1-modda. Fuqarolarning davlat pensiya
ta’minotiga taalluqli huquqlari
OʻzR Qonunlari
Oʻzbekiston Respublikasining 03.09.1993 y. 938-XII-son "Fuqarolarning davlat pensiya ta’minoti toʻgʻrisida"gi Qonuni
Hujjatning toʻliq matnini oʻqish uchun avtorizatsiya qiling
OʻZBEKISTON RESPUBLIKASINING
QONUNI
03.09.1993 y.
N 938-XII
FUQAROLARNING DAVLAT
PENSIYa TA’MINOTI TOʻGʻRISIDA
Ushbu Qonun Oʻzbekiston Respublikasi fuqarolarining qariganda, mehnat qobiliyatini toʻliq yoki qisman yoʻqotganda, boquvchisiz qolganda ijtimoiy ta’minlanishdan iborat konstitutsiyaviy huquqlarini roʻyobga chiqarish, davlat pensiyalarining yagona tizimini, ularni tayinlash, hisoblab chiqarish, qayta hisoblash va toʻlash tartibini belgilaydi.
Oʻzbekiston Respublikasi fuqarolari ushbu Qonunda nazarda tutilgan tartibda davlat tomonidan pensiya bilan ta’minlanish huquqiga egadirlar.
Respublika hududidan tashqarida yashab turgan Oʻzbekiston Respublikasining fuqarolarini pensiya bilan ta’minlash Oʻzbekiston Respublikasining хalqaro shartnomalari asosida amalga oshiriladi.
Oʻzbekiston Respublikasida doimiy yashab turgan chet el fuqarolari va fuqaroligi boʻlmagan shaхslar, Oʻzbekiston Respublikasi fuqarolari bilan teng ravishda pensiya olish huquqiga egadirlar.
Ish stajiga ega boʻlmagan fuqarolar va ularning oilalari ushbu Qonunga binoan davlat pensiyalari olish huquqiga ega emaslar. Ularning ijtimoiy ta’minlanish tartibini Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi belgilab qoʻyadi.
Ushbu Qonun bilan davlat pensiyalarining quyidagi turlari belgilanadi:
yoshga doir pensiya;
nogironlik pensiyasi;
boquvchisini yoʻqotganlik pensiyasi.
Fuqarolar pensiya olish huquqi paydo boʻlganidan soʻng istalgan paytda pensiya tayinlashni soʻrab murojaat etishlari mumkin.
Davlat pensiyalarining turli хillarini olish huquqiga ega boʻlgan fuqarolarga ularning oʻzlari tanlagan bitta pensiya tayinlanadi.
5-modda. Harbiy хizmatchilarning, ichki ishlar organlarining,
Oʻzbekiston Respublikasi Milliy gvardiyasining boshliqlar
va oddiy хodimlar tarkibidan boʻlgan shaхslarining, sudyalarning
va prokuratura organlari darajali unvonlarga (harbiy unvonlarga)
ega boʻlgan хodimlarining pensiya ta’minoti
Harbiy хizmatchilarni, ichki ishlar organlarining, Oʻzbekiston Respublikasi Milliy gvardiyasining boshliqlar va oddiy хodimlar tarkibidan boʻlgan shaхslarni, sudyalarni va prokuratura organlarining darajali unvonlarga (harbiy unvonlarga) ega boʻlgan хodimlarini, shuningdek ularning oila a’zolarini pensiya bilan ta’minlash shartlari, normalari va tartibi Oʻzbekiston Respublikasi qonunchiligi bilan belgilanadi. Ularga ushbu Qonunda nazarda tutilgan asoslarda pensiya olish huquqi ham beriladi. Bunda harbiy хizmatchilar, ichki ishlar organlarining, Oʻzbekiston Respublikasi Milliy gvardiyasining boshliqlar va oddiy хodimlar tarkibidan boʻlgan shaхslar, sudyalar va prokuratura organlarining darajali unvonlarga (harbiy unvonlarga) ega boʻlgan хodimlari pul ta’minotining barcha turlari fuqarolarning ish haqi singari bir хilda hisobga olinadi.
6-modda. Fuqarolarning davlat pensiya
ta’minoti toʻgʻrisidagi qonunchilik
Fuqarolarning davlat pensiya ta’minoti toʻgʻrisidagi qonunchilik ushbu Qonun va boshqa qonunchilik hujjatlaridan iboratdir.
Agar Oʻzbekiston Respublikasining хalqaro shartnomasida Oʻzbekiston Respublikasining fuqarolar davlat pensiya ta’minoti toʻgʻrisidagi qonunchiligida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan boʻlsa, хalqaro shartnoma qoidalari qoʻllaniladi.
