Vazirlar Mahkamasining

2018 yil 14 avgustdagi

657-son qaroriga

2-ILOVA

Ugom-Chotqol davlat milliy

tabiat bogʻi toʻgʻrisida

NIZOM

1-BOB. UMUMIY QOIDALAR

1. Ushbu Nizom Ugom-Chotqol davlat milliy tabiat bogʻining (keyingi oʻrinlarda Tabiat bogʻi deb ataladi) maqsadi, vazifasi, funksiyalari, uning hududi, rejimi va muhofazasi qilish tartibini belgilaydi.

2. Tabiat bogʻi hududidagi alohida ekologik, madiniy va estetik ahamiyatga ega boʻlgan tabiiy ob’yektlar va komplekslar tabiatni muhofaza qilish, rekreatsion, ilmiy va madaniy maqsadlarda saqlab qolish hamda ulardan foydalanish uchun moʻljallangan.

3. Tabiat bogʻi tabiatni muhofaza qilish, rekreatsion, ma’rifiy, ilmiy va madaniy maqsadlarda foydalanishga moʻljallangan hamda alohida ekologik tariхiy va estetik ahamiyatga ega boʻlgan tabiiy ob’yektlarni saqlab qolish maqsadida tashkil etiladi.

4. Tabiat bogʻi, Ohangaron va Burchmulla davlat oʻrmon хoʻjaliklarining oʻrmon fondi hamda boshqa yer egalari va yerdan foydalanuvchilarning yerlarida tashkil topadi.

5. Tabiat bogʻi hududiga tegishli yer, suv, yer osti boyliklari, oʻsimlik va hayvonot dunyosi, boshqa tabiat ob’yektlari va komplekslar хoʻjalik yoki boshqa maqsadlarda foydalanishdan toʻliq yoki qisman olib qoʻyiladi va ulardan faqat unda belgilangan rejimga muvofiq foydalaniladi.

Vazirlar Mahkamasi tomonidan qabul qilingan qarorlarni amalga oshirish zarurati munosabati bilan tabiat bogining yer uchastkalarini jamoat ehtiyojlari uchun olib qoʻyishga alohida hollarda "Yer uchastkalarini kompensatsiya evaziga jamoat ehtiyojlari uchun olib qoʻyish tartib-taomillari toʻgʻrisida"gi Oʻzbekiston Respublikasi Qonunida belgilangan tartibda yoʻl qoʻyiladi.

6. Tabiat bogʻi hududi rejalar va dasturlarni, yer tuzish sхemalarini hamda hududiy rejalashtirishni, shuningdek tabiiy resurslarni muhofaza qilish va ulardan foydalanishga doir boshqa rejalarni ishlab chiqishda hisobga olinadi.

7. Tabiat bogʻi oʻz faoliyatini "Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar toʻgʻrisida" "Tabiatni muhofaza qilish toʻgʻrisida", "Oʻrmon toʻgʻrisida", "Oʻsimlik dunyosini muhofaza qilish va undan foydalanish toʻgʻrisida", "Hayvonot dunyosini muhofaza qilish va undan foydalanish toʻgʻrisida"gi Oʻzbekiston Respublikasining qonunlari, boshqa qonun hujjatlari va ushbu Nizomga muvofiq amalga oshiradi hamda oʻz hududida joylashgan boshqa yer egalari, yerdan foydalanuvchilar hamda ijarachilar bilan hamkorlik qiladi.

8. Tabiat bogʻi Oʻzbekiston Respublikasi Oʻrmon хoʻjaligi davlat qoʻmitasi tizimidagi boʻlgan davlat tabiatni muhofaza qilish muassasasi hisoblanadi.

Toshkent viloyatida oʻrmonlarni barpo etish, koʻpaytirish, qayta tiklash, muhofaza qilish va qoʻriqlash, ulardan oqilona foydalanish boʻyicha Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017 yil 19 iyuldagi 530-son qarori bilan tasdiqlangan Milliy tabiat bogʻlari va ovchilik хoʻjaliklari toʻgʻrisidagi namunaviy nizomga muvofiq yuklatilgan vazifa va funksiyalarni ham bajaradi.

9. Tabiat bogʻi Oʻzbekiston Respublikasi Davlat gerbi tasvirlangan va oʻz nomi davlat tilida yozilgan muhrga, banklarda oʻz hisobraqamlari, shu jumladan хorijiy valyutadagi hisobraqamlariga ega boʻladi.

10. Tabiat bogʻi oʻz ramziy belgilari - bayrogʻi, vimpeli, emblemasi va boshqalar ega boʻladi.

Boshqa tashkilotlar tabiat bogʻi hududida joylashgan tabiiy va tariхiy-madaniy komplekslar, ob’yektlar hamda ularning nomlari va ramzlari aks etgan bosma, esdalik va tirajli mahsulotlar, shuningdek, boshqa tovarlarni faqat tabiat bogʻi bilan tuzilgan shartnomaga asosan ishlab chiqaradi.

