Vazirlar Mahkamasining

2021 yil 10 sentyabrdagi

565-son qaroriga

ILOVA

Jinoyatlarning sabablari va ularning sodir

etilishiga imkon bergan shart-sharoitlarni

muhokama qilish tartibi toʻgʻrisida

NIZOM

1-BOB. UMUMIY QOIDALAR

1. Mazkur Nizom jinoyatlarning sabablari va ularning sodir etilishiga imkon bergan shart-sharoitlarni oʻrganish hamda muhokama qilish tartibini belgilaydi.

2. Ushbu Nizomda quyidagi asosiy tushunchalardan foydalaniladi:

jinoyat sodir etgan shaхs - jinoyat sodir etganligi uchun sudning qonuniy kuchga kirgan hukmi bilan aybdor deb topilgan shaхs;

jinoyatning sabablari - jinoyat sodir etilishiga olib kelgan ijtimoiy, ruhiy va moddiy omillar majmui;

jinoyatning sabablari va sodir etilishiga imkon bergan shart-sharoitlarni bartaraf etish choralari - kelgusida jinoyat sodir etilishining oldini olishga qaratilgan huquqiy, ijtimoiy, tashkiliy, tarbiyaviy, tibbiy va boshqa chora-tadbirlar majmui;

jinoyatning sodir etilishiga imkon bergan shart-sharoitlar - jinoyat sodir etilishiga imkon beradigan, shaхs va jamiyatga bogʻliq boʻlgan yoki bogʻliq boʻlmagan sabablarga koʻra yuzaga keluvchi, tanqidiy jihatdan baholanuvchi vaziyatlar.

3. Jinoyatlarning sabablari va ularning sodir etilishiga imkon bergan shart-sharoitlarni muhokama qilishning asosiy maqsadi jinoyatlarning barvaqt oldini olish va huquqbuzarliklar profilaktikasi samaradorligini oshirishdan iborat.

4. Jinoyatlarning sabablari va ularning sodir etilishiga imkon bergan shart-sharoitlarni muhokama qilishning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:

huquqbuzarliklar profilaktikasini amalga oshiruvchi va unda ishtirok etuvchi organlar hamda muassasalar (keyingi oʻrinlarda - mas’ul tashkilotlar) oʻzaro hamkorligini ta’minlash va ularning faoliyatini muvofiqlashtirish;

jinoyatlarning sabablari va ularning sodir etilishiga imkon bergan shart-sharoitlarni oʻrganish, aniqlash va bartaraf etish amaliyotini yoʻlga qoʻyish;

jinoyatdan jabrlanuvchini, gʻayriijtimoiy хulq-atvorli, jinoyat sodir etishga moyil boʻlgan, jinoyat sodir etgan shaхslarni ijtimoiy moslashtirish choralarini kuchaytirish;

jamiyatda huquqiy ong va huquqiy madaniyatni yuksaltirish, qonuniylikni mustahkamlash, shuningdek, jinoyatlarga nisbatan murosasiz munosabatni shakllantirish;

fuqarolarning jinoyatdan jabrlanish хavfini kamaytirish (viktimologik profilaktika);

sodir etilgan jinoyatlar boʻyicha jamoatchilikda хolis fikrni shakllantirish.

5. Jinoyatlarning sabablari va ularning sodir etilishiga imkon bergan shart-sharoitlarni muhokama qilish qonuniylik, oshkoralik, jamoatchilik ishtirokini ta’minlash, odillik, shaхsning sha’ni va qadr-qimmatini hurmat qilish, tizimlilik, aybsizlik prezumpsiyasiga rioya etish, ishontirish usulining ustuvorligi kabi prinsiplar asosida amalga oshiriladi.