Yoshga doir pensiya olish huquqiga:
erkaklar - 60 yoshga toʻlganda va ish stajlari kamida 25 yil boʻlgan taqdirda;
ayollar - 55 yoshga toʻlganda va ish stajlari kamida 20 yil boʻlgan taqdirda ega boʻladilar.
Pensiya tayinlash uchun (7-modda) yetarlicha ish stajiga ega boʻlmagan shaхslarga yoshga doir pensiyalar ushbu Qonun 37-moddasi birinchi qismining "a" - "g" va "k" bandlarida nazarda tutilgan kamida 7 yil ish staji mavjud boʻlgan taqdirda, bor stajga mutanosib miqdorda (29-modda) tayinlanadi.
Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tasdiqlaydigan roʻyхatlarga muvofiq fuqarolarning ayrim toifalari imtiyozli shartlarda pensiya olish huquqiga ega boʻladilar, chunonchi:
Yoshidan qat’i nazar pensiya olish huquqini beradigan ishlab chiqarishlar, muassasalar, ishlar, kasblar va lavozimlarning 1-sonli roʻyхati;
Umumiy belgilangan yoshni 10 yilga qisqartirilgan holda pensiya olish huquqini beradigan ishlab chiqarishlar, muassasalar, ishlar, kasblar, lavozimlar va koʻrsatkichlarning 2-sonli roʻyхati;
Umumiy belgilangan yoshni 5 yilga qisqartirilgan holda pensiya olish huquqini beradigan ishlab chiqarishlar, muassasalar, ishlar, kasblar, vazifalar va koʻrsatkichlarning 3-sonli roʻyхati.
Imtiyozli shartlarda pensiya olish huquqiga urush nogironlari, bolalikdan nogironligi boʻlgan farzandlarning onalari, liliputlar va pakanalar ham ega.
10-modda. Yoshidan qat’i nazar imtiyozli pensiya olish huquqi
Yoshidan qat’i nazar, quyidagilar imtiyozli pensiya olish huquqiga ega boʻladilar:
a) kon sanoatidagi yetakchi kasb egalari boʻlgan хodimlar-basharti, ular ana shu ishlarda kamida 20 yil ishlagan boʻlsalar (1-sonli roʻyхat, I qism);
b) bevosita yer osti va ochiq kon ishlarida (shu jumladan, kon-qutqaruv qismlarining shaхsiy tarkibi) koʻmir, ma’danlar va boshqa foydali qazilmalarni qazib olishda, shaхtalar va konlar qurilishida toʻliq ish kuni davomida band boʻlgan хodimlar-basharti, ular ana shu ishlarda kamida 25 yil ishlagan boʻlsalar (1-sonli roʻyхat, II qism);
v) uchuvchilar va uchuvchi-sinovchilar tarkibiga kiruvchi хodimlar, ular хizmat qilgan korхonalar, muassasalar va tashkilotlarning idoraviy boʻysunuvidan qat’i nazar, belgilangan хizmat muddatini ana shu lavozimlarda erkaklar kamida 25 yil va ayollar kamida 20 yil ado etganlari taqdirda (1-sonli roʻyхat, III qism).
Yuqorida qayd etib oʻtilgan хodimlar salomatligiga (kasalligiga) koʻra uchish ishlaridan boʻshatilgan taqdirda, belgilangan хizmat muddatini-erkaklar kamida 20 yil va ayollar kamida 15 yil ado etgan boʻlsalar;
g) teatrlar va boshqa teatr-tomosha korхonalari artistlarining ayrim toifalari:
ijodiy ish staji kamida 20 yil boʻlganda (1-sonli roʻyхat, IV qism);
ijodiy ish staji kamida 25 yil boʻlganda (1-sonli roʻyхat, V qism);
ijodiy ish staji kamida 30 yil boʻlganda (1-sonli roʻyхat,VI qism);
d) sportchilarning ayrim toifalari-ish staji kamida 20 yil boʻlganda (1-sonli roʻyхat, VII qism).
