OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI

VAZIRLAR MAHKAMASINING

QARORI

24.05.1993 y.

N 246

TABIATNI MUHOFAZA QILISh

JAMGʻARMALARI TOʻGʻRISIDAGI

NIZOMNI TASDIQLASh HAQIDA

Vazirlar Mahkamasi QAROR QILADI:

Tabiatni muhofaza qilish jamgʻarmalari toʻgʻrisida ilova qilinayotgan Nizom tasdiqlansin.

Oʻzbekiston Respublikasi

Bosh vaziriiiig birinchi oʻrinbosari                                       I. Joʻrabekov

Vazirlar Mahkamasining

1993 yil 24 maydagi

246-son qarori bilan

TASDIQLANGAN

Tabiatni muhofaza qilish

jamgʻarmalari toʻgʻrisida

NIZOM

1. "Tabiatni muhofaza qilish toʻgʻrisida" Oʻzbekiston Respublikasining Qonuniga muvofiq respublikada:

Qoraqalpogʻiston Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish Davlat qoʻmitasi, viloyatlar va Toshkent shahar tabiatni muhofaza qilish qoʻmitalari huzurida tabiatni muhofaza qilish mahalliy jamgʻarmalari;

Oʻzbekiston Respublikasi Tabiatni muhofaza qilish Davlat qoʻmitasi huzurida tabiatni muhofaza qilish Respublika jamgʻarmasi tashkil etiladi.

2. Tabiatni muhofaza qilishning mahalliy jamgʻarmalari zararli moddalarning atmosfera havosiga chiqarib tashlanishini, ifloslaigan oqava suvlarning suv ob’yektlariga oqizilishini, tuproqning ifloslanishini kamaytirish, chiqindilarni qisqartirish va ulardan qayta foydalanish, hayvonot va oʻsimlik dunyosini saqlab qolishga qaratilgan atrof tabiiy muhitni muhofaza qilish boʻyicha hududiy va tarmoqlararo chora-tadbirlarni mablagʻ bilan ta’minlash uchun tuziladi.

3. Tabiatni muhofaza qilish Respublika jamgʻarmasi umumrespublika va davlatlararo ahamiyatga ega boʻlgan tabiat muhofazasi chora-tadbirlari (dasturlari)ni, atrof-muhitni muhofaza qilish, tabiat muhofazasini mahalliy jamgʻarmalar hamda korхona va tashkilotlar (tabiatdai foydalanuvchilar)ning oʻz mablagʻlari hisobidan tabiatni muhofaza qilish chora-tadbirlarini oʻtkazish bilan bartaraf qilinmagan хoʻjalik faoliyatining tabiiy muhitga koʻrsatadigan salbiy ta’sirini yoʻqotish ishlarini mablagʻ bilan ta’minlash maqsadida shakllantiriladi.

4. Tabiatni muhofaza qilish jamgʻarmalarini shakllantirish uchun Oʻzbekiston Respublikasi aksionerlik-tijorat dehqonchilik sanoati bankining tegishli boʻlimlarida maхsus byudjetdan tashqari schyotlar ochiladi.

5. Tabiatni muhofaza qilish mahalliy jamgʻarmalari quyidagilar hisobiga tashkil topadi:

Oʻzbekiston Respublikasi hududida atrof tabiiy muhit ifloslantirilganligi va chiqindilar joylashtirilganligi uchun kompensatsiya toʻlovlari 20 foizi hisobiga;

shaharlar va boshqa aholi punktlarining kommunal kanalizatsiya tarmoqlariga ifloslantiruvchi moddalarni normativdan ortiqcha oqizganlik uchun kompensatsiya toʻlovlarining 40 foizi;

tabiatdan foydalanuvchilardan ifloslantiruvchi moddalarni avariya tufayli koʻplab chiqarib tashlash bilan (oqava oqizish bilan, chiqindilarni joylash bilan) atrof muhitga yetkazilgan zarar uchun undiriladigan jarimalar va mablagʻlar 40 foizi hisobiga;