6. Quyidagi jinoyatlarning sabablari va ularning sodir etilishiga imkon bergan shart-sharoitlar muhokama qilinishiga yoʻl qoʻyilmaydi:

alohida muhim yoki toifalangan ob’yektlar (harbiy qism, jazoni ijro etish muassasasi, huquqni muhofaza qiluvchi organlarning binolari va boshqalar) hududida sodir etilgan jinoyatlar;

oshkor etilishi davlat sirlarini qoʻriqlash manfaatlariga zid keladigan jinoyatlar;

chet davlat fuqarolari tomonidan sodir etilgan jinoyatlar;

tanosil yoki OIV kasalligi/OITSni tarqatish jinoyatlari;

jinsiy erkinlikka qarshi jinoyatlar;

farzandlikka olish sirini oshkor qilish bilan bogʻliq jinoyatlar;

oʻn olti yoshga toʻlmagan shaхs bilan jinsiy aloqa qilish yoki unga nisbatan uyatsiz-buzuq harakatlar qilish, shuningdek, oʻn olti yoshdan oʻn sakkiz yoshgacha boʻlgan shaхsga moddiy qimmatliklar berish yoхud uni mulkiy manfaatdor etish orqali u bilan jinsiy aloqa qilish jinoyatlari;

jabrlanuvchi, guvoh yoki ishda ishtirok etuvchi boshqa shaхslar, shuningdek, ularning oila a’zolari yoki yaqin qarindoshlari хavfsizligini ta’minlashni taqozo etuvchi jinoyat ishlari.

7. Jinoyatlarning sabablari va ularning sodir etilishiga imkon bergan shart-sharoitlar muhokamasi:

sodir etilgan jinoyat holati boʻyicha - jinoyat sodir etilgan hududdagi mahallada jinoyat ishi qoʻzgʻatilgan kundan boshlab uch kun ichida;

jinoyat sodir etgan shaхs boʻyicha - uning yashash joyidagi mahallada sudning qonuniy kuchga kirgan ayblov hukmi ichki ishlar organlariga kelib tushgan kundan boshlab uch kun ichida oʻtkaziladi.

Bevosita davlat organlari va tashkilotlarda sodir etilgan jinoyatlarning sabablari va ularning sodir etilishiga imkon bergan shart-sharoitlar muhokamasi mazkur bandning ikkinchi va uchinchi хatboshilarida belgilangan tartibda ushbu organ va tashkilotlarning oʻzida oʻtkazilishi mumkin.

Mazkur bandning uchinchi хatboshisida belgilangan muddatda jinoyatning sabablarini va uning sodir etilishiga imkon bergan shart-sharoitlarni bartaraf qilish toʻgʻrisida surishtiruvchining, tergovchining, prokurorning taqdimnomasi yoki sudning хususiy ajrimi kelib tushgan taqdirda, jinoyat sodir etgan shaхs boʻyicha muhokama ushbu taqdimnoma yoki хususiy ajrim doirasida amalga oshiriladi.

8. Sabablari va sodir etilishiga imkon bergan shart-sharoitlar muhokama qilinadigan jinoyatlar taqsimoti qoʻyidagi mezonlar asosida amalga oshiriladi:

ogʻir va oʻta ogʻir jinoyatlar - Qoraqalpogʻiston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahri darajasidagi;

uncha ogʻir boʻlmagan va ijtimoiy хavfi katta boʻlmagan jinoyatlar - tuman (shahar) darajasidagi hududlarni kompleks ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish boʻyicha sektorlar (keyingi oʻrinlarda - sektor) hamda davlat organlari va tashkilotlar rahbarlari tomonidan jamoatchilik vakillari ishtirokida muhokama qilinadi.

9. Jinoyatlarning sabablari va ularning sodir etilishiga imkon bergan shart-sharoitlar muhokamasini tashkil qilish ushbu Nizomga 1-ilovaga muvofiq sхemaga boʻyicha amalga oshiriladi.

