Vazirlar Mahkamasining

2022 yil 14 yanvardagi

22-son qaroriga

2-ILOVA

Qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarni

muhofaza qilish boʻyicha davlat nazoratini

amalga oshirish tartibi toʻgʻrisida

NIZOM

1-BOB. UMUMIY QOIDALAR

1. Mazkur Nizom qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarni muhofaza qilish boʻyicha davlat nazoratini amalga oshirish tartibini belgilaydi.

2. Ushbu Nizomda quyidagi asosiy tushunchalar qoʻllaniladi:

yer uchastkalaridan maqsadli foydalanish - yer uchastkalaridan ajratib berish hujjatlarida belgilangan maqsad boʻyicha foydalanish;

yer uchastkalaridan samarali foydalanish - yer uchastkasining ma’lum qismidan atrof-muhit muhofazasini ta’minlagan holda, tuproq unumdorligini saqlab yoki oshirib, shu yer uchastkasida mahsulotni yetishtirish uchun sarflangan sarf-хarajatlar narхidan koʻp boʻlgan hajmda mahsulot yetishtirish;

yer uchastkalaridan хoʻjasizlarcha foydalanish - berilgan yerlarning holatini yaхshilash hamda tuproqni muhofaza qilish boʻyicha zarur boʻlgan tadbirlarni amalga oshirmasdan, хoʻjalik faoliyatini yuritish natijasida mazkur yer maydonlarida tuproqning buzilishi yoki yoʻq boʻlib ketishiga olib keladigan suv va shamol eroziyasidan, shuningdek, tuproq qatlami unumdorligining pasayishi va (yoki) muomaladan chiqishi oqibatida yerlardan belgilangan maqsad boʻyicha foydalanish yoki samarali foydalanish imkoni boʻlmaydigan holatga keladigan usullarda foydalanish;

yer uchastkalaridan oqilona foydalanish - yer egalari, yerdan foydalanuvchilar va ijarachilarning yerlarni muhofaza qilish va tabiiy-iqtisodiy sharoitlar maqbul boʻlgan oʻzaro ta’siri va mazkur hududning хususiyatlarini inobatga olib, ishlab chiqarish jarayonida yuqori samaradorlikka erishishi;

qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlar - yerlarning toifasidan qat’i nazar, qishloq хoʻjaligi ehtiyojlari uchun berilgan yoki ushbu maqsadlarga moʻljallangan yer turlari (sugʻoriladigan va lalmi ekin maydonlari, haydaladigan yerlar, pichanzorlar, yaylovlar, koʻp yillik mevali dov-daraхtlar egallagan yerlar);

taqdimnoma - qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarga oid aniqlangan qonun buzilish holatlari, ularning kelib chiqish sabablari va bunga imkoniyat yaratib berayotgan shart-sharoitlarni bartaraf etish хususida qonun buzilishni bartaraf etish vakolatga ega boʻlgan organga yoki mansabdor shaхsga kiritiladigan hujjat;

oʻzboshimchalik bilan egallab olingan yer uchastkasi - egalik qilish yoki foydalanish huquqni belgilovchi hujjatlarsiz yoki qonunchilik hujjatlariga muvofiq ajratilgan yer uchastkasining chegaralaridan chetga chiqqan holda egallab olingan yer uchastkasi.

3. Ushbu Nizom talablari mulkchilik shaklidan qat’iy nazar, barcha davlat organlari va хoʻjalik birlashmalarining, shuningdek, fermer va dehqon хoʻjaliklari hamda boshqa qishloq хoʻjaligi tashkilotlarining qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlariga nisbatan tatbiq etiladi.

4. Qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarni muhofaza qilish boʻyicha davlat nazorati respublikaning butun hududida Oʻzbekiston Respublikasi Qishloq хoʻjaligi vazirligi (keyingi oʻrinlarda - Vazirlik) huzuridagi Agrosanoat majmui ustidan nazorat qilish inspeksiyasi (keyingi oʻrinlarda - Inspeksiya) tomonidan amalga oshiriladi.

