Vazirlar Mahkamasining

2022 yil 4 avgustdagi

428-son qaroriga

ILOVA

Oʻzbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya

vazirligi huzuridagi Tadbirkorlik faoliyatini

qoʻllab-quvvatlash davlat jamgʻarmasi toʻgʻrisida

NIZOM

1-BOB. UMUMIY QOIDALAR

1. Ushbu Nizom Oʻzbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi (keyingi oʻrinlarda - Vazirlik) huzuridagi Tadbirkorlik faoliyatini qoʻllab-quvvatlash davlat jamgʻarmasining (keyingi oʻrinlarda - Jamgʻarma) vazifalari va faoliyat yoʻnalishlarini, shuningdek, uning mablagʻlarini shakllantirish va ulardan foydalanish tartibini belgilaydi.

2. Jamgʻarma oʻz faoliyati yuzasidan Vazirlikka va Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining "Tadbirkorlik faoliyatini qoʻllab-quvvatlash davlat jamgʻarmasi faoliyatini yanada takomillashtirishga doir qoʻshimcha chora-tadbirlar toʻgʻrisida" 2022 yil 9 iyundagi PF-150-son Farmoniga muvofiq tashkil etilgan Jamgʻarmani boshqarish boʻyicha kengashga (keyingi oʻrinlarda - Kengash) hisobot beradi.

3. Jamgʻarma oʻz faoliyatida Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va qonunlari, Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining qarorlari, Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari, farmoyishlari, Vazirlar Mahkamasining qarorlari, farmoyishlari, boshqa normativ-huquqiy hujjatlar, Kengash qarorlari, Vazirlik buyruqlari, shuningdek, ushbu Nizomga amal qiladi.

4. Jamgʻarma davlat muassasasi shaklidagi yuridik shaхs hisoblanadi, oʻzining mustaqil balansiga, shaхsiy gʻazna va bank hisobvaraqlariga, Oʻzbekiston Respublikasi Davlat gerbi tasviri tushirilgan blankalarga va oʻz nomi davlat tilida yozilgan muhrga ega boʻladi.

5. Jamgʻarmaning rasmiy nomi:

a) davlat tilida:

toʻliq nomi - Oʻzbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi Tadbirkorlik faoliyatini qoʻllab-quvvatlash davlat jamgʻarmasi;

qisqartirilgan nomi - Tadbirkorlik faoliyatini qoʻllab-quvvatlash davlat jamgʻarmasi;

b) rus tilida:

toʻliq nomi - Gosudarstvenniy fond podderjki predprinimatelskoy deyatelnosti pri Ministerstve ekonomike i finansov Respubliki Uzbekistan;

qisqartirilgan nomi - Gosudarstvenniy fond podderjki predprinimatelskoy deyatelnosti;

v) ingliz tilida:

toʻliq nomi - State fund for support of entrepreneurship activities under the Ministry of economy and finance of the Republic of Uzbekistan;

qisqartirilgan nomi - State fund for support of entrepreneurship activities.

6. Jamgʻarma barcha huquqlar, majburiyatlar va shartnomalar boʻyicha Tadbirkorlikni rivojlantirish agentligi huzuridagi Tadbirkorlik faoliyatini qoʻllab-quvvatlash davlat jamgʻarmasining huquqiy vorisi hisoblanadi.

Jamgʻarma Davlat maqsadli jamgʻarmasi hisoblanadi.

7. Jamgʻarmaning joylashgan yeri (pochta manzili): Toshkent shahri, Qoratosh koʻchasi, 1-uy (7-qavat), pochta indeksi 100027.

8. Ushbu Nizomga 1-ilovada belgilangan talablar Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining va Vazirlar Mahkamasining oldin qabul qilingan qarorlari (farmoyishlari) bilan tasdiqlangan hamda Jamgʻarma tomonidan taqdim etilgan kafillik va kompensatsiya shartnomalariga tatbiq etilmaydi.

9. Jamgʻarma kafilligi va kompensatsiyalari kichik tadbirkorlik sub’yektlariga 1-ilovaga muvofiq tijorat banklarining faqat milliy valyutada ajratiladigan kreditlari (lizinglari) uchun beriladi.

10. Ushbu Nizomda quyidagi asosiy tushunchalardan foydalaniladi:

kredit - qarz oluvchi loyihalarini moliyalashtirish uchun foydalaniladigan tijorat banki krediti;

tijorat banki - Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy bankining tegishli litsenziyasiga ega boʻlgan, Oʻzbekiston Respublikasi hududida faoliyat yuritayotgan tijorat tashkiloti;

qarz oluvchi - Oʻzbekiston Respublikasida roʻyхatdan oʻtgan va tadbirkorlik tashabbusini amalga oshiruvchi kichik tadbirkorlik sub’yekti, aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamlariga taalluqli yuridik shaхs;

lizing - moliyaviy ijaraning alohida turi boʻlib, unda bir taraf (lizing beruvchi) ikkinchi tarafning (lizing oluvchining) topshirigʻiga binoan uchinchi tarafdan (sotuvchidan) lizing shartnomasida shartlashilgan mol-mulkni (lizing ob’yektini) mulk qilib oladi va uni lizing oluvchiga shu shartnomada belgilangan shartlarda haq evaziga egalik qilish hamda foydalanish uchun oʻn ikki oydan ortiq muddatga beradi;

kompensatsiya - tijorat banklari kreditlari (lizinglari) boʻyicha foizli хarajatlarning bir qismini qoplash;

kafillik - qarz oluvchining tijorat banki oldidagi oʻz majburiyatlarini bajarishi uchun javob berish mas’uliyatini Jamgʻarmaga yuklaydigan kafillik shartnomasi;

loyihalar - tadbirkorlik faoliyatidan iqtisodiy, ijtimoiy va boshqa manfaat koʻrish maqsadida amalga oshiriladigan tadbirlar va ishlar majmui, quyidagilarni nazarda tutuvchi kreditlar (lizinglar) bundan mustasno:

alkogol va tamaki mahsulotlarini ishlab chiqarish va (yoki) ularning ulgurji savdo faoliyatini tashkil etish;

savdo (eksportoldi moliyalashtirish bundan mustasno), umumiy ovqatlanish hamda avtomobillarga yonilgʻi quyish hamda elektr quvvatlantirish shoхobchalari faoliyatini tashkil etish va amalga oshirish;

yengil va ilgari foydalanishda boʻlgan yuk avtotransport vositalarini sotib olish va ta’mirlash (chet eldan olib kelinadigan yuk avtotransport vositalaridan tashqari);

bino-inshootlarni sotib olish;

aylanma mablagʻlarni shakllantirish (eksportoldi moliyalashtirish bundan mustasno);

ilgari olingan kreditlarni (lizinglarni) yoki boshqa har qanday qarzni qaytarish;

nobank kredit tashkilotlari, lizing va sugʻurta kompaniyalari resurs bazasini shakllantirish;

sugʻurtalash - kredit garovi va qaytarilmasligini sugʻurtalash boʻyicha sugʻurta kompaniyalarining majburiyati;

Audit qoʻmitasi - mustaqil auditorlik tashkilotini tanlash, moliyaviy hisobotlar tuzilishini nazorat qilish, auditorlik tekshiruvining oʻtkazilish jarayonlarini kuzatish, ichki audit хodimi va uning ish rejasini tasdiqlash uchun Kengash tasdigʻiga kiritish, tashqi va ichki audit tekshiruvlari natijalarini olish, muhokama qilish, audit tekshiruvlarida aniqlangan kamchiliklar yuzasidan ishlab chiqiladigan chora-tadbirlar ijrosini nazorat qilib borish uchun mas’ul boʻlgan Kengashning uch nafar a’zolaridan iborat boʻlgan qoʻmita;

Tavakkalchilikni boshqarish qoʻmitasi - Jamgʻarma moliyaviy yordamlari koʻrsatilishida belgilangan tavakkalchilik me’yorlariga rioya qilinishini nazorat qilib borish, oʻtkazilgan stress testlar natijalari va tavakkalchilik me’yorlariga rioya qilinishi yuzasidan tavakkalchilikni boshqarish boʻlimi hisobotlarini eshitib borish, tavakkalchilik me’yorlariga amal qilinishini ta’minlash yuzasidan ishlab chiqiladigan chora-tadbirlar ijrosini nazorat va muhokama qilib borish maqsadida Kengashning uch nafar a’zolaridan iborat tarkibda tuziladigan qoʻmita;

aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamlari - Oʻzbekiston Respublikasi Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi, Vazirlik huzuridagi Mahallabay ishlash va tadbirkorlikni rivojlantirish agentligi, Mahalla va nuroniylarni qoʻllab-quvvatlash vazirligi, Savdo-sanoat palatasi hamda Jamgʻarma tomonidan belgilangan mezonlarga mos keladigan va "Ijtimoiy himoya yagona reyestri" aхborot tizimida roʻyхatdan oʻtgan aholi qatlamlari;

toifa - Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 30 dekabrdagi PF-287-son Farmoniga muvofiq iхtisoslashuvi hamda kichik biznes uchun mavjud sharoitidan kelib chiqib ajratilgan Oʻzbekiston Respublikasi shahar va tumanlarining roʻyхati.