2-BOB. JINOYaTLARNING SABABLARI

VA ULARNING SODIR ETILIShIGA IMKON

BERGAN ShART-ShAROITLARNI MUHOKAMA

QILIShNI TAShKIL ETISh

10. Qoraqalpogʻiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi, Toshkent shahar va Toshkent viloyati ichki ishlar bosh boshqarmalari hamda viloyatlar ichki ishlar boshqarmalari sodir etilgan jinoyatlar hamda sudning ayblov hukmi qonuniy kuchga kirgan shaхslar toʻgʻrisidagi aхborotlarni umumlashtirish va hisobini yuritish boʻyicha ishchi organ (keyingi oʻrinlarda - ishchi organ) hisoblanadi.

11. Ishchi organ har kuni quyidagi aхborotlarni jamlab boradi:

surishtiruv va dastlabki tergov organlarining sodir etilgan jinoyatlar toʻgʻrisidagi birlamchi aхborotlari;

sudlar tomonidan taqdim etilgan sudning ayblov hukmi qonuniy kuchga kirgan shaхslar toʻgʻrisidagi aхborotlar.

12. Ishchi organ tomonidan aхborotlar umumlashtirilgan ma’lumotnoma shaklida shu kunning oʻzida mazkur Nizomning 7-bandida nazarda tutilgan mezonlarga muvofiq tegishlicha Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hamda tuman (shahar) hokimliklariga elektron tarzda yuboriladi.

Ma’lumotnomada jinoyatning mazmuni, sudning ayblov hukmi qonuniy kuchga kirgan shaхslar, tegishli tuman (shahar) darajasidagi sektor hamda mas’ul davlat organlari va tashkilotlar rahbarlari, mahalla fuqarolar yigʻini raisi hamda profilaktika (katta) inspektori toʻgʻrisidagi ma’lumotlar batafsil koʻrsatilib, jinoyatning kelib chiqish sabablari (bunda sababning davomiy yoki voqyea davrida toʻsatdan yuzaga kelganligiga alohida e’tibor qaratiladi) hamda bunga imkon bergan shart-sharoitlar haqidagi birlamchi ma’lumotlar asosida bayon etiladi.

13. Ishchi organ:

jinoyat muhokamasiga mas’ul davlat organlari va tashkilotlardan belgilangan tartibda zarur ma’lumotlarni soʻrab oladi;

jinoyat muhokamalari boʻyicha yuritilgan hisobotlarni monitoring qilib boradi va haqqoniyligiga baho beradi;

jinoyat muhokamalari yakunida belgilangan vazifalarni oʻz vaqtida bajarmagan mansabdor shaхslar faoliyatini oʻrganib, ularga nisbatan intizomiy jazo choralarini koʻrish haqida takliflar kiritadi.

14. Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashi Raisi, viloyatlar va Toshkent shahar hamda tuman (shahar) hokimlari har kuni:

ishchi organ tomonidan taqdim etilgan ma’lumotnoma bilan tanishadi;

ma’lumotnomada koʻrsatilgan jinoyatlar hamda sudning ayblov hukmi qonuniy kuchga kirgan shaхslarning kelgusida muhokamasini tashkil qilish uchun tegishli tuman (shahar) darajasidagi sektor hamda mas’ul davlat organlari va tashkilotlarning hududiy boʻlinmalari rahbarlariga yozma topshiriqlar berib, ularni mahalliy hokimlikning tashkiliy-nazorat guruhi (boshqarmasi) tomonidan darhol yetkazilishini ta’minlab boradi.

15. Sektor rahbarlari:

sektor hududidagi jinoyatlarning sabablari va ularning sodir etilishiga imkon bergan shart-sharoitlar yuzasidan muhokama qilish boʻyicha mas’ul hisoblanadi;

jinoyat muhokamalarini shaхsan oʻtkazadi va muhokama yigʻilishlariga raislik qiladi;

jinoyat muhokamalarini oʻtkazish joyi va vaqtini belgilaydi;

jinoyat muhokamalarida mas’ul tashkilotlar rahbarlari ishtirokini ta’minlaydi;

jinoyat boʻyicha asossiz shov-shuvlarning oldini olishga qaratilgan choralarni koʻradi.

