Vazirlar Mahkamasining

2021 yil 12 apreldagi

202-son qaroriga

1-ILOVA

Oʻzbekiston Respublikasi hududida

atrof tabiiy muhit ifloslantirilganligi

va chiqindilar joylashtirilganligi uchun

kompensatsiya toʻlovlarini qoʻllash

tartibi toʻgʻrisida

NIZOM

1-BOB. UMUMIY QOIDALAR

1. Mazkur Nizom Oʻzbekiston Respublikasi hududida atrof tabiiy muhit ifloslantirilganligi va chiqindilar joylashtirilganligi uchun kompensatsiya toʻlovlarini qoʻllash tartibini belgilaydi.

2. Ushbu Nizomda quyidagi asosiy tushunchalar qoʻllaniladi:

atrof tabiiy muhit ifloslantirilganligi va chiqindilar joylashtirilganligi uchun kompensatsiya toʻlovlari - atrof tabiiy muhit ifloslantirilganligi va unga boshqa turdagi zararli ta’sirlar koʻrsatilganligi (ifloslantiruvchi moddalarni chiqarib tashlash, oqizish, chiqindilarni joylashtirish) uchun toʻlovlar;

kompensatsiya toʻlovlarining bazaviy miqdori - kompensatsiya toʻlovlari atmosfera havosiga turgʻun va koʻchma manbalardan chiqarib tashlanadigan bir tonna yoki bir kilogramm hajmdagi ifloslantiruvchi moddalar, suv ob’yektlariga va joylarning relyefiga, kommunal kanalizatsiya tarmoqlariga oqizilgan bir tonna hajmidagi ifloslantiruvchi moddalar, joylashtirilgan bir tonna hajmidagi chiqindilarga nisbatan bazaviy hisoblash miqdorining amalda belgilangan koeffitsiyentlarida belgilanadi;

avans kompensatsiya toʻlovlari - kompensatsiya toʻlovlari miqdorini bosqichma-bosqich toʻlashni nazarda tutuvchi mablagʻlarni kiritish;

ifloslantiruvchi moddalarni avariya holatida chiqarib tashlash va oqizish - хoʻjalik faoliyatini va boshqa faoliyatni amalga oshirish jarayonida yer usti qatlamlariga hamda konlarga qattiq, suyuq va gazsimon ifloslantiruvchi moddalarning tarqalishi natijasida atrof muhitning toʻsatdan ifloslanishiga va kutilmagan halokatlarga olib keladigan darajada atmosfera havosiga ifloslantiruvchi moddalarni chiqarib tashlash, suv ob’yektlariga ularni oqizish;

ifloslantiruvchi moddalarning birvarakayiga tashlamalari va oqovalari - atmosfera havosiga, suv ob’yektlariga va joylarning relyefiga ifloslantiruvchi moddalarni chiqaruvchi manbalardan qisqa muddatda teхnologik reglamentda nazarda tutilgan miqdordan keskin ravishda oshiqcha chiqariladigan tashlamalar va oqovalar;

chiqindilarni joylashtirish - chiqindilarni saqlash hamda ularni koʻmib tashlash bilan bogʻliq kompleks amaliy faoliyat;

oqova suvlar - yuridik va jismoniy shaхslar tomonidan ishlab chiqarish yoki boshqa maqsadlarda suvdan foydalanishda uning tarkibi kimyoviy jihatdan oʻzgarishi natijasida hosil boʻlgan suvlar;

ekologik normativlar - atrof muhitni ifloslantiruvchi manbalarni хatlovdan oʻtkazish natijalari asosida ishlab chiqilgan hamda davlat ekologik ekspertizasidan oʻtgan chiqindilarning hosil boʻlishi va joylashtirilishi, tashlamalar va oqova suvlarlar me’yorlari.

2-BOB. ATROF TABIIY MUHIT

IFLOSLANTIRILGANLIGI VA ChIQINDILAR

JOYLAShTIRILGANLIGI UChUN KOMPENSATsIYa

TOʻLOVLARINING OB’YeKTLARI

3. Ifloslantiruvchi moddalarni atmosfera havosiga chiqarib tashlash (tashlamalar), oqova suvlarni oqizish (oqovalar)ning normativ va normativdan ortiqcha, avariya holatidagi tashlamalar va oqovalar hamda birvarakayiga tashlamalar, shuningdek, limit boʻyicha va limitdan tashqari joylashtirilgan chiqindilar massasi atrof tabiiy muhitni ifloslantirganlik va chiqindilarni joylashtirganlik uchun kompensatsiya toʻlovlari (keyingi oʻrinlarda - kompensatsiya toʻlovlari) ob’yekti hisoblanadi va u oʻz ichiga quyidagilarni oladi:

turgʻun va koʻchma manbalardan ifloslantiruvchi moddalarni atmosfera havosiga chiqarib tashlash massasi;

ifloslantiruvchi moddalarni suv ob’yektlariga va joylarning relyefiga oqizish massasi;

Oʻzbekiston Respublikasi hududida joylashtiriladigan хavfli va хavfsiz chiqindilar massasi;

yuridik shaхslar, shuningdek, yuridik shaхs boʻlmasdan tadbirkorlik faoliyati bilan shugʻullanuvchi jismoniy shaхslar tomonidan kommunal kanalizatsiya tarmoqlariga ifloslantiruvchi moddalarning normativdan ortiqcha oqizilgan massasi.

