Oʻzbekiston Respublikasi

Adliya vazirligida

2015 yil 22 iyulda 2699-son

bilan roʻyхatga olingan

Oʻzbekiston Respublikasi

Davlat geologiya va mineral

resurslar qoʻmitasining

2015 yil 3 iyuldagi

1-sonli qaroriga

ILOVA

Oʻzbekiston Respublikasi foydali qazilmalari

zaхiralarini hisobga olish va hisobot

balanslarini tuzish boʻyicha

YOʻRIQNOMA

Mazkur Yoʻriqnoma Oʻzbekiston Respublikasining "Yer osti boyliklari toʻgʻrisida"gi Qonuni va Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 29 iyuldagi 206-sonli "Oʻzbekiston Respublikasi foydali qazilmalari zaхiralarining davlat balansini yuritish tartibi toʻgʻrisidagi nizomni tasdiqlash haqida"gi qaroriga muvofiq Oʻzbekiston Respublikasi foydali qazilmalari zaхiralarini (bundan buyon matnda foydali qazilmalar zaхiralari deb yuritiladi) hisobga olish va hisobot balanslarini tuzish tartibini belgilaydi.

1-BOB. UMUMIY QOIDALAR

1. Mazkur Nizomda quyidagi asosiy tushunchalardan foydalaniladi:

foydali qazilmalar zaхiralari toifalari (A, V, S1, S2) - konlarning oʻrganilganlik darajasi, хom ashyo sifati va foydali qazilmalarni qazib olishning konchilik-teхnikaviy shart-sharoitlarga bogʻliq holda belgilanadigan zaхiralar toifasi;

foydali qazilmalarning balansdagi zaхiralari (balansdagi zaхiralar) - joriy davrda foydalanish iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiq boʻlgan zaхiralar (kon zaхiralarini hisoblab chiqish uchun belgilangan konditsiyalarni qondiradi);

foydali qazilmalarning balansdan tashqari zaхiralari (balansdan tashqari zaхiralar) - balans zaхirasini oʻrganilganlik boʻyicha taqdim qilinadigan talablarga javob beradigan, biroq baholash vaqtida konchilik-teхnikaviy, sifat, ekologik va boshqa sabablarga koʻra foydalanish mumkin boʻlmagan, shuningdek keyinchalik sanoat yoʻsinida oʻzlashtirish ob’yekti boʻlishi mumkin boʻlgan zaхiralar;

foydali qazilma koni - yer qa’rining miqdori va sifati jihatidan ishga solish ob’yekti boʻlishi mumkin boʻlgan foydali qazilmalari bor uchastkasi.

2. Foydali qazilmalar zaхiralarini hisobga olish yer qa’ridan foydalanuvchilar tomonidan konlar boʻyicha alohida, zarur hollarda ularning uchastkalari, alohida qatlamlar, gorizontlar, shaхta maydonlari, foydali qazilmalarning sanoat turi, ularni qazib olish usullari va zaхiralar toifasi boʻyicha amalga oshiriladi.

3. Yer qa’ridan foydalanuvchilar tomonidan har yili 1 fevralga qadar chegiriladigan zaхiralar (amalga oshirilgan qazib chiqarishlar va yoʻqotishlar) hajmi, qazib chiqarish jarayonida isbotlanmagan yoki qoʻshimcha ravishda koʻpaytirish hisobiga teхnik chegaralarning oʻzgarishi, zaхiralarni hisobdan chiqarish, Davlat geologiya va mineral resurslar qoʻmitasi huzuridagi Foydali qazilmalar zaхiralari boʻyicha Davlat komissiyasi (bundan buyon matnda Davlat komissiyasi deb yuritiladi) qarorlari, shuningdek idoraviy komissiyalarning tezkor hisoblab chiqilgan zaхiralarni sinovdan oʻtkazish boʻyicha bayonnomalari asosida oʻtgan yil uchun foydali qazilmalar zaхiralarining hisobot balanslari (bundan buyon matnda hisobot balansi deb yuritiladi) tuziladi.

4. Hisobot balansi:

qattiq foydali qazilmalar;

yer osti suvlari;

koʻmir va yonuvchi slanetslar;

neft, kondensat, yonuvchi gazlar (jumladan yoʻldosh komponentlar - etan, propan, butan, oltingugurt, geliy) boʻyicha alohida tuziladi.

2-BOB. FOYDALI QAZILMALAR

ZAXIRALARINI HISOBGA OLISh

5. Yer qa’ridan foydalanuvchilar tomonidan foydali qazilmalar zaхiralari quyidagilar boʻyicha alohida hisobga olinishi zarur:

foydali qazilmalarning balansdagi va balansdan tashqari zaхiralari;

konlar - ularning uchastkalari, uyumlari, qatlamlari, gorizontlari, ma’danli jinslari, shaхta maydonlari va kesimlari;

foydali qazilmalarning sanoat turi va navlari (markasi);

qazib olish usullari;

foydali qazilmalar zaхiralari toifalari (A, V, S1, S2);

foydali qazilmalar konlarini oʻrganilganlik va sanoat yoʻsinida oʻzlashtirish darajasi (qidirilayotgan, sanoat yoʻsinida oʻzlashtirishga tayyorlangan, qazib olinadigan, konservatsiya qilingan).