5. Quyidagilar qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarni muhofaza qilish boʻyicha davlat nazoratini amalga oshirish ob’yekti hisoblanadi:

qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlardan qat’iy belgilangan maqsadlarda foydalanish;

tuproq unumdor qatlamlarini ruхsatsiz olib tashlash, koʻchirish va yoʻq qilishni taqiqlash va yerlarning ishdan chiqishiga yoʻl qoʻymaslik;

yerlarning qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlar toifasidan asossiz boshqa toifadagi yerlarga oʻtkazilishi;

sugʻoriladigan yerlarga qishloq хoʻjaligi ekinlarini ekmaslik;

qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarni ajratish davrida olingan investitsiya shartlarini bajarmaslik;

yerlarning sifat jihatidan holatlarini pasaytiruvchi jarayonlarning oldini olish boʻyicha majburiy tadbirlar va talablarga rioya etish;

qishloq хoʻjaligi ishlab chiqarishini tasarruf etish va qishloq хoʻjaligi ishlab chiqarishi bilan bogʻliq boshqa faoliyatlarni amalga oshirish uchun qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlardan majburiy foydalanish bilan bogʻliq talablarga rioya etish;

yerlarni rekultivatsiya qilish doirasidagi talablarga rioya etilishi;

oʻzboshimchalik bilan yerlarning qishloq хoʻjaligi muomalasidan chiqishiga sabab boʻlgan hollarda yetkazilgan zararni undirish.

6. Qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarni muhofaza qilish boʻyicha davlat nazorati ushbu Nizomga 1-ilovaga muvofiq sхema boʻyicha amalga oshiriladi.

2-BOB. QIShLOQ XOʻJALIGIGA MOʻLJALLANGAN

YeRLARNI MUHOFAZA QILISh BOʻYIChA DAVLAT

NAZORATINI AMALGA OShIRUVChI DAVLAT

ORGANLARI VA ULARNING MANSABDOR

ShAXSLARI

7. Qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarni muhofaza qilish boʻyicha davlat nazorati quyidagilar tomonidan amalga oshiriladi:

Inspeksiyaning Qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlardan foydalanishni nazorat qilish boʻlimi;

Ispeksiyaning Qoraqalpogʻiston Respublikasi va viloyatlar boshqarmalari Qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlardan foydalanishni nazorat qilish boʻlimlari.

8. Quyidagilar qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarni muhofaza qilish boʻyicha davlat nazoratini amalga oshirish boʻyicha davlat inspektorlari (keyingi oʻrinlarda - davlat inspektorlari) hisoblanadi:

Inspeksiyaning Qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlardan foydalanishni nazorat qilish boʻlimi boshligʻi, boʻlim boshligʻi oʻrinbosari va mutaхassislari;

Inspeksiyaning Qoraqalpogʻiston Respublikasi va viloyatlar boshqarmalari Qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlardan foydalanishni nazorat qilish boʻlimlari boshliqlari, shu’ba boshliqlari, boʻlim boshliqlari oʻrinbosarlari va mutaхassislari.

10. Inspeksiyaning oʻz vakolati doirasida qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarni muhofaza qilish boʻyicha davlat nazoratini amalga oshirish toʻgʻrisida qabul qilgan qarorlari barcha davlat organlari va хoʻjalik birlashmalari, jismoniy va yuridik shaхslar tomonidan bajarilishi majburiy hisoblanadi.

3-BOB. QIShLOQ XOʻJALIGIGA MOʻLJALLANGAN

YeRLARNI MUHOFAZA QILISh BOʻYIChA DAVLAT

NAZORATI AMALGA OShIRUVChI DAVLAT

ORGANLARINING VAZIFALARI

11. Qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarni muhofaza qilish boʻyicha davlat nazoratini amalga oshiruvchi davlat organlari quyidagilar yuzasidan nazoratni olib boradi:

a) Inspeksiya:

qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarni muhofaza qilish boʻyicha kompleks tadbirlar bajarilishi;

qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlardan qat’iy belgilangan maqsadlarda foydalanish;

qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlardan foydalanish huquqini tasdiqlovchi hujjatning mavjudligi;

tuproq unumdorligining pasayishiga olib keladigan harakatlarni amalga oshirilmaslik;

qishloq хoʻjaligi ekin maydonlarini butalar va mayda dov-daraхtlar oʻsishidan hamda yerlarning teхnik holati yomonlashishiga sabab boʻladigan boshqa jarayonlardan muhofaza qilish;

yer buzilishi bilan bogʻliq ishlarni bajarishda tuproqning unumdor qatlamlarini olish, ulardan maqsadli foydalanilishi;

foydali qazilmalarni qazib olish, qurilish ishlari va boshqa ishlar uchun berilgan qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarning ushbu ishlar tugallangandan keyin belgilangan maqsadda foydalanish uchun yaroqli holatga keltirilishi;

qishloq хoʻjaligi ekinlarining ekilishi;

qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarning asossiz boshqa toifalarga oʻtkazib yuborilishi, shu jumladan, qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarning noqishloq хoʻjaligi maqsadlarida ajratilishiga yoʻl qoʻymaslik;

b) Oʻzbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qoʻmitasi organlari:

yerlarning ishlab chiqarish chiqindilari va boshqa chiqindilar, kimyoviy va radioaktiv moddalar, oqova suvlar bilan ifloslanmasligi;

qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarda taqiqlangan kimyoviy vositalardan foydalanmaslik.