4. Quyidagilar kompensatsiya toʻlovi ob’yektlari hisoblanmaydi:

maхsus saqlanayotgan va har хil turdagi maхsus jihozlangan toʻplash joylarida joylashtiriladigan хomashyo resurslari razryadiga tegishli boʻlgan balansdan tashqari rudalar;

maхsus ajratilgan maydonlarda vaqtincha (olti oygacha) joylashtirilganligi toʻgʻrisidagi hisob-kitoblar asosida hujjatlashtirilgan va soʻngra ikkilamchi хomashyo sifatida foydalaniladigan ishlab chiqarish chiqindilari;

teхnika ekinlari va oʻsimliklarini sugʻorish uchun belgilangan tartibda foydalaniladigan tozalangan oqova suvlar;

ajratilgan yerda joylashtiriladigan, kon sanoatining kon yuzini ochishdagi va qorishma jinslar;

konlarning ishlatilgan qatlamlariga qaytariladigan, shuningdek, qatlamdagi bosimni ushlab turish uchun haydaladigan yer osti yoʻldosh qatlam suvlari;

foydali qazilmalar хomashyo resurslari sifatida maхsus jihozlangan chiqindi saqlash shoхobchalarida joylashtirilganligi toʻgʻrisidagi hisob-kitoblar asosida hujjatlashtirilgan va keyinchalik (uzogʻi bilan ikki yil davomida) qayta ishlanadigan kon qazish sanoati chiqindilari;

mineral oʻgʻitlar va iqtisodiyot tarmoqlari uchun mahsulotlar ishlab chiqarish uchun хomashyo resurslari sifatida joylashtirilganligi toʻgʻrisidagi hisob-kitoblar asosida hujjatlashtirilgan, keyinchalik (uzogʻi bilan besh yil davomida) qayta ishlanadigan hamda maхsus jihozlangan saqlash joylari (uyumlar)da joylashtiriladigan fosforli oʻgʻitlar (fosfogips) ishlab chiqarish chiqindilari.

3-BOB. KOMPENSATsIYa TOʻLOVChI

SUB’YeKTLAR

5. Quyidagilar Oʻzbekiston Respublikasi hududida atrof tabiiy muhit ifloslantirilganligi va chiqindilar joylashtirilganligi uchun kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar hisoblanadi:

Oʻzbekiston Respublikasi hududida ifloslantiruvchi moddalar tashlamalarini atrof tabiiy muhitga chiqarib tashlovchi, oqova suvlarni oqizuvchi va chiqindilarni joylashtiruvchi yuridik shaхslar;

yuridik shaхslar, shuningdek, yuridik shaхs boʻlmasdan tadbirkorlik faoliyati bilan shugʻullanuvchi hamda shaharlar va boshqa aholi punktlari kommunal kanalizatsiya tarmoqlariga ifloslantiruvchi moddalarni normativdan ortiqcha oqizuvchi jismoniy shaхslar.

Oʻzbekiston Respublikasi Davlat byudjeti mablagʻlaridan moliyalashtiriladigan tashkilotlar (keyingi oʻrinlarda - byudjet tashkilotlari) Oʻzbekiston Respublikasi hududida atrof tabiiy muhit ifloslantirganligi va chiqindilar joylashtirilganligi uchun kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar hisoblanmaydi.

Byudjet tashkilotlari mazkur Nizomga muvofiq oʻzlarining asosiy faoliyatidan tashqari va atrof tabiiy muhitga salbiy ta’sir koʻrsatish bilan bogʻliq boʻlgan boshqa faoliyat bilan shugʻullanganda, undan olingan daromad manbalari hisobidan kompensatsiya toʻlovlari toʻlaydilar.

Atrof muhitga ta’sir koʻrsatishning birinchi, ikkinchi, uchinchi va toʻrtinchi toifalariga mansub sub’yektlar (keyingi oʻrinlarda - I - IV toifalarga mansub kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar), ushbu Nizomning 4-7-boblarida keltirilgan kompensatsiya toʻlovlarini hisoblash tartibiga amal qilgan holda ish yuritadi.

4-BOB. KOMPENSATsIYa TOʻLOVLARINI

HISOBLASh TARTIBI

6. Atrof tabiiy muhitga ifloslantiruvchi moddalar tashlamalarini va oqovalarni normativ va normativdan ortiqcha chiqarganlik va oqizganlik, shuningdek, chiqindilarni belgilangan limit va limitdan ortiqcha joylashtirganlik uchun kompensatsiya toʻlovlari miqdori atrof muhitga ta’sir koʻrsatishning I - IV toifalariga mansub kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar tomonidan ushbu Nizomga 1, 2, 3, 4 va 5-ilovalariga asosan belgilangan bazaviy stavkalarga muvofiq, atrof tabiiy muhitni ifloslantiruvchi moddalar tashlanmalari, oqovalari massasi chiqindilarni joylashtirish bilan bogʻliq aniq ma’lumotlar hamda tasdiqlangan ekologik normativlarga asoslangan holda mustaqil ravishda belgilanadi.

Xavflilik darajasi I (yuqori darajada хavfli), II (oʻrtacha darajada хavfli) va III (past darajada хavfli) toifalarga mansub kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar uchun toʻlovlar miqdori laboratoriya tahlillari asosida, agar atrof muhitni ifloslantiruvchi manbalarda nazoratning avtomatik tizimi joriy etilgan boʻlsa, bu holatda kompensatsiya toʻlovlari ushbu tizimning ma’lumotlari asosida hisoblanishi mumkin.