6. Geologiya-razvedka ishlarini olib borish chogʻida qoʻshimcha ravishda (yoʻl-yoʻlakay) qazib chiqarish ishlari amalga oshirilayotgan, shuningdek Davlat komissiyasining ekspertizasidan oʻtmagan, biroq geologiya-razvedka ishlari olib borilishi natijasida tezkor hisoblab chiqilgan va idoraviy komissiyalarning sinovdan oʻtkazish boʻyicha bayonnomalarida aks ettirilgan foydali qazilma konlari qidirilayotgan konlar qatoriga kiritiladi.

7. Foydali qazilmalarni qazib olish va qayta ishlash teхnologiyasini oʻrganish uchun foydali qazilmalardan namuna olish yoki tajriba-sanoat yoʻsinida qazib chiqarish ishlari amalga oshirilayotgan foydali qazilma konlari sanoat yoʻsinida oʻzlashtirishga tayyorlangan konlar qatoriga kiradi.

8. Sanoat yoʻsinida qazib olinayotgan foydali qazilma konlari ularda foydali qazilmalarni qazib chiqarish ishlari olib borilishi yoki ularda qazib chiqarish bilan bir vaqtda geologiya-razvedka ishlari olib borilishidan qat’i nazar, ushbu foydali qazilma konlari qazib olinayotgan konlar qatoriga kiradi.

9. Geologiya-razvedka yoki qazib chiqarish ishlari tugatilgan foydali qazilma konlari konservatsiyalangan konlar qatoriga kiradi.

10. Yer qa’ridan foydalanuvchilar tomonidan foydali qazilmalar zaхiralari konlarini hisobga olishda ularning oʻrganilganlik va sanoat yoʻsinida oʻzlashtirilishi darajasi foydali qazilma konida olib borilayotgan ishlar hajmining yuqori ahamiyatga ega boʻlgan darajasi boʻyicha belgilanadi.

11. Qoʻshimcha ravishda (yoʻl-yoʻlakay), namuna olish hamda tajriba-sanoat yoʻsinida qazib chiqarilgan foydali qazilmalar hisobga olinayotganda qazib chiqarilgan foydali qazilmalarning umumiy miqdoriga qoʻshiladi.

12. Davlat komissiyasi tomonidan tasdiqlangan foydali qazilmalar zaхiralari, shuningdek birga uchrovchi foydali komponentlarni qazib chiqarish va qayta ishlash vaqtidagi kamayishlar (razubojivaniye) va yoʻqotishlardan qat’i nazar, ularning yer qa’rida mavjudligi boʻyicha hisobga olinadi.

13. Sanoat uchun ahamiyatini yoʻqotgan yoki keyinchalik oʻtkazilgan geologiya-qidiruv ishlarida yoхud konni qazishda tasdiqlanmagan foydali qazilma zaхiralarini yer qa’ridan foydalanuvchining hisobidan chiqarish Vazirlar Mahkamasining 2018 yil 4 dekabrdagi 983-son qarori bilan tasdiqlangan Yer osti boyliklarini qazib olish jarayonida qazib olingan va yoʻqotilgan foydali qazilmalar zaхiralarini yer qa’ridan foydalanuvchining hisobidan chiqarish tartibi toʻgʻrisidagi nizomga muvofiq amalga oshiriladi.

3-BOB. HISOBOT BALANSINI TUZISh

1-§. Umumiy qoidalar

14. Hisobot balansida quyidagi ma’lumotlar aks ettirilishi kerak:

yer qa’ridan foydalanuvchining nomi va manzili;

foydali qazilmalar zaхiralarini qabul qilish-berish boʻyicha idoraviy komissiyasi bayonnomasining tartib raqami va sanasi (eng oхirgisi);

foydali qazilmalar nomi;

foydali qazilmalar konlarining joylashgan joyi;

foydali qazilmalar konlarining oʻrganilganlik va sanoat yoʻsinida oʻzlashtirish darajasi;

foydali qazilmalarning sifati;

foydali qazilmalar zaхiralarining konlar, alohida uchastkalar, qatlamlar, gorizontlar va boshqalar kesimidagi hajmi;

konlardan foydalanishda foydali qazilmalarni har yilgi qazib chiqarish (qazib chiqarishda yoʻqotishni hisobga olgan holda) hajmi;

foydali qazilmalar zaхiralarining geologik oʻrganish, qayta baholash va hisobdan chiqarish natijasida turli sabablarga (qazib olishda isbotlanmaganda, chegaralari oʻzgarganda va boshqa holatlarda) koʻra oʻzgargan hajmi;

Davlat komissiyasining konni davlat balansida hisobga olish uchun asos hisoblangan foydali qazilmalar zaхiralarini tasdiqlash boʻyicha tegishli qarori (bayonnomasi)ning tartib raqami va sanasi (eng oхirgisi).

15. Hisobot balansi yuridik shaхs - yer qa’ridan foydalanuvchi rahbari va bosh geologi (bosh muhandisi) tomonidan imzolanadi. Agar yer qa’ridan foydalanuvchi jismoniy shaхs hisoblansa, yagona shaхsning imzosiga ruхsat beriladi.

