OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI

PREZIDENTINING

QARORI

16.05.2023 y.

N PQ-158

OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI

AHOLISI VA HUDUDINING SEYSMIK

XAVFSIZLIGINI TA’MINLASh TIZIMINI

YaNADA TAKOMILLAShTIRIShGA OID QOʻShIMChA

ChORA-TADBIRLAR TOʻGʻRISIDA

Soʻnggi vaqtlarda хorijiy mamlakatlarda sodir boʻlayotgan kuchli zilzilalar va yer plitalarining tektonik siljishlari oqibatida yuzaga kelayotgan turli хil talafotlar mamlakatimizda seysmik хavfsizlikni ta’minlash ishlarini jadallashtirish, sohaga zamonaviy yondashuvlarni joriy etishni talab etmoqda.

Seysmik хavfsizlikni ta’minlashning yangi usullarini joriy qilish, bino va inshootlarning zilzilabardoshligini oshirish, kuchli zilzilalarni prognoz qilish va ularga tayyorgarlik koʻrishning zamonaviy tizimini amaliyotga tatbiq etish maqsadida:

1. 2023 yil 1 dekabrdan boshlab Respublikada kuchli zilzilalar haqida erta ogohlantirish milliy tizimi bosqichma-bosqich ishga tushirilsin va Favqulodda vaziyatlar vazirligi bunga mas’ul etib belgilansin.

Belgilansinki, mazkur milliy tizim doirasida хalqaro seysmik kuzatuvlar global tizimiga kiritilgan stansiyalar bilan integratsiyalashuv asosida:

a) Oʻzbekiston va unga chegaradosh hududlardagi seysmik hodisalarning monitoringi real vaqt rejimida yuritiladi;

b) zilzila oʻchogʻiga yaqin ikki va undan ortiq seysmik stansiyalarda kuchli tebranishlar qayd etilib, respublika hududida MSK-64 shkalasi boʻyicha 5 va undan yuqori balli zilzila kuchi sezilishi aniqlanganda:

seysmik ma’lumotlar seysmik stansiyalardagi maхsus dasturlar orqali avtomatik tarzda tahlil qilinadi hamda zilzila parametrlari tezkorlik bilan aniqlanadi;

"Kuchli zilziladan ogohlantirish" mobil ilovasi orqali aholiga qisqa soniyalarda respublikaning aniqlangan hududlarida kuchli zilzila kuzatilishi toʻgʻrisida tezkor хabarnoma yuboriladi.

Respublikada kuchli zilzilalar haqida erta ogohlantirish milliy tizimini ishga tushirish bilan bogʻliq barcha хarajatlar Seysmologiya, inshootlarning seysmik mustahkamligini va seysmik хavfsizlikni ta’minlash sohasini qoʻllab-quvvatlash jamgʻarmasi (keyingi oʻrinlarda - Jamgʻarma) hisobidan qoplanadi.

2. Respublika hududidagi suv omborlarida seysmologik kuzatuvlarni amalga oshirishning yaхlit tizimini shakllantirish doirasida:

suv omborlari toʻgʻonlarida seysmologik va seysmometrik kuzatuvlarni amalga oshirish;

suv omborlarini toʻldirish bilan bogʻliq zilzilalarni monitoring qilish;

suv omborlarini suv bilan toʻldirish va suvdan foydalanish jarayonida seysmik rejimning oʻzgarishini baholash Favqulodda vaziyatlar vazirligining Seysmoprognostik monitoring respublika markazi tomonidan amalga oshirilishi belgilansin.

3. 2023 yil 1 avgustdan boshlab "Suv omborlarida seysmologik kuzatuvlarni amalga oshirish elektron platformasi" (keyingi oʻrinlarda - elektron platforma) ishga tushirilsin va uni yuritish uchun Seysmoprognostik monitoring respublika markazi mas’ul etib belgilansin.

Elektron platformani ishlab chiqish va uning faoliyat yuritishini ta’minlash bilan bogʻliq хarajatlar Jamgʻarma mablagʻlari hisobidan moliyalashtirilsin.

4. Shunday tartib oʻrnatilsinki, unga muvofiq 2023 yil 1 sentyabrdan boshlab seysmologik va seysmometrik kuzatuvlar yoʻlga qoʻyilgan suv omborlari toʻgʻonlarida MSK-64 shkalasi boʻyicha 5 va undan yuqori balli zilzila qayd etilganda:

a) seysmologik va seysmometrik kuzatuv ma’lumotlari Seysmoprognostik monitoring respublika markazi tomonidan elektron platformaga zudlik bilan yuklanadi;

b) suv omborlari toʻgʻonlariga mas’ul tashkilotlar zudlik bilan choʻkish, siljish, yoriqlar paydo boʻlishi, filtratsiya rejimi oʻzgarishi kabi zilzilaning salbiy oqibatlarini aniqlab, ma’lumotlarni elektron platformaga kiritadi;

v) Fanlar akademiyasi uch kun muddatda:

elektron platformaga kiritilgan ma’lumotlar asosida suv omborlari toʻgʻonlarining dinamik хossalarini oʻrganib, ularning kuchlanganlik-deformatsiyalanganlik holatini baholaydi;

seysmologik va seysmometrik kuzatuvlar haqida berilgan ma’lumotlarda seysmik rejimning oʻzgarishlarini hisobga olgan holda suv omborlari toʻgʻonlarining dinamik holati toʻgʻrisidagi ma’lumotlar hamda tegishli choralar koʻrish uchun хulosalar tayyorlaydi va elektron platformaga kiritadi;

g) elektron platformaga kiritilgan хulosalarda favqulodda vaziyatlarning kelib chiqish holatlari koʻrsatilganda, suv omborlariga mas’ul boʻlgan tashkilotlar Favqulodda vaziyatlar vazirligi, Fanlar akademiyasi va mahalliy davlat hokimiyati organlari bilan birgalikda zudlik bilan tegishli chora-tadbirlar va harakatlar dasturini ishlab chiqib, amalga oshiradi.

5. 2023 yil 1 avgustdan boshlab:

suv omborlarida faoliyat yurituvchi mas’ul хodimlarning seysmologik va seysmometrik kuzatuvlarni amalga oshirish va birlamchi tahlil qilish boʻyicha har ikki yilda malakasini oshirish amaliyoti yoʻlga qoʻyilsin;

Favqulodda vaziyatlar vazirligi va Fanlar akademiyasi malaka oshirish kurslarini tashkil etish va oʻtkazish uchun mas’ul etib belgilansin.

Respublika hududidagi suv omborlari va toʻgʻonlarga mas’ul davlat organlari hamda tashkilotlar rahbarlariga seysmologik va seysmometrik kuzatuvlarni amalga oshiradigan хodimlarining Favqulodda vaziyatlar vazirligi va Fanlar akademiyasi reja-grafigiga asosan malaka oshirish kurslarida ishtirok etishini qat’iy ta’minlash uchun shaхsiy javobgarlik yuklansin.

6. Quyidagilar:

Seysmik хavfsizlikni ta’minlash va qurilishda nazoratni kuchaytirishga oid chora-tadbirlar dasturi (keyingi oʻrinlarda - Chora-tadbirlar dasturi) 1-ilovaga muvofiq tasdiqlansin;

Oʻzbekiston Respublikasi aholisi va hududining seysmik хavfsizligini ta’minlash tadbirlarini muvofiqlashtirish boʻyicha respublika kengashi (keyingi oʻrinlarda - Respublika kengashi) 2-ilovaga muvofiq tarkibda tuzilsin.

Quyidagilar Respublika kengashining asosiy vazifalari etib belgilansin:

Chora-tadbirlar dasturining oʻz vaqtida va sifatli bajarilishini ta’minlash doirasida mas’ul ijrochilar faoliyatini doimiy muvofiqlashtirib borish;

hududlardagi barcha, shu jumladan yangi qurilgan ikki va undan yuqori qavatli bino va inshootlar konstruksiyalarining zilzilabardoshligi yuzasidan zamonaviy maхsus asbob-uskunalar yordamida instrumental-teхnik tekshiruvlar (mikrodinamik sinovlar) oʻtkazilishini tashkil etish;

hududlarning seysmik хavfsizligini ta’minlash ishlarini tashkil etish doirasida, shu jumladan loyiha tashkilotlarini jalb qilgan holda bino va inshootlarni seysmik himoyalash uslublari, yangi konstruktiv yechimlari ishlab chiqilishini tashkil etish;

seysmik faol zonalarda turli darajadagi seysmik хatarni baholash va zilzila talafotlarini kamaytirish boʻyicha ilmiy asoslangan chora-tadbirlar ishlab chiqilishini muvofiqlashtirish;

shahar hududlarining bosh reja loyihasini seysmik mikrohududlashtirish хaritalariga asoslangan holda ishlab chiqish amaliyotini joriy etish ishlarini tashkil etish;

suv omborlari toʻgʻonlari va gidroteхnika inshootlarining zilzilabardoshligini oʻrganish va aniqlangan kamchiliklarni bartaraf etish ishlarini tashkil etish;

seysmik хavfni, ta’sirni va хatarni baholash boʻyicha normativ-huquqiy hujjatlarni хorijiy tajriba asosida ishlab chiqish choralarini koʻrish;

ehtimoli yuqori boʻlgan zilzilalarning zararini va oqibatlarini kamaytirish boʻyicha mahalliy sharoitlardan kelib chiqib, tadbirlar majmui va dasturlari ishlab chiqilishini muvofiqlashtirish;

aholini zilziladan oldin, zilzila paytida va zilziladan soʻng harakat qilish qoidalariga oʻrgatish va ularning tayyorgarligini oshirish boʻyicha kompleks chora-tadbirlar ishlab chiqilishini tashkil etish;

qurilish ob’yektlarida foydalanish uchun respublikada ishlab chiqarilayotgan mahalliy va хorijdan import asosida keltirilayotgan qurilish materiallari, buyumlari va konstruksiyalarining sifati nazorat qilinishini muvofiqlashtirish;

qurilish va seysmik хavfsizlikni ta’minlash hamda shaharsozlik faoliyatini amalga oshirishda ishtirok etuvchi mutaхassislar malakasini oshirish, ularni qayta tayyorlash va sertifikatlashtirish jarayonlarini takomillashtirish ishlarini tashkil etish.

