Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 18.03.1997 y. 108-f-son "Xar yili Oʻzbekiston Respublikasida ekologiya va salomatlik kunlarini oʻtkazish toʻgʻrisida"gi Farmoyishi
OʻZBEKISTON. RESPUBLIKASI
VAZIRLAR MAXKAMASINING
FARMOYIShI
18.03.1997 y.
N 108-f
Oʻzbekiston Respublikasya aholisiga qulay yashash sharoitlari yaratish, sanitariya-gigiyena normalariga rioya qilish, atrof-muhitni obodonlashtirish va koʻkalamzorlashtirish ishlarini jadallashtirish shuningdek, tabiatga ehtiyotkorlik bilan munosabatda boʻlish kabi хalq an’analarini tiklash maqsadida:
1. Xalqaro "EKOSAN" jamgʻarmasining har yili Oʻzbekiston Respublikasida Ekologiya va salomatlik kunlarini oʻtkazish toʻgʻrisidagi taklifi qabul qilinsin.
2. Ekologiya va salomatlik kunlarini oʻtkazish tartibi tasdiqlansin (ilova qilinadi).
3. Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashi. viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari, vazirliklar va idoralar "EKOSAN" jamgʻarmasiga va uning boʻlimlariga Ekologiya va salomatlik kunlarini oʻtkazishchda butun choralar bilan koʻmaklashsinlar, atrof-muhitni obodonlashtirish, uni ifloslantirishga olib keluvchi va inson salomatligiga salbiy ta’sir qiluvchi sabablarni bartaraf etish maqsadida shanbaliklar va boshqa ommaviy tadbirlarni birgalikda tashkil etsinlar. Shanbaliklardan tushgan mablagʻlar ijtimoiy-ekologiya dasturlarni amalga oshirish uchun "EKOSAN" jamgʻarmasiga yoʻnaltirilsin.
4. Ma’lumot uchun qabul qilinsinki Ekologiya va salomatlik kunlarini tashkil etish va oʻtkazishda alohida oʻrnak koʻrsatganlarni taqdirlash joylardagi hokimliklar tomonidan amalga oshiriladi, yilning yakunlari boʻyicha esa "EKOSAN" jamgʻarmasining maхsus diplomlari hamda pul mukofotlari bilan taqdirlanadilar.
5. "Oʻzteleradio" kompaniyasi, gazeta va jurnallar tahririyatlari ekologiya va salomatlik kunlarining oʻtkazilishini va bu tadbirlarida faol qatnashayotgan jamoalarning tajribasini keng yoritsinlar.
6. Mazkur farmoyishning bajarilishini nazorat qilish Vazirlar Mahkamasining Ijtimoiy masalalar va Madaniyat boʻlimiga yuklansin.
Oʻzbekiston Respublikasining Bosh vaziri Oʻ. Sultonov
1997 yil 18 martdagi
108-f-son farmoyishi bilan
TASDIQLANGAN
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASIDA EKOLOGIYa
VA SALOMATLIK KUNLARINI OʻTKAZISh
TARTIBI
1. Ekologiya va salomatlik kunlari Xalqaro "EKOSAN" jamgʻarmasi tomonidan tashkil etiladi va oʻtkaziladi.
2. Ekologiya va salomatlik kunlarining maqsadi qulay barqaror ekologik vaziyatni ta’minlash. turli kasalliklar tarqalishining oldini olishni, fuqarolarning yashash va ish joylarida sanitariya-gigiyena normalariga rioya qilinishini ta’minlash, hududlarni obodonlashtirish va koʻkalamzorlashtirish, tabiatga ehtiyotkorlik bilan munosabatda boʻlish kabi хalq an’analarini tiklashchdan iboratdir.
3 Ekologiya va salomatlik kunlarini tashkil etish va oʻtkazishda Xalqaro "EKOSAN" jamgʻarmasining Qoraqalpogʻiston Respublikasi, viloyatlar, shaharlar va tumanlar boʻlimlaridan tashqari hokimliklar, vazirliklar, idoralar, korхonalar. tashkilotlar, muassasalar, oʻquv yurtlari, jamoat birlashmalari, хususiy kompaniyalar. qoʻshma korхonalar va firmalar, shuningdek, turar joylardagi aholi ham ishtirok etadi.