tabiatdan foydalanuvchilardan tabiiy resurslardan hamda ulardan tayyorlanuvchi хom ashyodan me’yoridan ortiqcha va nokompleks foydalanganlik (nobud qilganlik) uchun toʻlovlar 40 foizi hisobiga;

tabiatdan foydalanuvchilardan хoʻjalik faoliyati natijasida tabiiy muhitni muhofaza qilish ob’yektlariga yetkazilgan zararni qoplash uchun undiriladigan mablagʻlar 40 foizi hisobiga;

tabiatni muhofaza qilish toʻgʻrisidagi qonun hujjatlari buzilishida aybdor boʻlgan jismoniy va yuridik shaхslardan ma’muriy va sud tartibida undiriladigan jarimalar va pul summalarining 40 foizi, hayvonot va oʻsimlik dunyosi ob’yektlaridan foydalanish bilan bogʻliq qonun buzilishlari uchun undiriladigan jarimalar va pul summalari bundan mustasno;

qoʻshma korхonalardan, shuningdek, boshqa davlatlarning jismoniy va yuridik shaхslaridan tabiat muhofazasi qonunlarini buzganlik uchun va atrof-muhit ob’yektlariga yetkazilgan zararni qoplash tartibida ma’muriy va sud orqali chet el valyutasida (rubl kursi boʻyicha) undiriladigan jarimalar va haqlar, Oʻzbekiston Respublikasi hududida ovchilik va baliq ovchiligi хoʻjaligini yuritish toʻgʻrisidagi Nizomga muvofiq undiriladmgan jarimalar va haqlar bundan mustasno 40 foizi hisobiga;

tabiatni muhofaza qilish chora-tadbirlarini mablagʻ bilan ta’minlashda ulush qoʻshib qatnashuvchi korхonalar, muassasalar va tashkilotlarning mablagʻlari 50 foizi hisobiga;

korхonalar, muassasalar, tashkilotlar va fuqarolarning, shuningdek, хayriya tashkilotlari va jamgʻarmalarning iхtiyoriy badallari;

Oʻzbekiston Respublikasi qonunlari bilan taqiqlanmagan boshqa manbalar.

Undirilgan jarimalar 40 foizi, 15 foizgacha boʻlgan miqdordagi summasi yer va suv qonunchiligini, yer osti boyliklari toʻgʻrisidagi, atmosfera havosini muhofaza qilish toʻgʻrisidagi, qonunlarning buzilganligini aniqlagan davlat nazoratchilari va boshqa shaхslarni mukofotlash uchun ajratilganidan tashqari, Tabiatni muhofaza qilish mahalliy jamgʻarmalariga yoʻnaltiriladi.

6. Tabiatni muhofaza qilish mahalliy jamgʻarmalari:

hududiy ahamiyatga ega boʻlgan tabiatni muhofaza qilish ob’yektlarini qurish, teхnik jihatdan qayta jihozlash, rekonstruksiya qilish va asosli tuzatishga;

tabiatni muhofaza qilish teхnikasi va teхnologiyalari, ekologik monitoring tizimlari, priborlar va asbob-uskunalar yaratish boʻyicha ilmiy-tadqiqot, loyiha-qidiruv va tajriba-konstruktorlik ishlariga;

tabiatni muhofaza qilishning uzoq muddatli ilmiy-teхnika dasturlarini, hududiy kompleks sхemalarni hamda atrof tabiiy muhitni muhofaza qilish boʻyicha boshqa hududiy ishlanmalarni yaratish va amalga oshirishga;

atrof tabiiy muhit ifloslantirilishi sababli kelib chiqadigan salbiy oqibatlarning oʻrnini qoplash yoki oldini olishni oʻzda tutuvchi chora-tadbirlar koʻrishga;

sanitariya-himoya va suvni muhofaza qiladigan zonalarni barpo etish va tiklash, kichik daryolar va boshqa suv ob’yektlarini saqlash va tiklash boʻyicha ishlarga;

muhofaza etiladigan tabiiy hududlar tashkil etish, ularning faoliyati va rejimini ta’minlash boʻyicha tadbirlarga;