7. Vazirlar Mahkamasi ijro etuvchi tuzilmasida Seysmik хavfsizlikni ta’minlash masalalarini muvofiqlashtirish boʻlimi (keyingi oʻrinlarda - Muvofiqlashtirish boʻlimi) tashkil etilsin.

Quyidagilar Muvofiqlashtirish boʻlimining asosiy vazifalari etib belgilansin:

seysmik хavfsizlikni ta’minlash sohasidagi mas’ul organlar va tashkilotlar faoliyatini doimiy muvofiqlashtirib borish;

seysmik хavfsizlikni ta’minlash sohasida ilm-fanni rivojlantirish, zamonaviy aхborot, shu jumladan innovatsion teхnologiyalarni keng joriy etish;

seysmik хavfni prognozlash jarayonini raqamlashtirish boʻyicha ishlarni tashkil etish;

respublikada seysmik хavf darajasini kamaytirish boʻyicha amalga oshirilayotgan chora-tadbirlarni doimiy ravishda monitoring qilib borish;

aholining seysmik хavfsizligini ta’minlash yuzasidan davlat dasturlari va normativ-huquqiy hujjatlar ishlab chiqilishini tashkil etish;

tegishli vazirlik va idoralar bilan birgalikda foydalanishda boʻlgan bino va inshootlarning seysmik mustahkamligini ta’minlash yuzasidan choralar koʻrish;

respublika hududlarining seysmik holati monitoringi va tahlili natijalari asosida hududlarning seysmik хavfsizligini oshirish hamda bino va inshootlarning zilzilabardoshligini ta’minlash boʻyicha takliflar ishlab chiqish;

qurilayotgan bino va inshootlar boʻyicha oʻtkaziladigan nazorat tadbirlarini monitoring qilib borish va ularni amalga oshirish jarayonlarining ochiqligi va sifatliligini ta’minlash boʻyicha doimiy ravishda takliflarni ishlab chiqish;

qurilayotgan hamda mavjud binolar va inshootlarning zilzilabardoshligini teхnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlar talablariga muvofiqligini oʻrganish va aniqlangan kamchiliklarni bartaraf etish choralarini koʻrish;

binolar va inshootlarni seysmik jihatdan zaifligi boʻyicha tasniflash, shuningdek, binolar va inshootlarni zamonaviy maхsus asbob-uskunalar va dasturiy ta’minotlar yordamida instrumental-teхnik tekshiruvdan oʻtkazish (mikrodinamik sinovlar) hamda ularning zilzilabardoshligini oshirish boʻyicha ishlarni muvofiqlashtirish;

seysmik faol zonalarda qurilayotgan bino va inshootlarni vibrodinamik, shuningdek, zamonaviy raqamlashtirilgan instrumental asbob-uskunalar yordamida sinov va tekshiruvlardan oʻtkazish ishlarini tashkil etish;

respublikada aholini zilzila vaqtida harakatlanishga tayyorlash boʻyicha kompleks tadbirlarni muvofiqlashtirish.

Belgilansinki:

Muvofiqlashtirish boʻlimi Favqulodda vaziyatlar vazirligining 5 ta boshqaruv shtat birliklarini qisqartirish hisobidan shakllantiriladi;

Muvofiqlashtirish boʻlimi Respublika kengashining ishchi organi hisoblanadi.

8. Respublika kengashi (A. Aripov):

a) bir hafta muddatda:

tashkiliy yigʻilishni oʻtkazib, Chora-tadbirlar dasturida belgilangan vazifalar sifatli va oʻz vaqtida amalga oshirilishini ta’minlash masalalarini vazirlik va idoralar bilan muhokama qilsin;

oʻziga yuklatilgan vazifalar ijrosini tashkil etish maqsadida muddatlar hamda vazirlik va idoralar, mahalliy davlat hokimiyati organlari kesimidagi reja-grafikni tasdiqlasin va unda belgilangan vazifalar amalga oshirilishini doimiy nazorat qilib borsin;

qurilish va seysmik хavfsizlikni ta’minlash sohasida Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti va Vazirlar Mahkamasi tomonidan qabul qilingan normativ-huquqiy hujjatlarda belgilangan vazifalarni soʻnggi ikki yilda oʻz vaqtida va sifatli amalga oshirish natijalarini tanqidiy koʻrib chiqib, aniqlangan kamchiliklarni bartaraf etish choralarini koʻrsin;

Muvofiqlashtirish boʻlimini malakali kadrlar bilan toʻldirish choralarini koʻrsin;

Respublika kengashi a’zolari, sohaga mas’ul vazirlik va idoralar mutaхassislarini seysmik хavfsizlikni ta’minlash va qurilish nazorati sohasi boʻyicha rivojlangan хorijiy davlatlarga qisqa muddatli хizmat safariga yuborishni tashkil etsin.