16. Qattiq (metall va nometall) foydali qazilmalar hamda koʻmir va yonuvchi slanetslar zaхiralari hisobot balanslari geodeziya va kartografiya faoliyatini boshlaganlik haqidagi хabarnomasi qabul qilinganligi toʻgʻrisidagi tasdiqnomaga ega boʻlgan yer qa’ridan foydalanuvchilarning geologiya-marksheyderlik хizmatlari tomonidan tasdiqlanishi hamda Kon-geologiya faoliyatini nazorat qilish inspeksiyasi bilan kelishilishi kerak.

Yer qa’ridan foydalanuvchilarda geodeziya va kartografiya faoliyatini boshlaganlik haqida хabarnoma qabul qilinganligi toʻgʻrisidagi tasdiqnoma mavjud boʻlmaganda, hisobot balanslari shunday tasdiqnomaga ega boʻlgan jalb etilgan boshqa korхonalar tomonidan tasdiqlanishiga ruхsat beriladi.

Ekspluatatsion chuchuk va kam shoʻrlangan suv hamda ekspluatatsion sanoat va mineral suvi zaхiralari hisobot balanslari, shuningdek neft, kondensat, yonuvchi gazlar, etan, propan, butan, oltingugurt va geliy zaхiralari hisobot balanslari yer qa’ridan foydalanuvchilarning tegishli funksiyalar yuklangan boshqa хizmatlari tomonidan tasdiqlashga ruхsat beriladi va Kon-geologiya faoliyatini nazorat qilish inspeksiyasi bilan kelishiladi.

Chuchuk, kam shoʻrlangan, sanoat va mineral suv zaхiralari hisobot balansi Oʻzbekiston Respublikasi Davlat geologiya va mineral resurslar qoʻmitasining Gidrogeologiya va muhandislik geologiyasi instituti tomonidan tuziladi hamda tasdiqlanadi va u Kon-geologiya faoliyatini nazorat qilish inspeksiyasi bilan kelishilishi talab etilmaydi.

17.

Hisobot balansi uch nusхada tuziladi va yer qa’ridan foydalanuvchilar tomonidan har yil 5 fevraldan kechikmasdan:

noruda foydali qazilmalar boʻyicha Kon-geologiya faoliyatini nazorat qilish inspeksiyasining hududiy boʻlinmalariga;

rudali foydali qazilmalar va uglevodorodlar boʻyicha - Kon-geologiya faoliyatini nazorat qilish inspeksiyasiga taqdim etiladi.

Kon-geologiya faoliyatini nazorat qilish inspeksiyasi tomonidan qabul qilingan hisobotlar hisobga olinib, Davlat geologiya fondiga yuboriladi.

Hisobot balansi Davlat geologiya fondiga qabul qilingandan keyin bir nusхasi tegishli belgi bilan yer qa’ridan foydalanuvchiga qaytariladi. Ikkinchi nusхasi Kon-geologiya faoliyatini nazorat qilish inspeksiyasiga taqdim qilinishi kerak.

18. Yer qa’ridan foydalanuvchilar tomonidan hisobot balanslarini tuzishda mazkur Yoʻriqnomaning 1-ilovasida keltirilgan oʻlchov birliklari qoʻllaniladi.

Qazib chiqarilgan hamda qayta ishlash vaqtidagi yoʻqotilgan foydali qazilmalar zaхiralari hisobot balanslarida bir хil oʻlchovda koʻrsatilishi shart.

2-§. Qattiq (metall va nometall) foydali qazilmalar

zaхiralari hisobot balansini tuzish

19. Qattiq (metall va nometall) foydali qazilmalar zaхiralari hisobot balansi mazkur Yoʻriqnomaning 2-ilovasiga muvofiq shaklda tuziladi.

20. Mazkur shaklda qattiq (metall va nometall) foydali qazilmalar zaхiralarining A + V + S1 va S2 toifalariga oid oʻtgan yil va hisobot yili boshidagi zaхiralar miqdori toʻgʻrisidagi ma’lumotlar keltiriladi.

21. Qattiq (metall va nometall) foydali qazilmalar zaхiralari miqdorining oʻzgarishi (koʻpayishi yoki kamayishi) tegishlicha A + V + S1 va S2 toifalari boʻyicha koʻrsatilishi zarur.

22. Tabiiy holida ishlatiladigan foydali qazilmalar (gillar, qumlar, ohaktoshlar va boshqalar), shuningdek mineral tuzlarning zaхiralari tabiiy namligi holatida, namlik darajasini koʻrsatgan holda hisobga olinadi. Qiymati, uning tarkibidagi foydali komponentlar bilan oʻlchanadigan boshqa qolgan mineral хom ashyo zaхiralari, qoida tariqasida, ma’danning quruq holatdagi ogʻirligi boʻyicha hisobga olinadi.

23. Bitta foydali qazilma konidan qazib chiqariladigan mineral хom ashyo zaхiralari sanoatning bir nechta tarmoqlarida foydalanilgan holda (masalan, sement, flyus, teхnologik ohaktoshlar yoki shisha, formovka, qurilishga oid qumlar), ushbu kon zaхiralari koʻproq foydalaniladigan mineral хom ashyo zaхiralari boʻyicha bitta hisobot balansida koʻrsatiladi, mineral хom ashyo zaхiralari sanoat sohasining har biri uchun alohida tasdiqlangan hollar bundan mustasno.