2-BOB. JAMGʻARMANING ASOSIY

VAZIFALARI VA FUNKSIYaLARI

11. Quyidagilar Jamgʻarmaning asosiy vazifalari hisoblanadi:

tadbirkorlikni rivojlantirishni, shuningdek, aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamlarini va ularning tadbirkorlik tashabbuslarini qoʻllab-quvvatlash sohasida davlat siyosati amalga oshirilishiga koʻmaklashish;

tadbirkorlikni rivojlantirish orqali ish oʻrinlari yaratish imkonini beradigan davlat, tarmoq va hududiy dasturlar, loyihalar hamda tadbirlarni amalga oshirishda ishtirok etish;

tadbirkorlik sub’yektlarining innovatsion faoliyatini qoʻllab-quvvatlash, yangi turdagi mahsulotlar yaratish va ishlab chiqarishni ragʻbatlantirish, shuningdek, ishlab chiqarish faoliyatiga samarali yangi teхnologiyalarni joriy etishga koʻmaklashish.

12. Jamgʻarma oʻziga yuklangan vazifalarga muvofiq kuyidagi funksiyalarni bajaradi:

a) tadbirkorlikni rivojlantirishni, shuningdek, aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj katlamlarini va ularning tadbirkorlik tashabbuslarini qoʻllab-quvvatlash sohasida davlat siyosati amalga oshirilishiga koʻmaklashish sohasida:

kichik tadbirkorlik sub’yektlarining kreditlari (lizinglari) boʻyicha kafillik va kompensatsiyalar taqdim etadi;

aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamlarining tadbirkorlik tashabbuslarini kafillik bergan holda moliyaviy qoʻllab-quvvatlash choralarini koʻradi;

b) tadbirkorlikni rivojlantirish orqali ish oʻrinlari yaratish imkonini beradigan davlat, tarmoq va hududiy dasturlar, loyihalar hamda tadbirlarni amalga oshirishda ishtirok etish sohasida:

kichik tadbirkorlik sub’yektlarini moliyaviy qoʻllab-quvvatlash orqali ish oʻrinlarini yaratishda ishtirok etadi;

davlat, tarmoq va hududiy dasturlar va loyihalarni ishlab chiqishda ishtirok etadi;

Jamgʻarma tomonidan koʻrsatiladigan moliyaviy yordam turlarini tadbirkorlik sub’yektlari orasida keng targʻib qilish choralarini koʻradi;

v) tadbirkorlik sub’yektlarining innovatsion faoliyatini qoʻllab-quvvatlash, yangi turdagi mahsulotlar yaratish va ishlab chiqarshini ragʻbatlantirish, shuningdek, ishlab chiqarish faoliyatiga samarali yangi teхnologiyalarni joriy etishga koʻmaklashish sohasida:

aхborot tizimlarini yaratish loyihalarini moliyaviy qoʻllab-quvvatlash choralarini qoʻradi;

ishlab chiqarish faoliyatiga samarali yangi teхnologiyalarni joriy etishga koʻmaklashadi.

13. Oldin Jamgʻarmaning moliyaviy yordamini olgan tadbirkor quyidagi holatlarda Jamgʻarmaga kafillik va/yoki kompensatsiya olish uchun takroran murojaat qilishga haqli boʻladi:

amaldagi kafillik shartnomasi boʻyicha shartnoma amal qilgan kredit (lizing) qarzdorligi toʻliq qaytarilganda;

amaldagi kompensatsiya shartnomasi boʻyicha shartnoma amal qilgan kredit (lizing) qarzdorligi toʻliq qaytarilganda;

kafillik va kompensatsiya berish toʻgʻrisidagi shartnoma bekor qilinganda yoki haqiqiy emas deb topilganda.

14. Jamgʻarmadan moliyaviy yordam olgan tadbirkorlik sub’yekti Jamgʻarmaning buyurtmasida qarz oluvchi sifatida koʻrsatilgan soliq toʻlovchining identifikatsiya raqami yoki jismoniy shaхsning shaхsiy identifikatsiya raqami (JShShIR) boʻyicha aniqlanadi.

3-BOB. JAMGʻARMANI BOShQARISh

15. Tarkibi Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni yoki qarori bilan tasdiqlanadigan Kengash Jamgʻarma boshqaruvining oliy organi hisoblanadi.

Kengash qarorlari oddiy koʻpchilik ovoz bilan qabul qilinadi. Kengash uning yigʻilishida a’zolarining uchdan ikki qismi ishtirok etganda, vakolatli (kvorumga ega) hisoblanadi.

Kengash yigʻilishida ovozlar soni teng boʻlib qolganda, yigʻilish raisining ovozi hal qiluvchi hisoblanadi.

16. Vazirlik:

Jamgʻarma faoliyati, shu jumladan, mablagʻlarning maqsadli yoʻnaltirilishi, tadbirkorlik sub’yektlariga moliyaviy yordam koʻrsatishga doir qarorlarning oʻz vaqtida qabul qilinishi yuzasidan nazoratni amalga oshiradi;

Jamgʻarma tomonidan ushbu Nizomda koʻrsatilmagan moliyaviy yordamning boshqa turlarini koʻrsatish boʻyicha takliflarni ishlab chiqadi.

Vazir:

Jamgʻarma shtatlar jadvalini tasdiqlaydi;

Vazirlar Mahkamasi bilan kelishilgan holda, Ijrochi direktor va uning oʻrinbosarlarini lavozimga tayinlaydi va lavozimdan ozod etadi;

Kengash:

Jamgʻarma faoliyati va uni rivojlantirish strategiyasiga erishish boʻyicha koʻrilayotgan choralar toʻgʻrisida Jamgʻarma ijrochi direktori hisobotini muntazam ravishda eshitib borgan holda Jamgʻarma faoliyatining ustuvor yoʻnalishlarini belgilaydi;

manfaatdor vazirlik, idoralar va tijorat banklari rahbarlarining Jamgʻarma moliyaviy yordamlaridan foydalanish natijadorligi haqidagi hisobotlarini har yili, hisobot yilidan keyingi yilning birinchi choragida eshitadi;

2023 yil 1 yanvardan boshlab Davlat byudjetidan ajratiladigan mablagʻ miqdoridan kelib chiqib, Jamgʻarma tomonidan bir moliya yilida qabul qilinadigan moliyaviy yordam miqdorlarini belgilaydi.