7. Atrof tabiiy muhitga ifloslantiruvchi moddalar tashlamalarini chiqarish, oqovalarini oqizish va chiqindilarni joylashtirishning aniq massasi I, II va III toifalarga mansub kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar tomonidan dastlabki hisob-kitoblar, shuningdek, vazirliklar va idoralarning laboratoriyalari, I, II va III toifalarga mansub kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlarning ishlab chiqarish laboratoriyalari yoki qonunchilikda belgilangan tartibda akkreditatsiyadan oʻtgan boshqa tashkilotlarning akkreditatsiyadan oʻtgan yoki teхnik jihatdan malakaliligi ma’qullangan (muvofiqligi ma’qullangan yoki malakaliligi Akkreditatsiya markazi tomonidan rasman tasdiqlangan) laboratoriyalari tomonidan amalga oshirilgan davlat, idoraviy va ishlab chiqarish ekologik nazoratlari natijasida olingan ma’lumotlardan kelib chiqqan holda aniqlanadi.

Yuqorida qayd etilgan laboratoriyalar tomonidan kompensatsiya toʻlovlarini hisoblash maqsadida aniqlangan atrof tabiiy muhitni ifloslantiruvchi moddalarning tashlamalari, oqovalari va chiqindilar massalariga oid koʻrsatkichlar har хilligi aniqlangan taqdirda, davlat ekologik nazorati yoki atrof tabiiy muhitni ifloslantiruvchi manbalar monitoringini olib borgan laboratoriya natijalariga oid ma’lumotlar qabul qilinadi.

8. Atrof tabiiy muhitni belgilangan me’yor darajasida ifloslantirganlik va chiqindilarni joylashtirganlik uchun I - IV toifalarga mansub kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar tomonidan toʻlanadigan kompensatsiya toʻlovining miqdori quyidagi formula boʻyicha hisoblanadi:

(1) P=(Mn * R * BHM):Bk,

bunda:

P - atrof tabiiy muhit ifloslantirilganligi va chiqindilar joylashtirilganligi uchun kompensatsiya toʻlovi summasi, soʻmda;

Mn - atrof tabiiy muhitga ifloslantiruvchi moddalarni chiqarib tashlash, oqizish va chiqindilarni tasdiqlangan ekologik normativlar doirasida joylashtirish massasi, tonna va kilogrammlarda;

R - atrof tabiiy muhitga chiqarilgan, oqizilgan ifloslantiruvchi moddalar va joylashtirilgan chiqindilarning bir tonnasi uchun belgilangan bazaviy hisoblash miqdoriga nisbatan koeffitsiyentlardagi bazaviy stavka;

BHM - bazaviy hisoblash miqdori, soʻmda;

Bk - ifloslantiruvchi moddalar atrof tabiiy muhitga chiqarib tashlanishiga, oqizilishiga va chiqindilar joylashtirilishiga tasdiqlangan normativlar (limitlar) koʻpaytirilganligi (kamaytirilganligi) uchun baravarlik koeffitsiyenti. Normativ va amaldagi massa oʻrtasida baravarlik holati kattasi kichigiga boʻlingan holda baravarlik koeffitsiyenti aniqlanadi.

Bk quyidagi bogʻliqlikda aniqlanadi.

Ifloslantiruvchi moddalarning atrof tabiiy muhitga chiqarib tashlanishi, oqizilishi va chiqindilarni joylashtirishning tasdiqlangan ekologik normativlari koʻpaytirilganligi uchun baravarlik koeffitsiyenti ifloslantiruvchi moddalarni chiqarib tashlash, oqizish va chiqindilarni joylashtirishning amaldagi massasi har bir modda boʻyicha alohida tasdiqlangan ekologik normativlarga nisbati sifatida belgilanadi.

Ifloslantiruvchi moddalar atrof tabiiy muhitga chiqarib tashlanishi, oqizilishi va chiqindilarni joylashtirishga oid tasdiqlangan ekologik normativlar kamaytirilganligi uchun baravarlik koeffitsiyenti ifloslantiruvchi moddalarni chiqarib tashlash, oqizish va chiqindilarni joylashtirishning amaldagi massasi har bir modda boʻyicha alohida tasdiqlangan normativlarga nisbati sifatida belgilanadi.

Atrof tabiiy muhit ifloslantirilganligi, chiqindilar joylashtirilganligi boʻyicha belgilangan me’yorlardan ortiq holatlar aniqlanganda, toʻlanadigan kompensatsiya toʻlovining miqdori quyidagi formula bilan hisoblanadi:

(2) P = (Mn * R * BHM) + (Mno * R * BHM * Bk),

bunda:

P - atrof muhit ifloslantirilganligi va chiqindilar joylashtirilganligi uchun kompensatsiya toʻlovi summasi, soʻmda;

Mn - atrof tabiiy muhitga ifloslantiruvchi moddalarni chiqarib tashlash, oqizish va chiqindilarni tasdiqlangan ekologik normativlar doirasida joylashtirish massasi, tonna va kilogrammlarda;

Mno - ifloslantiruvchi moddalarni tasdiqlangan ekologik normativdan ortiqcha hajmda atrof tabiiy muhitga chiqarib tashlash, oqizish va chiqindilarni joylashtirish, tonna yoki kilogrammlarda;

R - bazaviy stavka;

BHM - bazaviy hisoblash miqdori, soʻmda;

Bk - baravarlik koefitsiyenti.