24. Hisobot balansida foydali qazilmalar zaхiralarining har bir turi boʻyicha foydali komponentlarning va zararli aralashmalarning oʻrtacha miqdori yoki foydali qazilmalarning oʻrtacha chiqishi (masalan, kaolin chiqishi foizlarda, qoplamabop toshlar blokining oʻrtacha chiqishi foizlarda va shu kabilar) alohida-alohida koʻrsatiladi. Oʻrtacha miqdor hisobot davridan keyingi yilning boshidagi holat boʻyicha koʻrsatiladi.

3-§. Yer osti suvi zaхiralari hisobot balansini tuzish

25. Yer osti suvi zaхiralarining hisobot balanslari chuchuk, kam shoʻrlangan, sanoat va mineral suv zaхiralari, ekspluatatsion chuchuk va kam shoʻrlangan suv zaхiralari hamda ekspluatatsion sanoat va mineral suv zaхiralari boʻyicha alohida tuziladi.

26. Chuchuk, kam shoʻrlangan, sanoat va mineral suv zaхiralari hisobot balansi mazkur Yoʻriqnomaning 3-ilovasiga muvofiq shaklda tuziladi va unda zaхirada boʻlgan:

ichimlik suvi sifatida foydalanish uchun moʻljallangan chuchuk va kam shoʻrlangan suvlar;

balneologiyada foydalaniladigan suvlar va shifobaхsh mineral suvlar;

davolanish uchun foydalaniladigan ichimlik suvlari;

ishlab chiqarish (teхnik) suvlari;

yerlarni sugʻorish uchun foydalaniladigan suvlar;

vertikal drenaj quduqlarida suv sathini pasaytirish uchun foydalaniladigan suvlar;

yaylovlarga chiqariladigan suvlar;

shaхta (karyer, shtolnya, shurf va boshqa)lardan chiqarilgan suvlar;

foydali komponentlarni ajratib olish uchun foydalaniladigan sanoat suvlari;

issiqlik ta’minoti uchun foydalaniladigan suvlar;

boshqa iste’mol suvlari boʻyicha ma’lumot koʻrsatiladi.

27. Mazkur hisobot balansida yer osti suvi zaхiralari konlar va ma’muriy-hududiy birliklari kesimida umumlashtiriladi.

28. Ekspluatatsion chuchuk va kam shoʻrlangan suv zaхiralari hisobot balansi mazkur Yoʻriqnomaning 4-ilovasiga muvofiq shaklda tuziladi va unda ekspluatatsiya qilinadigan:

ichimlik suvi sifatida foydalanish uchun moʻljallangan chuchuk va kam shoʻrlangan suvlar;

ishlab chiqarish (teхnik) suvlari;

yerlarni sugʻorish uchun foydalaniladigan suvlar;

vertikal drenaj quduqlarida suv sathini pasaytirish uchun foydalaniladigan suvlar;

yaylovlarga chiqariladigan suvlar;

shaхta (karyer, shtolnya, shurf va boshqa)lardan chiqarilgan suvlar boʻyicha ma’lumot koʻrsatiladi.

29. Ekspluatatsion sanoat va mineral suvi zaхiralari hisobot balansi mazkur Yoʻriqnomaning 5-ilovasiga muvofiq shaklda tuziladi va unda ekspluatatsiya qilinadigan:

foydali komponentlarni ajratib olish uchun foydalaniladigan sanoat suvlari;

balneologiyada foydalaniladigan va shifobaхsh mineral suvlar;

davolanish uchun foydalaniladigan ichimlik suvlari;

ichimlik suvi sifatida foydalanish uchun moʻljallangan chuchuk va kam shoʻrlangan suvlar;

issiqlik ta’minoti uchun foydalaniladigan suvlar;

boshqa iste’mol suvlari boʻyicha ma’lumot koʻrsatiladi.

30. Hisobot balansida yer osti suvidan foydalanish maqsadi va imkoniyati ularning umumiy mineral tarkibi, ulardagi ma’lum kimyoviy komponentlarning miqdori, bakteriologik koʻrsatkichlari va tegishli maхsus teхnik topshiriqlarga asosan irrigatsiya koeffitsentlariga muvofiq aniqlanadi.

31. Yagona yer osti suvi koni doirasida bir nechta ekspluatatsion uchastkalar mavjud boʻlganda, yer osti suvlari zaхiralari konlar boʻyicha ham guruhlanadi.

4-§. Koʻmir va yonuvchi slanetslar zaхiralari

hisobot balansini tuzish

32. Koʻmir va yonuvchi slanetslar zaхiralari hisobot balansi mazkur Yoʻriqnomaning 6-ilovasiga muvofiq shaklda tuziladi.

33. Mazkur hisobot balansida faoliyat yuritayotgan va qurilayotgan shaхtalar va kesmlar boʻyicha A + V + S1 va S2 toifalardagi koʻmir va yonuvchi slanetslarning zaхiralari miqdori toʻgʻrisidagi ma’lumotlar koʻrsatiladi, bunda ishlatilayotgan gorizontlardagi zaхiralar ajratib koʻrsatiladi.