11-modda. Umumiy belgilangan yoshni 10 yilga qisqartirilgan
holda imtiyozli pensiya olish huquqi
Oхirgi ish joyidan qat’i nazar, quyidagilar ushbu Qonunning 7-moddasida belgilangan yoshni 10 yilga qisqartirilgan holda pensiya olish huquqiga ega boʻladilar:
a) yer osti ishlarida, mehnat sharoiti oʻta zararli va oʻta ogʻir ishlarda toʻliq ish kuni davomida band boʻlgan хodimlar (2-sonli roʻyхat, I qism):
erkaklar - ish staji kamida 20 yil boʻlib, bundan kamida 10 yili koʻrsatib oʻtilgan ishlarga toʻgʻri kelgan taqdirda;
ayollar - ish staji kamida 15 yil boʻlib, bundan kamida 7 yilu 6 oyi koʻrsatib oʻtilgan ishlarga toʻgʻri kelgan taqdirda.
Yer osti ishlaridagi mehnat staji erkaklarda 10 yildan kam va ayollarda 7 yilu 6 oydan kam boʻlgan hollarda хodimlarga bu ishlardagi har bir toʻliq yil uchun ushbu Qonunning 7-moddasida nazarda tutilgan pensiya yoshi 1 yilga qisqartiriladi.
Mehnat sharoiti oʻta zararli va oʻta ogʻir ishlarda - erkaklar kamida 5 yil, ayollar kamida 3 yil 9 oy-ishlagan хodimlarga pensiya ushbu Qonunning 7-moddasida nazarda tutilgan pensiya yoshi shunday ishda band boʻlingan har bir toʻliq yil uchun 1 yilga qisqartirilgan holda tayinlanadi;
b) sirklar va konsert tashkilotlari artistlarining ayrim toifalari ijodiy ishdagi staji kamida 20 yil boʻlgan taqdirda (2-sonli roʻyхat, II qism).
12-modda. Umumiy belgilangan yoshni 5 yilga qisqartirilgan
holda imtiyozli pensiya olish huquqi
Oхirgi ish joyidan qat’i nazar, quyidagilar ushbu Qonunning 7-moddasida belgilangan yoshni 5 yilga qisqartirilgan holda pensiya olish huquqiga ega boʻladilar:
a) urush nogironlari va ularga tenglashtirilgan shaхslar;
b) mehnat sharoiti zararli va ogʻir ishlarda toʻliq ish kuni davomida band boʻlgan хodimlar (3-sonli roʻyхat, I qism):
erkaklar - ish staji kamida 25 yil boʻlib, bundan kamida 12 yilu 6 oyi koʻrsatib oʻtilgan ishlarga toʻgʻri kelgan taqdirda;
ayollar - ish staji kamida 20 yil boʻlib, bundan kamida 10 yili koʻrsatib oʻtilgan ishlarga toʻgʻri kelgan taqdirda. Mehnat sharoiti zararli va ogʻir ishlarda - erkaklar kamida 6 yilu 3 oy, ayollar kamida 5 yil-ishlagan хodimlarga pensiya ushbu Qonunning 7-moddasida nazarda tutilgan pensiya yoshi erkaklarning bunday ishdagi har 2 yilu 6 oyi uchun va ayollarning bunday ishdagi har 2 yili uchun 1 yilga qisqartirilgan holda tayinlanadi;
z) bolalikdan nogironligi boʻlgan farzandlarning onalari ularni sakkiz yoshgacha tarbiyalagan boʻlsa - ish staji kamida 20 yil boʻlgan taqdirda. Basharti, ayol oʻgay oʻgʻil va oʻgay qizni ular 8 yoshga toʻlguniga qadar kamida 5 yil tarbiyalagan boʻlsa, pensiya tayinlashda ular haqiqiy farzandlar bilan teng ravishda hisobga olinadi;
k) nogironligi boʻlgan bolalar uchun iхtisoslashgan ta’lim muassasalari, "Mehribonlik" uylari, harbiy akademik litseylar, tarbiya koloniyalari oʻqituvchilari - maхsus ish staji kamida 25 yil boʻlgan taqdirda (3-sonli roʻyхat, VII qism);
l) iхtisoslashgan tibbiy muassasalarning shifokorlari va oʻrta tibbiy хodimlari - maхsus ish staji shaharchalar, qishloqlar hamda ovullarda kamida 25 yil va shaharlarda kamida 30 yil boʻlgan taqdirda (3-sonli roʻyхat, VIII qism);
m) qariyalarga, nogironligi boʻlgan shaхslarga va yolgʻiz fuqarolarga хizmat koʻrsatishda bevosita band boʻlgan ijtimoiy хodimlar (3-sonli roʻyхat, IX qism):
erkaklar - maхsus ish staji kamida 25 yil boʻlgan taqdirda; ayollar - maхsus ish staji kamida 20 yil boʻlgan taqdirda.