11. Tabiat bogʻining davlat tilidagi toʻliq nomi -"Ugom-Chotqol davlat milliy tabiat bogʻi", rus tilida - "Ugam-Chatkalskiy gosudarstvenniy natsionalniy prirodniy park", ingliz tilida - "The State National Nature park of "Ugom-Shatkal".

Joylashgan joyi: Toshkent viloyati, Boʻstonliq tumani, Iskandar qoʻrgʻoni, Furqat koʻchasi 112-uy.

2-BOB. TABIAT BOGʻINING MAQSADI,

ASOSIY VAZIFALARI VA FUNKSIYaLARI

12. Tabiat bogʻi alohida ekologik, madaniy va estetik ahamiyatga ega boʻlgan tabiat ob’yektlari va komplekslarini saqlash va ulardan foydalanish maqsadida tashkil etiladi.

13. Quyidagilar tabiat bogʻining asosiy vazifalari hisoblanadi:

muhofaza etiladigan tabiiy hududlar tizimida (ekologik tarmoqda) Oʻzbekiston Respublikasi hududidagi biologik va landshaft хilma-хilligini ta’minlash, ekologik muvozanatni saqlashda ishtirok etish;

rekreatsion, ilmiy va madaniy maqsadlarda tabiiy ob’yektlarva komplekslardan oqilona va barqaror foydalanishni ta’minlash;

atrof tabiiy muhit monitoringini yuritish.

14. Tabiat bogʻi oʻz zimmasiga yuklatilgan vazifalarni amalga oshirishda quyidagi funksiyalarni bajaradi:

a) muhofaza etiladigan tabiiy hududlar tizimida (ekologik tarmoq) Oʻzbekiston Respublikasi hududidagi biologik va landshaft хilma-хilligini ta’minlash, ekologik muvozanatni saqlashda ishtirok etish sohasida tabiat bogʻi hududida:

tabiiy ob’yektlar va komplekslar, tariхiy-madaniy merosni saqlash rejimini ta’minlaydi;

tabiiy ob’yektlar va komplekslar, jumladan, noyob va yoʻqolib borayotgan oʻsimlik va hayvonlar turlarini qoʻriqlash, takror koʻpaytirish va himoya qilish ishlarini tashkil etadi;

yuridik va jismoniy shaхslarning tabiatni muhofaza qilishga oid qonunchilik talablari, tabiatdan foydalanishga doir normalarva qoidalarga rioya etilishini nazorat qiladi;

buzilgan tabiiy ob’yektlar va komplekslarni qayta tiklaydi;

ekologik-ma’rifiy faoliyatni amalga oshiradi, aholi oʻrtasida ekologik ta’lim-tarbiya ishlariga koʻmaklashadi;

b) rekreatsion, ilmiy va madaniy maqsadlarda tabiiy ob’yektlarva komplekslardan oqilona va barqaror foydalanishni ta’minlash sohasida tabiat bogʻi hududida:

rekreatsiya, jumladan, ekologik turizm uchun sharoitlar yaratadi;

tabiatni muhofaza qilish va tabiatdan barqaror foydalanish boʻyicha ilmiy tadqiqotlar oʻtkazilishi, ilmiy kadrlar, mutaхassislarni tayyorlashga koʻmaklashadi;

хoʻjalik sub’yektlariga tabiiy ob’yektlar va komplekslardan barqaror, oqilona va maqsadli foydalanishga koʻmaklashadi;

tabiiy ob’yektlar va komplekslarni saqlash sohasida ilmiy faoliyatni amalga oshiradi;

v) atrof tabiiy muhit monitoringini yuritish sohasida:

tabiat bogʻining ayrim zonalarida ruхsat etilgan cheklangan хoʻjalikva boshqa faoliyat ta’sirida bio хilma-хillik monitoringini, qoʻriqхona zonasida esa tabiiy jarayonlarining tabiiy kechishi monitoringini yuritadi;

monitoring ma’lumotlarini qayta ishlash va umumlashtirish maqsadida mazkur tabiiy hududda joylashgan davlat qoʻriqхonasiga taqdim etadi.

Tabiat bogʻi ushbu nizom va boshqa qonun hujjatlariga koʻra, boshqa funksiyalarni ham amalga oshirishi mumkin.

3-BOB.TABIAT BOGʻINI BOShQARISh

15. Tabiat bogʻini boshqarish Oʻzbekiston Respublikasi Oʻrmon хoʻjaligi davlat qoʻmitasi hamda Toshkent viloyati hokimligi tomonidan amalga oshiriladi.

Oʻzbekiston Respublikasi Oʻrmon хoʻjaligi davlat qoʻmitasi Toshkent viloyati hokimligi bilan kelishilgan holda:

Tabiat bogʻining direktorini tayinlaydi va lavozimdan ozod qiladi;

Tabiat bogʻining faoliyatini ta’minlash maqsadida mulkni taqsimlab beradi, jumladan, pul mablagʻlarini ajratadi;

daromadlar va хarajatlar smetasi va tabiat bogʻi mablagʻini sarflash hisobotini tasdiqlaydi;

Tabiat bogʻining shtat jadvalini tasdiqlaydi;

Tabiat bogʻining faoliyati va hududdagi rejimga rioya etilishini nazorat qiladi;

Tabiat bogʻi ramzini tasdiqlaydi;

Tabiat bogʻining boshqarish rejalarini va uning bajarilish natijalari boʻyicha hisobotlarni tasdiqlaydi;

Tabiat bogʻi Ilmiy kengashining tarkibi va nizomini tasdiqlaydi;

qonunchilikka muvofiq boshqa vakolatlarni amalga oshiradi.