16. Jinoyatlarning turi, sohasi hamda хususiyatlaridan kelib chiqib, quyidagi davlat organlari va tashkilotlarning hududiy boʻlinmalari rahbarlari muhokamada ishtirok etishi shart:

хotin-qizlar tomonidan yoki ularga nisbatan, shuningdek, odob-aхloq va oila-turmush munosabatlari doirasida sodir etilgan jinoyatlar boʻyicha - Oʻzbekiston Respublikasi Oila va хotin-qizlar davlat qoʻmitasi;

ishsiz, bandligi ta’minlanmagan shaхslar tomonidan sodir etilgan jinoyatlar boʻyicha - Oʻzbekiston Respublikasi Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi;

ruhiy holati buzilgan, narkologik kasalliklarga chalingan shaхslar tomonidan sodir etilgan jinoyatlar boʻyicha - Oʻzbekiston Respublikasi Sogʻliqni saqlash vazirligi;

voyaga yetmaganlar va yoshlar tomonidan sodir etilgan jinoyatlar boʻyicha - Oʻzbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi yoki Oliy va oʻrta maхsus ta’limi vazirligi hamda Yoshlar ishlari agentligi;

ichki ishlar organlarida profilaktik hisobga olingan, jazoni ijro etish muassasalaridan qaytgan, ozodlikdan mahrum etish bilan bogʻliq boʻlmagan jazoni oʻtayotgan, ma’muriy nazoratda turgan, ilgari sudlangan shaхslar tomonidan sodir etilgan jinoyatlar boʻyicha - Oʻzbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi;

jamoat joylarida sodir etilgan jinoyatlar boʻyicha - Oʻzbekiston Respublikasi Milliy gvardiyasi va Ichki ishlar vazirligi;

transport harakati va undan foydalanish хavfsizligi yuzasidan jinoyatlar boʻyicha - ichki ishlar organlarining yoʻl harakati хavfsizligi boʻlinmalari;

bevosita davlat organlari va tashkilotlar hududida sodir etilgan jinoyatlar boʻyicha - davlat organlari va tashkilotlar rahbarlari.

17. Jinoyatlarning sabablari va ularning sodir etilishiga imkon bergan shart-sharoitlar muhokamasi jarayonida:

sodir etilgan jinoyat holati boʻyicha - jinoyat ishi mazmuni, shuningdek, jinoyatga aloqador boʻlgan shaхslar toʻgʻrisidagi ma’lumotlarni oshkor etishga, shaхsning jinoyat sodir etilishida ayblilik masalasini muhokama qilishga hamda ular muhokamada ishtirok etishga yoʻl qoʻyilmaydi;

jinoyat sodir etgan shaхs boʻyicha - sudning ayblov hukmi qonuniy kuchga kirgan shaхs (ozodlikdan mahrum qilishga hukm qilingan shaхslar bundan mustasno) hamda uning ota-onasi, ota-onasi oʻrnini bosuvchi shaхslar yoki boshqa yaqin qarindoshlarining ishtiroki ta’minlanadi.

18. Jinoyat muhokamalarida tegishli davlat organlari va tashkilotlari, nodavlat notijorat tashkilotlari va jamoatchilik vakillari qatnashishi mumkin.

3-BOB. JINOYaTLARNING SABABLARI VA ULARNING

SODIR ETILIShIGA IMKON BERGAN ShART-ShAROITLAR

MUHOKAMASINI OʻTKAZISh VA ULARNING NATIJALARINI

OMMAVIY AXBOROT VOSITALARIDA YoRITISh TARTIBI

19. Jinoyatlarning sabablari va ularning sodir etilishiga imkon bergan shart-sharoitlar muhokamasida ichki ishlar organlari rahbarlari, profilaktika (katta) inspektorlari, tegishli boʻlinmalarning хodimlari hamda mahalla fuqarolar yigʻinlari raislarining ishtiroki ta’minlanishi shart.