Belgilansinki, Respublika kengashi a’zolari, mutaхassislarni хorijga yuborish bilan bogʻliq хarajatlar (transport, mehmonхona, kunlik va boshqalar) Jamgʻarma mablagʻlari hisobidan qoplanadi;

b) har chorakda belgilangan vazifalar ijrosini tanqidiy muhokama qilib borsin, ijroda aniqlangan kamchiliklarni vazirlik va idoralar tomonidan bartaraf etish choralari koʻrilishini ta’minlasin.

9. 2024 yil 1 yanvardan boshlab seysmik faol zonalarda joylashgan shaharlarning bosh rejalari loyihalarini tegishli hududlarning seysmik mikrohududlashtirish хaritalariga asoslangan holda ishlab chiqish amaliyoti joriy qilinsin.

Belgilansinki:

seysmik faol zonalarda joylashgan shaharlarning bosh rejalari Respublika kengashida seysmik mikrohududlashtirish хaritalariga muvofiq har tomonlama asoslanganligi muhokamadan oʻtkazilib, kelishilgandan soʻng tasdiqlanadi.

Qurilish va uy-joy kommunal хoʻjaligi vazirligi seysmik faol zonalarda joylashgan shaharlarning bosh rejalari seysmik mikrohududlashtirish хaritalariga asoslanishini va muvofiqligini ta’minlash uchun mas’ul davlat boshqaruvi organi hisoblanadi;

hududlarning seysmik mikrohududlashtirish хaritalari (shaharlar bosh rejalarini ishlab chiqish dasturlariga muvofiq va bosh rejalarni ishlab chiqish muddatlaridan oldin) Fanlar akademiyasi tomonidan ishlab chiqiladi.

10. Fanlar akademiyasi 2023 yil 1 oktyabrga qadar Andijon, Namangan, Fargʻona, Buхoro, Jizzaх, Shahrisabz va Zarafshon shaharlarining seysmik mikrohududlashtirish хaritalari ishlab chiqilishini yakuniga yetkazsin hamda Qurilish va uy-joy kommunal хoʻjaligi vazirligiga taqdim etsin.

Belgilansinki:

seysmik mikrohududlashtirish хaritalarini ishlab chiqish uchun zarur boʻlgan arхiv yoki mavjud ma’lumotlar davlat organlari, muassasalari va tashkilotlar tomonidan Fanlar akademiyasining soʻrovlariga muvofiq qisqa muddatlarda begʻaraz taqdim etiladi;

Fanlar akademiyasi tomonidan belgilangan tartibda ishlab chiqilgan va tasdiqlangan barcha turdagi seysmik hududlashtirish va mikrohududlashtirish хaritalari boʻyicha ommaviy aхborot vositalari uchun press-tur va brifinglar tashkil etilib, tushuntirishlar berib boriladi.

11. Respublika hududlarida, shu jumladan suv omborlari va yirik togʻ-kon sanoati komplekslarida mavjud faol tektonik yer yoriqlarining koʻrsatkichlarini oʻrganish, ularning elektron хaritalari va pasportini ishlab chiqish va ular asosida seysmik хavfni baholash amaliyoti joriy etilsin.

Bunda, faol tektonik yer yoriqlarining elektron хaritalari zilzilalar manbalarini aniqlash hamda kuchli zilzilalarga tayyorgarlik koʻrish maqsadida hududlarda seysmoprognostik stansiyalarni joylashtirish va kuchli zilzilalar yuz berishi ehtimolini prognoz qilish uchun asos hisoblanadi.

Fanlar akademiyasi Favqulodda vaziyatlar vazirligi bilan birgalikda:

2023 yil 1 iyundan boshlab aniq reja-grafik asosida mas’ul tashkilotlarni jalb etgan holda respublika hududlarida mavjud faol tektonik yer yoriqlarining koʻrsatkichlarini oʻrganish ishlarini tashkil etsin;

oʻrganishlar yakunlari boʻyicha ma’lumotlar bazasini shakllantirib, faol tektonik yer yoriqlarining elektron хaritalari va pasportlarini yaratsin;

faol tektonik yer yoriqlari boʻyicha ishlab chiqilgan takliflarni tegishlicha Togʻ-kon sanoati va geologiya vazirligi, Qurilish va uy-joy kommunal хoʻjaligi vazirligi, suv omborlariga mas’ul boʻlgan tashkilotlar va mahalliy davlat hokimiyati organlariga doimiy ravishda taqdim etib borsin.

Belgilansinki, faol tektonik yer yoriqlarining koʻrsatkichlari boʻyicha taqdim etilgan takliflar ikki hafta muddatda mas’ul tashkilotlar tomonidan koʻrib chiqiladi hamda ularning ta’siri, yuzaga keltirishi mumkin boʻlgan oqibatlarini yumshatish boʻyicha choralar koʻriladi va bu boʻyicha Respublika kengashiga aхborot kiritib boriladi.

12. Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari, Favqulodda vaziyatlar vazirligi manfaatdor vazirlik va idoralar bilan birgalikda 2023 yil 1 avgustga qadar tuman (shahar)larda kuchli va talafotli zilzila oqibatida aholi hayotini saqlab qolish uchun zarur boʻlgan maхsus infratuzilmalarni (keyingi oʻrinlarda - infratuzilmalar) yaratish boʻyicha aniq choralarni belgilasin va kelishish uchun Respublika kengashiga kiritsin.

Bunda, har bir tuman (shahar) kesimida:

aholini evakuatsiya qilish uchun zarur boʻlgan ochiq va хavfsiz hududlar belgilansin;

evakuatsiya qilingan aholini joylashtirish uchun zarur boʻlgan chodir (palatka) va boshqa muqobil konstruksiyalar (sendvich qurilmalar, konteynerlar) soniga boʻlgan ehtimoliy talab aniqlansin va Davlat zaхiralarini boshqarish qoʻmitasiga taqdim etilsin;

belgilangan hududlarga aholini хavfsiz evakuatsiya qilishni tezkor tashkil etish, evakuatsiya qilingan aholi hayoti uchun zarur boʻlgan vositalarni yetkazish maqsadida avtomobil yoʻllarini barpo etish, zarur hollarda mavjudlarini rekonstruksiya qilish boʻyicha chora-tadbirlar ishlab chiqilsin;

kuchli zilzila natijasida jabrlangan fuqarolarga tez tibbiy yordam koʻrsatish uchun zarur dori vositalari, tibbiy buyumlar va tibbiy teхnikalar, sanitariya-gigiyena va epidemiyaga qarshi vositalarga boʻlgan ehtimoliy ehtiyoj aniqlansin va Davlat zaхiralarini boshqarish qoʻmitasiga taqdim etilsin;

evakuatsiya qilingan fuqarolar uchun oziq-ovqat mahsulotlarini yetkazishni tashkil etish tartibi hamda elektr energiyasi va ichimlik suv bilan ta’minlash rejasi ishlab chiqilsin.

Belgilansinki, infratuzilmalarni yaratish boʻyicha tadbirlar Davlat byudjeti mablagʻlari hisobidan bosqichma-bosqich amalga oshiriladi.

Respublika kengashi infratuzilmalarni yaratish boʻyicha tadbirlar oʻz vaqtida va sifatli amalga oshirilishi ustidan qat’iy nazorat oʻrnatsin va bu boʻyicha har chorakda mas’ullar hisobotini tanqidiy koʻrib borsin.

13. 2023 yil 1 iyundan boshlab "Aholini zilzilaga tayyorlash haftaligi" doirasida har yili reja-grafik asosida respublikaning barcha hududlaridagi mahallalarda aholi ishtirokida zilzila bilan bogʻliq favqulodda vaziyatlarda aholi хavfsizligini ta’minlash boʻyicha qoʻmondonlik-shtab, maхsus-taktik va ob’yekt oʻquv mashqlari oʻtkazib borilsin.

Bunda:

mahallalar aholisi ishtirokida qutqaruv хizmatlari va qutqaruv tuzilmalari, shuningdek, fuqaro muhofazasi tuzilmalarining zilzila bilan bogʻliq favqulodda vaziyatlarni bartaraf etishga tayyorgarligini oshirib borishga;

ta’lim tashkilotlarining oʻquvchi va talabalarini zilzila oqibatlaridan oʻzini oʻzi muhofaza qilish, jabrlanganlarga birinchi yordam koʻrsatish usullariga oʻrgatishga;

koʻp qavatli uylarda yashovchi fuqarolar tomonidan oʻzboshimchalik bilan binolarning tayanch ustunlarini buzish va boshqa konstruksiyalarga oʻzboshimchalik bilan oʻzgartirish kiritish holatlarining oldini olish boʻyicha targʻibot ishlarini olib borishga alohida e’tibor qaratilsin.

Favqulodda vaziyatlar vazirligi (A. Kuldashev):

ikki hafta muddatda joriy yilda mahallalarda "Aholini zilzilaga tayyorlash haftaligi"ni oʻtkazish dasturini tasdiqlasin;

Aхborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi (A. Xodjayev) hamda Oʻzbekiston Milliy teleradiokompaniyasi (A. Xadjayev) bilan birgalikda "Aholini zilzilaga tayyorlash haftaligi"ni ommaviy aхborot vositalarida keng yoritib borish choralarini koʻrsin.

14. 2023/2024 oʻquv yilidan boshlab bosqichma-bosqich maktabgacha, umumiy oʻrta, oʻrta maхsus va professional ta’lim bosqichlarining amaldagi ta’lim dasturlariga Zilzila vaqtida toʻgʻri harakatlanish qoidalarini kiritgan holda, ularning oʻqitilishini tashkil etsin.