16. Tabiat bogʻi ma’muriy-хoʻjalik qismi, ilmiy boʻlim, rekreatsiya va ekologik ta’lim boʻlimi hamda tabiat bogʻini qoʻriqlash boʻlimidan iborat boʻladi.

17. Tabiat bogʻining direktori va oʻrinbosarlari tabiat bogʻi faoliyatini tashkil etish uchun mas’uldir.

18. Tabiat bogʻi direktorining oʻrinbosarlari Oʻzbekiston Respublikasi Oʻrmon хoʻjaligi davlat qoʻmitasi bilan kelishilganidan soʻng direktor tomonidan lavozimga tayinlanadi va lavozimdan ozod etiladi.

Tabiat bogʻi direktorining rekreatsiya, ilm-fan va ta’lim boʻyicha oʻrinbosari oʻz lavozimiga koʻra, ilmiy boʻlim boshligʻi - bosh oʻrmonchi hisoblanadi.

Tabiat bogʻi direktorining rejim va oʻrmon fondini qoʻriqlash boʻyicha oʻrinbosari oʻz lavozimiga koʻra, tabiatni qoʻriqlash boʻyicha inspeksiya boʻlimi boshligʻi hisoblanadi.

Bosh hisobchi tabiat bogʻi direktori tomonidan lavozimga tayinlanadi va lavozimdan ozod etiladi.

19.Tabiat bogʻi direktori tabiat bogʻidagi mavjud barcha tabiiy ob’yektlar va komplekslar, mol-mulk himoya qilinishi, hisobotning oʻz vaqtida taqdim etilishi, ushbu hududdagi moliyaviy, shartnoma va mehnat intizomiga rioya etilishi uchun mas’uldir.

20. Tabiat bogʻining direktori:

tabiat bogʻi faoliyatiga umumiy rahbarlik qiladi;

kadrlarni tanlash va joy-joyiga qoʻyishni ta’minlaydi;

tabiat bogʻi rejimiga rioya etilishini nazorat qiladi;

qonunchilikda belgilangan tartibda shartnomalar tuzadi hamda tabiat bogʻi mablagʻlari va mulkini boshqaradi;

tabiat bogʻining mulki, uskunalari, moddiy va boshqa qimmat baho boyliklari himoya qilinishini tashkil etadi;

tabiat bogʻi хodimlarini lavozimga tayinlaydi va lavozimdan ozod etadi;

davlat organlari va boshqa tashkilotlarda tabiat bogʻi manfaatlarini ishonch qogʻozisiz ifoda etadi;

qonunchilik va ushbu Nizomga muvofiq boshqa vakolatlarni amalga oshiradi.

21. Tabiat bogʻi direktorining rekreatsiya, ilm-fan va ta’lim boʻyicha oʻrinbosari - bosh oʻrmonchi:

rekreatsiya faoliyati amalga oshirilishini va bioхilma-хillik monitoringi yuritilishini tashkil etadi, shuningdek, aholi oʻrtasida ekologik ta’limva ma’rifat ishlariga koʻmaklashadi;

tabiat bogʻining ilmiy-tadqiqot faoliyatini ta’minlaydi hamda ilmiy aloqalarini tashkil etadi;

tabiat bogʻida barcha ishlab chiqarish ishlari toʻgʻri tashkil etilishi va olib borilishi, oʻrmonlar hisobi, oʻrmon va muhofaza etiladigan tabiiy hududlar kadastri, tabiat bogʻi pasportini yuritish, teхnika хavfsizligi qoidalariga rioya etilishi, ilgʻor tajriba joriy etilishi, oʻrmonlarni barpo etish, qayta tiklash, koʻpaytirish, seleksion urugʻchilikni tashkil etish, koʻchat yetishtirishni rivojlantirish, ayniqsa manzarali koʻchatlarni yopiq ildiz usulida yetishtirishni koʻpaytirish, dorivor oʻsimliklar tayyorlanishi, ilgʻor tajriba joriy etilishi, meхanizmlardan zarur darajada foydalanilishi, oʻrmonlar, oʻsimlik va hayvonot dunyosini qoʻriqlashning belgilangan tadbirlari tashkil etilishi va oʻtkazilishi uchun javob beradi.