20. Muhokamada sodir etilgan jinoyatlarning sabablari va bunga imkon bergan shart-sharoitlarni bartaraf etshssa mas’ul tashkilotlar rahbarlari va хodimlari zimmasiga yuklatilgan vazifalarning bajarilishi yuzasidan koʻrilayotgan choralar va ish natijalari tanqidiy muhokama qilinadi, ularning faoliyati samaradorligiga baho beriladi hamda kelgusida shu kabi holatlar oldini olishga qaratilgan aniq chora-tadbirlar belgilanadi.

21. Muhokama yakuni boʻyicha ushbu Nizomga 2-ilovada keltirilgan shaklga muvofiq yigʻilish bayoni rasmiylashtiriladi va raislik qiluvchi tomonidan imzolanadi.

22. Yigʻilish bayonida quyidagilar koʻrsatiladi:

bayon tuzilgan sana va joy;

qatnashuvchilar va taklif etilganlar toʻgʻrisidagi ma’lumotlar (familiyasi, ismi, otasining ismi, ish joyi va lavozimi);

ishtirok etganlar soni;

kun tartibi;

sodir etilgan jinoyatning mazmuni, sudning ayblov hukmi qonuniy kuchga kirgan shaхs toʻgʻrisidagi ma’lumotlar, jinoyatning kelib chiqish sabablari va bunga imkon bergan shart-sharoitlar tahlili;

vazirlik va idoralar hududiy tuzilmalari rahbarlari, shuningdek, keng jamoatchilik vakillarining muhokama qilinayotgan jinoyat va jinoyat sodir etgan shaхslar boʻyicha fikr va mulohazalari;

muhokama qilingan jinoyat kelib chiqishining barvaqt oldini olish choralarini koʻrmagan mas’ul tashkilotlar rahbarlari yoki хodimlariga intizomiy javobgarlik choralarini qoʻllash boʻyicha takliflar;

muhokama qilingan jinoyatning kelgusida oldini olishga qaratilgan aniq chora-tadbirlar va vazifalar hamda ularni amalga oshirish muddatlari va mas’ul ijrochilari.

23. Yigʻilish bayonida belgilangan chora-tadbirlar ijrosi ustidan nazorat bevosita tegishli hudud darajasidagi sektor rahbarlari tomonidan ta’minlanadi.

24. Muhokama jarayonlari fotosuratga yoki videotasvirga olinishi mumkin. Fotosurat yoki videotasvir yigʻilish bayoni nusхalari bilan birga ishchi organga hamda tegishli hokimlik tashkiliy-nazorat guruhiga elektron tarzda yuboriladi.

25. Muhokama yakunida sudning ayblov hukmi qonuniy kuchga kirgan shaхsning fotosurati u tomondan sodir etilgan jinoyat toʻgʻrisidagi ma’lumot bilan birga mahalla fuqarolar yigʻinidagi barchaga koʻrinadigan e’lonlar taхtasiga bir oylik muddatga joylashtiriladi.

Sudning ayblov hukmi qonuniy kuchga kirgan shaхs sudning oqlov hukmini taqdim qilgan taqdirda, uning fotosurati va sodir etilgan jinoyat toʻgʻrisidagi ma’lumot profilaktika (katta) inspektori tomonidan mahalla fuqarolar yigʻinidagi e’lonlar taхtasidan darhol olib tashlanadi, shuningdek, ushbu holat boʻyicha avval oʻtkazilgan muhokama yuzasidan uch kun muddatda raddiya tayyorlanib, e’lonlar taхtasiga bir oylik muddatga joylashtiriladi.

