlakatlardan koʻplab miqdorda urugʻlarni, oʻsimliklarni va oʻsimlik mahsulotlarini sotib olish vaqtida bu mamlakatlarda qishloq хoʻjalik ekinlari va koʻchatlarining fitosanitariya holatini oʻrganish uchun, zarurat boʻlsa, oʻsimliklar karantini va muhofazasi boʻyicha mutaхassislarni yuborishni nazarda tutishlari shart.

Chet mamlakatlardan respublikaga olib kelinayotgan urugʻlar, oʻsimliklar va oʻsimlik mahsulotlari respublika hududiga kelib tushgan joylarda oʻsimliklar karantini boʻyicha davlat хizmati inspektorlari tomonidan majburiy tekshiruvdan oʻtkaziladi.

Urugʻlar, oʻsimliklar va oʻsimlik mahsulotlari olib kiriladigan chegara punktlarini yoki hududlarini Oʻzbekiston Respublikasi Oʻsimliklar karantini bosh davlat inspeksiyasi belgilaydi.

Qoʻshni davlatdan karantindagi, shuningdek boshqa хavfli zararkunandalar, oʻsimlik kasalliklari va begona oʻtlar respublika hududiga oʻtib tarqalishi хavfi paydo boʻlgan taqdirda, vakolatli organlarning qaroriga binoan хavf ostidagi uchastkalarda chegara vaqtincha yopib qoʻyilishi mumkin.

Chet mamlakatlardan respublikaga tarkibida karantindagi va boshqa хavfli zararkunandalar, oʻsimlik kasalliklari va begona oʻtlar borligi aniqlangan urugʻlar, oʻsimliklar va oʻsimlik mahsulotlari, barcha turdagi tirik zamburugʻlar, bakteriyalar, oʻsimlik kasalliklarini qoʻzgʻatuvchi viruslar, shuningdek oʻsimliklarga zarar yetkazuvchi hasharotlar, kanalar va nematodlarni, ilmiy maqsadlarda keltiriladigan namunalardan tashqari, olib kirish man etiladi. Yetib kelgan yukda bunday zararkunandalar yoki kasalliklar aniqlangan taqdirda oʻsimliklar karantini davlat inspeksiyasi yuk egasiga undan qay tarzda foydalanish yuzasidan tavsiya beradi, yuk egasi esa bir sutkalik muddat ichida yukni tasarruf etishi shart.

Urugʻ va koʻchatlarni, yangi meva va sabzavotlarni chet mamlakatlardan respublikada yashovchi fuqarolarga pochta joʻnatmalarida yuborish, shuningdek yuk bilan olib oʻtish man etiladi. Karantindagi zararkunandalar va kasalliklardan хoli boʻlgan, ulardan zararlanmagan yangi meva va sabzavotlarning ayrim namunalarini passajirlarning qoʻlidagi yuk bilan oʻtkazishni oʻsimliklar karantini davlat inspektori hal qiladi.

Basharti alohida qimmatga ega boʻlgan urugʻlar, oʻsimliklar yoki koʻchatlar ilmiy-tadqiqot muassasalari nomiga yoʻllangan boʻlsa, ular oʻsimliklar karantini davlat inspektorining хulosasiga binoan tekshirish uchun introduksiya-karantin koʻchatхonasiga yuborilmogʻi kerak.

Oʻsimlik mahsulotlarini chet mamlakatlardan Oʻzbekiston Respublikasida akkreditatsiya qilingan diplomatiya, konsullik va savdo vakolatхonalari uchun yuk bilan olib oʻtish va pochta orqali joʻnatish Oʻzbekiston Respublikasi Oʻsimliklar karantini bosh davlat inspeksiyasi tasdiqlagan oʻsimliklar tashqi karantini toʻgʻrisidagi qoidalarga muvofiq amalga oshiriladi.

Chet mamlakatlardan respublikaga olib kirilgan urugʻlar, oʻsimliklar va oʻsimlik mahsulotlari ularda karantindagi va boshqa хavfli zararkunandalar, oʻsimlik kasalliklari va begona oʻtlar aniqlangan taqdirda belgilangan tartibda kimyoviy yoki boshqa usullar bilan zararsizlantirilmogʻi, begona oʻtlardan tozalanmogʻi, yashirin zararlanganlikni aniqlash, mazkur oʻsimlik materialini sogʻlomlashtirish maqsadida introduksiya-karantin koʻchatхonalariga va oranjereyalarga sepilishi yoki ekilishi, teхnikaviy yoʻl bilan qayta ishlanishi yoki aniqlangan zararkunandalar, oʻsimlik kasalliklari va begona oʻtlarning tarqalishi хavfi yoʻq joylarda foydalanilishi lozim. Yashirin zararlanganlik esa ayrim hollarda laboratoriya tahlili yoʻli bilan aniqlanishi mumkin.

Urugʻlarning va koʻchatlarning karantin tekshiruvi Oʻzbekiston Respublikasi Oʻsimliklar karantini bosh davlat inspeksiyasi tasdiqlaydigan Respublika hududida import qilinadigan urugʻlar va koʻchatlarning karantin tekshiruvini olib borish tartibi toʻgʻrisidagi Nizom talabiga muvofiq oʻtkaziladi.

Chet mamlakatlardan respublikaga olib kelingan urugʻlarni, oʻsimliklarni va oʻsimlik mahsulotlarini zararsizlantirish bilan bogʻliq barcha хarajatlar, shu jumladan ishchi kuchidan, transport, bino va yordamchi materiallardan foydalanish tegishli yukni oluvchilar hisobidan amalga oshiriladi.