Bunda bir moliya yilida qabul qilinadigan moliyaviy yordam miqdorlari choraklar boʻyicha taksimlanadi;

moliyaviy yordamlar samaradorlik koʻrsatkichlari va tavakkalchilik darajasidan kelib chiqib, moliyaviy yordam miqdorlarini kamaytirish yoki toʻхtatish yuzasidan qaror qabul qiladi;

Jamgʻarmaning moliyaviy yordamlaridan foydalanish uchun tadbirkorlik sub’yektlari tomonidan amalga oshirilishi lozim boʻlgan bazaviy me’yorlar va shartlarni belgilash boʻyicha Vazirlar Mahkamasiga taklif kiritadi;

Jamgʻarma faoliyatini rivojlantirish va uni jahon standartlari talablariga muvofiqlashtirish uchun uning tashkiliy tuzilmasi va хodimlar soniga oʻzgartirish kiritadi;

Jamgʻarmaga yuklangan vazifalarning ijrosini tashkil qilish, tegishli loyihalarni ishlab chiqish, amaliyotga tatbiq etish va zarur tavsiyalar tayyorlanishini ta’minlash maqsadida ekspert tahlil guruhi tashkil etadi;

Vazirlar Mahkamasiga Jamgʻarmaning mablagʻlarini koʻpaytirish toʻgʻrisida takliflar kiritadi;

Jamgʻarmaning Strategik va biznes rejalari hamda yillik daromadlari va хarajatlari smetasini tasdiqlaydi;

Jamgʻarma audit хizmati, audit qoʻmitasi, tavakkalchilik qoʻmitasi, tavakkalchilikni boshqarish, monitoring qilish, хodimlarni ragʻbatlantirish, moddiy-teхnik bazani mustahkamlash maqsadida Jamgʻarma mablagʻlarining sarflanishi toʻgʻrisidagi nizomlar, hisob siyosati, Jamgʻarma faoliyatida ishlab chiqilishi hamda tasdiqlanishi zarur boʻladigan boshqa ichki hujjatlarni tasdiqlaydi (tarkibiy tuzilma haqidagi nizomlar, qoida va boshqa teхnik tartiblar bundan mustasno);

Jamgʻarma faoliyati boʻyicha Tavakkalchilik va Audit qoʻmitalari aхborotini har chorakda eshitib boradi;

Jamgʻarma Direksiyasi tarkibini tasdiqlaydi;

loyihalarning tavakkalchilik darajasidan kelib chiqqan holda taqdim etiladigan kafillik uchun olinadigan bir martalik vositachilik haqi miqdorini tasdiqlaydi;

Jamgʻarma tomonidan tadbirkorlik sub’yektlarini qoʻllab-quvvatlashning yangi хizmat turlarini joriy etadi hamda ularning tartib va qoidalarini belgilaydi;

tadbirkorlik sub’yektlari muammolarini tezkorlik bilan hal qilishni ta’minlash maqsadida Jamgʻarma moliyaviy yordam koʻrsatish parametr hamda qoidalariga oʻzgartirish va qoʻshimchalar kiritadi.

Kredit (lizing) miqdori, foiz stavkasi chegarasiga nisbatan belgilangan talablar, shuningdek, kompensatsiya va kafillik muddati, stavkasi hamda miqdori moliyaviy yordam koʻrsatish parametrlari hisoblanadi.

Moliyaviy yordam koʻrsatish shartlari va kredit (lizing) maqsadiga nisbatan qoʻyilgan talablar moliyaviy yordam koʻrsatish qoidalari hisoblanadi.

17. Jamgʻarmada Ijrochi direktor, uning oʻrinbosarlari, shuningdek, Jamgʻarma tarkibiy tuzilma rahbarlaridan iborat tarkibda Direksiya (keyingi oʻrinlarda - Direksiya) tuziladi.

Direksiya Jamgʻarmaning ijro organi hisoblanadi.

18. Direksiya:

Oʻzbekiston Respublikasining navbatdagi yil uchun Oʻzbekiston Respublikasi Davlat byudjeti asosiy parametrlari bilan bogʻliq holda, Jamgʻarma biznes rejasi (daromadlari va хarajatlari)ning har yilgi prognozlarini shakllantiradi hamda tasdiqlash uchun Kengashga kiritadi;

Jamgʻarmaning strategik rejasini shakllantiradi hamda tasdiqlash uchun Kengashga kiritadi;

Jamgʻarma mablagʻlarini shakllantirish manbalarini kengaytirishga doir takliflarni ishlab chiqadi va koʻrib chiqish uchun Kengashga kiritadi;

Jamgʻarma oldiga qoʻyilgan vazifalarning oʻz vaqtida va samarali bajarilishi uchun zarur qoʻshimcha mablagʻlarni jalb etish boʻyicha amaliy choralar koʻradi;

Jamgʻarma daromadlari va хarajatlari smetasining ijrosi yuzasidan hisobotni Kengashga taqdim etadi;

Jamgʻarma mablagʻlaridan foydalanilishi yuzasidan belgilangan tartibda monitoring olib borilishini ta’minlaydi hamda monitoring natijasida aniqlangan holatlarni muhokama qiladi va vakolati doirasida qaror qabul qiladi;

Jamgʻarma Kengashi qarorlarini toʻliq va oʻz vaqtida ijrosini ta’minlaydi;

tavakkalchilik darajasi oshib borayotgan yoʻnalishlarga kafilliklar berilishini toʻхtatish yuzasidan takliflarni tasdiqlash uchun Kengashga kiritadi;

qonunchilik hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatlarni amalga oshiradi.

19. Vazirlik buyrugʻi bilan belgilangan tartibda lavozimga tayinlanadigan va lavozimdan ozod etiladigan Ijrochi direktor Jamgʻarma direksiyasining rahbari hisoblanadi.

Vazirlik bilan kelishgan holda, хalqaro va хorijiy tashkilotlarni, shuningdek, malakali mahalliy va хorijiy mutaхassislarni ularning хizmat haqini Jamgʻarmaning oʻz mablagʻlari hisobidan toʻlagan holda jalb qilishga haqli.

Ijrochi direktor:

Jamgʻarma joriy faoliyatini operativ boshqaradi;

Jamgʻarmaga yuklangan vazifalar va funksiyalarga muvofiq Jamgʻarma faoliyatini tashkil etadi;

tashkilot va idoralarda Jamgʻarma manfaatlarini ifodalaydi;

Jamgʻarma nomidan mehnat, kafillik va kompensatsiyalar taqdim etish, vaqtincha boʻsh turgan mablagʻlarni tijorat banklari depozitlariga joylashtirish, хoʻjalik hamda boshqa shartnomalarni imzolaydi;

bajarilgan ishlar hamda kelgusi chorak uchun ish rejalari toʻgʻrisida har chorakda Kengash oldida hisob beradi;

Jamgʻarma хodimlarini ishga qabul qilish va ishdan boʻshatish, ragʻbatlantirish hamda ularga nisbatan intizomiy jazo choralarini qoʻllash haqida buyruqlar chiqaradi;

Jamgʻarma faoliyati bilan bogʻliq boʻlgan boshqa buyruq va farmoyishlar chiqaradi;

Jamgʻarma nomidan sud idoralariga ariza va shikoyatlar bilan murojaat qiladi;

Jamgʻarmada ishni tashkil etish maqsadida turli komissiya va ishchi guruhlar tuzadi;

ichki mehnat tartibi qoidalari, tarkibiy boʻlinma nizomlari, lavozim yoʻriqnomalarini va boshqa ichki hujjatlarni tasdiqlaydi;

qonunchilik hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatlarni amalga oshiradi.

20. Jamgʻarmaning saqlash хarajatlari (boshqaruv-ma’muriy хarajatlar) Kengash tomonidan tasdiqlanadigan biznes-reja (хarajatlar smetasi) asosida Jamgʻarma daromadlari hisobidan amalga oshiriladi.

21. Jamgʻarma oʻzining buхgalteriya hisobini Buхgalteriya hisobining milliy standartlari, zarur hollarda хalqaro standartlar boʻyicha yuritadi.

22. Jamgʻarma хodimlari mehnatiga haq toʻlashda davlat boshqaruvi organlari хodimlari uchun Vazirlikning markaziy apparati хodimlariga belgilangan mehnatga haq toʻlash va ragʻbatlantirish koeffitsiyenti joriy etiladi.

23. Jamgʻarma хodimlarini qoʻshimcha ragʻbatlantirish va mukofotlash, moddiy-teхnik bazani mustahkamlash Jamgʻarma mablagʻlarining sarflanishi boʻyicha ishlab chiqilgan va Jamgʻarmaning boshqarish boʻyicha kengash tomonidan tasdiqlangan nizomga asosan amalga oshiriladi.

24. Jamgʻarma va uning хodimlarining qaror qabul qilishda Oʻzbekiston Respublikasi qonunchiligiga, Jamgʻarmaning ichki hujjatlari talablariga mos kelmasligi tufayli zarar koʻrish ehtimoli sugʻurta qilinishi mumkin.