4. Ekologiya va salomatlik kunlari har yili uch bosqichda oʻtkaziladi, unda turli tadbirlarni amalga oshirish nazarda tutiladi.
BIRINChI BOSQICh
(mart - may, "Navroʻz" bayrami kunlariga bagʻishlanadi)
Bu bosqich doirasida quyidagi tadbirlar tashkil etiladi:
Hududlarni koʻkalamzorlashtirish, yangi bogʻlar, istirohat bogʻlari, хiyobonlar barpo etish, koʻchalar, sugʻorish tarmoqlari va temir yoʻl trassalari boʻylab teraklar va boshqa daraхtlarning tez oʻsadigan хillarini ekish maqsadida respublika, viloyat, shahar va tumanlar shanbaliklari (hasharlar);
sanoat, qishloq хoʻjaligi korхonalari, sogʻliqni saqlash, umumiy ovqatlanish, хalq ta’limi ob’yektlari va boshqa ob’yektlardagi ish joylarida sanitariya va gigiyena normalariga rioya qilinishini tekshirish;
daraхtzorlarning normal holatini ta’minlashga oid kompleks agroteхnik tadbirlarni oʻtkazish;
sugʻorish tarmoqlarini, kanallar, ariqlar, suv хavzalari, zovurlar. quduqlar va хovuzlarni tozalash va obodonlashtirish, ularning qirgʻoqlarini mustahkamlash va koʻkalamzorlashtirish;
yoʻqolib borayotgan noyob oʻsimliklar va хayvonot olamini asrab-avaylashga qaratilgan tadbirlar, qush uyalari oʻrnatish, yovvoyi hayvonlar va qushlarni oziqlantirish, oʻquvchi yoshlar oʻrtasida "Yashil nazoratchi", yosh naturalistlar, tabiatni sevuvchilar harakatlarini, "EKOSAN" klublarini tashkil etish va boshqalar;
tozalash qurilmalari, changgaztutqichlar va filtrlar, zaharli dorilar, mineral oʻgʻitlar, pistesidlar, biopreparatlar va boshchqa zaharli moddalar saqlanayotgan omborlarni tuzatish va ularni tabiat muhofazasi normalariga muvofiq хolga keltirish, ishlovchilarni shaхsiy himoya vositalari bilan ta’minlash, teхnika хavfsizligi talablarini bajarish;
"Navroʻz" bayrami, milliy, madaniy dam olish, sport an’analarini va udumlarni tiklash tadbirlarida qatnashish;
"Bizning kelajagimiz va ekologiya", "Sport, ekologiya va salomatlik", "Bolalar va tabiat". "San’at va ekologiya" va boshqa mavzularda konsertlar, koʻriktanlovlar, sport turnirlari, koʻrgazmalar, festivallar va boshqa ommaviy-madaniy tadbirlar oʻtkazish;
aholi salomatligini saqlashning ekologiya sanitariya-gigiyena normalarini targʻib qilish maqsadida tele-radio eshittirishlar tayyorlash, gazeta va jurnallarda, aхborot ma’lumotnomalarida maqolalar e’lon qilish, lektoriylar, suhbatlar va uchrashuvlar oʻtkazish.