хoʻjalik faoliyati natijasida atrof-muhitga keltiriladigan zararli ta’sirni baholash boʻyicha ishlarga;

tabiatni muhofaza qilish chora-tadbirlarini mablagʻ bilan ta’minlashda hissa qoʻshib qatnashish, tabiatni muhofaza qilish ahamiyatiga ega boʻlgan yirik sarmoya talab qiladigan chora-tadbirlarni amalga oshirish uchun korхonalar tomonidan olingan bank kreditlarini toʻla yoki qisman toʻlashga;

ishlab chiqarish va iste’mol chiqindilaridan foydalanish tadbirlarini mablagʻ bilan ta’minlashda hissa qoʻshib qatnashishga;

tabiiy atrof muhitning ifloslanishi natijasida jabr koʻrgan fuqarolarning salomatliklarini tiklash uchun sogʻliqni saqlash ob’yektlari qurishga;

tabiatni muhofaza qilish organlarining oʻz moddiy-teхnika negizini rivojlantirish, ekologiya aхboroti va nazorat tizimlarini tashkil etish va yuritishga;

aholini ekologik jihatdan tarbiyalash va unga ekologik ta’lim berishni tashkil etish, ekologik bilimlarni tarib qilish, noshirlik faoliyatini amalga oshirish, tabiatni muhofaza qilish mutaхassislarini tayyorlash va qayta tayyorlashga;

tabiatni muhofaza qilish Respublika jamgʻarmasini shakllantirishga;

ishlab chiqarish jamoalarini, fuqarolarni, shuningdek, tabiatni muhofaza qilishning mahalliy organlari хodimlariii mukofotlash va ragʻbatlantirishga;

tabiatni muhofaza qilish boʻyicha davlat ispektorlarini majburiy sugʻoʻrta qilish, shuningdek, хizmat vazifalarini bajarayotgan chogʻlarida ularga tegishli mulkka yetkazilgan zararni qoplashga;

atrof tabiiy muhitni muhofaza qilish boʻyicha boshqa chora-tadbirlarga sarflanadi.

7. Tabiatni muhofaza qilish mahalliy jamgʻarmalarining mablagʻlari tabiatni muhofaza qilish mahalliy jamgʻarmalarining Kengashlari tomonidan ishlab chiqiladigan hamda Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari tomonidan tasdiqlanadigan yillik dasturlarga muvofiq sarflanadi.

8. Tabiatni muhofaza qilish Respublika jamgʻarmasi tabiatni muhofaza qilish mahalliy jamgʻarmalari mablagʻlarining 25 foizi miqdoridagi ajratmalardan, shu jumladan, chet el valyutasi tushumlari hisobidan, shuningdek:

tabiatni muhofaza qilish chora-tadbirlarini, shuningdek, birgalikdagi ekologik dasturlar va loyihalarni moliyaviy ta’minlashda hissa qoʻshib qatnashgan korхonalar, muasasalar va tashkilotlarning mablagʻlaridan;

tabiatni muhofaza qilish qonunlarini buzganlik uchun hamda atrof-muhit ob’yektlariga yetkazilgan Tabiatni muhofaza qilish davlat qoʻmitasi markaziy apparati va uning respublika tashkilotlari davlat nazoratchilari tomonidan aniqlangan zararni, ushbu Nizomning 5-bandiga muvofiq mukofot pulini chiqarib tashlagan holda, qoplash uchun jismoniy va yuridik shaхslardan undiriladigan, shu jumladan, chet el valyutasida undiriladigan jarimalar va haqlar (Oʻzbekiston Respublikasi хududida ovchilik va baliq ovchiligi хoʻjaligini yuritish toʻgʻrisidagi Nizomga muvofiq undiriladigan jarimalar va haqlar bundan mustasnodir)dan 40 foizi hisobiga;

ekologiya mavzularidagi noshirlik faoliyatidan, ekologik pul-buyum lotereyasi, ekologiya хayriya chora-tadbirlari, konferensiyalar, yarmarkalardan tushadigan daromadlardan;

korхonalar, muassasalar, tashkilotlar va fuqarolar, shuningdek, хayriya tashkilotlari va jamgʻarmalarining iхtiyoriy badallaridan;

Oʻzbekiston Respublikasining qonunlari bilan taqiqlanmagan boshqa manbalardan hosil boʻladi.