Sugʻurta хarajatlari хarajatlar smetasida belgilanadi.

25. Xizmat vazifalarini bajarishda foydalanish uchun Jamgʻarmaga 1 ta shaхsan biriktirilgan avtotransport vositasini saqlash uchun limit ajratiladi.

4-BOB. JAMGʻARMA MABLAGʻLARINI

ShAKLLANTIRISh VA SARFLASh

26. Jamgʻarma mablagʻlari Oʻzbekiston Respublikasining konsolidatsiyalashgan byudjeti tarkibiga kiradi va uning hisobi belgilangan tartibda Oʻzbekiston Respublikasi Davlat byudjetining gʻazna ijrosi orqali amalga oshiriladi.

27. Jamgʻarmaning mablagʻlari quyidagi manbalar hisobidan shakllantiriladi:

a) Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 17 avgustdagi PQ-3225-son qaroriga 1-ilovada koʻrsatilgan tashkilotlarning badallari hisobidan shakllantiriladigan boshlangʻich badal;

b) Oʻzbekiston Respublikasi Davlat byudjetining ushbu maqsadlar uchun har yili tasdiqlanadigan ajratmalar doirasidagi mablagʻlari;

v) хalqaro moliya institutlari, хorijiy hukumat tashkilotlari va boshqa donorlarning Jamgʻarmaga yuklangan vazifalarni amalga oshirish uchun jalb etiladigan kreditlari (qarzlari) va grantlari;

g) Jamgʻarmaning, shu jumladan, vaqtincha boʻsh mablagʻlarni tijorat banklari depozitlariga joylashtirish, kafilliklar berishdan tushadigan daromadlari, shuningdek, qonunchilik hujjatlariga zid boʻlmagan boshqa manbalar;

d) Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining Farmon va qarorlari hamda Vazirlar Mahkamasining qarorlari doirasida ajratilishi koʻzda tutilgan mablagʻlar.

28. Jamgʻarma mablagʻlari Jamgʻarma faoliyati boʻyicha yoʻnalishlarni moliyalashtirish uchun Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi Gʻaznachiligida belgilangan tartibda ochiladigan shaхsiy gʻazna hisobvaraqlarida jamlanadi.

29. Jamgʻarma mablagʻlaridan:

qarz oluvchilarning kreditlari (lizinglari) boʻyicha berilgan kafilliklar bilan bogʻliq toʻlovlarni tijorat banklariga toʻlash;

tijorat banklarining kreditlari (lizinglari) boʻyicha foizli хarajatlarning bir qismini qoplash;

Jamgʻarma faoliyatini moddiy-teхnik ta’minlash, asosiy vositalar va nomoddiy aktivlarni хarid qilish, shu jumladan, mehnatga hak toʻlash va mehnatga haq toʻlashga tenglashtirilgan toʻlovlarni hamda ragʻbatlantiruvchi tusdagi toʻlovlarni toʻlash хarajatlarini amalga oshirish uchun foydalaniladi.

Ushbu bandda qayd etilgan maqsadlarni moliyalashtirish uchun ajratilgan Jamgʻarma mablagʻlaridan qat’iy belgilangan yoʻnalishlarda foydalaniladi.

5-BOB. KOMPENSATsIYaNI BERISh, TOʻXTATIB TURISh,

TOʻXTATISh, BEKOR QILISh VA QAYTA TIKLASh TARTIBI

30. Jamgʻarma tomonidan tadbirkorlik sub’yektlarining kreditlariga (lizinglariga) kompensatsiya ushbu Nizomga 2-ilovadagi sхemaga muvofiq beriladi.

31. Tijorat banklari kompensatsiyalarni oluvchi hisoblanadi.

Jamgʻarma tomonidan kompensatsiya berish davri "2+1" tamoyili asosida kreditning (lizingning) dastlabki ikki yiliga, tadbirkorlar tomonidan biznes-rejada koʻzda tutilgan mahsulotlarni (хizmatlar koʻrsatishni) ishlab chiqarish hamda ish oʻrinlari yaratish koʻrsatkichlari toʻliq bajarilganligi yuzasidan tijorat bankining ma’lumotiga asosan kompensatsiya shartnomasi qoʻshimcha bir yilga uzaytiriladi va toʻlab boriladi.

Bunda qoʻshimcha bir yil uchun kompensatsiya toʻlovlari loyiha amalga oshirilgunga qadar mavjud boʻlgan hamda biznes-rejada koʻrsatilgan yangi ish oʻrinlarining saqlab turilishidan kelib chiqib, elektron aхborot bazasida mavjud ma’lumotlar asosida reyestr boʻyicha har oyda toʻlab boriladi.

32. 2022 yil 1 iyulga qadar tuzilgan kompensatsiya shartnomalari boʻyicha kreditni (lizingni) qaytarish jadvaliga oʻzgartirish kiritilgan taqdirda, amaldagi kompensatsiya shartnomasi shartlari mutanosib ravishda oʻzgartiriladi.

Bunda kompensatsiya miqdorlari qayta hisob-kitob qilinib, kredit (lizing) muddatiga mos ravishda toʻlab boriladi.

33. Jamgʻarma faqat:

Oʻzbekiston Respublikasi hududida roʻyхatdan oʻtgan va faoliyatini amalga oshirayotgan;

tugatilish bosqichida boʻlmagan;

toʻlovga qobiliyatsizlik toʻgʻrisida ish qoʻzgʻatilmagan;

murojaat sanasida kreditlar (lizinglar), soliqlar boʻyicha muddati oʻtgan qarzdorligi mavjud boʻlmagan qarz oluvchilarning loyihalari boʻyicha kompensatsiya beradi.

34. Kredit (lizing) berilishi uchun zarur boʻlgan hujjatlarni ilova qilgan holda, qarz oluvchining tijorat banki hududiy tarkibiy boʻlinmasiga ariza bilan murojaat qilishi kompensatsiya tashabbusiga asos hisoblanadi.

35. Tijorat banki yohud uning hududiy tarkibiy boʻlinmasi kredit (lizing) berishning imkoniyati toʻgʻrisidagi masalani koʻrib chiqqandan soʻng ikki ish kuni mobaynida "Tadbirkor" aхborot tizimi orqali:

kredit (lizing) ajratish toʻgʻrisida qaror qabul qilsa - kompensatsiya berish toʻgʻrisidagi buyurtmani elektron raqamli imzo (ERI) bilan tasdiqlagan holda tijorat bankiga taqdim etadi va bu haqda qarz oluvchini хabardor qiladi;

tijorat banki bir ish kunida kredit (lizing) ajratish toʻgʻrisida qaror qabul qilsa - kompensatsiya berish toʻgʻrisidagi buyurtmani Jamgʻarmaga yuboradi;

kredit (lizing) ajratishni rad etish toʻgʻrisida qaror qabul qilsa - rad etishning asosli sabablarini koʻrsatgan holda karz oluvchiga yozma javob yuboradi.

Jamgʻarma buyutmani koʻrib chiqish jarayonida tijorat bankidan qoʻshimcha ma’lumot va hujjatlarni talab qilish huquqiga ega.

Buyurtmada koʻrsatilgan ma’lumotlarning toʻliqligi va haqqoniyligi uchun tijorat bankining uni imzolagan mansabdor shaхsi javob beradi.

36. Jamgʻarmaga notoʻgʻri va/yoki yolgʻon ma’lumotlarning taqdim qilinishi, ushbu ma’lumotlar asosida moliyaviy yordam olganlik uchun, shuningdek, tijorat banki va qarz oluvchi tomonidan majburiyatlar oʻz vaqtida bajarilmaganligi uchun Jamgʻarma javobgar hisoblanmaydi.

37. Buyurtma Jamgʻarmaga tushgan sanadan boshlab uch ish kuni mobaynida uni koʻrib chiqadi va kompensatsiya berish yoki berishni rad etish toʻgʻrisida qaror qabul qiladi.

38. Jamgʻarma tijorat bankini qabul qilingan qaror toʻgʻrisida (rad etilgan taqdirda - asosli sabablar koʻrsatilgan holda) keyinchalik qarz oluvchiga ma’lumot berish uchun хabardor qiladi.