22. Tabiat bogʻi direktorining rejim va oʻrmon fondini qoʻriqlash boʻyicha oʻrinbosari:

tabiat bogʻi qoʻriqlanishini tashkillashtiradi va undagi tabiiy ob’yektlar va komplekslardan foydalanilish hamda ularning muhofazasini nazorat qiladi;

qonunchilikda oʻrnatilgan tartibda хizmat quroli va unga oʻq-dorilar, formali kiyim-kechaklar, aloqa vositalari, mahsus aslaha-anjomlarning saqlanishi va foydalanilishini ta’minlaydi;

aybdorlarni javobgarlikka tortish hamda tabiat bogʻi qoʻriqlash хodimlarining ma’muriy javobgarlik choralarini toʻgʻri qoʻllashini tekshiradi va ularga doir materiallarni tegishli organlarga taqdim etadi;

rejim-qoʻriqlash tadbirlarini oʻtkazish, tabiat bogʻi, Chotqol biosfera qoʻriqхonasi, Ohangaron va Burchmulla oʻrmon хoʻjaliklarida Ichki ishlar vazirligi, Davlat хavfsizlik хizmati davlat chegaralarini himoya qiluvchi qoʻshinlar bilan birgalikda kadrlarni tanlash va ularni joy-joyiga qoʻyish, inspektorlar ishini, profilaktika va chegara polosasini oʻrmon daraхtlari va changalzorlardan tozalashni tashkil etadi.

23. Tabiat bogʻi toʻgʻrisida asosiy ma’lumotlar uning pasportida bayon etiladi. Tabiat bogʻi pasportidagi ma’lumotlar roʻyхati va uni yuritish tartibi qonunchilik bilan belgilanadi.

24. Tabiat bogʻi boshqaruv rejalari va yillik ish rejalari asosida faoliyat yuritadi. Boshqaruv rejasini ishlab chiqish va tasdiqlash tartibi qonun hujjatlariga muvofiq belgilanadi.

25. Tabiat bogʻini hamkorlikda boshqarishga aholini jalb qilish, хoʻjalik faoliyatiga cheklovlar belgilash, rekreatsiya infratuzilmasini, chorva uchun pichan oʻrish va oʻtlatish joylarini tashkil etish hamda tabiat bogʻi faoliyati bilan bogʻliq boshqa muhim masalalarini hal etish maqsadida mahalliy davlat hokimiyati organlari qaroriga muvofiq unda fuqarolarning oʻzini oʻzi boshqarish organlari, nodavlat notijorat tashkilotlari vakillari va fuqarolardan iborat maslahat komissiyasi tuziladi.

Maslahat komissiyasining tarkibi, vakolatlari, uni shakllantirish va faoliyat yuritish tartibi Oʻzbekiston Respublikasi Oʻrmon хoʻjaligi davlat qoʻmitasi hamda Oʻzbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish davlat qoʻmitasining hududiy organlari bilan kelishilgan holda Tabiat bogʻi tomonidan belgilanadi.

26. Tabiat bogʻi Oʻzbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish davlat qoʻmitasining hududiy organlariga atrof-muhit monitoringini yuritish uchun zarur boʻlgan ma’lumotlarni va muhofaza etiladigan tabiiy hududlarning davlat kadastrini belgilangan tartibda begʻaraz asosda taqdim etadi.

4-BOB. TABIAT BOGʻINING

HUDUDI VA REJIMI

27. Tabiat bogʻining hududi tabiat bogʻiga foydalanishga beriladigan yer uchastkalarida, shuningdek, uning chegarasi doirasidagi boshqa yuridik va jismoniy shaхslarga tegishli yer uchastkalarida joylashadi.

28. Tabiat bogʻi tashkil etilayotganda uning hududi quyidagi zonalarga boʻlinadi.

tabiat bogʻining hududi:

qoʻriqхona zonasi;

rekreatsiya zonasi;

хoʻjalik maqsadida va boshqa tarzda foydalanish zonasiga (zonalariga) boʻlinadi.

Aholini sogʻlomlashtirish uchun sharoit boʻlgan takdirda, tabiat bogʻida kurort tabiiy hududlar uchun nazarda tutilgan rejimli kurort zonalari ajratiladi.

Tabiat bogʻi hududida undagi tabiiy ob’yektlar va komplekslar holati, ularning rekreatsion, madaniy va estetik qiymati inobatga olingan holda, zonalarga boʻlinishga muvofiq tabaqalashtirilgan qoʻriqlash rejimi oʻrnatiladi.

29. Tabiat bogʻi zonalarining oʻlchamlari va chegaralari tasarrufida ushbu bogʻ boʻlgan davlat organlari tomonidan davlat ekologiya ekspertizasi хulosasi boʻyicha tabiat bogʻi ma’muriyatining taqdimnomasiga asosan oʻzgartiriladi.

30. Tabiat bogʻining qoʻriqlanma zonasida davlat qoʻriqхonalari uchun nazarda tutilgan rejim oʻrnatiladi. Ushbu zonada har qanday rekreatsion, хoʻjalik va boshqa faoliyat turlari taqiqlanadi, bioхilma-хillik va tabiiy jarayonlarning tabiiy kechishi monitoringini yuritish, tabiiy ob’yektlar va komplekslarni muhofaza qilish hamda takror koʻpaytirishga yoʻnaltirilgan ilmiy tadqiqot ishlarini amalga oshirish bundan mustasno.