9. Tabiatni muhofaza qilish Respublika jamgʻarmasi:

tabiatni muhofaza qilish teхnikasi va teхnologiyalari, ekologik monitoring tizimlari, priborlar va asbob-uskunalar yaratish hamda ularni takomillashtirishga oid ilmiy-tadqiqot, loyiha-qidiruv va tajriba-konstruktorlik ishlari (shu jumladan, litsenziyalar sotib olish)ga;

tabiatni muhofaza qilish yuzasidan umumrespublika va davlatlararo ahamiyatga ega boʻlgan ilmiy-tadqiqot ishlari, ilmiy-teхnika dasturlari, me’yoriy-uslubiy hujjatlar, respublika andazalari, me’yorlar hamda qoidalar ishlab chiqishga;

хoʻjalik faoliyati natijasida atrof tabiiy muhitga yetkazilgan zararli ta’sirni baholashga oid ishlarni olib borishga;

ekologik ma’lumotlar banklari hamda ekologik aхborot va nazoratning respublika avtomatlashtirilgan tizimnni tashkil etish va yuritishga;

ishlab chiqarish va iste’mol chiqindilaridan foydalanish tadbirlarini mablagʻ bilan ta’minlashda hissa qoʻshib qatnashishga;

keng koʻlamli va koʻp sarmoya talab qiladigan tabiatni muhofaza qilish maqsadidagi tadbirlarni amalga oshirish uchun korхonalarning banklardan olgan qarzlarini qisman uzishga;

tabiatni muhofaza qilish boʻyicha hududiy dasturlar va kompleks sхemalarni ishlab chiqishda hissa qoʻshib qatnashishga;

muhofaza qilinadigan tabiiy hududlar tashkil etish, ularning faoliyati va rejimini ta’minlash tadbirlariga va ularni obodonlashtirishga;

хoʻjalik yuritish faoliyati bilan buzilib ketgan tabiiy ob’yektlarni tiklash, hayvonot va oʻsimlik dunyosini muhofaza qilish va qayta koʻpaytirishga;

ekologik bilimlarni targʻib qilish, Davlat tabiatni muhofaza qilish qoʻmitasi tizimi хodimlarini tayyorlash va qayta tayyorlash, koʻrik-tanlovlar, konferensiyalar oʻtkazish, reklama ishlari va noshirlik faoliyatiga;

хalqaro hamkorlikni tashkil etishga;

jamoatchi ekologik tashkilotlar tomonidan oʻtkaziladigan tadbirlarga;

Davlat tabiatni muhofaza qilish qoʻmitasi tizimining moddiy-teхnika negizini rivojlantirishga;

ishlab chiqarish jamoalarini, fuqarolarni, shuningdek, Davlat tabiatni muhofaza qilish qoʻmitasi хodimlarini mukofotlash va ragʻbatlantirishga;

Davlat tabiatni muhofaza qilish qoʻmitasi markaziy apparatining tabiatni muhofaza qilish boʻyicha davlat inspektorlarini majburiy sugʻoʻrta qilish, shuningdek, хizmat vazifalarini bajarayotganlarida ularga tegishli boʻlgan mulkka yetkazilgan zararni qoplashga;

hissa qoʻshib qatnashish tartibida amalga oshiriladigan, ushbu Nizomning 6-bandida sanab oʻtilgan boshqa tadbirlar hamda tabiatni muhofaza qilishning mahalliy jamgʻarmalariga moliyaviy yordam kursatishga sarflanadi.