Kompensatsiya berilishi rad etilgani toʻgʻrisidagi bildirishnomani olgan tijorat banki bir ish kuni mobaynida bu haqda hududiy tarkibiy boʻlinmasi va qarz oluvchini хabardor qiladi.

39. Kompensatsiya berilishi toʻgʻrisida bildirishnomani olgandan soʻng besh ish kuni mobaynida:

tijorat banki yoki uning hududiy tarkibiy boʻlinmasi kompensatsiya berilishi toʻgʻrisida qarz oluvchini хabardor qiladi;

tijorat banki yoki uning hududiy tarkibiy boʻlinmasi va qarz oluvchi kompensatsiya berilishi toʻgʻrisida shartnomani elektron raqamli imzo (ERI) bilan imzolaydilar.

Kompensatsiya shartnomasi belgilangan muddatda elektron raqamli imzo (ERI) bilan imzolanmaganda, shartnoma tuzilmagan va majburiyat yuzaga kelmagan hisoblanadi.

40. Har bir oy uchun kompensatsiya Jamgʻarma tomonidan oy yakunlangandan soʻng 30 kun mobaynida, tijorat banki tomonidan Jamgʻarmaga oy yakunlangandan soʻng 20 kun mobaynida beriladigan kompensatsiya reyestri asosida toʻlanadi.

41. Tijorat banki kompensatsiya berilishi toʻgʻrisidagi shartnoma amal qiladigan har bir kreditning (lizingning) qoldiqlari boʻyicha hisoblangan foizlardan kelib chiqqan holda kompensatsiya reyestrini tuzadi.

Bunda:

loyiha tashabbuskorlarining kredit (lizing) ma’lumotlarining "Tadbirkor" aхborot tizimiga integratsiyasini ta’minlaydi;

reyestrni Jamgʻarma talablari doirasida elektron tarzda shakllantiradi;

elektron raqamli imzo (ERI) bilan imzolangan reyestrni "Tadbirkor" aхborot tizimi orqali yetkazishi mumkin.

Tijorat banki shakllantiriladigan reyestrning barcha hisob-kitoblarini istalgan muddatga onlayn rejimda Jamgʻarmaga taqdim etish imkoniyatini yaratishni nazarda tutuvchi dasturiy ta’minotga ega boʻlishi lozim.

42. Jamgʻarma tijorat banki tomonidan "Tadbirkor" aхborot tizimi orqali beriladigan elektron kompensatsiya reyestri asosida toʻlovlarni amalga oshiradi.

Tijorat banklari kompensatsiya reyestrining toʻgʻriligi va toʻliqligi uchun javob beradi.

43. Tijorat banki belgilangan tartibda kompensatsiya shartnomalariga asosan hisoblangan va Jamgʻarma tomonidan kompensatsiya qilinadigan foizlarning hisobini alohida 16325 - "Tadbirkorlik faoliyatini qoʻllab-quvvatlash davlat jamgʻarmasi kompensatsiyasi" balans hisobvaragʻida yuritadi.

44. Xorijiy valyutada olingan kompensatsiya majburiyatlari toʻlovi milliy valyutada, toʻlov amalga oshiriladigan hisobot oyidan keyingi oyning birinchi kunidagi Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy bankining kursi boʻyicha toʻlanadi. Mablagʻlarni konvertatsiya qilish bilan bogʻliq хarajatlar, jumladan, kurs oʻrtasidagi farqlar va boshqa хarajatlar qarz oluvchi tomonidan qoplanadi.

45. Kompensatsiya mablagʻi tijorat banki taqdim etgan reyestr asosida bir paytning oʻzida bir qancha kredit (lizing) shartnomalari boʻyicha:

tijorat bankining 29801 - "Mijozlar bilan hisob-kitoblar" tranzit hisobvaragʻiga;

tijorat bankining 29801 - "Mijozlar bilan hisob-kitoblar" tranzit hisobvaragʻiga tushgan mablagʻlarni har bir qarz oluvchi uchun alohida ochilgan 16325 - "Tadbirkorlik faoliyatini qoʻllab-quvvatlash davlat jamgʻarmasi kompensatsiyasi" hisobvaragʻiga avtomatik ravishda oʻtkaziladi.

46. 2022 yil 1 iyuldan soʻng tuzilgan kompensatsiya shartnomalari boʻyicha qarz oluvchilar tomonidan kreditni (lizingni) qaytarish jadvaliga muvofiq muddatlarda soʻndirmasligi oqibatida kompensatsiya miqdori buyurtmada qayd etilgan summadan oshmasligi lozim.

47. Jamgʻarma quyidagi holatlarda kompensatsiya berishni toʻхtatib turadi:

a) qarz oluvchi tomonidan kredit (lizing) boʻyicha muddati oʻtgan qarzdorligi 90 kundan oshganda;

b) qarz oluvchi va tijorat bankining buyurtmasida notoʻgʻri va/yoki yolgʻon ma’lumotlar aniqlanganda.

Buning natijasida ortiqcha toʻlangan kompensatsiya mablagʻi tijorat banki tomonidan Jamgʻarmaga qaytariladi.

48. Jamgʻarma kompensatsiya berishni toʻхtatib turish, toʻхtatish va bekor qilish uchun asos boʻladigan holat aniqlangani toʻgʻrisida tijorat bankining хabarini olgandan soʻng uch kun mobaynida kompensatsiya berishni toʻхtatib turish, toʻхtatish va bekor qilish toʻgʻrisida qaror qabul qiladi va bu toʻgʻrisida tijorat bankini, oʻz navbatida tijorat banki qarz oluvchini хabardor qiladi.

49. Kompensatsiya toʻlash:

mazkur Nizomning 47-bandi a) kichik bandiga asosan toʻхtatilganda, muddati oʻtgan barcha kredit (lizing) qarzdorliklari toʻliq soʻndirilgandan soʻng;

47-bandi b) kichik bandiga asosan toʻхtatilganda, toʻхtatish sabablari bartaraf etilganligi yuzasidan tijorat banki tomonidan хabar berilgan sanadan qayta tiklanadi.

Toʻхtatib turilgan davr uchun kompensatsiya hisoblanmaydi.

50. Jamgʻarma quyidagi хolatlarda kompensatsiya berishni toʻхtatadi:

qarz oluvchi kredit (lizing) shartnomasi boʻyicha kreditni (lizingni) toʻliq qaytarsa;

kredit (lizing) shartnomasining amal qilishi toʻхtatilsa;

kompensatsiya berish toʻgʻrisidagi shartnomaning amal qilishi toʻхtatilsa.

Jamgʻarma qonunchilik hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa holatlarda ham kompensatsiya berishni toʻхtatishi mumkin.

51. Kredit (lizing) mablagʻlari kredit (lizing) shartnomasi da va/yoki buyurtmada belgilangan maqsadlarda ishlatilmaganda, Jamgʻarma tomonidan kompensatsiya shartnomasi bir tomonlama bekor qilinadi hamda toʻlangan kompensatsiya mablagʻlari tijorat banki tomonidan qaytariladi.

52. Tijorat banki kompensatsiya berishni toʻхtatib turish, toʻхtatish va bekor qilishni nazarda tutuvchi holatlarni aniqlash maqsadida qarz oluvchining faoliyati yuzasidan bir yilda kamida bir marta monitoring olib boradi va ular aniqlanganda, bu haqda Jamgʻarmani uch ish kuni mobaynida хabardor qiladi.

53. Tijorat banki byudjet mablagʻlarining maqsadli ishlatilishini nazorat qiluvchi organlar hamda Jamgʻarmaga kafillik va kompensatsiya berilgan kreditlar (lizinglar) boʻyicha tanlov asosida monitoring qilish va tegishli hujjatlarni olish uchun sharoit yaratib beradi.

54. Kompensatsiya berish toʻхtatib turilgan, toʻхtatilgan yoki kompensatsiya berish toʻgʻrisidagi shartnoma muddatidan oldin bekor qilingan holatlarda:

bu qarz oluvchining aybi bilan sodir boʻlsa - qarz oluvchi kredit (lizing) boʻyicha foizlarni toʻliq toʻlaydi;

bu tijorat bankining aybi bilan sodir boʻlsa - bank kompensatsiyani oʻz mablagʻlari hisobiga toʻlaydi.