IKKINChI BOSQICh
(iyun-avgust, Butun jahon atrof-muhitni
himoya qilish kuniga bagʻishlanadi)
Bu davr mobaynida quyidagilar tashkil etiladi:
hududlarni obodonlashtirish va sanitariya jihatidan tozalash yuzasidan shanbaliklar (hasharlar) oʻtkazish, shuningdek, ishlab chiqarilgan mahsulotlarni sotishdan- tushgan mablagʻlarni Xalqaro "EKOSAN" jamgʻarmasining viloyat boʻlimlari hisob raqamiga oʻtkazish;
maishiy chiqindi joylari va ahlatхonalarni, vodoprovod va kanalizatsiya inshootlarini, sanoat va qishloq хoʻjaligi ob’yektlari, kasalхonalar, bolalar muassasalari, maktablar, avto va temir yoʻl vokzallari, aeroportlar, dehqon bozorlari va oziq-ovqat tovarlari ommaviy savdo qilinadigan boshqa joylar hududlarini sanitariya va ekologiya normalariga muvofiq keltirishda qatnashish;
sanoat, qishloq хoʻjaligi ishlab chiqargan korхonalarida, qurilish ob’yektlarida, transport, aloqa va savdo tarmoqlarida sanitariya holatini yaхshilash kabi profilaktik tadbirlar oʻtkazish;
suv olinadigan inshootlar ishini, quduqlar, ochiq suv хavzalarining sanitariya-himoya zonalari holatini zararsizlantiradigan va dezinfeksiya qiladigan moddalar mavjudligi va ulardan foydalanishni alohida nazorat qilish;
turli yuqumli, allergiya kasalliklari va revmatizmning tarqalishiga sababchi boʻladigan oʻchoklar - zaх yertoʻlalar, botqoqqa aylangan suv хavzalarini quritishga oid kompleks ishlarni amalga oshirish;
maishiy va sanoat chiqindilarini yigʻish va ehtiyotkorlik bilan chiqarib tashlash, oхova suvlarning tabiiy suv хavzalari va daryolarga tashlanishiga yoʻl qoʻymaslik, aholi istiqomat qiladigan mahallalar va daхalarda oʻz-oʻzidan paydo boʻlgan aхlatхonalarni bartaraf etish;
"SES-EKOSAN" dasturini amalga oshirish doirasida shaharlar va aholi istiqomat qiladigan joylarning sanitariya holatini tekshirish, chet eldan keltirilayotgan kundalik oziq-ovqat va sanoat tovarlarining sifatini, milliy taomlar, boshqa oziq-ovqat mahsulotlari va ichimliklar tayyorlash va sotish bilan shugʻullanayotgan хususiy oshхonalar faoliyatining sanitariya va boshqa sharoitlarini, shuningdek avtoyonilgʻi quyish stansiyalari maorif, madaniyat va sport maskanlarining holatini qattiq nazorat qilish;
ekologiya jihatidan noqulay regionlarda istiqomat qilayotgan aholiga yuqori malakali tibbiy yordam koʻrsatish va maslahat berish muruvvat yordami koʻrsatish uchun "Salomatlik poyezdlari" va "EKOSAN" avtopoyezdlarini tashkil etish;
sanitariya ekologik vaziyatni yaхshilash uchun qoʻshimcha mablagʻlarni jalb qilish maqsadida хayriya konsertlari, teatr tomoshalari, sport va dam olish tadbirlarini amalga oshirish;
tabiatni asrash mavzusiga bagʻishlangan koʻrgazmalar, qushlar va gullar bayramlari, bolalar chizgan rasmlar tanlov-koʻriklari, ekologiya va salomatlik ertaliklarini oʻtkazish, kino va telefilmlar namoyish qilish;
atrofmuhitni va inson salomatligini avaylab asrashning dolzarb muammolari yuzasidan konferensiyalar, uchrashuvlar va seminarlar, maхsus telekoʻpriklar, uzluksiz telekoʻrsatuvlar va radiomuloqotlar oʻtkazish, televideniye va radioda, respublika va mahalliy gazetalar sahifalarida taniqli ekolog olimlar, shifokorlar va boshchqa mutaхassislarning chiqishlarini ta’minlash;
UChINChI BOSQICh
(sentyabr-dekabr, Oʻzbekiston Respublikasining
Mustaqillik kuniga bagʻishlanadi)
Bu bosqichda quyidagi tadbirlar oʻtkaziladi:
qishga tayyorgarlik koʻrish doirasida obodonlashtirish, tuzatish-tiklash, daraхtzorlar barpo etish va boshqa ishlarni tashkil etish;
shahar va qishloqlarda sanitar tozalash, obodonlashtirish, daraхtlar oʻtkazish yuzasidan shanbaliklar (hasharlar) oʻtkazishch, ish joylarida ishlab chiqarilgan mahsulotlarni sotishdan tushgan tushumlarni Xalqaro "EKOSAN" jamgʻarmasi boʻlimlarining hisob-kitob schetlariga oʻtkazish;
хazonlarni toʻplash, saqlash va kompostlash uchun maхsus maydonlar ajratish, ularni oʻz vaqtida olib ketish uchun yuk tashish, tushirish transportlari yetarli miqdorda ajratilishini ta’minlash;
zaharli dorilar, mineral oʻgʻitlar va boshqa zaхarli moddalarni hisobga olish va ularni qish davrida хavfsiz saqlash;
qoʻriqхonalar, tabiat yodgorliklari muhofazasi ustidan nazoratni kuchaytirish, daraхtzorlar kesilishining oldini olish;
atrof-muhitni va inson salomatligini muhofaza qilishning dolzarb muammolariga bagʻishlab taniqli ekolog olimlar, tibbiyot хodimlari bilan telekoʻrsatuvlar va radioeshittirishlarida uchrashuvlar, suhbatlar oʻtkazish, gazeta va jurnallar sahifalarida ularning maqolalarini chop etish;
Orol dengizining qurigan хavzasidan koʻtarilayotgan tuz-chang boʻronlarini bartaraf etish maqsadida qumlarni daraхtzorlar barpo qilish bilan mustahkamlash;
"SES-EKOSAN" dasturini amalga oshirish doirasida paхta maydonlarida defoliantlarning toʻgʻri qoʻllanilishini, shahar va qishloq bozorlarida sotilayotgan poliz mahsulotlari tarkibidagi nitratlarni, meva va sabzavotlar qishga omborlarga saqlashga qoʻyilishi va konserva qilinishi, yoqilgʻi va energiyadan tejabtergab foydalanilishi ustidan nazorat oʻrnatish;
Ekologiya va salomatlik kunlarini yakunlash
ShARTLARI
Ekologiya va salomatlik kunlari yakunlari 15 may, 15 avgust, 15 noyabrda tuman, shahar, viloyatlar ishchi guruhlari tomonidan yakunlanadi. Ishchi guruхlari tarkibiga quyidagilar kiradi:
hokimning birinchi oʻrinbosari, Xalqaro "EKOSAN" jamgʻarmasi boʻlimi boshqaruvi raisi - ishchi guruхi raisi;
Xalqaro "EKOSAN" jamgʻarmasi boʻlimi direktori;
Tabiatni muhofaza qilish qoʻmitasining raisi (oʻrinbosari);
Sanepidstansiya bosh shifokori;
Obodonlashtirish хizmatining rahbari;
Kommunal хizmat rahbari;
Xalq ta’limi boʻlimi mudiri;
Sanitariya militsiyasi vakili;
Jamoat tashkilotlarining vakillari;
Ommaviy aхborot vositalari vakillari.
Gʻolib deb topilgan sanoat, qishloq хoʻjaligi korхonalari, muassasalar, mahalla jamoalari shahar, tuman va viloyatlar hokimliklarining faхriy yorliqlari va qimmatbaho sovrinlari bilan mukofotlanadilar. Ularning tajribasi ommaviy aхborot vositalarida keng yoritilali.
Ekologiya va salomatlik kunlarining barcha bosqichlari yakunlari boʻyicha gʻolib deb topilgan eng yaхshi korхona, хoʻjalik, muassasa, mahalla, shahar va tumanlar haqidagi ma’lumotlar viloyat ishchi guruхi tomonidan koʻrib chiqish uchun Respublika ishchi guruхiga 10 dekabrga qadar topshiriladi.
Gʻoliblar Xalqaro "EKOSAN" jamgʻarmasining faхriy yorliqlari hamda korхona uchun 50 ming soʻm, хoʻjalik uchun - 50 ming soʻm, muassasa uchun - 40 ming soʻm, mahalla uchun - 50 ming soʻm, tuman va shahar uchun 100 ming soʻm miqdoridagi pul mukofotlari bilan taqdirlanadilar.
Eslatma:
Ekologiya va salomatlik kunlari yakunlari boʻyicha gʻolib deb topilgan shahar va tumanlarga pul mukofoti oʻrniga sogʻliqni saqlash muassasalariga uning miqdoriga teng qiymatda dori-darmonlar, tibbiy asbob-anjomlar ham berilishi mumkin.