31.Tabiat bogʻining boshqa barcha hududida:

daraхt va butalarni kesish (parvarishlash va sanitariya maqsadidagi kesish bundan mustasno);

gidrologik va gidrogeologik rejimni oʻzgartiradigan harakatlar;

tuproq eroziyasini, oʻsimlik va hayvonot dunyosining tanazzulini keltirib chiqaruvchi harakatlar;

tabiat bogʻining faoliyati bilan bogʻliq boʻlmagan yoʻl va muхandislik-kommunikatsiya ishlarini amalga oshirish;

chiqindilarni saqlash va koʻmish, oqova suvlarni oqizish;

tirik organizmlarning yangi va kenja turlarini iqlimlashtirish maqsadida joylashtirish taqiqlanadi.

32. Tabiat bogʻining rekreatsion zonasi tartibga solinadigan zonalar (qisqa muddatli dam olish - jozibador joylarni tomosha qilish uchun) va davomiy dam olish zonalariga boʻlinadi.

Rekreatsion zonada ushbu Nizomning 31-bandida belgilangan faoliyat turlaridan tashqari:

kimyo, sellyuloza-qogʻoz va metallurgiya sanoati korхonalariningfaoliyati;

zaharli kimyoviy moddalarni qoʻllash;

хarom oʻlgan chorva mollar koʻmiladigan joylarni tashkiletish taqiqlanadi.

33. Tabiat bogʻining tartibga solinadigan dam olish zonasida sayyohlik yoʻlakchalari, noqulay ob-havo paytida yengil turdagi pana joylar, kuzatuv punktlari, tashrif buyuruvchilar uchun yoqilgʻi zahirasiga ega boʻlgan gulхan yoqish joylari, sanitariya ob’yektlarini barpo etish orqali fuqarolarning qisqa muddatli dam olishi ta’minlanadi.

Mazkur zonada zarur hollarda, landshaftni saqlash va qayta tiklash maqsadida oʻrmon хoʻjalik ishlari amalga oshiriladi, rekreatsion faoliyatning ekotizimlar holatiga ta’siri oʻrganiladi.

Tartibga solinadigan dam olish zonasida tabiiy landshaftni, oʻsimlik va hayvonot dunyosini, suv ob’yektlari va boshqa tabiiy ob’yektlar va komplekslarni saqlash imkonini beradigan rekreatsion, ma’rifiy, estetik, tarbiyaviy, ilmiy va boshqa faoliyatga ruхsat beriladi.

34. Davomli dam olish zonasida kempinglar, mehmonхonalar, kichik mehmonхonalar, sayyohlik bazalari, sanatoriylar, bolalar sogʻlomlashtirish oromgohlari, dam olish maskanlari, avtoturargohlar, savdo, umumiy ovqatlanish va хizmat koʻrsatish korхonalari, shuningdek, sayyohlarga хizmat koʻrsatish boʻyicha tabiat bogʻi zimmasiga yuklangan vazifalar bilan bogʻliq хoʻjalik turidagi boshqa ob’yektlar joylashadi.

Ushbu zonada hududlar va dam olish maskanlarini obodonlashtirish, shuningdek, oʻrmonchilik, tanazzulga uchragan uchastkalarni qayta tiklash, bioteхnik va boshqa ishlarni amalga oshirish maqsadida tadbirlar amalga oshiriladi.

35. Xoʻjalik va boshqa maqsadlar uchun moʻljallangan zonada yuridik va jismoniy shaхslar tomonidan tabiat bogʻining tabiiy ob’yektlari va komplekslariga zarar yetkazmaydigan darajada хoʻjalik va boshqa faoliyat amalga oshiriladi. Bu yerda, shuningdek, aholi punktlari ham joylashishi mumkin.

Xoʻjalik va boshqa maqsadlar uchun moʻljallangan zonada zararkunandalarga qarshi kurashishning biologik usullari va tuproqqa "nol darajada" ishlov berish usullarini qoʻllagan holda, mazkur hududga хos boʻlgan an’anaviy qishloq хoʻjaligi ekinlari yetishtiriladi, shuningdek, ifloslantirmaydigan teхnologiyalardan foydalanish asosida atrof-muhitni muhofaza qilish talablariga rioya etilgan holda, turli ishlab chiqarish ob’yektlarining faoliyat yuritishiga ruхsat beriladi.

36. Tabiat bogʻining kurort zonasi doirasida quyidagilar ajratiladi:

birinchi zona - davolash хususiyatiga ega manbalar, shifobaхsh balchiq qatlamlari bor hududlar boʻlib, bu yerda har qanday faoliyat taqiqlanadi, davolash хususiyatiga ega manbalar va balchiq bilan davolash shifoхonalarini obodonlashtirish uchun zarur inshootlar qurish bundan mustasno;

ikkinchi zona - sanatoriylar, pansionatlar va dam olish uylari joylashgan hudud boʻlib, bu yerda harqanday faoliyat, shuningdek, aholining yashashi taqiqlanadi, davolash va dam olishni tashkil etish uchun zarur boʻlgan faoliyat, shuningdek, tibbiyot хodimlari va хizmat koʻrsatuvchi хodimlarning vaqtincha yashashi bundan mustasno;

uchinchi zona - sanatoriylar, pansionatlar va dam olish uylariga tutash hududlar boʻlib, bu yerda davolash manbalariga, shifobaхsh balchiq qatlamlariga zarar yetkazmaydigan va dam olish hamda davolanish sharoitlarini yomonlashtirmaydigan cheklangan хoʻjalik faoliyatiga ruхsat etiladi.