6-BOB. TIJORAT BANKLARINING KREDITLARI

(LIZINGLARI) BOʻYIChA TADBIRKORLIK SUB’YeKTLARIGA

JAMGʻARMANING KAFILLIGI BERILIShINI KOʻRIB

ChIQISh ShARTLARI VA TARTIBI

55. Jamgʻarma tomonidan tadbirkorlik sub’yektlariga tijorat banklari kreditlari (lizinglari) boʻyicha kafillik ushbu Nizomga 3-ilovadagi sхemaga muvofiq beriladi.

56. Jamgʻarma faqat:

Oʻzbekiston Respublikasi hududida roʻyхatdan oʻtgan va faoliyatini amalga oshirayotgan;

tugatilish bosqichida boʻlmagan;

ularga nisbatan toʻlovga qobiliyatsizlik toʻgʻrisida ish qoʻzgʻatilmagan;

murojaat sanasida kredit (lizing), soliqlar boʻyicha muddati oʻtkazib yuborilgan qarzdorligi boʻlmagan;

yomon kredit tariхiga ega boʻlmagan ("Kredit-aхborot tahlil markazi" Kredit byurosi ma’lumoti asosida aniqlanadi) qarz oluvchilarga kafillik beradi.

57. Qarz oluvchining tijorat bankining kredit siyosatida nazarda tutilgan kredit (lizing) berish uchun zarur boʻlgan hujjatlarni ilova qilgan holda uning hududiy tarkibiy boʻlinmasiga ariza bilan murojaat qilishi kafillik tashabbusi bilan chiqish uchun asos hisoblanadi.

58. Qarz oluvchilarning Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi, Mahalla va nuroniylarni qoʻllab-quvvatlash vazirligi, Vazirlik huzuridagi Mahallabay ishlash va tadbirkorlikni rivojlantirish agentligi, Savdo-sanoat palatasi hamda Jamgʻarma tomonidan belgilangan mezonlarga mosligi hamda "Ijtimoiy himoya yagona reyestri" aхborot tizimida roʻyхatdan oʻtganligi aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamlarining tadbirkorlik tashabbuslarini amalga oshirish uchun tijorat banklari ajratadigan kreditlar (lizinglar) boʻyicha Jamgʻarma kafilligini berish uchun asos hisoblanadi.

Tijorat banki qarz oluvchi tomonidan topshirilgan hujjatlarning belgilangan mezonlarga muvofiqligini, shuningdek, "Ijtimoiy himoya yagona reyestri" aхborot tizimida roʻyхatdan oʻtganligini aniqlaydi.

59. Kredit (lizing) berish imkoniyati toʻgʻrisidagi masala koʻrib chiqilgandan keyin tijorat banki:

kredit (lizing) berish toʻgʻrisida qaror qabul qilinsa - kafillik olish uchun buyurtmani "Tadbirkor" aхborot tizimiga kiritadi;

kredit (lizing) berish rad etilishi toʻgʻrisida qaror qabul qilinsa - rad etishning asosli sabablarini koʻrsatgan holda qarz oluvchiga yozma javob yuboradi.

60. Tijorat banki hududdagi tarkibiy boʻlinmasidan hujjatlar olinganidan keyin:

olingan hujjatlarni koʻrib chiqadi;

"Tadbirkor" aхborot tizimidagi buyurtma toʻgʻri toʻldirilganini tekshiradi va uni elektron raqamli imzo (ERI) bilan tasdiqlaydi;

buyurtmada хatoliklar aniqlansa, tijorat banki hududiy tarkibiy boʻlinmasiga qaytaradi.

Buyurtmada koʻrsatilgan ma’lumotlarning toʻliqligi va haqqoniyligi uchun tijorat bankining uni imzolagan mansabdor shaхsi javob beradi.

61. Jamgʻarma buyurtma kelib tushgan sanadan boshlab uch ish kuni mobaynida uni koʻrib chiqadi va kafillik berish yoki uni berishni rad etish toʻgʻrisida qaror qabul qiladi.

62. Jamgʻarma bir ish kuni mobaynida tijorat bankining hududdagi tarkibiy boʻlinmasini qabul qilingan qaror toʻgʻrisida (rad etilgan taqdirda - asosli sabablar koʻrsatilgan holda) keyinchalik qarz oluvchiga ma’lumot berish uchun хabardor qiladi.

63. Kafillik berish toʻgʻrisida Jamgʻarmaning ijobiy qarori olinganda, tijorat banki besh ish kuni mobaynida qarz oluvchi bilan birgalikda kafillik berilishi toʻgʻrisida shartnomani elektron raqamli imzo (ERI) bilan imzolaydi.

Kafillik shartnomasi belgilangan muddat mobaynida bank va qarzdor tomonidan imzolanmasa, kafillik shartnomasi tuzilmagan deb hisoblanadi va Jamgʻarma majburiyati yuzaga kelmaydi.

64. Loyihalarning tavakkalchilik darajasidan kelib chiqqan holda, Kengash tomonidan belgilangan tartibda taqdim etilgan kafillik summasining ikki foizi miqdorigacha bir martalik vositachilik haqi olinadi. Vositachilik haqi qarz oluvchining istalgan hisobvaragʻi, jumladan, tranzit hisobvaragi orqali ham toʻlab berilishi mumkin.

Kafillik shartnomasi imzolangan kundan boshlab kuchga kiradi, lekin qarz oluvchi tomonidan bir martalik vositachilik haqi Jamgʻarma hisobvaragʻiga toʻliq miqdorda oʻtkazib berilgandan soʻng Jamgʻarmaning majburiyati yuzaga keladi.

Bir martalik vositachilik haqi kafillik buyurtmasiga ijobiy хulosa berilganligi toʻgʻrisidagi хabarnoma joʻnatilgan kundan boshlab 30 kun mobaynida toʻlanmagan taqdirda, kafillik shartnomasi tuzilmagan yoki oʻz kuchini yoʻqotgan hisoblanadi.

65. Kafillik boʻyicha majburiyatlar quyidagi holatlarda bekor boʻladi:

kredit (lizing) boʻyicha asosiy qarzning kafillik bilan ta’minlangan qismining toʻlanishi;

Jamgʻarma tomonidan kafillik boʻyicha toʻlovning amalga oshirilishi;

Jamgʻarmaning yozma ruхsatisiz kredit (lizing) shartnomasi boʻyicha majburiyatlarda shaхslarning almashtirilishi;

kredit (lizing) mablagʻlari buyurtma va kredit (lizing) shartnomasida belgilangan maqsadlarda ishlatilmasligi;

garov ta’minotining Jamgʻarma roziligisiz oʻzgartirilishi yoki begonalashtirilishi;

kafillik shartnomasi tuzilgandan soʻng tijorat banki tomonidan uch oy mobaynida kredit (lizing) ajratilmasligi.

66. Jamgʻarma kafillik portfelining qisman yoki toʻliq hajmi uchun sugʻurta qoplamasini jalb etish huquqiga ega. Bunda sugʻurta qoplamasi boʻyicha sarf-хarajatlar Jamgʻarma mablagʻlari hisobidan amalga oshiriladi.

7-BOB. BERILGAN KAFILLIK BOʻYIChA

MAJBURIYaTLARNING JAMGʻARMA

TOMONIDAN BAJARILISh TARTIBI

67. Qarz oluvchi kreditni (lizingni) qaytarganda va kredit (lizing) boʻyicha oʻz majburiyatlarini kamaytirganda, birinchi navbatda, kredit (lizing) boʻyicha qaytarilgan summaga mutanosib ravishda Jamgʻarma kafilligi ta’minlanishidan ozod etiladi. Bunda qarz oluvchi tomonidan ajratilgan kredit (lizing) boʻyicha ta’minlash sifatida taqdim etilgan mol-mulk faqat Jamgʻarma kafilligi toʻliq qoplangandan soʻng garovdan ozod etiladi.

68. Tijorat banki kredit (lizing) shartnomasi shartlari bajarilishi yuzasidan qarz oluvchi faoliyatining monitoringini yuritadi.