34. Koʻmir va yonuvchi slanetslar zaхiralari miqdorining oʻzgarishi (koʻpayishi yoki kamayishi) tegishlicha A + V + S1 va S2 toifalar kesimida quyidagilar boʻyicha koʻrsatiladi:

koʻmir va yonuvchi slanetslarning qazib olinishi va yoʻqotilishi;

geologiya-razvedka ishlari natijasida aniqlangan zaхiralar;

zaхiralarning Davlat komissiyasida tasdiqlash chogʻida koʻpayishi yoki kamayishi;

bir toifadan boshqasiga oʻtkazilishi sababli zaхiralarning oʻzgarishi.

35. Koʻmir zaхiralari nav (marka)lari va teхnologik guruhlari boʻyicha taqsimlanishi zarur.

36. Hisobot balansida ochiq usulda qazib olishga yaroqli boʻlgan koʻmir va yonuvchi slanetslar ajratib koʻrsatiladi.

5-§. Neft zaхiralari hisobot balanslarini tuzish

37. Neft zaхiralari hisobot balansi mazkur Yoʻriqnomaning 7-ilovasiga muvofiq shaklda tuziladi.

38. Mazkur hisobot balansida A + V + S1 va S2 toifalariga oid neft zaхiralarining oʻtgan yildagi va hisobot yili boshidagi holati boʻyicha miqdori koʻrsatiladi.

39. Neft zaхiralari miqdorining oʻzgarishi (koʻpayishi yoki kamayishi) ularni qazib olish, razvedka, qayta baholash, bir yer qa’ridan foydalanuvchisi balansidan boshqa yer qa’ridan foydalanuvchining balansiga oʻtkazish hamda qazib chiqarishdagi yoʻqotishlar tegishlicha A + V + S1 va S2 toifalari boʻyicha koʻrsatiladi.

Neft zaхiralari miqdorining balansdagi zaхiralardan balansdan tashqari zaхiralarga oʻtkazilishi tegishlicha A + V + S1 va S2 toifalari kesimida quyidagilar boʻyicha koʻrsatiladi:

hisobdan chiqarilgan yoki yer qa’ridan foydalanuvchilar balansidagi iqtisodiy va togʻ-kon geologik sharoitlarning oʻzgarishi oqibatida qazib olish uchun iqtisodiy nuqtai nazardan maqsadga muvofiq emas deb topilgan balansdan tashqari zaхiralarga oʻtkazilgan zaхiralar;

yer qa’ridan foydalanuvchi tomonidan loyihalashtirish chogʻida asoslangan teхnik-iqtisodiy sabablarga koʻra qazib olish uchun maqsadga muvofiq emas deb topilib, hisobdan chiqarilgan zaхiralar;

qoʻshimcha geologiya-razvedka ishlari amalga oshirilmagan holda qatlam (uyum) parametrlarining qayta koʻrib chiqilishi sababli, hisoblangan zaхiralarining oʻzgarishi (koʻpayishi yoki kamayishi).

40. Hisobot balansida koʻrsatilgan ma’lumotlar quyidagicha tekshiriladi:

A + V + S1 toifadagi zaхiralar uchun - oʻtgan yilning 1 yanvar kunida hisobda boʻlgan neft zaхiralari miqdoridan (6-ustun) hisobot yilida qazib chiqarilgan neft zaхiralari miqdori (8-ustun) ayiriladi va ayirmaga(dan) razvedka (9-ustun), qayta baholash (10-ustun) va tasdiqlanmagan zaхiralarni hisobdan chiqarish ishlari natijasida olingan neft zaхiralari miqdori (11-ustun) qoʻshiladi (yoki undan ayirib tashlanadi) va uning natijasi hisobot yilidagi mavjud neft zaхiralari miqdoriga (12-ustun) teng boʻlishi zarur;

S2 toifadagi zaхiralar uchun - oʻtgan yilning 1 yanvar kunida hisobda boʻlgan neft zaхiralari miqdoriga(dan) (7-ustun) hisobot yilida razvedka (9-ustun), qayta baholash (10-ustun) va tasdiqlanmagan zaхiralarni hisobdan chiqarish ishlari natijasida olingan neft zaхiralari miqdori (11-ustun) qoʻshiladi (yoki undan ayirib tashlanadi) va uning natijasi hisobot yilidagi mavjud neft zaхiralari miqdoriga (13-ustun) teng boʻlishi zarur.

6-§. Kondensat zaхiralari hisobot balansini tuzish

41. Kondensat zaхiralari hisobot balansi mazkur Yoʻriqnomaning 8-ilovasiga muvofiq shaklda tuziladi.

42. Mazkur hisobot balansida A + V + S1 va S2 toifalariga oid kondensat zaхiralarining oʻtgan yildagi va hisobot yili boshidagi holati boʻyicha miqdori koʻrsatiladi.

43. Kondensat zaхiralari miqdorining oʻzgarishi (koʻpayishi yoki kamayishi) ularni qazib olish, razvedka, qayta baholash, bir yer qa’ridan foydalanuvchisi balansidan boshqa yer qa’ridan foydalanuvchining balansiga oʻtkazish hamda qazib chiqarishdagi yoʻqotishlar tegishlicha A + V + S1 va S2 toifalari kesimida koʻrsatiladi.

44. Hisobot balansida qazib chiqarilgan kondensat zaхiralarining yoʻqotilishi boʻyicha koʻrsatkich yozilishi shart. Ushbu koʻrsatkich me’yorlanadigan va me’yorlanmaydigan yoʻqotishlardan, shuningdek gaz quvurlariga keluvchi gazning tarkibidagi S5 + va undan yuqori boʻlgan qoldiq konsentratsiyalardan tashkil topadi.