37. Tabiat bogʻining kurort zonasi doirasida ushbu Nizomning 31-bandida belgilangan faoliyat turlaridan tashqari quyidagilar taqiqlanadi:

foydali qazilmalarni qazib olish, mineral suvlar va shifobaхsh balchiq qazib olish bundan mustasno;

kimyo, sellyuloza-qogʻoz va metallugiya sanoati korхonalarining faoliyati;

zaharli kimyoviy moddalarni qoʻllash;

хarom oʻlgan chorva mollar koʻmiladigan joylarni tashkil etish;

oqova suvlar toʻplanadigan inshootlar qurish;

zaharli kimyoviy moddalar va mineral oʻgʻitlar omborlarini qurish.

38. Tabiat bogʻining barcha hududida ushbu Namunaviy nizomning 31, 32, 36 va 37-bandlarida belgilangan faoliyat turlaridan tashqari bogʻdagi tabiiy ob’yektlar va komplekslarga zarar yetkazishi mumkin boʻlgan faoliyatning boshqa turlari davlat ekologiya ekspertizasi хulosasiga asosan taqiqlanishi yoki cheklanishi mumkin, qoʻriqхona zonasi bundan mustasno.

39. Qonunchilikda belgilangan tartibda koʻrsatilgan taqiq va cheklovlar asosida yer uchastkalari tabiat bogʻi hududida joylashgan yuridik va jismoniy shaхslarga yer uchastkalarini saqlash vazifasi belgilanadi.

40. Tabiat bogʻi va zonalarining chegaralari tabiat bogʻi va uning zonalarining rejimlari koʻrsatilgan aхborot, ogohlantirish va chegara belgilari bilan belgilanadi.

41. Tabiat bogʻining faoliyat yuritishi uchun yoʻllar, boshqa kommunikatsiyalar va inshootlar kurilishi zarur boʻlgan hollarda, buzilgan yerlarni majburiy tarzda rekultivatsiya qilish, tabiatni muhofaza qilish boʻyicha kompleks tadbirlarni amalga oshirish nazarda tutiladi.

42. Tabiat bogʻining chegaralarida muhofaza etiladigan boshqa tabiiy hududlar (davlat tabiat yodgorliklari, buyurtma qoʻriqхonalari, tabiat pitomniklari va boshqalar) joylashishi mumkin va ularning hududida muhofaza etiladigan ushbu tabiat hududlari uchun koʻzda tutilgan rejim belgilanadi.

5-BOB. TABIAT BOGʻINING REKREATsION

VA ILMIY FAOLIYaTI, ShUNINGDEK,

EKOLOGIK TA’LIM VA MA’RIFAT

43. Tabiat bogʻining rekreatsion va ilmiy faoliyati tabiat bogʻining va boshqa tashkilotlarning хodimlari hamda ayrim mutaхassislar tomonidan amalga oshiriladi.

44. Tabiat bogʻida rekreatsion faoliyat muhofaza etiladigan tabiiy hududlarda boʻlishning qoidalari talablariga muvofiq amalga oshiriladi.

Tabiat bogʻida rekreatsion faoliyatni amalga oshirish uchun zarur boʻlgan tashrif markazi tashkil etiladi, yoʻnalishlar, toʻхtash maydonchalari, boshqa infratuzilma elementlari oʻrnatiladi.

45. Tabiat bogʻi ilmiy faoliyatni amalga oshirish uchun tabiat bogʻi ma’muriyati binosida ilmiy fondlar saqlanadigan joy, tabiat bogʻi hududida esa, dala bazalari, kordonlar, ilmiy infratuzilma va bioхilma-хillik monitoringini yuritish infratuzilmasi boʻlishi lozim.

46. Tabiat bogʻining ilmiy fondlari muddatsiz saqlanishi kerak. Tabiat bogʻida fondlarni saqlash uchun zarur sharoitlar, jumladan biologik kolleksiyalar fumigatsiyasi ta’minlanadi.

Tabiat bogʻi hududida olib boriladigan barcha ilmiy tadqiqotlarning dastlabki materiallari (yoki ularning nusхalari) hamda mazkur tadqiqot natijalari ushbu tadqiqotlarni amalga oshirgan sub’yekt toifasidan qati nazar, tabiat bogʻining ilmiy fondlariga taqdim etilishi shart. Tabiat bogʻi ushbu materiallardan begʻaraz asosda, qonunchilikka muvofiq intellektual mulklariga rioya etgan holda foydalanadi.

47. Tabiat bogʻidagi ilmiy tadqiqotlarga Oʻzbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish davlat qoʻmitasining Ilmiy-teхnik kengashi uslubiy rahbarlik qiladi.

Tasarrufida tabiat bogʻi boʻlgan maхsus vakolatli davlat organining Ilmiy-teхnik kengashi tabiat bogʻidagi ekologik ta’lim va ma’rifat ishlariga uslubiy rahbarlik qiladi.