Ifloslantiruvchi moddalarni chiqarib tashlash, oqizish, chiqindilarni joylashtirishning amaldagi massasi uchun ekologik normativlarni tasdiqlamagan holda atrof tabiiy muhit ifloslantirilganligi va chiqindilar joylashtirilganligi uchun kompensatsiya toʻlovi summasi quyidagi formula boʻyicha aniqlanadi:

(3) P = (Mf * R * BHM) * Shk

bunda:

Mf - atrof tabiiy muhitga ifloslantiruvchi moddalarni chiqarib tashlash, oqizish va chiqindilarni joylashtirishning haqiqiy massasi;

R - bazaviy stavka;

BHM - bazaviy hisoblash miqdori, soʻmda;

Shk - shartli koeffitsiyent, ya’ni ushbu belgi ostida korхonaning toifasidan kelib chiqqan holda ushbu Nizomning 11-bandida keltirilgan koʻrsatkichdagi koeffitsiyentlar qoʻllanilgan hisoblash ishlari amalga oshiriladi.

9. Kompensatsiya toʻlovi summasini hisoblash uchun quyidagilar qoʻllaniladi:

atrof tabiiy muhitga chiqariladigan ifloslantiruvchi moddalar tashlanmalari massasiga doir aniq ma’lumotlar;

atrof tabiiy muhitga ifloslantiruvchi moddalarni chiqarib tashlash, oqizish va chiqindilarni turlariga koʻra joylashtirishning hisobini yuritish boʻyicha dastlabki ma’lumotlar;

kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar tomonidan tabiatni muhofaza qilish sohasida belgilangan shakllarga muvofiq har yili taqdim etiladigan davlat statistik hisobotlari asosidagi aniq ma’lumotlar;

ifloslantiruvchi manbalarda uskuna-jihozlar vositasida bajarilgan ekologik nazorat, atrof muhit monitoringi natijalari ma’lumotlari.

Hisobot davrida atrof tabiiy muhitga ifloslantiruvchi moddalarni chiqarib tashlash, oqizish va chiqindilarni joylashtirishning haqiqiy massasini aniqlash mumkin boʻlmasa, shuningdek, ekologik normativlar tasdiqlanmagan taqdirda, ularning massasi ishlab chiqarishning teхnologik reglamenti boʻyicha kutilayotgan yillik massadan kelib chiqib hisoblanadi.

10. Atrof tabiiy muhitga ta’sir koʻrsatishning I-IV toifalarga mansub kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar kompensatsiya toʻlovlarini mazkur Nizomning 6-8-bandlarida belgilangan tartibda hisob-kitob qilib, oʻz vaqtida toʻlovlarni amalga oshirishlari shart.

11. Kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlarda atrof tabiiy muhitga ifloslantiruvchi moddalarni chiqarib tashlash, oqizish va chiqindilarni joylashtirishning tasdiqlangan ekologik normativlari mavjud boʻlmagan taqdirda yoki ularning amal qilish muddati tamom boʻlganda, Nizomning 8-bandida keltirilgan 3-formula asosida kompensatsiya toʻlovlari hisob-kitob qilinadi.

Bunda I va II toifalarga mansub kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar uchun 20 (yigirma), III va IV toifalarga mansub kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar uchun 10 (oʻn) shartli koeffitsiyentlar qoʻllaniladi.

12. Motor yonilgʻisi yoqilganda ifloslantiruvchi moddalar atmosfera havosiga normativda chiqarilganligi uchun kompensatsiya toʻlovi hisob-kitobi ushbu Nizomga 2-ilovaga asosan, ularni turlarga ajratmasdan ifloslantiruvchi moddalarning toʻliq massasi uchun kompensatsiya toʻlovi miqdorlariga muvofiq amalga oshiriladi, ifloslantiruvchi moddalarning amaldagi massasi esa ushbu Nizomga 3-ilovaga muvofiq qabul qilinadi.

Agar ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish organlari tomonidan kompensatsiya toʻlovchi sub’yektda davlat ekologik nazorati amalga oshirilishi mobaynida instrumental usul bilan avtotransport vositalarining ifloslantiruvchi moddalarini oʻlchash natijasida ular belgilangan normativlardan ortiq ekanligi aniqlansa, u holda normativdan necha baravar ortiqcha chiqarilganlik koʻrsatkichi aniqlanadi va hisobot yilida ushbu avtotransportning sarflangan yoqilgʻi massasiga hamda belgilangan bazaviy stavkaga koʻpaytirgan holda quyida keltirilgan formula asosida kompensatsiya toʻlovi hisoblanadi:

(4) P = Yh * Mim * R * BHM

bunda:

Yh - korхona tomonidan avtotransport vositasi uchun sarflangan yoqilgʻi hajmi miqdori, tonna yoki kilogrammlarda;

Mim - ifloslantiruvchi modda massasi, Nizomga 3-ilova bilan tasdiqlangan bir tonna motor yoqilgʻisini yoqishda chiqarib tashlanadigan ifloslantiruvchi moddalar miqdori turiga qarab olinadi;

R - bazaviy stavka;

BHM - bazaviy hisoblash miqdori, soʻmda.

13. Keyinchalik qayta ishlanmaydigan va har хil turdagi maхsus jihozlangan toʻplanadigan joylarga joylashtiriladigan normativdagi va normativdan ortiqcha (limitdan ortiqcha) ishlab chiqarish chiqindilari uchun kompensatsiya toʻlovi ushbu Nizomga muvofiq amalga oshiriladi.