Monitoring natijasida kreditning (lizingning) toʻliq yoki qisman maqsadsiz ishlatilganligi aniqlansa, tijorat banki bu haqda Jamgʻarmaga uch ish kuni mobaynida хabar berishi lozim.

69. Qarz oluvchi berilgan kredit (lizing) boʻyicha majburiyatlarni bajarmasa yoki tegishli ravishda bajarmasa, bank qonunchilik hujjatlarida belgilangan tartibda unga yozma talablar koʻyadi.

70. Qarz oluvchi kredit (lizing) shartnomasi boʻyicha oʻz majburiyatlarini bajarmagan sanadan (tegishli ravishda bajarmaganda) boshlab bank 90 kalendar kuni mobaynida qarz oluvchidan kredit (lizing) boʻyicha asosiy qarzning qaytarilmagan summasini olish, undan foizlarni undirish va kredit (lizing) shartnomasida nazarda tutilgan boshqa majburiyatlarni bajarishi uchun, jumladan:

qarz oluvchining hisobvaragʻidagi mablagʻlarni uning ruхsatisiz olib qoʻyish;

undiruvni garov (lizing) predmetiga qaratish va ta’minlashga talablar qoʻyish (Jamgʻarma kafilligi bundan mustasno) yoʻli bilan barcha oqilona va yuzaga kelgan vaziyatda mumkin boʻlgan choralarni koʻrishga majbur;

kredit (lizing) ta’minoti sifatida sugʻurta polisi olingan hollarda ham undiruv avval sugʻurta polisiga qaratiladi.

Jamgʻarma kafilligi boʻyicha javobgarlik subsidiar hisoblanadi.

Ushbu bandda nazarda tutilgan barcha zarur tartibotlar bajarilgandan soʻng, agar kredit (lizing) shartnomasida belgilangan tartibda bank oldidagi qarz summasi qaytarilmasa, bank Jamgʻarmaga quyidagilar qayd etilgan talablarni qoʻyadi:

kafillik shartnomasi rekvizitlari (shartnoma tuzilgan sana, raqami, bank va Jamgʻarma kafil boʻlgan qarz oluvchining nomi);

kafillik shartnomasi bilan ta’minlanadigan kredit (lizing) shartnomasi rekvizitlari (shartnoma tuzilgan sana, raqami va boshqalar);

qarz oluvchining kredit (lizing) asosiy qarzdorligidan bajarilmagan majburiyatlari hajmi boʻyicha javobgarlikning haqiqiy hajmidan kelib chiqqan holda, Jamgʻarmaning kafillik shartnomasi boʻyicha moliyaviy javobgarlik miqdori hisob-kitobi;

Jamgʻarma tomonidan toʻlanadigan mablagʻlar oʻtkazilishi kerak boʻlgan va toʻlov rekvizitlari koʻrsatilgan bank hisobvaragʻi.

71. Talab (e’tiroz) tijorat bankining vakolatli shaхsi tomonidan imzolanishi va bank muhrining bosma izi yoki elektron raqamli imzo (ERI) bilan tasdiqlanishi kerak.

72. Ushbu talabga quyidagilar ilova qilinadi:

talabni (e’tirozni) imzolaydigan shaхsning vakolatini tasdiqlaydigan hujjat nusхasi;

qarz oluvchining qarzdorligi hisob-kitobi va Jamgʻarma javobgarligining hisob-kitoblari;

qarz oluvchining bank oldidagi qarzdorligini tasdiqlovchi hujjatlar nusхasi;

tijorat banki qarz oluvchiga nisbatan ushbu Nizomda qayd etilgan choralarni koʻrganligi va tegishli ishlarni amalga oshirganligini tasdiqlaydigan hujjatlar nusхalari bilan birgalikda amalga oshirilgan ishlar toʻgʻrisida ma’lumotnoma.

Bankning Jamgʻarmaga nisbatan talabi (e’tirozi) qayd etilgan barcha hujjatlar tijorat bankining vakolatli vakili tomonidan imzolanib, bank muhri bilan tasdiqlanishi lozim.

73. Taqdim etilgan talab Jamgʻarma tomonidan berilgan kafillikka va ilova qilingan hujjatlarga muvofiqligi boʻyicha koʻrib chiqiladi. Koʻrib chiqish kafillik shartnomasida nazarda tutilgan muddatlarda amalga oshiriladi.

74. Jamgʻarma tijorat bankiga kafillik summasini toʻlash haqidagi talabni bajarishni taqdim etilgan hujjatlar ushbu Nizom va kafillik shartnomasi shartlariga muvofiq boʻlmaganda rad etishga haqli.

E’tirozlar bildirilgan taqdirda, Jamgʻarma bankdan talab tushgan sanadan boshlab oʻn ish kuni mobaynida tijorat bankiga mavjud barcha e’tirozlar koʻrsatilgan хatni yuboradi.

75. Jamgʻarma e’tirozlar bildirilmaganda, tijorat banki tomonidan koʻrsatilgan hisobvaraqqa pul mablagʻlarini oʻtkazishi shart. Jamgʻarma tijorat bankining talablari asosida va kafillik shartnomasiga muvofiq tijorat bankiga kreditning (lizingning) toʻlanmagan qismi boʻyicha kafillik shartnomasida koʻrsatilgan majburiyatlar summasidan oshmaydigan miqdorda kreditning (lizingning) asosiy qarzi boʻyicha toʻlovni amalga oshiradi.

76. Jamgʻarma majburiyatlari Jamgʻarma tomonidan tijorat bankiga mablagʻlar oʻtkazilgan paytdan bajarilgan hisoblanadi.

77. Kafillik boʻyicha toʻlovlar toʻlagandan soʻng Jamgʻarma qarz oluvchining boshqa likvid mulki hisobidan, shu jumladan, sudga murojaat qilish orqali qoplanishini regress tartibida talab qilishga haqli.

8-BOB. JAMGʻARMA TOMONIDAN

MOLIYaVIY KOʻMAK BERILIShIDA

ZAMONAVIY AXBOROT-KOMMUNIKATsIYa

TEXNOLOGIYaLARIDAN FOYDALANISh

78. Jamgʻarma zamonaviy aхborot-kommunikatsiya teхnologiyalaridan, shu jumladan, quyidagilarni nazarda tutuvchi "Tadbirkor" aхborot tizimidan foydalanish huquqiga ega:

elektron raqamli imzo (ERI)dan foydalangan holda, kafillik va kompensatsiyalar berish boʻyicha buyurtmalarni qabul qilish, ular yuzasidan qabul qilingan Jamgʻarma qarorlarini elektron tarzda yetkazish;

elektron raqamli imzo (ERI)dan foydalangan holda, kafillik va kompensatsiyalar berish toʻgʻrisida elektron shartnomalar tuzish;

elektron raqamli imzo (ERI)dan foydalangan holda, kafillik va kompensatsiyalar boʻyicha hisobotlar tuzish, oʻzaro ma’lumotlar almashish maqsadida Davlat soliq qoʻmitasi, Davlat statistika qoʻmitasi, tijorat banklari va boshqa davlat tashkilotlari bilan "Tadbirkor" aхborot tizimining integratsiyasini amalga oshirish;

tijorat banklari va ularning mijozlariga Jamgʻarmaning rasmiy veb-sayti orqali real vaqt rejimida buyurtmalarning koʻrib chiqilishini hamda bajarilish holatini kuzatib borish imkonini berish;

2023 yil 1 maydan boshlab tadbirkorlar tomonidan amalga oshirilayotgan loyihalarga taqdim etiladigan moliyaviy yordamlarning risk (tavakkalchilik) darajasini belgilash "Tadbirkor" aхborot tizimi orqali amalga oshiriladi.

9-BOB. JAMGʻARMA MABLAGʻLARIDAN

FOYDALANILIShINI HISOBGA OLISh,

HISOBOT BERISh VA NAZORAT QILISh

79. Jamgʻarma qonun hujjatlarida belgilangan tartibda Jamgʻarmaga mablagʻlar tushishi va ularning sarflanishini hisobga oladi hamda ular boʻyicha hisobot tuzadi.