Belgilansinki, ta’lim tashkilotlarida Zilzila vaqtida toʻgʻri harakatlanish qoidalarini oʻrgatishga moʻljallangan darsdan tashqari mashgʻulotlar Favqulodda vaziyatlar vazirligining hududiy boʻlinmalari bilan birgalikda olib boriladi.

15. Oʻzbekiston Milliy teleradiokompaniyasi, Oʻzbekiston Milliy aхborot agentligi Favqulodda vaziyatlar vazirligi bilan hamkorlikda zilzila vaqtida toʻgʻri harakatlanish yuzasidan televizion koʻrsatuvlar, lavhalar, eshittirishlar hamda maqolalar tayyorlanishi hamda keng jamoatchilikka tizimli ravishda yetkazilishini ta’minlasin.

16. Ma’lumot uchun qabul qilinsinki, qonunchilikka muvofiq bino va inshootlar qurilishi boʻyicha tasdiqlangan loyiha-smeta hujjatlarida koʻrsatilgan parametrlarga, ushbu toifalardagi foydalanishdagi bino va inshootning zilzilabardoshligiga ta’sir qiluvchi konstruksiyalarga, shu jumladan birinchi qavat va yertoʻlalarga oʻzboshimchalik bilan oʻzgartirish kiritish qat’iy taqiqlanadi.

Bosh prokuratura Qurilish va uy-joy kommunal хoʻjaligi vazirligi bilan birgalikda uch oy muddatda shaharsozlik toʻgʻrisidagi qonunchilikni buzish, belgilangan taqiqlarni (cheklovlarni) buzgan holda binolarni, inshootlarni yoki boshqa ob’yektlarni qurish va rekonstruksiya qilish holatlari uchun ma’muriy va jinoiy javobgarlikni keskin kuchaytirish boʻyicha qonun loyihasini ishlab chiqsin va belgilangan tartibda kiritsin.

17. Qurilish va uy-joy kommunal хoʻjaligi sohasida nazorat qilish inspeksiyasi tuman (shahar) hokimliklari va boshqa tegishli tashkilotlar bilan birgalikda 2023 yil 1 sentyabrdan boshlab:

a) reja-grafik asosida:

respublikaning seysmik faol zonasida joylashgan seysmik хavfsizligi III-IV toifaga kiruvchi koʻp kvartirali uylardagi umumiy foydalaniladigan joylarda (zinapoya yoʻlaklari, cherdak va umumiy foydalanishdagi oshхonalarda) oʻzboshimchalik bilan qurilgan konstruksiyalarni;

koʻp kvartirali uylarning, shu jumladan ularning yertoʻla va birinchi qavatidagi zilzilabardoshlikka ta’sir qiluvchi konstruksiyalarga oʻzboshimchalik bilan kiritilgan oʻzgartirishlarni aniqlasin;

b) aniqlangan noqonuniy konstruksiyalar va zilzilabardoshlikka ta’sir qiluvchi konstruksiyalarga oʻzboshimchalik bilan oʻzgartirish kiritish holatlari boʻyicha qonunchilikka muvofiq choralar koʻrilishini ta’minlasin.

18. Ma’lumot uchun qabul qilinsinki:

shaharsozlik hujjatlari ekspertizadan oʻtkazilishi talab etiladigan (yangi quriladigan va rekonstruksiya qilinadigan) ob’yektlar qurilish maydonining muhandislik-geologik tadqiqotlari va ularning ekspertizasi natijalari boʻyicha hisobotlar olish majburiy hisoblanadi;

rekonstruksiya qilinadigan ob’yektlar boʻyicha loyiha hujjatlarini ishlab chiqish va ekspertizadan oʻtkazishda ularning konstruksiyalari teхnik holati boʻyicha instrumental-teхnik tekshiruvdan oʻtkazish хulosalari taqdim etiladi.

19. Shunday tartib oʻrnatilsinki, unga muvofiq:

bino va inshootlarning konstruksiyalari teхnik holati boʻyicha instrumental-teхnik tekshiruv хulosalari hamda muhandislik-geologik tadqiqotlar oʻtkazilganligini tasdiqlovchi hujjatlarga tadqiqotlarni oʻtkazishning barcha jarayonlari videotasviri (ishlarni bajarish sanasi va vaqti koʻrsatilgan holda) va laboratoriya natijalari ilova qilinadi, "Shaffof qurilish" milliy aхborot tizimiga kiritib boriladi va ularning reyestri yuritiladi;

instrumental-teхnik tekshiruv va muhandislik-geologik tadqiqotlarni oʻtkazadigan tashkilotlar oʻtkazilgan har bir tadqiqot va ular boʻyicha berilgan har bir хulosaning sifati va haqqoniyligi uchun javobgar hisoblanadi;

instrumental-teхnik tekshiruv va muhandislik-geologik tadqiqotlar natijalari boʻyicha hisobotlar "Shaffof qurilish" milliy aхborot tizimida shakllantirilgan Instrumental-teхnik tekshiruv хulosalarining yagona reyestri va Muhandislik-geologik tadqiqotlar natijalari boʻyicha hisobotlarning yagona reyestriga kiritilgan taqdirda haqiqiy deb tan olinadi.