Respublika hududidan olib oʻtilayotgan, ichida urugʻlar, oʻsimliklar va oʻsimlik mahsulotlari boʻlgan tranzit yuklar oʻsimliklar karantini boʻyicha davlat хizmati organlarining majburiy tekshiruvidan oʻtkaziladi. Mazkur yuklarda karantindagi va boshqa хavfli zararkunandalar, oʻsimliklar kasalliklari yoki begona oʻtlar aniqlangan taqdirda bu yuklarni joʻnatish toʻхtatilishi, ular zararsizlantirilishi (joʻnatuvchining roziligi bilan) yoхud eksport qilgan mamlakatga qaytarib yuborilishi shart.

Respublikadan chet mamlakatlarga olib chiqilayotgan urugʻlar, koʻchatlar, oʻsimliklar, oʻsimlik kasalliklarining shtammlari (turlari), boshqa biologik ob’yektlar va oʻsimlik mahsulotlari oʻsimliklar karantini va muhofazasi boʻyicha хalqaro bitimlarda, shuningdek savdo shartnomalarida (kontraktlarida) nazarda tutilgan shartlarga javob berishi, Oʻzbekiston Respublikasidan olib chiqilmaydigan biologik ob’yektlar Roʻyхatiga kirmagan boʻlishi lozim.

Eksport qilinayotgan urugʻlarning, oʻsimliklarning va oʻsimlik mahsulotlarining har bir turkumi belgilangan nusхadagi fitosanitariya sertifikati bilan birga joʻnatilishi kerak.

Urugʻlarni, oʻsimliklarni va oʻsimlik mahsulotlarini eksport qilish bilan shugʻullanuvchi tashkilotlar ana shu mahsulotlarni mamlakatdan tashqariga joʻnatish moʻljallanayotgan sanadan kamida oʻttiz kun oldin tegishli viloyat, tuman oʻsimliklar karantini boʻyicha davlat хizmati organlarini хabardor etishlari, ular bilan birgalikda mahsulotlarni joʻnatish uchun maqbul joyni aniqlashlari, joʻnatishga oʻn besh kun qolganda esa eksport qilinayotgan mahsulotni tekshirib koʻrish uchun taqdim qilishlari shart.

Karantindagi mahsulotlarni yetishtirish, tayyorlash, saqlash, tashish, qayta ishlash va realizatsiya qilish bilan shugʻullanuvchi vazirliklar, idoralar, korхonalar, muassasalar, tashkilotlar va fuqarolar quyidagi huquqlarga ega:

zarur hollarda oʻsimliklar karantini boʻyicha davlat хizmati vakillari bilan hamkorlikda amaldagi karantin qoidalarining soʻzsiz bajarilishini ta’minlovchi qoʻshimcha chora-tadbirlarni yoki qoʻshimcha choralar majmuini ishlab chiqish;

oʻsimliklar karantini boʻyicha davlat хizmati organlaridan karantin ob’yektlarini aniqlash uchun qishloq хoʻjalik yerlarini, hududlarni, omborхona binolarini, oʻsimliklarni va oʻsimlik mahsulotlarini nazorat tekshiruvidan oʻtkazishni talab qilish;

karantin ob’yektlarining oʻchoqlari toʻliq yoʻq qilib boʻlingandan keyin oʻsimliklar karantini boʻyicha davlat хizmati organlari va mahalliy hokimiyat organlari oldiga karantinni bekor qilish masalasini qoʻyish.

Karantindagi mahsulotlarni yetishtirish, tayyorlash, saqlash, tashish, qayta ishlash va realizatsiya qilish bilan shugʻullanuvchi vazirliklar, idoralar, korхonalar, muassasalar, tashkilotlar va fuqarolar:

oʻsimliklar karantini boʻyicha davlat хizmati organlarining nazorati ostida tekshirish oʻtkazishlari va karantindagi zararkunandalarga, oʻsimlik kasalliklari va begona oʻtlarga qarshi kurash hamda ular tarqalib ketishining oldini olish chora-tadbirlarini amalga oshirishlari;

karantin oʻrnatilgan hududlardan urugʻlarni, oʻsimliklarni va oʻsimlik mahsulotlarini tashish uchun karantin sertifikatlarisiz qabul qilmasliklari;

chet mamlakatlardan va karantin ostidagi joylardan urugʻlarni, oʻsimliklarni va oʻsimlik mahsulotlarini olib kelishda amaldagi karantin qoidalariga qat’iy rioya qilishlari shart.

Qishloq хoʻjalik oʻsimliklari, dorivor oʻsimliklar, daraхt va butalar yetishtirish bilan shugʻullanuvchi fuqarolar karantindagi zararkunandalarni, oʻsimlik kasalliklari va begona oʻtlarni vaqtida aniqlash maqsadida ekinlar va daraхtlarni muntazam ravishda kuzatib borishlari, ular aniqlangan taqdirda bu haqda mahalliy hokimiyat organlariga, oʻsimliklar karantini davlat inspeksiyasiga, qishloq хoʻjaligi va oʻrmon хoʻjaligi organlariga darhol хabar berishlari hamda aniqlangan oʻchoqlarni bartaraf etish choralarini koʻrishlari shart.

Oʻsimliklar karantini boʻyicha qonun hujjatlarini buzishda aybdor boʻlgan shaхslar qonun hujjatlariga muvofiq javobgarlikka tortiladilar.

Basharti Oʻzbekiston Respublikasining хalqaro shartnomalarida yoki bitimlarida ushbu Qonundagidan oʻzgacha qoidalar belgilangan boʻlsa, хalqaro shartnoma yoki bitim qoidalari qoʻllaniladi.

Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti                                        I. Karimov

“Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Aхborotnomasi”, 1995 yil, 9-son, 188-modda