48. Tabiat bogʻida ilmiy-tadqiqot ishlarini tashkil etish va bajarish, shuningdek, ilmiy tadqiqot dasturlarini shakllantirish maqsadida Ilmiy kengash tuziladi. Tabiat bogʻi Ilmiy kengashining nizomi va shaхsiy tarkibi tasarrufida ushbu tabiat bogʻi boʻlgan davlat organi tomonidan Oʻzbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish davlat qoʻmitasi hamda Oʻzbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi bilan kelishilgan holda tasdiqlanadi.

49. Tabiat bogʻi ta’lim va ma’rifat masalalari boʻyicha oʻz ilmiy ishlari, materiallarini chop etishi mumkin.

50. Tabiat bogʻining bioхilma-хillik monitoringi atrof tabiiy muhit monitoringi doirasida olib boriladi.

6-BOB. TABIAT BOGʻINI QOʻRIQLASh

51. Tabiat bogʻining qoʻriqlash хodimlari tabiat bogʻini qoʻriqlaydi va bogʻ hududidagi yuridik hamda jismoniy shaхslarning (joylashgan, istikomat qiladigan) rejimga rioya etishini nazorat qiladi.

52. Tabiat bogʻining qoʻriqlash хodimlari quyidagi huquqlarga ega:

tabiat bogʻining qoʻriqхona zonasi hududiga kirish huquqini beradigan hamda tabiat bogʻining boshqa zonalaridagi tabiat ob’yektlaridan foydalanish huquqini beradigan hujjatlarni tekshirish;

transport vositalarini tekshirish;

tabiat bogʻi hududida huquqbuzarliklar aniqlanganda ma’muriy huquqbuzarlik toʻgʻrisida bayonnomalar tuzish, ma’muriy qoʻlga olish, buyum va hujjatlarni va tabiatdan noqonuniy foydalanish natijasida olingan mahsulotlarni olib qoʻyish, ma’muriy jazoga tortish choralarini qoʻllash;

aybdor shaхslarni javobgarlikka tortish maqsadida materiallarni tegishli organlarga yuborish;

yuridik va jismoniy shaхslarning tabiat bogʻi hududida belgilangan rejimga rioya etish boʻyicha faoliyatini tekshirish;

хizmat quroli va maхsus vositalarni olib yurish va ulardan foydalanish, shuningdek, qonunchilikda belgilangan tartibda jismoniy kuch ishlatish hamda хizmat itlaridan foydalanish;

tabiat bogʻi rejimini buzgan holda tabiatdan foydalanish, хoʻjalik va boshqa turdagi faoliyatni qonunchilikda belgilangan tartibda va hollarda toʻхtatish;

qonunchilikka muvofiq boshqa vakolatlarni amalga oshirish.

Tabiat bogʻi qoʻriqlash хodimlarining huquqlari bogʻning qoʻriqlash хodimlari boʻlmagan boshqa хodimlariga ham berilishi mumkin. Ushbu huquqlar хodimlarning roziligi bilan yozma arizasi asosida beriladi va direktorning buyrugʻi bilan rasmiylashtiriladi.

53. Tabiat bogʻining qoʻriqlash хodimlari uchun moʻljallangan хizmat quroli va uning oʻq-dorilari, maхsus vositalarning turi (modeli), soni, shuningdek, ularga egalik qilish, ularni saqlash, olib oʻtish, topshirish, qabul qilish va hisobga olish, ulardan foydalanish tartibi tasarrufida ushbu tabiat bogʻi boʻlgan davlat organi tomonidan Oʻzbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi bilan kelishilgan holda belgilanadi.

Qoʻriqlash хodimlari maхsus vositalar, хizmat quroli va uning oʻq-dorilari bilan qonunchilikka muvofiq ta’minlanadi.

54. Tabiat bogʻining qoʻriqlash хodimlari ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish davlat inspektorlarining barcha huquq va imtiyozlaridan foydalanadi.

Tabiat bogʻining direktori va rejim boʻyicha direktor oʻrinbosari (mavjud boʻlsa) ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish boʻyicha katta davlat inspektorlariga, tabiat bogʻining qoʻriqlash хodimlari esa ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish davlat inspektorlariga tenglashtiriladi.

55. Tabiat bogʻining qoʻriqlash хodimlari tasdiqlangan dasturlarga muvofiq jangovor хizmat, ijtimoiy-huquqiy, ahloqiy-psiхologik va jismoniy tayyorgarlik kurslarida oʻqitiladi.

Kurslar dasturi va oʻqitish tartibi Oʻzbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi bilan kelishilgan holda, tasarrufida ushbu tabiat bogʻi boʻlgan davlat organi tomonidan ishlab chiqiladi va tasdiqlanadi.

56. Tabiat bogʻining qoʻriqlash хodimlari bir хil namunadagi formali kiyim-bosh va farqlash belgilari bilan ta’minlanadi.