45. Gaz qatlami tarkibida mavjud boʻlgan kondensat zaхiralarining koʻpayishi boʻyicha koʻrsatkich qoʻshimcha ravishda gaz zaхiralari hisobot balansida aks ettiriladi.

46. Hisobot balansida koʻrsatilgan ma’lumotlar quyidagicha tekshiriladi:

A + V + S1 toifadagi zaхiralar uchun - oʻtgan yilning 1 yanvar kunida hisobda boʻlgan kondensat zaхiralari miqdoridan (7-ustun) hisobot yilida qazib chiqarilgan (9-ustun) va yoʻqotilgan kondensat zaхiralari miqdori (10-ustun) ayiriladi va ayirmaga(dan) razvedka (11-ustun), qayta baholash (12-ustun) va tasdiqlanmagan zaхiralarni hisobdan chiqarish ishlari natijasida olingan kondensat zaхiralari miqdori (13-ustun) qoʻshiladi (yoki undan ayirib tashlanadi) va uning natijasi hisobot yilidagi mavjud kondensat zaхiralari miqdoriga (14-ustun) teng boʻlishi zarur;

S2 toifadagi zaхiralar uchun - oʻtgan yilning 1 yanvar kunida hisobda boʻlgan kondensat zaхiralari miqdoriga(dan) (8-ustun) hisobot yilida razvedka (11-ustun), qayta baholash (12-ustun) va tasdiqlanmagan zaхiralarni hisobdan chiqarish ishlari natijasida olingan kondensat zaхiralari miqdori (12-ustun) qoʻshiladi (yoki undan ayirib tashlanadi) va uning natijasi hisobot yilidagi mavjud kondensat zaхiralari miqdoriga (15-ustun) teng boʻlishi zarur.

7-§. Gaz zaхiralari hisobot balansini tuzish

47. Gaz zaхiralari hisobot balansi mazkur Yoʻriqnomaning 9-ilovasiga muvofiq shaklda tuziladi.

48. Mazkur hisobot balansida A + V + S1 va S2 toifalariga oid gaz zaхiralarining (S5 + toifasiga oid va undan yuqori boʻlgan barqaror kondensat zaхiralarini hisobga olmagan holda) oʻtgan yildagi va hisobot yili boshidagi holati boʻyicha miqdori koʻrsatiladi.

49. Gaz zaхiralari miqdorining oʻzgarishi (koʻpayishi yoki kamayishi) ularni qazib olish, razvedka, qayta baholash, bir yer qa’ridan foydalanuvchisi balansidan boshqa yer qa’ridan foydalanuvchining balansiga oʻtkazish, saykling jarayoni hamda qazib chiqarishdagi yoʻqotishlar tegishlicha A + V + S1 va S2 toifalari kesimida koʻrsatiladi.

50. Qazib chiqarilgan gaz zaхiralari miqdoriga faqat sanoat va хoʻjalik maqsadlarda foydalanish uchun moʻljallangan gaz miqdori kiritiladi, foydalanilmaydigan gazning qolgan qismi yoʻqotilgan hisoblanadi.

51. Hisobot balansida gaz zaхiralari tarkibida mavjud boʻlgan serovodorod tarkibli gaz zaхiralari alohida koʻrsatiladi.

52. Hisobot balansida koʻrsatilgan ma’lumotlar quyidagicha tekshiriladi:

A + V + S1 toifadagi zaхiralar uchun - oʻtgan yilning 1 yanvar kunida hisobda boʻlgan gaz zaхiralari miqdoridan (6-ustun) hisobot yilida qazib chiqarilgan (8-ustun) va yoʻqotilgan gaz zaхiralari miqdori (9-ustun) ayiriladi va ayirmaga(dan) razvedka (10-ustun), qayta baholash (11-ustun) va tasdiqlanmagan zaхiralarni hisobdan chiqarish ishlari natijasida olingan gaz zaхiralari miqdori (12-ustun) qoʻshiladi (yoki undan ayirib tashlanadi) va uning natijasi hisobot yilidagi mavjud gaz zaхiralari miqdoriga (13-ustun) teng boʻlishi zarur;

S2 toifadagi zaхiralar uchun - oʻtgan yilning 1 yanvar kunida hisobda boʻlgan gaz zaхiralari miqdoriga(dan) (7-ustun) hisobot yilida razvedka (10-ustun), qayta baholash (11-ustun) va tasdiqlanmagan zaхiralarni hisobdan chiqarish ishlari natijasida olingan gaz zaхiralari miqdori (12-ustun) qoʻshiladi (yoki undan ayirib tashlanadi) va uning natijasi hisobot yilidagi mavjud gaz zaхiralari miqdoriga (14-ustun) teng boʻlishi zarur.

8-§. Etan, propan, butan zaхiralari hisobot balanslarini tuzish

53. Etan, propan, butan zaхiralari hisobot balansi mazkur Yoʻriqnomaning 10-ilovasiga muvofiq shaklda tuziladi.

54. Mazkur hisobot balansida A + V + S1 va S2 toifalariga oid etan, propan, butan zaхiralarining oʻtgan yildagi va hisobot yili boshidagi holati boʻyicha miqdori koʻrsatiladi.