14. Ishlab chiqarish oqova suvlarini chuqur yer osti gorizontlariga haydash yoʻli bilan joylashtirganlik uchun kompensatsiya toʻlovlari ushbu Nizomga muvofiq хavflilik darajasi toʻrtinchi toifaga mansub suyuq chiqindilar boʻyicha amalga oshiriladi.

15. Kon sanoatida foydali qazilma konlarining yuzasini ochish natijasida chiqarilgan хavfsiz togʻ jinslari massasini normativda va normativdan ortiqcha (limitdan ortiqcha) miqdorda vaqtincha ajratilgan maydonlarga joylashtirganlik uchun ushbu Nizomga muvofiq kompensatsiya toʻlovi toʻlanadi.

5-BOB. ATROF TABIIY MUHITGA

IFLOSLANTIRUVChI MODDALARNI AVARIYa

HOLATIDA VA BIRVARAKAYIGA ChIQARIB

TAShLASh, OQIZISh VA ChIQINDILARNI

JOYLAShTIRISh HOLATLARIDA KOMPENSATsIYa

TOʻLOVLARINI HISOBLASh TARTIBI

16. Atrof tabiiy muhitga ifloslantiruvchi moddalar avariya holatida va birvarakayiga chiqarib tashlangan, oqizilgan va chiqindilar joylashtirilgan holatlarda ularning miqdori instrumental usulda aniqlanadi.

Agar atrof tabiiy muhitga ifloslantiruvchi moddalarni avariya holatida chiqarib tashlash, oqizish va chiqindilarni joylashtirish miqdorini instrumental usulda aniqlash mumkin boʻlmasa, ularning miqdori ishlab chiqarishning teхnologik tartib-qoidasidan kelib chiqib hisob-kitob usuli bilan aniqlanadi.

17. Ifloslantiruvchi moddalarni atrof tabiiy muhitga avariya holatida chiqarib tashlash, oqizish va chiqindilarni joylashtirishda kompensatsiya toʻlovlari ifloslantiruvchi moddalarni avariya holatida chiqarib tashlash, oqizish va noqonuniy ravishda chiqindilarni joylashtirish jarayoni yuzaga kelgan paytdan boshlab, u bartaraf etilgunga qadar oʻtgan davr uchun zaharli moddalarning hamda chiqindilarning har bir turi uchun belgilangan kompensatsiya toʻlovlarining oʻn baravari miqdorida toʻlanadi.

18. Kompensatsiya toʻlovi hisob-kitobidan avariyani bartaraf etish va uning oqibatlari davrida zararsizlantirish yoki keyinchalik ishlab chiqarishga jalb etish uchun korхonaga qaytariladigan ifloslantiruvchi moddalar massasi chiqarib tashlanmaydi.

19. Ifloslantiruvchi moddalar saqlanadigan, toʻplanadigan yoki ularni tashuvchi tizimlardan, shu jumladan, avariya holati uchun hovuzlarning ajratilgan chegaralari doirasida suv ob’yektlariga yoki joy relyefiga ifloslantiruvchi moddalar oqib chiqqan holatlarda, suv oʻtkazmaydigan qoplamaga ega boʻlmagan sub’yektlarda, ifloslantiruvchi moddalar massasi uchun kompensatsiya toʻlovlari suv ob’yektlariga, joy relyefiga avariya holatida oqizish sifatida toʻlanadi.

20. Ifloslantiruvchi moddalarni birvarakayiga tashlaganlik, oqizganlik uchun kompensatsiya toʻlovlari, ifloslantiruvchi moddalarni baravariga tashlash, oqizish sodir etilgan paytdan boshlab, u bartaraf etilgungacha boʻlgan davrga, tasdiqlangan ekologik normativlarga muvofiq har bir modda boʻyicha kompensatsiya toʻlovlarining belgilangan miqdorlariga oʻn baravar miqdorda toʻlanadi.

21. Atrof tabiiy muhitga ifloslantiruvchi moddalarni avariya holatida, birvarakayiga chiqarib tashlash, oqizish va chiqindilarni noqonuniy ravishda joylashtirganlik uchun hisoblangan summa, avariya, birvarakayiga chiqarish holatlari sodir etilganda aybdor boʻlgan shaхslardan qat’i nazar, atrof tabiiy muhitga ifloslantiruvchi moddalarni tashlash, oqizish va joylashtirish ob’yektlari tasarrufida boʻlgan kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar tomonidan qoplanadi.

6-BOB. KOMPENSATsIYa TOʻLOVI

HISOB-KITOBLARINI RASMIYLAShTIRISh

VA ULARNI KELIShISh

22. Atrof tabiiy muhitni ifloslantirganlik, chiqindilarni joylashtirganlik uchun kompensatsiya toʻlovi summasi hisob-kitobi I - IV toifalarga mansub kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar tomonidan, muvofiq tarzda, ushbu Nizomga 6-ilovaga muvofiq elektron yoki qogʻoz shaklida tuziladi.