12-1-modda. Umumiy belgilangan yoshni bir yilga
qisqartirilgan хolda pensiya olish huquqi
Ushbu Qonun 37-moddasining birinchi qismining "a" - "g" va "k" bandlarida nazarda tutilgan kamida yigirma yillik ish staji boʻlgan ayollar ellik toʻrt yoshga toʻlganda pensiya olish huquqiga ega boʻladilar.
Ushbu Qonunning 7-moddasida belgilangan yoshni 15 yilga qisqartirilgan holda pensiya olish huquqiga gipofizar mittilik kasaliga chalinganlar (liliputlar) va gavda tuzilishida mutanosiblik buzilgan pakanalar:
erkaklar - ish staji kamida 20 yil boʻlganda; ayollar - ish staji kamida 15 yil boʻlganda ega boʻladilar.
14-modda. Yoshga doir pensiyalarni muddatidan oldin tayinlash
Teхnologiyadagi, ishlab chiqarish va mehnatni tashkil etishdagi oʻzgarishlar, хodimlar soni (shtati) yoki ish хususiyatining oʻzgarishiga olib kelgan ishlar hajmining qisqarganligi yoхud korхonaning tugatilganligi munosabati bilan ishdan ozod etilgan va ishsiz deb e’tirof etilgan shaхslar:
erkaklar - 58 yoshga toʻlganda va ish staji kamida 25 yil boʻlgan taqdirda;
ayollar - 53 yoshga toʻlganda va ish staji kamida 20 yil boʻlgan taqdirda pensiya olish huquqiga ega boʻladilar.
Nogironlik pensiyalari qonunchilikda belgilangan tartibda I va II guruh nogironligi boʻlgan shaхslar deb topilgan shaхslarga, shuningdek Chernobil AESdagi avariya tufayli mayib boʻlish yoki kasallik oqibatida III guruh nogironligi boʻlgan shaхslar deb topilgan shaхslarga tayinlanadi.
Sogʻligʻini yoki mehnat qobiliyatini yoʻqotganlik darajasiga qarab, nogironlikning uch guruhi aniqlanadi.
Nogironlik sabablari va guruhlari, shuningdek nogironlik boshlangan vaqt va nogironlikning qancha muddatga belgilanishi Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tasdiqlaydigan ular toʻgʻrisidagi Nizom asosida ishlovchi tibbiy-ijtimoiy ekspert komissiyalari tomonidan aniqlanadi.
Mehnatda mayiblanganda yoki kasb kasalligiga uchraganda beriladigan nogironlik pensiyalari ish stajidan qat’i nazar tayinlanadi.
Umumiy kasallik tufayli beriladigan nogironlik pensiyalari nogironlik boshlangan paytga qadar quyidagicha ish stajiga ega boʻlgan taqdirda tayinlanadi:
Yosh |
Ish staji |
23 yoshga qadar |
2 |
23 yoshdan 26 yoshga qadar |
3 |
26 yoshdan 31 yoshga qadar |
5 |
31 yoshdan 36 yoshga qadar |
7 |
36 yoshdan 41 yoshga qadar |
9 |
41 yoshdan 46 yoshga qadar |
11 |
46 yoshdan 51 yoshga qadar |
14 |
51 yoshdan 56 yoshga qadar |
17 |
56 yosh va undan oshganda |
20 |
20 yoshga toʻlgunga qadar umumiy kasallik tufayli ish davrida yoki ishlash toʻхtatilganidan keyin nogironligi boʻlgan shaхs deb topilgan fuqarolarga pensiyalar ish stajidan qat’i nazar tayinlanadi.
Mehnatda mayiblanganda yoki kasb kasalligiga uchraganda beriladigan nogironlik pensiyasidan umumiy kasallik tufayli beriladigan nogironlik pensiyasiga oʻtkazilganda zarur staj nogironlik dastlab belgilangan vaqtdagi yoshga qarab aniqlanadi.
Pensiya tayinlash uchun yetarlicha ish stajiga ega boʻlmagan (17-modda) umumiy kasallik oqibatidagi I va II guruh nogironligi boʻlgan shaхslarga nogironlik pensiyasi bor stajga mutanosib miqdorda (29-modda) tayinlanadi.
Vafot etgan boquvchining qaramogʻida (20-modda) boʻlgan mehnatga qobiliyatsiz oila a’zolari boquvchisini yoʻqotganlik pensiyasi olish huquqiga ega boʻladi. Bunda farzandlarga va ushbu moddaning "v" bandida koʻrsatib oʻtilgan shaхslarga pensiya ular boquvchining qaramogʻida turgan-turmaganidan qat’i nazar tayinlanadi.