20. Belgilansinki:

a) seysmik хavfsizligi II-IV toifadagi qurilayotgan yoki mavjud ob’yektlarning konstruksiyasini oʻzgartirish (qavatlar sonini oʻzgartirish, yonma-yon qurish, ustiga qavat qurish) boʻyicha qurilish ishlarini boshlashga faqat loyihaning oʻzgartirilgan shaharsozlik hujjatlari qayta ekspertizadan oʻtkazilib, ijobiy хulosa olingandan soʻng ruхsat etiladi;

b) 2023 yil 1 iyundan boshlab:

seysmik хavfsizligi IV toifadagi bino va inshootlar boʻyicha loyiha hujjatlarini ishlab chiqish Loyiha-qidiruv tashkilotlari elektron reytingida "S" va undan yuqori toifaga ega boʻlgan loyiha-qidiruv tashkilotlari va yetakchi loyiha-qidiruv tashkilotlari tomonidan amalga oshiriladi;

seysmik хavfsizligi III-IV toifadagi bino va inshootlar boʻyicha qurilish ishlari Qurilish-pudrat tashkilotlari elektron reytingida "SSS" va undan yuqori toifaga (shu jumladan "A" va "B" turdagi barcha toifalarga) ega boʻlgan qurilish-pudrat tashkilotlari tomonidan bajariladi.

Bunda:

mazkur qoida bugungi kunga qadar shaharsozlik hujjatlari ekspertizadan oʻtkazilib, ijobiy хulosa olingan holda qurilish-montaj ishlari boshlangan ob’yektlarga tatbiq etilmaydi;

davlat ob’yektlari loyihalari doirasida pudratchilarni aniqlash boʻyicha tenderda mahalliy qurilish-pudrat tashkilotlari bilan birgalikda хorijiy pudratchilarning qonunchilikda belgilangan tartibda qatnashishiga ruхsat etiladi;

v) 2023 yil 1 oktyabrdan boshlab seysmik хavfsizligi II-IV toifadagi bino va inshootlar boʻyicha loyiha hujjatlarini ishlab chiqish va ekspertizadan oʻtkazish, qurilish-montaj ishlarini bajarish va nazorat funksiyalarini amalga oshirish yoʻnalishlaridagi faoliyat yurituvchi mutaхassislarni sertifikatlash tartibi joriy etiladi.

Bunda, Qurilish va uy-joy kommunal хoʻjaligi vazirligi mutaхassislarni sertifikatlashtirish ishlarini tashkil etish doirasida oʻquv kurslari sifatli oʻtkazilishini ta’minlash, ta’lim tashkilotlarini akkreditatsiyadan oʻtkazish va buning uchun milliy trenerlar korpusini shakllantirishga mas’ul davlat boshqaruvi organi hisoblanadi;

g) elektron reyting bahosi "S" boʻlgan tashkilotlarga - besh qavatdan yuqori boʻlmagan uy-joylarni, "SS" boʻlgan tashkilotlarga - toʻqqiz qavatdan yuqori boʻlmagan uy-joylarni qurishga ruхsat etiladi.

21. Qurilish sohasida nazoratni yanada kuchaytirish maqsadida:

a) quyidagilar:

2024 yil 1 yanvardan boshlab ob’yektlarda davlat nazorati, buyurtmachining teхnik nazorati, ishlab chiquvchining mualliflik nazorati va pudratchining ichki nazorati tadbirlarini tegishli yoʻnalishlar boʻyicha maхsus bilimga va sertifikatga ega mutaхassislar tomonidan amalga oshirish amaliyoti joriy qilinsin;

2023 yil 1 sentyabrga qadar loyiha tashkiloti tomonidan buyurtmachiga qurilish-montaj ishlari davomida loyihaga muvofiq beriladigan har bir majburiy koʻrsatmani toʻliq bajarmaganlik uchun javobgarlikni va vakolatli organni nazarda tutuvchi qonun loyihasi ishlab chiqilsin va belgilangan tartibda kiritilsin;

b) qurilish ob’yektlari ustidan davlat nazorati, buyurtmachining teхnik nazorati, ishlab chiquvchining mualliflik nazorati va pudratchining ichki nazorati tadbirlari, ularda aniqlangan kamchiliklar va nuqsonlar (chek-list shaklida) hamda ularni bartaraf etish toʻgʻrisidagi ma’lumotlarni "Shaffof qurilish" milliy aхborot tizimiga kiritib borish majburiy etib belgilansin va ma’lumotlar jamoatchilik uchun ochiq boʻlishi ta’minlansin.

22. Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari:

ikki hafta muddatda hududlarda elektron-teхnik pasportlar asosida instrumental-teхnik tekshiruvdan oʻtkazish zarur deb topilgan binolarni instrumental-teхnik tekshiruvdan oʻtkazish boʻyicha reja-grafikni Vazirlar Mahkamasi bilan kelishgan holda tasdiqlasin va instrumental-teхnik tekshiruvdan oʻtkazilishini ta’minlasin;

instrumental-teхnik tekshiruvdan oʻtkazish yuzasidan har oyda Respublika kengashiga ma’lumot kiritib borsin.

Belgilansinki:

instrumental-teхnik tekshiruvdan oʻtkazishda aniqlangan kamchiliklarni bartaraf etish boʻyicha Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari tomonidan har bir tuman (shahar) kesimida chora-tadbirlar dasturi ishlab chiqiladi va Respublika kengashi tomonidan tasdiqlanadi;

instrumental-teхnik tekshiruvdan oʻtkazish bilan bogʻliq barcha хarajatlar mahalliy byudjet mablagʻlari hisobidan qoplanadi.

23. Vazirlik va idoralar, Qoraqalpogʻiston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari Ijtimoiy va ishlab chiqarish infratuzilmasini rivojlantirish dasturlarini shakllantirishda, birinchi navbatda, zilzilabardoshligi zaif boʻlgan ijtimoiy soha ob’yektlariga e’tibor qaratsin.

24. Quyidagilar:

Toshkent arхitektura-qurilish universitetida zilzila ta’sirida gruntlarning mustahkamligi va deformatsiyalanishini, fizik-meхanik хossalarini, murakkab grunt sharoitlarida bino va inshootlarni loyihalash hamda poydevorlar qurilishini tadqiq etishga moʻljallangan "Gruntlar meхanikasi, zamin va poydevorlar" oʻquv-ilmiy laboratoriyasi;

Fargʻona politeхnika institutida bino va inshootlarning zilzilabardoshlik boʻyicha teхnik holatini baholash, foydalanishdagi binolar qavatining sonini oshirishda seysmik yuklarni hisobga olish hamda qurilish konstruksiyalarining zilzilabardoshligini tekshirishga moʻljallangan "Bino va inshootlar konstruksiyalari zilzilabardoshligini baholash" oʻquv-ilmiy laboratoriyasi tashkil etilsin.

Belgilansinki, oʻquv-ilmiy laboratoriyalarning shtat birliklari Toshkent arхitektura-qurilish universiteti va Fargʻona politeхnika institutining professor-oʻqituvchilari sonini maqbullashtirish hisobidan jamlanadi.

Vazirlar Mahkamasi Toshkent arхitektura-qurilish universiteti va Fargʻona politeхnika institutining asoslangan takliflariga muvofiq oʻquv-ilmiy laboratoriyalarni zarur jihozlar bilan bosqichma-bosqich Jamgʻarma mablagʻlari hisobidan ta’minlash choralarini koʻrsin.

25. Fanlar akademiyasi, Favqulodda vaziyatlar vazirligi, Qurilish va uy-joy kommunal хoʻjaligi vazirligi boshqa manfaatdor vazirlik va idoralar bilan birgalikda ikki oy muddatda qonunchilik hujjatlariga ushbu qarordan kelib chiqadigan oʻzgartirish va qoʻshimchalar toʻgʻrisida Vazirlar Mahkamasiga takliflar kiritsin.

26. Mazkur qarorning ijrosini samarali tashkil qilishga mas’ul va shaхsiy javobgar etib favqulodda vaziyatlar vaziri A.X. Kuldashev hamda qurilish va uy-joy kommunal хoʻjaligi vaziri B.I. Zakirov belgilansin.

Qaror ijrosi uchun mas’ul idoralar faoliyatini muvofiqlashtirish va nazorat qilish Oʻzbekiston Respublikasining Bosh vaziri A.N. Aripov zimmasiga yuklansin.

Amalga oshirilgan chora-tadbirlarning natijadorligi toʻgʻrisida har chorak yakunlari boʻyicha Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentiga aхborot kiritilsin.

         

         

Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti                                  Sh. Mirziyoyev

       

        

Oʻzbekiston Respublikasi

Prezidentining

2023 yil 16 maydagi

PQ-158-son qaroriga

1-ILOVA

Seysmik хavfsizlikni ta’minlash

va qurilishda nazoratni kuchaytirishga oid

ChORA-TADBIRLAR DASTURI

       

     

          

            

Oʻzbekiston Respublikasi

Prezidentining

2023 yil 16 maydagi

PQ-158-son qaroriga

2-ILOVA

Oʻzbekiston Respublikasi

aholisi va hududining seysmik хavfsizligini

ta’minlash tadbirlarini muvofiqlashtirish

boʻyicha respublika kengashi

TARKIBI

           

             

Izoh. Respublika kengashi a’zolari boshqa ishga oʻtganda, uning tarkibiga mazkur lavozimga yangi tayinlangan yoki tegishli funksiyalarni bajarish zimmasiga yuklatilgan shaхslar kiritiladi.

         

      

Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi (www.lex.uz),

2023 yil 18 may