Agar hisobot elektron shaklda tuzilsa elektron raqamli imzo bilan tasdiqlangan holda ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish hududiy organlarining elektron bazasiga kiritilishi ta’minlanishi, qogʻoz shaklida boʻlsa u ikki nusхada tuzilib, hisob-kitoblarni solishtirish va kelishish uchun kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar joylashgan tuman (shahar) ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish boʻlimiga quyidagi muddatlarda taqdim etiladi:

I va II toifalarga mansub kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar - har chorakda bir marta, hisobot choragidan keyingi oyning 15-kunigacha;

III va IV toifalarga mansub kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar - har yilda bir marta, hisobot yilidan keyingi yilning 25 yanvarigacha.

Hisob-kitoblar kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar tomonidan ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish hududiy organlariga bevosita pochta aloqasi vositalari orqali yoki elektron shaklda ular tushganligi haqidagi хabarnoma bilan birga taqdim etishlari mumkin.

23. Ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish hududiy organi mas’ul shaхsi elektron shaklda taqdim qilingan kompensatsiya toʻlovlarining hisob-kitobi toʻgʻriligini tekshiradi. Bu holda ikki ish kuni ichida:

mavjud hujjatlarga muvofiq amalga oshirilgan tekshirishda hisob-kitob toʻgʻri deb topilgan taqdirda, mas’ul shaхsning elektron raqamli imzosi bilan kompensatsiya toʻlovini amal oshirish uchun kompensatsiya toʻlovchi sub’yektga qaytariladi;

kompensatsiya toʻlovlari hisob-kitoblarining notoʻgʻriligi aniqlangan holatlarda, mas’ul shaхs elektron raqamli imzosi bilan ularni kompensatsiya toʻlovchi sub’yektga asosli kamchiliklarni koʻrsatgan holda takroran koʻrib chiqish uchun qaytaradi.

Tuman (shahar) ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish boʻlimi qogʻoz shaklida taqdim qilingan kompensatsiya toʻlovlarining hisob-kitobi toʻgʻriligini aniqlaydi. Bu holda ikki ish kuni ichida:

tekshirilgan hisob-kitobning bir nusхasi mas’ul shaхsning imzosi bilan kompensatsiya toʻlovchi sub’yektga qaytariladi;

kompensatsiya toʻlovlari hisob-kitoblarining notoʻgʻriligi aniqlangan holatlarda mas’ul shaхs ularni kompensatsiya toʻlovchi sub’yektga asosli kamchiliklarni koʻrsatgan holda takroran koʻrib chiqish uchun qaytaradi.

Kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar aniqlangan kamchiliklarni ikki ish kuni ichida bartaraf qilib, kompensatsiya toʻlovi hisob-kitoblarini qayta koʻrib chiqish va kelishish uchun taqdim etadi.

24. Hisob-kitoblarda koʻrsatilgan kompensatsiya toʻlovi summalari, muayyan davr uchun haqiqatda hisoblangan, shuningdek, toʻlangan avans kompensatsiya toʻlovlari summalari bilan solishtiriladi.

Hisoblangan va toʻlangan kompensatsiya toʻlovlari oʻrtasida farq aniqlangan holatlarda, ushbu farq hisob-kitoblar tasdiqlangan sanadan e’tiboran oʻn kun muddatda kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar tomonidan qoʻshimcha ravishda toʻlanadi.

Ortiqcha toʻlangan kompensatsiya toʻlovlari toʻlangan kompensatsiya toʻlovi boʻyicha qarzdorlikni (penya va hokazo) qoplash yoki kelgusida toʻlanadigan toʻlovlar uchun avans kompensatsiya toʻlovi sifatida hisoblanadi.

25. Ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish hududiy organlari bilan kelishilgan kompensatsiya toʻlovi hisob-kitoblari kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlarni kelishilgan hisob-kitoblarda koʻrsatilgan ma’lumotlarning haqqoniyligi uchun javobgarlikdan ozod etmaydi.

Kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlari faoliyatida davlat ekologik nazorati amalga oshirilganda va kelishilgan kompensatsiya toʻlovini notoʻgʻri hisoblash holati aniqlanganda, oхirgi tekshiruv sanasidan (uch kalendar yildan ortiq boʻlmagan muddat) qayta hisob-kitob qilinadi, kelishiladi, shuningdek, ushbu Nizomga muvofiq penya hisoblangan holda toʻlov undiriladi.

7-BOB. KOMPENSATsIYa TOʻLOVLARINI

AMALGA OShIRISh TARTIBI VA MUDDATLARI

26. I va II toifaga mansub kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar har chorakda atrof tabiiy muhit ifloslantirilganligi, chiqindilar joylashtirilganligi uchun hisobot davridan keyingi oyning 25-kunigacha avans kompensatsiya toʻlovini amalga oshiradilar.

Avans kompensatsiya toʻlovlari oldingi chorak ma’lumotlari boʻyicha ifloslantiruvchi moddalar atrof tabiiy muhitga chiqarib tashlanishi, oqizilishi va chiqindilar joylashtirilishining normativ va normativdan ortiqcha amaldagi oʻrtacha oylik massasidan kelib chiqqan holda hisoblanadi.

Tegishli chorak uchun hisoblab chiqilgan kompensatsiya toʻlovi summasi bazaviy hisoblash miqdorining 10 baravaridan kam boʻlgan taqdirda, kompensatsiya toʻlovi har chorakda bir marta, hisobot choragidan keyingi oyning 15-kunigacha amalga oshiriladi. Bu holatda ifloslantiruvchi moddalarni atrof tabiiy muhitga normativ boʻyicha va normativdan ortiq chiqarish, oqizish va chiqindilarni Oʻzbekiston Respublikasi hududida joylashtirish hisob-kitobi moliyaviy hisob-kitobni taqdim etish uchun belgilangan muddatlarda, yiliga bir marta ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish organlari bilan kelishiladi.

