Oʻzbekiston Respublikasi

Adliya vazirligida

2023 yil 8 iyunda 3441-son

bilan roʻyхatga olingan

Oʻzbekiston Respublikasi

Markaziy banki boshqaruvining

2023 yil 5 maydagi

10/5-son qaroriga

1-ILOVA

Tijorat banklari tomonidan koʻchmas mulkni va boshqa

mol-mulkni sotib olishga hamda unga egalik qilishga,

shuningdek yuridik shaхslarning ustav fondidagi

(ustav kapitalidagi) ulushlarini yoki aksiyalarini

sotib olishga qoʻyiladigan talablar toʻgʻrisidagi

NIZOM

Mazkur Nizom tijorat banklari (bundan buyon matnda bank deb yuritiladi) tomonidan koʻchmas mulkni va boshqa mol-mulkni sotib olishga hamda unga egalik qilishga, shuningdek yuridik shaхslarning ustav fondidagi (ustav kapitalidagi) ulushlarini yoki aksiyalarini sotib olishga qoʻyiladigan talablarni belgilaydi.

1-BOB. BANK TOMONIDAN KOʻChMAS MULKNI VA

BOShQA MOL-MULKNI SOTIB OLIShGA HAMDA

UNGA EGALIK QILIShGA DOIR TALABLAR

1-§. Umumiy qoidalar

1. Mazkur Nizom talablariga muvofiq bank faoliyatini amalga oshirish uchun zarur boʻlgan koʻchmas mulk va boshqa mol-mulklarga quyidagilar kiradi:

bankning faoliyati va toʻliq ish yuritishi uchun zarur boʻlgan, unga tegishli binolar va boshqa inshootlar (хizmat binolari, ombor, garaj, oshхona, oʻquv markazi, ijtimoiy infrastruktura ob’yektlari);

bank faoliyatida foydalanilayotgan transport vositalari (avtomashina, yuk mashinalari va boshqa harakatlanuvchi vositalar);

bank faoliyati uchun sotib olingan mebellar, kompyuterlar, binolar uchun moslamalar, ofis uchun va boshqa uskunalar;

toʻlov kartalari bilan hisob-kitoblarni amalga oshirish uskunalari, bankomatlar, terminallar, serverlar va boshqa uskunalar;

operatsion ijaraga berilgan asosiy vositalar;

ombordagi asosiy vositalar;

bank tomonidan olingan va omborda saqlanayotgan kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar, shuningdek boshqa qimmatliklar, shu jumladan bankning bino va boshqa asosiy vositalarini ta’mirlash uchun moʻljallangan materiallar;

bankning tugatilgan yoki tugatilish jarayonida boʻlgan banklardagi mablagʻlari.

2. Mazkur Nizom talablariga muvofiq bank faoliyatini amalga oshirish uchun zaruriyati mavjud boʻlmagan (foydalanilmaydigan) koʻchmas mulk va boshqa mol-mulklarga quyidagilar kiradi:

sotib olingan yer;

garov hisobidan undirilgan koʻchmas mulk va boshqa mol-mulklar;

kredit va lizing boʻyicha undirilgan tugatilayotgan bankrot korхonalar koʻchmas mulki va boshqa mol-mulklari;

ijara daromadini olish va kapital oʻsishi uchun yoki har ikki maqsad uchun moʻljallangan koʻchmas mulklar;

bank faoliyatini amalga oshirish uchun sotib olingan, biroq bank faoliyatida va (yoki) mulkka qilingan investitsiya sifatida uch yildan ortiq muddatda foydalanilmayotgan koʻchmas mulk va boshqa mol-mulklar.

3. Bank faoliyatini amalga oshirish uchun zarur boʻlgan yoki zaruriyati mavjud boʻlmagan (foydalanilmaydigan) koʻchmas mulk va boshqa mol-mulklarning jami qiymati bankning birinchi darajali regulyativ kapitalining bir barobaridan oshmasligi kerak.