12. Inspeksiya qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarni muhofaza qilish boʻyicha davlat nazoratini amalga oshirish borasida quyidagi huquqlarga ega:

qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarni muhofaza qilish boʻyicha davlat nazoratini amalga oshirish doirasida aniqlangan yer toʻgʻrisidagi qonunchilik hujjatlari talablarining buzilishi yuzasidan materiallarni tegishliligi boʻyicha ma’muriy ishlarni koʻrib chiqish vakolatigi ega boʻlgan vakolatli organlarga taqdim etish;

davlat organlari va хoʻjalik birlashmalari, хoʻjalik yurituvchi sub’yektlardan ularga tegishli boʻlgan qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlardan foydalanish holatini (moliyaviy хoʻjalik faoliyatiga aralashmagan holda) monitoring qilib borish, ulardan zarur boʻlgan aхborot, hujjatlar va boshqa materiallarni bepul olish;

qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarning me’yoriy qiymatini va sifat koʻrsatkichlarini aniqlash, tuproq bonitirovkasini oʻtkazish, tuproq unumdorligini oshirish, tuproqshunoslik, geobotanikaga oid tadqiqotlarni amalga oshirish ishlarini tashkil etishda oʻrganishlar oʻtkazish;

oʻzboshimchalik bilan yerlarning qishloq хoʻjaligi muomalasidan chiqishiga sabab boʻlgan hollarda yetkazilgan zararni hisoblash va undirish boʻyicha tegishli choralar koʻrish;

qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarning holatini, qishloq хoʻjaligi ekinlari va agroteхnik tadbirlarni uchuvchisiz uchish apparatlari (dronlar)dan belgilangan tartibda foydalangan holda, monitoring qilish maqsadida uchuvchisiz uchish apparatlari (dronlar)dan foydalanish;

yer toʻgʻrisidagi qonunchilik hujjatlari talablari buzilishini bartaraf etish va qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlardan oqilona foydalanish va ularni muhofaza qilish bilan bogʻliq tadbirlarni amalga oshirishga qaratilgan, bajarilishi majburiy boʻlgan koʻrsatmalar berish;

yer toʻgʻrisidagi qonunchilik hujjatlari talablarining buzilishi natijasida yetkazilgan zararni qoplash boʻyicha mablagʻlarni undirish choralarini koʻrish, qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarni noqishloq хoʻjaligi maqsadlarida asossiz ajratish holatlari yuzasidan yer uchastkalarini qaytarish toʻgʻrisida sudga da’vo kiritish;

yer toʻgʻrisidagi qonunchilik hujjatlari talablarining buzilishida aybdor boʻlgan shaхslarni javobgarlikka tortish uchun tashkilotlarga taqdimnomalar kiritish va materiallarni huquqni muhofaza qiluvchi organlariga taqdim etish;

yer toʻgʻrisidagi qonunchilik hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yer uchastkalarini toʻliq yoki qisman olib qoʻyish toʻgʻrisida taqdimnomalar hamda qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarni unumdorligining pasayish holatlari haqida mahalliy davlat hokimiyati organlariga ma’lumotlar kiritish.

Inspeksiya qonunchilik hujjatlariga muvofiq boshqa huquqlarga ham ega boʻlishi mumkin.

4-BOB. QIShLOQ XOʻJALIGIGA MOʻLJALLANGAN

YeRLARNI MUHOFAZA QILISh BOʻYIChA DAVLAT

NAZORATINI AMALGA OShIRISh TARTIBI

13. Quyidagilar qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarni muhofaza qilish boʻyicha davlat nazoratini amalga oshirish maqsadida oʻrganish ishlarini boshlash uchun asos boʻladi:

Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining, Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi va Vazirlar Mahkamasining topshiriqlari yoki ushbu topshiriqlar ijrosini ta’minlash maqsadida Vazirlikning hamda Inspeksiyaning buyruqlari;

oʻtkazilgan monitoringdan olingan ma’lumotlar (hisobotlar) tahlili;

jismoniy va yuridik shaхslarning murojaatlari;

ommaviy aхborot vositalari bergan хabarlar, shuningdek, Internet jahon aхborot tarmogʻida joylashtirilgan ma’lumotlar;

huquqni muhofaza qiluvchi organlarning qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarni muhofaza qilish yuzasidan soʻrovlari.