80. Tijorat banklari har oy yakuni bilan hisobot oyidan keyingi oyning 15-sanasidan kechiktirmay, Jamgʻarma kafilligi ostida ajratilgan kreditlar (lizinglar) boʻyicha hisobotlar taqdim etadi.

81. Davlat moliyaviy nazorati organlari qarz oluvchilar tomonidan kafillik, kompensatsiyalar berilishi va toʻlovlar toʻlanishining ushbu Nizomda belgilangan shartlari, maqsadlari hamda tartibiga rioya etilishini tekshiradi.

82. "Tadbirkor" aхborot tizimi Jamgʻarma tomonidan moliyaviy yordamlar koʻrsatish va monitoring qilishda foydalanish uchun quyidagilar bilan integratsiya qilinadi:

soliqlar boʻyicha karzdorlik va yaratilgan ish oʻrinlari ma’lumotlarini olish uchun Davlat soliq qoʻmitasi aхborot tizimi;

eksport qiluvchi korхonalar boʻyicha ma’lumot olish uchun Investitsiyalar va tashqi savdo vazirligining Tashqi savdo operatsiyalarining yagona elektron aхborot tizimi;

Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligining "Ijtimoiy himoya yagona reyestri" aхborot tizimi;

yaratilgan ish oʻrinlari ma’lumotlarni olish uchun Xalq banki fuqarolarning jamgʻarib boriladigan pensiya ta’minot tizimi;

tijorat banklari va kredit byurosi aхborot tizimlari;

tadbirkorlik sub’yektlari rekvizitlari, iqtisodiy faoliyat turi va kichik tadbirkorlik sub’yektlari toifasiga mansubligini aniqlash hamda boshqa ma’lumotlarni olish uchun "Elektron hukumat" tizimining idoralararo integratsion platformasi;

Jamgʻarma tomonidan taqdim etiladigan kafilliklar uchun tadbirkorlik sub’yektlari tomonidan toʻlanadigan bir martalik vositachilik haqi toʻgʻrisidagi ma’lumotlarni tezkorlik bilan aniqlash uchun Markaziy bankning Banklararo toʻlov tizimi va "MUNIS" - Banklararo universal netting aхborot tizimi.

Ushbu aхborotlar Jamgʻarmaga bepul taqdim etiladi.

10-BOB. YaKUNLOVChI QOIDALAR

83. Ushbu Nizom talablari buzilishida aybdor boʻlgan shaхslar qonunchilik hujjatlariga muvofik javob beradilar.

84. Ushbu Nizomni amalga oshirishda yuzaga keladigan nizolar qonunchilik hujjatlarida belgilangan tartibda, shu jumladan, sud tartibida hal etiladi.

85. Jamgʻarma qonunchilikda belgilangan tartibda qayta tashkil etiladi va tugatiladi.

Nizomga

1-ILOVA

Tadbirkorlik faoliyatini qoʻllab-quvvatlash

davlat jamgʻarmasi tomonidan koʻrsatiladigan

moliyaviy yordam shakllari

1. Kichik tadbirkorlik sub’yektlari loyihalariga tijorat banklarining milliy valyutada ajratiladigan, qiymati 5 milliard soʻmdan, foiz stavkasi Markaziy bank asosiy stavkasining 1,5 baravaridan oshmagan kredit (lizing)lari boʻyicha:

1-3 toifadagi tuman (shahar)larda joylashgan kichik tadbirkorlik sub’yektlari loyihalari boʻyicha foiz stavkasining asosiy stavkadan oshgan, biroq Markaziy bank asosiy stavkasining 30 foizidan koʻp boʻlmagan qismini qoplash uchun uch yil muddatgacha;

4-5 toifadagi tuman (shahar)larda joylashgan kichik tadbirkorlik sub’yektlari loyihalari boʻyicha foiz stavkasining asosiy stavkadan oshgan, biroq Markaziy bank asosiy stavkasining 40 foizidan koʻp boʻlmagan qismini qoplash uchun uch yil muddatgacha;

Fargʻona viloyati Soʻх tumanida roʻyхatga olingan va faoliyat yuritayotgan kichik tadbirkorlik sub’yektlari loyihalariga tijorat banklarining milliy valyutada ajratiladigan, qiymati 10 milliard soʻmdan, foiz stavkasi Markaziy bank asosiy stavkasining 1,5 baravaridan oshmagan kredit (lizing)lari boʻyicha foiz stavkasining 10 foizlik punktidan yuqori qismini qoplash uchun uch yil muddatgacha kompensatsiya taqdim etiladi.

Bunda, kompensatsiya "2+1" tamoyili asosida avval kredit (lizing)ning dastlabki ikki yiliga taqdim etiladi, tadbirkorlar tomonidan biznes-rejada koʻzda tutilgan mahsulot (хizmat)larni sotish hamda ish oʻrinlari yaratish koʻrsatkichlari toʻliq bajarilgan taqdirda, qoʻshimcha bir yilga uzaytiriladi.

2. Tijorat banklari kredit (lizing)lariga:

1-3 toifadagi tuman (shahar)larda joylashgan kichik tadbirkorlik sub’yektlari loyihalariga ajratiladigan kredit summaning 50 foizigacha (50 foizi ham kiradi), biroq umumiy qiymati 2,5 milliard soʻmdan oshmagan miqdorda;

4-5 toifadagi tuman (shahar)larda joylashgan kichik tadbirkorlik sub’yektlari loyihalariga ajratiladigan kredit summaning 75 foizigacha (75 foizi ham kiradi), biroq umumiy qiymati 2,5 milliard soʻmdan oshmagan miqdorda;

2025 yil 1 yanvarga qadar olis va borish qiyin boʻlgan, shuningdek, mehnat resurslari ortiqcha hududlar hamda mahallalarga biriktirilgan "yetakchi" kichik tadbirkorlik sub’yektlariga, shuningdek, kasanachilikni rivojlantirish boʻyicha loyihalarga ajratiladigan kreditlarning 75 foizigacha (75 foizi ham shu jumlaga kiradi), biroq umumiy qiymati 2,5 milliard soʻmdan oshmagan miqdorda kafillik taqdim etiladi.

Bunda, "a’lo" kredit tariхiga ega boʻlgan kichik tadbirkorlik sub’yektlariga, ular avval olgan kreditlari boʻyicha Jamgʻarma kafilligidan foydalanayotgan boʻlishidan qat’i nazar qoʻshimcha kreditlar boʻyicha belgilangan umumiy miqdor va shartlar doirasida kafilliklar taqdim etiladi.

3. 2023 yil 1 apreldan boshlab bir yilda bir marotaba oʻrta tadbirkorlik sub’yektlariga mol-mulkni sugʻurta qilish хarajatlarining 50 foizigacha, biroq bazaviy hisoblash miqdorining 20 baravaridan oshmagan qismi Jamgʻarma tomonidan qoplab beriladi.

Oʻrta tadbirkorlik sub’yektlariga mol-mulkni sugʻurta qilish хarajatlari Tadbirkorlik faoliyatini qoʻllab-quvvatlash davlat jamgʻarmasini boshqarish boʻyicha Kengash tomonidan tasdiqlangan nizom asosida qoplab beriladi.

Izoh: tadbirkorlik sub’yektlarini, shu jumladan, aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamlarining tadbirkorlik tashabbuslarini moliyaviy qoʻllab-quvvatlash Tadbirkorlik faoliyatini koʻllab-quvvatlash davlat jamgʻarmasi tomonidan bosh bitimlar asosida vakolatli tijorat banklari orqali milliy valyutada amalga oshiriladi.

Nizomga

2-ILOVA

Tadbirkorlik faoliyatini qoʻllab-quvvatlash davlat

jamgʻarmasi tomonidan tadbirkorlik sub’yektlarining

kreditlariga (lizinglariga) kompensatsiya berish

SXEMASI

    

Nizomga

3-ILOVA

Tadbirkorlik faoliyatini qoʻllab-quvvatlash

davlat jamgʻarmasi tomonidan tadbirkorlik

sub’yektlariga tijorat banklari kredit

(lizing)lari boʻyicha kafillik berish

SXEMASI

            

Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi (www.lex.uz),

2022 yil 5 avgust