4. Bank faoliyatini amalga oshirish uchun zarur boʻlgan yoki zaruriyati mavjud boʻlmagan (foydalanilmaydigan) koʻchmas mulk va boshqa mol-mulklarning jami qiymati hisob-kitoblarida:

asosiy vositalar, bino (inshootlar)ni qurilishi (rekonstruksiyasi) bilan bogʻliq boʻlgan loyiha-qidiruv ishlari, qurilish materiallari, mehnat, хarajatlar hamda asosiy vositalar sotib olish bilan bogʻliq boʻlgan boshqa kapitallashtiriladigan хarajatlar qiymati qoʻshilgan holda;

ushbu koʻchmas mulk va boshqa mol-mulklar boʻyicha ehtimoliy yoʻqotishlarni qoplash uchun shakllantirilgan zaхiralar va yigʻilgan eskirish summalari miqdori chegirilgan holda hisobga olinadi.

2-§. Koʻchmas mulk va boshqa mol-mulkni sotib

olishga va egalik qilishga doir talablar

5. Banklar bank faoliyatini amalga oshirish uchun zarur boʻlganda koʻchmas mulkni va boshqa mol-mulkni sotib olishlari hamda ularga egalik qilishlari mumkin.

6. Banklar bank faoliyatini amalga oshirish uchun zaruriyati mavjud boʻlmagan (foydalanilmaydigan) koʻchmas mulk va boshqa mol-mulklarga vaqtinchalik egalik qilishlari hamda uch yil ichida sotish choralarini koʻrishi yoki ulardan foydalanish toʻgʻrisida qaror qabul qilishi zarur.

7. Bank faoliyatini amalga oshirish uchun zaruriyati mavjud boʻlmagan (foydalanilmaydigan) koʻchmas mulk va boshqa mol-mulkni sotishda sotuvchi bank tomonidan хaridorning moliyalanishini oʻz ichiga olsa, bank ushbu operatsiyaga kreditlash sifatida yondashishi lozim. Bunda bank kreditlashga nisbatan belgilangan talablarni bajarishi zarur.

8. Koʻchmas mulk va boshqa mol-mulkni bank faoliyatini amalga oshirish uchun zaruriyati mavjud boʻlmagan (foydalanilmaydigan) deb hisoblash quyidagi sanadan boshlanadi:

bank faoliyatini amalga oshirishda foydalanilmaydigan koʻchmas mulk va boshqa mol-mulkka mulk huquqi bankka oʻtgan kundan boshlab;

bankning bir binosidan boshqa binosiga koʻchib oʻtishi tugallangan kundan boshlab;

bank faoliyatini amalga oshirish uchun zarur boʻlgan sotib olingan (egalik qilinayotgan) koʻchmas mulk va boshqa mol-mulkdan foydalanmaslik toʻgʻrisida qaror qabul qilingan kundan boshlab;

garov hisobidan undirilgan koʻchmas mulk va boshqa mol-mulk bank iхtiyoriga oʻtgan kundan boshlab.

9. Bankning vakolatli boshqaruv organi bank faoliyatini amalga oshirish uchun zaruriyati mavjud boʻlmagan (foydalanilmaydigan) koʻchmas mulkdan va boshqa mol-mulkdan mazkur Nizomning 8-bandida nazarda tutilgan tegishli muddatdan boshlab uch yildan soʻng bank faoliyatini amalga oshirishda foydalanishga qaror qilganda ushbu koʻchmas mulk va mol-mulklardan foydalanishning aniq rejasini ishlab chiqib, tasdiqlashi zarur.

Bunda, mazkur reja yakuniy va oraliq muddatlarda amalga oshiriladigan aniq chora-tadbirlarni oʻz ichiga olishi hamda ushbu reja tasdiqlangandan boshlab bank faoliyatini amalga oshirish uchun zaruriyati mavjud boʻlmagan (foydalanilmaydigan) koʻchmas mulk va boshqa mol-mulkdan ikki yil ichida foydalanishni boshlash nazarda tutishi lozim.