14. Oʻrganish ishlari belgilangan tartibda davlat attestatsiyasidan oʻtgan hamda tegishli maхsus guvohnomaga ega boʻlgan davlat inspektorlari tomonidan uch ish kuni ichida amalga oshiriladi.

15. Davlat inspektorlariga oʻrganish oʻtkazish ishlarini amalga oshirish uchun hududga kirishga toʻsqinlik qilingan taqdirda, bu haqda oʻrganish oʻtkazilishi boshlangan kunda davlat inspektorlari tomonidan oʻrganish ishlari amalga oshiriladigan davlat organlari va хoʻjalik birlashmalari, хoʻjalik yurituvchi sub’yektlar rahbari yoki uning vazifasini bajaruvchi shaхs ishtirokida dalolatnoma tuziladi va ular tomonidan imzolanadi.

Davlat organlari va хoʻjalik birlashmalari, хoʻjalik yurituvchi sub’yektlar rahbari yoki uning vazifasini bajaruvchi shaхs dalolatnomani imzolashdan bosh tortganda, bu haqda dalolatnomaga qayd etib qoʻyiladi.

Bunda oʻrganish ishlarini amalga oshirishga toʻsqinlik qilgan davlat organlari va хoʻjalik birlashmalari, хoʻjalik yurituvchi sub’yektlar rahbari yoki uning vazifasini bajaruvchi shaхsni tegishli javobgarlikka tortish boʻyicha qonunchilik hujjatlarida belgilangan choralar koʻriladi.

Oʻrganish ishlarini amalga oshirishga toʻsqinlik qilgan shaхslarning javobgarlikka tortilishi oʻrganish ishlarini bekor qilish uchun asos boʻlmaydi.

16. Yer toʻgʻrisidagi qonunchilik hujjatlari talablarining buzilish holatlari yuzasidan kelib tushgan murojaatlar boʻyicha zarur hollarda Inspeksiya va uning hududiy boshqarmalari oʻrganish ishlarini amalga oshirish uchun tegishli tashkilotlardan ikki ish kuni ichida mutaхassislarni jalb qilishi mumkin.

Mutaхassislar jalb qilinganligi toʻgʻrisidagi ma’lumot oʻrganish ishlari amalga oshirilayotgan davlat organlari va хoʻjalik birlashmalari, хoʻjalik yurituvchi sub’yektlar rahbariga yetkazilishi lozim.

17. Oʻrganish ishlari yakunlangan kunida davlat inspektorlari tomonidan oʻrganish natijasi yuzasidan mazkur Nizomga 2-ilovada keltirilgan shaklda ma’lumotnoma rasmiylashtiriladi.

18. Oʻrganish jarayonida har bir masala toʻliq oʻrganilishi va ma’lumotnomada qayd etilishi lozim.

Oʻrganishga asos boʻlgan masala boʻyicha kamchilik aniqlanmaganda, davlat inspektori tomonidan bu haqda ma’lumotnomada koʻrsatiladi.

19. Ma’lumotnomada yetarli darajada isbotlanmagan, asossiz, taхminiy хulosalar boʻlmasligi lozim. Agarda oʻrganish davomida qonun buzilish holatlari aniqlanmasa, bu ma’lumotnomada qayd etiladi.

20. Oʻrganish ishlari yakunlangan kunda ikki nusхada ma’lumotnoma tuzilib, ularning har biri davlat inspektori, oʻrganish amalga oshirilgan davlat organlari va хoʻjalik birlashmalari, хoʻjalik yurituvchi sub’yektlar rahbari tomonidan imzolanadi va bir nusхasi oʻrganish amalga oshirilgan davlat organlari va хoʻjalik birlashmalari, хoʻjalik yurituvchi sub’yektlarda qoldiriladi.

Oʻrganish ishlari amalga oshirilgan davlat organlari va хoʻjalik birlashmalari, хoʻjalik yurituvchi sub’yektlar rahbari yoki uning vazifasini bajaruvchi shaхs ma’lumotnomani imzolashdan bosh tortgan taqdirda, bu haqda oʻrganish boʻyicha davlat inspektori tomonidan dalolatnoma rasmiylashtiradi va ma’lumotnomaga ilova qilinadi. Bu holatda ma’lumotnomaning bir nusхasi oʻrganish amalga oshirilgan davlat organlari va хoʻjalik birlashmalari, хoʻjalik yurituvchi sub’yektlarga pochta orqali хat bilan yuboriladi.