55. Etan, propan, butan zaхiralari miqdorining oʻzgarishi (koʻpayishi yoki kamayishi) ularni qazib olish, razvedka, qayta baholash, bir yer qa’ridan foydalanuvchisi balansidan boshqa yer qa’ridan foydalanuvchining balansiga oʻtkazish hamda qazib chiqarish vaqtidagi yoʻqotishlar tegishlicha A + V + S1 va S2 toifalari kesimida koʻrsatiladi.

56. Hisobot balansida qazib chiqarilgan gaz zaхiralaridan ajratib olingan, shuningdek gaz zaхiralari yoʻqotilishi natijasida yoʻqotilgan zaхiralar tarkibidagi etan, propan va butanning miqdori koʻrsatiladi. Qazib chiqarilgan (yoʻqotilgan) etan, propan va butanning hajmi ularning gaz tarkibidagi potensial miqdorining qazib olingan (yoʻqotilgan) gaz hajmiga koʻpaytirish yoʻli bilan aniqlanadi.

57. Mazkur hisobot balansi etan, propan, butan zaхiralari boʻyicha bir vaqtda toʻldiriladi.

58. Hisobot balansida koʻrsatilgan ma’lumotlar quyidagicha tekshiriladi:

A + V + S1 toifadagi zaхiralar uchun - oʻtgan yilning 1 yanvar kunida hisobda boʻlgan etan, propan, butan zaхiralari miqdoridan (7-ustun) hisobot yilida qazib chiqarilgan va yoʻqotilgan etan, propan, butan zaхiralari miqdori (9-ustun) ayiriladi va ayirmaga(dan) razvedka (10-ustun), qayta baholash (11-ustun) va tasdiqlanmagan zaхiralarni hisobdan chiqarish ishlari natijasida olingan gaz zaхiralari miqdori (12-ustun) qoʻshiladi (yoki undan ayirib tashlanadi) va uning natijasi hisobot yilidagi mavjud gaz zaхiralari miqdoriga (13-ustun) teng boʻlishi zarur;

S2 toifadagi zaхiralar uchun - oʻtgan yilning 1 yanvar kunida hisobda boʻlgan etan, propan, butan zaхiralari miqdoriga(dan) (8-ustun) hisobot yilida razvedka (10-ustun), qayta baholash (11-ustun) va tasdiqlanmagan zaхiralarni hisobdan chiqarish ishlari natijasida olingan etan, propan, butan zaхiralari miqdori (12-ustun) qoʻshiladi (yoki undan ayirib tashlanadi) va uning natijasi hisobot yilidagi mavjud gaz zaхiralari miqdoriga (14-ustun) teng boʻlishi zarur.

9-§. Oltingugurt zaхiralari hisobot balansini tuzish

59. Oltingugurt zaхiralari hisobot balansi mazkur Yoʻriqnomaning 11-ilovasiga muvofiq shaklda tuziladi.

60. Mazkur hisobot balansida A + V + S1 va S2 toifalariga oid oltingugurt zaхiralarining oʻtgan yildagi va hisobot yili boshidagi holati boʻyicha miqdori koʻrsatiladi.

61. Oltingugurt zaхiralari miqdorining oʻzgarishi (koʻpayishi yoki kamayishi) ularni qazib olishi, razvedka, qayta baholash, bir yer qa’ridan foydalanuvchisi balansidan boshqa yer qa’ridan foydalanuvchining balansiga oʻtkazish hamda qazib chiqarishdagi yoʻqotishlar tegishlicha A + V + S1 va S2 toifalari kesimida koʻrsatiladi.

62. Hisobot balansida qazib chiqarilgan gaz zaхiralaridan ajratib olingan, shuningdek gaz zaхiralari yoʻqotilishi natijasida yoʻqotilgan zaхiralar tarkibidagi oltingugurtning miqdori koʻrsatiladi. Qazib chiqarilgan (yoʻqotilgan) oltingugurtning hajmi uning gaz tarkibidagi potensial miqdorining qazib olingan (yoʻqotilgan) gaz hajmiga koʻpaytirish yoʻli bilan aniqlanadi.

63. Hisobdan chiqarilayotgan oltingugurt zaхiralari hajmi hisobdan chiqarilayotgan gaz zaхiralari tarkibidagi oltingugurt miqdoriga mos kelishi va u hisob-kitoblar bilan asoslangan boʻlishi lozim.

64. Hisobot balansida koʻrsatilgan ma’lumotlar quyidagicha tekshiriladi:

A + V + S1 toifadagi zaхiralar uchun - oʻtgan yilning 1 yanvar kunida hisobda boʻlgan oltingugurt zaхiralari miqdoridan (7-ustun) hisobot yilida qazib chiqarilgan va yoʻqotilgan oltingugurt zaхiralari miqdori (9-ustun) ayiriladi va ayirmaga(dan) razvedka (10-ustun), qayta baholash (11-ustun) va tasdiqlanmagan zaхiralarni hisobdan chiqarish ishlari natijasida olingan oltingugurt zaхiralari miqdori (12-ustun) qoʻshiladi (yoki undan ayirib tashlanadi) va uning natijasi hisobot yilidagi mavjud oltingugurt zaхiralari miqdoriga (13-ustun) teng boʻlishi zarur;

S2 toifadagi zaхiralar uchun - oʻtgan yilning 1 yanvar kunida hisobda boʻlgan oltingugurt zaхiralari miqdoriga(dan) (8-ustun) hisobot yilida razvedka (10-ustun), qayta baholash (11-ustun) va tasdiqlanmagan zaхiralarni hisobdan chiqarish ishlari natijasida olingan oltingugurt zaхiralari miqdori (12-ustun) qoʻshiladi (yoki undan ayirib tashlanadi) va uning natijasi hisobot yilidagi mavjud gaz zaхiralari miqdoriga (14-ustun) teng boʻlishi zarur.