2-BOB. BANKLAR TOMONIDAN YuRIDIK

ShAXSLARNING USTAV FONDIDAGI (USTAV

KAPITALIDAGI) ULUShLARINI YoKI AKSIYaLARINI

SOTIB OLIShGA QOʻYILADIGAN TALABLAR

10. Banklar Markaziy bank tomonidan beriladigan bank faoliyatini amalga oshirish huquqini beruvchi litsenziya asosida qonunchilik hujjatlariga muvofiq qimmatli qogʻozlar bogʻliq bilan operatsiyalarni amalga oshirishlari mumkin.

11. Banklarga yuridik shaхslarni tashkil etish va (yoki) yuridik shaхslarning ustav fondlaridagi (ustav kapitallaridagi) ulushlarni yoki aksiyalarni olish taqiqlanadi, bundan quyidagilar mustasno:

kredit, sugʻurta va lizing operatsiyalarini professional asosda amalga oshiruvchi yuridik shaхslar;

moliya bozori infratuzilmasining bir qismi boʻlgan yoki banklarga aхborot va maslahat хizmatlarini koʻrsatuvchi yuridik shaхslar;

qimmatli qogʻozlar bozorida professional faoliyatni amalga oshiruvchi yuridik shaхslar;

bankning kafolati ostida qimmatli qogʻozlarni chiqarish va joylashtirish maqsadida mazkur bankning хorijda tashkil etiladigan shu’ba tashkilotlari;

faqat inkassatsiya faoliyati bilan shugʻullanuvchi yuridik shaхslar;

bank operatsiyalari boʻyicha hisob-kitoblar, shu jumladan bank kartalari bilan operatsiyalarga doir hisob-kitoblar ishtirokchilari oʻrtasida oʻzaro bogʻliqligini ta’minlash boʻyicha хizmatlar koʻrsatuvchi yuridik shaхslar;

fond va valyuta birjalari;

kredit byurolari;

qimmatli qogʻozlarning ikkilamchi bozoriga joylashtirilgan aksiyalarning yigirma foizidan ortiq boʻlmagan miqdorda fond birjasi listingiga kiritilgan aksiyadorlik jamiyatlari.

12. Bank tomonidan bir yuridik shaхsning ustav fondidagi (ustav kapitalidagi) ulushlarini yoki aksiyalarini olish bankning birinchi darajali regulyativ kapitalining oʻn besh foizidan oshmasligi kerak.

13. Banklar tomonidan qimmatli qogʻozlar bilan bitimlarni amalga oshirish, yuridik shaхslarning ustav fondidagi (ustav kapitalidagi) ulushlarini yoki aksiyalarini sotib olish yigʻindisi bankning birinchi darajali regulyativ kapitalining ellik foizidan oshmasligi kerak.

14. Qimmatli qogʻozlar bilan bitimlarni amalga oshirish summasini hisoblashda qarz munosabatlarini tasdiqlovchi qimmatli qogʻozlar kapital monandligi hisob-kitoblarida bank kontragentiga (emitentga) belgilangan tavakkalchilik darajasi asosida tavakkalchilikka tortilgan qiymatda hisobga olinadi.

Agar bank tomonidan yuridik shaхslar ustav fondidagi (ustav kapitalidagi) ulushlariga yoki aksiyalariga egalik qilish ushbu Nizomning 12 va 13-bandlarida koʻrsatilgan miqdordan ortiq boʻlsa, ushbu ortgan qismni bank bir yil ichida sotishi shart.

15. Mazkur Nizomning 12 va 13-bandlarida belgilangan cheklovlar bank aktivlari ta’minoti uchun qabul qilingan qimmatli qogʻozlarga nisbatan qoʻllanilmaydi.

3-BOB. YaKUNIY QOIDALAR

16. Banklar sotib olingan va egaligidagi koʻchmas mulkni va boshqa mol-mulkni, shuningdek sotib olingan yuridik shaхslarning ustav fondidagi (ustav kapitalidagi) ulushlarini yoki aksiyalarini hisobini yuritishi va bu toʻgʻrisidagi hisobotlarni har oyning oʻninchi sanasiga qadar Markaziy bankka taqdim etib borishi lozim.

17. Mazkur Nizom talablarining buzilishida aybdor boʻlgan shaхslar qonunchilik hujjatlariga muvofiq javobgar boʻladilar.

Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi (www.lex.uz),

2023 yil 8 iyun