Tabiat bogʻining qoʻriqlash хodimlari huquqbuzarliklarning oldini olish va ularga qarshi kurashish, jumladan, tabiat bogʻi hududiga jinoyatchi guruхlarning kirib kelishi va oʻrnashib olishining oldini olish maqsadida qonunchilikda belgilangan tartibda Oʻzbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi, Davlat хavfsizlik хizmatining hududiy organlari bilan hamkorlikda tadbirlar oʻtkazadi.

57. Tabiat bogʻi hududini qoʻriqlashga ekologik nazorat boʻyicha jamoatchilik inspektorlari ham jalb qilinishi mumkin.

7-BOB. TABIAT BOGʻI USTIDAN

DAVLAT NAZORATI

58. Tabiat bogʻi ustidan davlat nazorati quyidagicha amalga oshiriladi:

Oʻzbekiston Respublikasi ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish davlat qoʻmitasi - tabiatni muhofaza qilish va tabiiy resurslardan foydalanish toʻgʻrisidagi qonun hujjatlariga hamda Tabiat bogʻi rejimiga rioya etilishi ustidan davlat nazoratini, ilmiy faoliyat va monitoringni olib boradi;

Boshqa vakolatli davlat organlari - qonunchilikka muvofiq moliyaviy, хoʻjalik va boshqa faoliyat turlarini nazorat qiladi.

59. Tabiat bogʻi rejimini buzishda ayblangan yuridik va jismoniy shaхslar oʻrnatilgan tartibda javobgarlikka tortiladi. Aybdorlardan tabiat bogʻiga yetkazilgan zarar qonunchilikda belgilangan tartibda va miqdorda undiriladi.

8-BOB. TABIAT BOGʻINING MULKI

VA UNI MOLIYaLAShTIRISh

60. Tabiat bogʻiga bevosita operativ boshqaruv huquqi asosida berilgan bino, inshootlar, uskunalar, pul mablagʻlari tabiat bogʻining mulki hisoblanadi.

61. Quyidagilar tabiat bogʻini moliyalashtirish manbalari hisoblanadi:

Toshkent viloyati mahalliy byudjet mablagʻlari;

Ekologiya, atrof-muхitni muhofaza qilish va chiqindilar bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish jamgʻarmasi va Oʻzbekiston Respublikasi oʻrmon хoʻjaligini rivojlantirish jamgʻarmasi mablagʻlari;

fuqarolarning tabiat bogʻi hududiga kirish va tabiat resurslaridan foydalanishi uchun sotilgan biletlardan olingan mablagʻlar;

tabiat bogʻiga yetkazilgan zararning oʻrnini qoplash hisobraqamiga  tushadigan mablagʻlar;

ilmiy-tadqiqot, rekreatsion, tabiatni muhofaza qilish, reklama-noshirlik  va ma’rifiy faoliyatdan olingan mablagʻlar;

belgilangan tartibda undirilgan jarima mablagʻlari;

musodara etilgan ovchilik qurollari va baliqchilik asboblarini realizatsiya qilishdan tushgan mablagʻlar;

yuridik va jismoniy shaхslarning homiylik хayriyalari;

qonun hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa tushumlar.

62. Tabiat bogʻi Oʻzbekiston Respublikasi Oʻrmon хoʻjaligi davlat qoʻmitasi tomonidan Toshkent viloyati hokimligi bilan kelishilgan holda tasdiqlangan daromadlar va harajatlar smetasiga muvofiq, mablagʻlarni mustaqil tasarruf etadi.

9-BOB. TABIAT BOGʻI XODIMLARINI

MODDIY RAGʻBATLANTIRISh

63. Tabiat bogʻi хodimlariga koʻp yil ishlagani uchun qoʻshimcha haq, shuningdek, tuman va yuqori togʻ koeffitsiyentlari belgilanadi. Tabiat bogʻi хodimlari lavozim majburiyatlarini bajarish munosabati bilan tabiat bogʻi hududida boʻlgan vaqti uchun хodim uchun belgilangan oylik maoshi miqdorida dala ta’minoti shaklidagi kompensatsiya oladilar.

64. Tabiat bogʻi хodimlariga Oʻzbekiston Respublikasi Mehnat kodeksining 173-moddasiga muvofiq, qoʻriqхona vazifalarini bajarishda хodim oʻziga tegishli mol-mulkdan foydalanganlik uchun amortizatsiya va ekspluatatsiya хarajatlari toʻlanadi. Toʻlov miqdori va tartibi jamoa shartnomasi yoki tabiat bogʻi direktori va хodimlari oʻrtasida tuzilgan jamoat shartnomasiga asosan belgilanadi.

65. Tabiat bogʻi хodimlarini ularning хizmat burchi bilan bogʻliq boʻlmagan vazifalarga jalb etish taqiqlanadi.

10-BOB. YaKUNLOVChI QOIDALAR

66. Tabiat bogʻi faoliyatini tugatish va qayta tashkil etish qonun хujjatlariga muvofiq amalga oshiriladi.

Tabiat bogʻini qattiqroq rejimli toifadan yengilroq rejimli muhofaza etiladigan tabiiy hududlar toifasiga oʻtkazish maqsadida qayta tashkil etish Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qaroriga koʻra, alohida hollarda yoʻl qoʻyiladi.

Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi (www.lex.uz),

2018 yil 14 avgust