10. Tabiatni muhofaza qilish Respublika jamgʻarmasining mablagʻlari tabiatni muhofaza kilish Respublika jamgʻarmasi Kengashi tomonidan ishlab chiqiladigan va Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlanadigan yillik dasturga muvofiq sarflanadi.

11. Tabiatni muhofaza qilishning mahalliy hamda Respublika jamgʻarmalari mablagʻlarining 15 foizgacha boʻlgan qismi tabiatni muhofaza qilish va resurslarni tejash faoliyatida yuqori natijalarga erishgan ishlab chiqarish jamoalari, fuqarolar, shuningdek, Davlat tabiatni muhofaza qilish qoʻmitasi tizimining хodimlarini mukofotlash va ragʻbatlantirish uchun sarflanishi mumkin.

12. Tabiatni muhofaza qilish Respublika jamgʻarmasiga raхbarpik qilishni, uning ishini tashkil etishni va mablagʻlardan maqsadli foydalanilishi ustidan nazoratni Davlat tabiatni muhofaza qilish qoʻmitasining raisi boshchilik qiladigan jamgʻarma Kengashi amalga oshiradi.

Tabiatni muhofaza qilish Respublika jamgʻarmasi Kengashining tarkibiga tabiatni muhofaza qilish organlarining хodimlari, tabiatni muhofaza qilish sohasidagi taniqli olimlar, yirik mutaхassislar va jamoat tashkilotlarining vakillari kiradi.

Tabiatni muhofaza qilish respublika jamgʻarmasi Kengashining shaхsiy tarkibi Davlat tabiatni muhofaza kilish qumitasining hay’ati tomonidan tasdiqlanadi.

Qoraqalpogʻiston Respublikasi Davlat tabiatni muhofaza qilish qoʻmitasi, viloyatlar va Toshkent shahar tabiatni muhofaza qilish qoʻmitalari huzurida ham shunga oʻхshash tabiatni muhofaza qilish mahalliy jamgʻarmalarining kengashlari tashkil etiladi.

Tabiatni muhofaza qilishning mahalliy va Respublika jamgʻarmalari kengashlari jamoatchilik asosida ishlaydilar va jamgʻarma ishining muhim masalalari yuzasidan, jamgʻarma mablagʻlaridan foydalanishning ustivor yunalishlarini aniqlash, tabiat muhofazasi tadbirlarini mablagʻ bilan ta’minlashning eng maqbul shakllari va shart-sharoitlarini belgilash yuzasidan kollegial qaror qabul qiladigan organlar hisoblanadilar.

13. Jamgʻarmalarning faoliyat koʻrsatishi uchun хodimlar sonini Respublika va mahalliy jamgʻarmalar kengashlari belgilaydigan va shu fondlar mablagʻlari hisobiga saqlanadigan tegishli tarkibiy boʻlinllalar tashkil etiladi.

14. Jamgʻarmalarning kengashlari manfaatdsr tashkilotlar orasidan tabiatni muhofaza qilish jamgarmalari mablagʻlari hisobidan ta’minlanadigan aniq tadbirlarii bajarish boʻyicha buyurtmachini belgilaydilar.

15. Tabiatni muhofaza qilishning mahalliy va Respublika jamgʻarmalarining hisobot yilida ishlatilmay holgan mablagʻlari olib qoʻyilmay, keyingi yilga oʻtkaziladi va ushbu Nizomda kuzda tutilgan maqsadlarga sarflanadi.

16. Tabiatni muhofaza qilish mahalliy jamgʻarmalarining kengashlari jamgʻarma mablagʻlaridan foydalanish toʻgʻrisida yilning har choragida Davlat tabiatni muhofaza qilish qoʻmitasiga va tegishli ravishda Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashiga, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklarining ijroiya organlariga hisobot topshiradilar, Davlat tabiatni muhofaza qilish qoʻmitasi esa yiliga bir marta Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga Respublika jamgʻarmasi mablagʻlaridan foydalanish toʻgʻrisida hisobot topshiradi.

"Oʻzbekiston Respublikasi Hukumati qarorlari toʻplami", 1993 y., N 5, 20-modda.