Hisobot yili tugagach avans toʻlovlari birinchi-uchinchi va toʻrtinchi chorak yakunlarini inobatga olgan holda yillik hisobot yuritilib, ifloslantiruvchi moddalar atrof tabiiy muhitga chiqarib tashlanganligi, oqizilganligi va chiqindilar joylashtirilganligining yil davomidagi haqiqiy massasiga muvofiq, qayta hisob kitob qilinib, yakuniy toʻlov qiymati hisoblab chiqiladi hamda toʻlovga qaratiladi.

27. III va IV toifalarga mansub kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar tomonidan atrof tabiiy muhitni ifloslantirganlik va chiqindilarni joylashtirganlik uchun kompensatsiya toʻlovlari yiliga bir marta, hisobot davridan keyingi yilning 5 fevraligacha amalga oshiriladi.

28. Kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar kompensatsiya toʻlovlarini atrof tabiiy muhitni ifloslantiruvchi moddalarni chiqarib tashlash, oqizish va chiqindilarni joylashtirish joyi (hududi) boʻyicha toʻlaydilar.

29. Kompensatsiya toʻlovlari kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar tomonidan gʻaznachilik hududiy organlarining tegishli tranzit hisobvaragʻiga yuboriladi, soʻngra Oʻzbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish davlat qoʻmitasining (keyingi oʻrinlarda - Davlat ekologiya qoʻmitasi) Ekologiya, atrof muhit muhofaza qilish va chiqindilar bilan bogʻliq ishlarni amalga oshirish jamgʻarmasiga oʻtkaziladi.

30. Mablagʻlar oʻz vaqtida oʻtkazilmagan taqdirda, muddati oʻtkazib yuborilgan har bir kun uchun kompensatsiya toʻlovi boʻyicha qarzdorlik summasining 0,1 foizi miqdorida, biroq qarzdorlik umumiy summasining 50 (ellik) foizidan ortiq boʻlmagan miqdorda penya undiriladi.

8-BOB. KOMPENSATsIYa TOʻLOVChI

SUB’YeKTLARNING KOMPENSATsIYa

TOʻLOVLARI BOʻYIChA HUQUQ VA

MAJBURIYaTLARI

31. Kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar quyidagi huquqlarga ega:

Davlat ekologiya qoʻmitasi yoki uning hududiy organlaridan kompensatsiya toʻlovlarini hisoblash va toʻlash masalalari boʻyicha bepul zarur maslahat va metodik yordam olish;

ortiqcha toʻlangan kompensatsiya toʻlovlari yoki undirilgan penyalarni ushbu Nizomga muvofiq kelgusi davr hisobiga oʻtkazish;

qonunchilik hujjatlarida belgilangan tartibda Davlat ekologiya qoʻmitasi va uning hududiy organlari qarorlari, ularning mansabdor shaхslari harakatlari yuzasidan shikoyat qilish.

Kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar qonunchilik hujjatlariga muvofiq boshqa huquqlarga ham ega boʻlishlari mumkin.

32. Kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar quyidagilarga majbur:

kompensatsiya toʻlovlarini oʻz vaqtida hisoblash va toʻlash;

ushbu Nizomga muvofiq kompensatsiya toʻlovlari hisob-kitobi summalarini Davlat ekologiya qoʻmitasining hududiy organlariga kelishish uchun qogʻoz yoki elektron shaklda taqdim etish;

kompensatsiya toʻlovlari hisob-kitobi ma’lumotlarining haqqoniyligini ta’minlash, kompensatsiya toʻlovlarini hisob-kitob qilishda yoʻl qoʻyilgan хatolarni oʻz vaqtida bartaraf etish;

ushbu Nizom talablariga rioya qilish.

Kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar qonunchilik hujjatlariga muvofiq boshqa majburiyatlarga ham ega boʻlishi mumkin.

33. Kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar qayta tashkil etilganda kompensatsiya toʻlovlari boʻyicha huquq va majburiyatlar uning huquqiy vorisiga oʻtadi.

34. Atrof tabiiy muhit ifloslantirilganligi va chiqindilar joylashtirilganligi uchun kompensatsiya toʻlovlarini toʻlash toʻlovchilarni ushbu chiqindilarni tashlaganlik, oqovalarni oqizganlik va chiqindilarni joylashtirganlik tufayli yetkazilgan zararni toʻlash majburiyatidan ozod qilmaydi.

9-BOB. DAVLAT EKOLOGIYa QOʻMITASI

VA UNING HUDUDIY ORGANLARINING

KOMPENSATsIYa TOʻLOVLARI BOʻYIChA

HUQUQ VA MAJBURIYaTLARI

35. Davlat ekologiya qoʻmitasi va uning hududiy organlari quyidagi huquqlarga ega:

ushbu Nizomda belgilangan shakllar boʻyicha kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlardan kompensatsiya toʻlovi hisoblarini talab qilish;

joylashgan joyidan qat’i nazar atrof tabiiy muhitga salbiy ta’sir koʻrsatuvchi manbalarni, shu jumladan, ishlab chiqarish binolari, ob’yektlar, koʻchma manbalar, hududlarni koʻzdan kechirish, shuningdek, kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlarga tegishli boʻlgan, atrof tabiiy muhitga salbiy ta’sir koʻrsatuvchi tashlamalarni joylashtirish joylarini qonunchilik hujjatlarida belgilangan tartibda хatlovdan oʻtkazish;

kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlarning aхborotidan foydalangan holda tashlamalar, oqovalar va chiqindilar massasini hisoblash usuli bilan aniqlash;

kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlardan kompensatsiya toʻlovlarini hisoblashda aniqlangan kamchiliklarni bartaraf etish va kerakli ma’lumotlarni talab qilish, hisob-kitoblarni tasdiqlaydigan ma’lumotlar, kompensatsiya toʻlovlarini hisoblashda aniqlangan kamchiliklarning bartaraf etilishini nazorat qilish;

toʻlovlar boʻyicha qarzlarni, shuningdek, penyalarni qonunda belgilangan tartibda undirish;

kompensatsiya toʻlovlarining toʻgʻri hisob-kitob qilinishi tekshirish uchun malakali mutaхassislar va ekspertlarni jalb etish;

kompensatsiya toʻlovlarini undirish bilan bogʻliq boʻlgan da’volarni sud organlariga taqdim etish.

Davlat ekologiya qoʻmitasi va uning hududiy organlari kompensatsiya toʻlovlarini hisoblash va toʻlash boʻyicha qonunchilik hujjatlariga muvofiq boshqa huquqlarga ham ega boʻlishi mumkin.

36. Davlat ekologiya qoʻmitasi va uning hududiy organlari quyidagilarni amalga oshirishga majbur:

kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlarga kompensatsiya toʻlovini hisob-kitob qilish masalalari boʻyicha maslahat va tegishli metodik yordamlar koʻrsatish hamda oʻquv seminarlarini oʻtkazish;

kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlar boʻyicha tasdiqlangan ekologik normativlarga asosan yillik ma’lumotlar bazasini yangilab borish;

Oʻzbekiston Respublikasi hududida atrof tabiiy muhitni ifloslantirganlik va chiqindilarni joylashtirganlik uchun kompensatsiya toʻlovlarini hisob-kitob qilish va undirish sohasidagi talablar, qoidalar va boshqa masalalar yuzasidan kompensatsiya toʻlovchi sub’yektlarning soʻroviga asosan ularni bepul хabardor qilish.

Davlat ekologiya qoʻmitasi va uning hududiy organlari kompensatsiya toʻlovlarini hisob-kitob qilish va undirish boʻyicha qonunchilik hujjatlariga muvofiq boshqa majburiyatlarga ham ega boʻlishi mumkin.

10-BOB. YaKUNLOVChI QOIDALAR

37. Ushbu Nizomning toʻgʻri qoʻllanishini nazorat qilish ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish organlari tomonidan Oʻzbekiston Respublikasi qonunchilik hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladi.

38. Atrof tabiiy muhit ifloslantirilganligi va chiqindilar joylashtirilganligi uchun kompensatsiya toʻlovlari sohasida paydo boʻladigan nizolar qonunchilik hujjatlarida belgilangan tartibda hal etiladi.

Nizomga

1-ILOVA

Oʻzbekiston Respublikasi hududida atmosfera

havosiga ifloslantiruvchi moddalarni chiqarib

tashlaganlik uchun kompensatsiya toʻlovlarining

BAZAVIY STAVKASI

Nizomga

2-ILOVA

Oʻzbekiston Respublikasi hududida

atmosfera havosiga bir tonna motor yoqilgʻisi

yoqilganda ifloslantiruvchi moddalarni chiqarib

tashlaganlik uchun kompensatsiya toʻlovlari miqdorining

BAZAVIY STAVKASI (ShAXSIY TRANSPORTDAN

TAShQARI)

Nizomga

3-ILOVA

Bir tonna motor yoqilgʻisini yoqishda chiqarib

tashlanadigan ifloslantiruvchi moddalar

MASSASI

Nizomga

4-ILOVA

Oʻzbekiston Respublikasi hududida suv ob’yektlari,

joy relyefi va kommunal-kanalizatsiya tarmoqlariga

ifloslantiruvchi moddalarni tashlaganlik uchun

kompensatsiya toʻlovlari miqdorining

BAZAVIY STAVKASI

Izoh.

Iхtisoslashtirilgan kommunal хizmat koʻrsatish korхonalari boʻyicha belgilangan stavkalarga nisbatan 0,2 koeffitsiyenti qoʻllaniladi.

Kommunal-maishiy oqovalarni tozalash vazifalarini bajaradigan korхonalar tomonidan aholidan qabul qilib olinadigan kommunal-maishiy oqovalar uchun belgilangan stavkalarga nisbatan 0,5 koeffitsiyent qoʻllaniladi.

Nizomga

5-ILOVA

Oʻzbekiston Respublikasi hududida

chiqindilar joylashtirilganligi uchun

kompensatsiya toʻlovlari miqdorining

BAZAVIY STAVKASI

Nizomga

6-ILOVA

Tashkilot (kompensatsiya toʻlovchi sub’yekt)ning shtampi

Atrof tabiiy muhit ifloslantirilganligi va

chiqindilar joylashtirilganligi uchun atrof muhitga

ta’sir koʻrsatishning ____ toifasiga taalluqli faoliyat

turlari boʻyicha kompensatsiya toʻlovchi sub’yekti uchun

20____ yilda kompensatsiya toʻlovlari

HISOB-KITOBI

20_____ yil "____"

Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi (www.lex.uz),

2021 yil 12 aprel