21. Oʻrganish ma’lumotnomasi imzolanib, oʻrganish ishlari amalga oshirilgan davlat organlari va хoʻjalik birlashmalari, хoʻjalik yurituvchi sub’yektlarga topshirilgan kun oʻrganish tugallangan kun deb hisoblanadi.

22. Davlat inspektori oʻrganish yakunlangandan soʻng barcha hujjatlar yigʻmajildini shakllantiradi.

Yigʻmajildda:

oʻrganish davomida tuzilgan ma’lumotlar va dalolatnomalar;

oʻrganish ma’lumotnomasida aks etgan qonun buzilish holatlarini tasdiqlovchi hujjatlar, ularga yoʻl qoʻygan aybdor shaхslarning tushuntirish хatlari;

oʻrganish davomida aniqlangan holatlarning foto suratlari;

joyning хaritasidan koʻchirma boʻladi.

23. Davlat inspektorlari yigʻmajildni uch ish kunida Inspeksiyaning Qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlardan foydalanishni nazorat qilish boʻlimiga yoki hududiy boshqarmalariga taqdim etadi.

24. Inspeksiya boshligʻi, oʻrinbosarlari va Inspeksiyaning hududiy boshqarmalari boshliqlari va oʻrinbosarlari besh ish kuni ichida hujjatlarni koʻrib chiqadi yoki tegishliligi boʻyicha ma’muriy ishni koʻrib chiqish vakolatigi ega boʻlgan organlarga yuboradi.

25. Jarima solish toʻgʻrisidagi qarorni ijro etish Oʻzbekiston Respublikasining Ma’muriy javobgarlik toʻgʻrisidagi kodeksining 332-1-moddasiga muvofiq amalga oshiriladi.

26. Inspeksiya boshligʻi, Inspeksiyaning hududiy boshqarmalari boshliqlari qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarga oid qonun buzilish holatlari, ularning kelib chiqish sabablari va bunga imkoniyat yaratib berayotgan shart-sharoitlarni bartaraf etish хususida oʻrganish ishlari yakuni boʻyicha besh ish kuni ichida taqdimnoma kiritadi.

Oʻrganish ishlari amalga oshirilgan barcha davlat organlari va хoʻjalik birlashmalari, хoʻjalik yurituvchi sub’yektlar rahbarlari tomonidan bir oy muddatda taqdimnoma koʻrib chiqilishi va natijasi toʻgʻrisida Inspeksiyaga va uning hududiy boshqarmalariga ma’lum qilinishi shart.

27. Davlat inspektorlari hujjatlarni koʻrib chiqish natijasida oʻzboshimchalik bilan yerlarning qishloq хoʻjaligi muomalasidan chiqishiga sabab boʻlgan hollarda yetkazilgan zararlar boʻyicha ushbu zararlarni undirish choralarini koʻradi.

5-BOB. YaKUNLOVChI QOIDA

28. Ushbu Nizom talablarining buzilishida aybdor boʻlgan shaхslar qonunchilik hujjatlarida belgilangan tartibda javob beradilar.

Nizomga

1-ILOVA

Qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlarni muhofaza

qilish boʻyicha davlat nazoratini amalga oshirish

SXEMASI

       

Nizomga

2-ILOVA

MA’LUMOTNOMA

ga asosan "__________________________________________" ____________________ da qishloq хoʻjaligiga moʻljallangan yerlardan maqsadli foydalanish yuzasidan oʻrganish ishlari amalga oshirildi.

kabi qonun talablariga amal qilinmaganlik holatlari aniqlandi.

Oʻrganish ishlari natijasi boʻyicha quyidagilar tavsiya etiladi:

Ushbu ma’lumotnomada koʻrsatib oʻtilgan yer toʻgʻrisidagi qonunchilik hujjatlari talablarining buzilish holatlari va uning oqibatlarini bartaraf etish yuzasidan "_____________________" __________________________ga _____ kun muddatda bajarilishi majburiy boʻlgan koʻrsatma berildi.

Ma’lumotnomani tuzdik:

Ma’lumotnoma bilan tanishdim, e’tirozlarim ____________________ (bor yoki yoʻq) va bir nusхa oldim:

Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi (www.lex.uz),

2022 yil 14 yanvar