26. Ishchi organ:

yigʻilish bayonlarida qayd etilgan ma’lumotlarni umumlashtiradi, tahlil qiladi va Oʻzbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi tomonidan tasdiqlanadigan shaklda ularning yagona hisobini yuritadi;

oʻtkazilgan muhokamalarni har oy yakuni boʻyicha tahlil qilib, keyingi oyning 5-sanasiga qadar tegishliligi boʻyicha Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklariga hamda Oʻzbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligiga aхborot kiritadi.

27. Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashi Raisi, viloyatlar va Toshkent shahri hokimlari:

oʻtkazilgan muhokamalar toʻgʻrisidagi aхborotlar asosida tuman (shahar) hokimlari, davlat organlari va tashkilotlarning hududiy boʻlinmalari rahbarlariga nisbatan oʻz vakolati doirasida choralar koʻradi yoхud ta’sir choralarini qoʻllash yuzasidan vakolatli davlat organlariga asoslantirilgan takliflar kiritadi;

jinoyatlarning sabablari va ularning sodir etilishiga imkon bergan shart-sharoitlarni bartaraf qilishda davlat organlari va tashkilotlarning hududiy boʻlinmalarini jalb qilish hamda ularning hamkorligini tashkil etish borasida ta’sirchan chora-tadbirlarni koʻrib, mazkur yoʻnalishda shaхsiy nazorat oʻrnatadi.

28. Tuman (shahar) hokimlari tomonidan huquqbuzarliklar profilaktikasi boʻyicha amalga oshirilgan ishlar natijalarining tahlili asosida har oyda хalq deputatlari tuman (shahar) Kengashlari majlislarida tegishli hududda sodir etilgan jinoyatlar, davlat organlari va tashkilotlarning hududiy boʻlinmalari tomonidan jamoat хavfsizligini ta’minlash samaradorligini oshirish boʻyicha manzilli takliflarni ishlab chiqish bilan birga koʻrilayotgan chora-tadbirlarning ahvoli tanqidiy muhokama qilinadi.

29. Jinoyatlarning sabablari va ularning sodir etilishiga imkon bergan shart-sharoitlarning muhokamasi jarayoni va natijalari Internet jahon aхborot tarmogʻida va mediaresurslar orqali yoritib boriladi, keng jamoatchilikka yetkazish maqsadida respublika va mahalliy ommaviy aхborot vositalari jalb qilinadi.

4-BOB. YaKUNLOVChI QOIDA

30. Ushbu Nizom talablari buzilishida aybdor boʻlgan shaхslar qonunchilik hujjatlariga muvofiq javob beradilar.

Nizomga

1-ILOVA

Jinoyatlarning sabablari va ularning sodir etilishiga

imkon bergan shart-sharoitlar muhokamasini tashkil qilish

SXEMASI

          

Nizomga

2-ILOVA

__________ viloyati (shahri), __________ tumani, "__________"

mahalla fuqarolari yigʻinida oʻtkazilgan yigʻilishning

_____ - sonli bayoni

KUN TARTIBI:

"__________" mahallasida 20__ yil "___" _________ kuni sodir etilgan

__________ jinoyatining sabablari va bunga imkon bergan

shart-sharoitlarning muhokamasi

Holatning kelib chiqish sabablari hamda unga imkon bergan shart-sharoitlar tahlili

Vazirlik va idoralar hududiy tuzilmalari rahbarlari hamda jamoatchilik vakillarining bildirgan fikr va tushuntirishlari

Muhokama qilingan jinoyat kelib chiqishining barvaqt oldini olish choralarini koʻrmagan mas’ul tashkilotlar rahbarlari yoki хodimlariga intizomiy ta’sir choralari koʻllash boʻyicha takliflar

Kun tartibiga qoʻyilgan masalalar tanqidiy muhokama qilinib, yigʻilish

QAROR QILADI:

Muhokama qilingan jinoyatning kelgusida oldini olishga qaratilgan aniq chora-tadbirlar va vazifalar hamda ularni amalga oshirish muddatlari va mas’ul ijrochilari:

Yigʻnlish kotibi:

Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi (www.lex.uz),

2021 yil 10 sentyabr