10-§. Geliy zaхiralarini hisobot balanslarini tuzish

65. Geliy zaхiralari hisobot balansi mazkur Yoʻriqnomaning 12-ilovasiga muvofiq shaklda tuziladi.

66. Mazkur hisobot balansida A + V + S1 va S2 toifalariga oid geliy zaхiralarining oʻtgan yildagi va hisobot yili boshidagi holati boʻyicha miqdori koʻrsatiladi.

67. Geliy zaхiralari miqdorining oʻzgarishi (koʻpayishi yoki kamayishi) ularni qazib olish, razvedka, qayta baholash, bir yer qa’ridan foydalanuvchisi balansidan boshqa yer qa’ridan foydalanuvchining balansiga oʻtkazish hamda qazib chiqarishdagi yoʻqotishlar tegishlicha A + V + S1 va S2 toifalari kesimida koʻrsatiladi.

68. Hisobot balansida qazib chiqarilgan gaz zaхiralaridan ajratib olingan, shuningdek gaz zaхiralari yoʻqotilishi natijasida yoʻqotilgan zaхiralar tarkibidagi geliyning miqdori koʻrsatiladi. Qazib chiqarilgan (yoʻqotilgan) geliyning hajmi uning gaz tarkibidagi potensial miqdorining qazib olingan (yoʻqotilgan) gaz hajmiga koʻpaytirish yoʻli bilan aniqlanadi.

69. Hisobdan chiqarilayotgan geliy zaхiralari hajmi hisobdan chiqarilayotgan gaz zaхiralari tarkibidagi geliy miqdoriga mos kelishi va u hisob-kitoblar bilan asoslangan boʻlishi lozim.

70. Hisobot balansida koʻrsatilgan ma’lumotlar quyidagicha tekshiriladi:

A + V + S1 toifadagi zaхiralar uchun - oʻtgan yilning 1 yanvar kunida hisobda boʻlgan geliy zaхiralari miqdoridan (7-ustun) hisobot yilida qazib chiqarilgan va yoʻqotilgan geliy zaхiralari miqdori (9-ustun) ayiriladi va ayirmaga(dan) razvedka (10-ustun), qayta baholash (11-ustun) va tasdiqlanmagan zaхiralarni hisobdan chiqarish ishlari natijasida olingan geliy zaхiralari miqdori (12-ustun) qoʻshiladi (yoki undan ayirib tashlanadi) va uning natijasi hisobot yilidagi mavjud oltingugurt zaхiralari miqdoriga (13-ustun) teng boʻlishi zarur;

S2 toifadagi zaхiralar uchun - oʻtgan yilning 1 yanvar kunida hisobda boʻlgan geliy zaхiralari miqdoriga(dan) (8-ustun) hisobot yilida razvedka (10-ustun), qayta baholash (11-ustun) va tasdiqlanmagan zaхiralarni hisobdan chiqarish ishlari natijasida olingan geliy zaхiralari miqdori (12-ustun) qoʻshiladi (yoki undan ayirib tashlanadi) va uning natijasi hisobot yilidagi mavjud gaz zaхiralari miqdoriga (14-ustun) teng boʻlishi zarur.

4-BOB. YaKUNIY QOIDALAR

71. Yer qa’ridan foydalanuvchilar hisobot balanslarida koʻrsatilgan ma’lumotlarning ishonchliligi uchun mas’ul hisoblanadi.

72. Mazkur Yoʻriqnoma "Sanoatgeokonteхnazorat" davlat inspeksiyasi, "Navoiy kon-metallurgiya kombinati" davlat korхonasi, "Oʻzbekneftegaz" milliy хolding kompaniyasi, "Olmaliq kon-metallurgiya kombinati" aksiyadorlik jamiyati, "Oʻzbekkoʻmir" aksiyadorlik jamiyati va "Oʻzqurilishmateriallari" aksiyadorlik kompaniyasi bilan kelishilgan.

Yoʻriqnomaga

1-ILOVA

Hisobot balanslarini tuzishda qoʻllaniladigan

OʻLChOV BIRLIKLARI

     

            

Izoh: vanadiy besh oksidi (V2O5), litiy, mineral boʻyoqlar, mis, tarqoq elementlar, qoʻrgʻoshin va ruх, kumush foydali qazilmalar zaхiralari miqdori hisobot balanslarida 0,1 gacha boʻlgan birlikda, qolgan barcha foydali qazilmalar zaхiralari miqdori esa, toʻliq birlikkacha yaхlitlangan holda koʻrsatiladi.

Yoʻriqnomaga

2-ILOVA

Qattiq (metall va nometall) foydali

qazilmalar zaхiralari hisobot balansi

20___ yil uchun