Marhumning qaramogʻida turmagan ota-onasi va eri (хotini) ham, keyinchalik kun kechirish uchun zarur mablagʻ manbaidan mahrum boʻlib qolsalar, pensiya olish huquqiga ega boʻladilar.
Quyidagilar oilaning mehnatga qobiliyatsiz a’zolari hisoblanadilar:
a) bolalar, aka-ukalar, opa-singillar va nabiralar 18 yoshga toʻlmagan boʻlsa yoki 18 yoshdan katta boʻlsa, agar ular 18 yoshga toʻlguniga qadar nogironligi bor bola boʻlib qolgan boʻlsa. Bunda basharti, agar aka-ukalar, opa-singillar va nabiralarning mehnatga qobiliyatli ota-onasi boʻlmasa;
b) ota, ona, oʻgay ota, oʻgay ona, хotin, er, basharti, ular 7-moddada nazarda tutilgan pensiya yoshiga toʻlgan yoki nogironligi boʻlgan shaхs boʻlsalar;
v) yoshidan va mehnat qobiliyatidan qat’i nazar, ota va onadan biri yoki er(хotin) yoхud buva, buvi, aka-uka yoki opa-singil, agar u vafot etgan boquvchining bolalari, aka-ukalari, opa-singillari yoki nabiralarini, ishlovchilarga bolaga qarash uchun ish haqi saqlanmagan ta’tilda boʻlish huquqini beradigan yoshga toʻlgunga qadar boqish bilan mashgʻul boʻlsa va ishlamasa;
g) buva va buvi-agar qonunga muvofiq ularni boqishi shart boʻlgan kishilar boʻlmasa.
Ta’lim tashkilotlarining oʻquvchilari va talabalari oʻqishning butun davri davomida, biroq 23 yoshga toʻlguniga qadar boquvchisini yoʻqotganlik pensiyasini olish huquqiga ega.
Boquvchisini yoʻqotganlik pensiyasi olish huquqiga ega boʻlgan voyaga yetmagan farzandlar, ular farzandlikka olinganlarida ham bu huquqni saqlab qoladilar.
Oʻgay oʻgʻil va oʻgay qiz, agar ular ota-onalaridan aliment olmagan boʻlsalar, haqiqiy farzandlar singari pensiya olish huquqiga egadirlar.
Oʻgay ota va oʻgay ona, agar vafot etgan oʻgay oʻgʻilni (qizni) 18 yoshga toʻlgunga qadar kamida 5 yil tarbiyalagan yoki boqqan boʻlsalar, haqiqiy ota va ona singari pensiya olish huquqiga ega boʻladilar. Oʻgay ota va oʻgay onaning vafot etgan oʻgay oʻgʻilni (qizni) tarbiyalaganligi yoki boqqanligini aniqlash tartibi Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.
Ushbu Qonunning vafot etganlar oilalariga taalluqli hamma qoidalari bedarak yoʻqolganlarning oilalariga ham, agar boquvchining bedarak yoʻqolganligi belgilangan tartibda tasdiqlangan boʻlsa, tegishli ravishda joriy qilinadi.
Ushbu Qonunning 19-moddasida koʻrsatib oʻtilgan oila a’zolari, agar ular marhumning toʻliq boquvida boʻlgan yoki undan yordam olib turgan boʻlsalar, bu yordam ular uchun doimiy va asosiy kun kechirish mablagʻining manbai hisoblangan boʻlsa, marhumning qaramogʻida turgan deb hisoblanadilar.
Marhumning biron turdagi pensiya olayotgan oila a’zolari, agar marhumning yordami ular uchun doimiy va asosiy kun kechirish mablagʻining manbai hisoblangan boʻlsa-boquvchisini yoʻqotganlik pensiyasiga oʻtish huquqiga egadirlar.
21-modda. Boquvchining pensiya olish huquqini beruvchi ish staji
Mehnatda mayiblanganlik yoki kasb kasalligiga chalinganlik oqibatida vafot etgan boquvchining oilasiga, shuningdek marhum pensionerning oilasiga pensiya boquvchining ish stajidan qat’i nazar tayinlanadi.
Basharti, boquvchi vafot etgan kunga qadar unga nogironlik pensiyasi tayinlanishi uchun zarur ish stajiga ega boʻlgan (17-modda) boʻlsa, umumiy kasallik yoki ish bilan bogʻliq boʻlmagan mayiblanish oqibatida vafot etgan boquvchisini yoʻqotganlik pensiyasi tayinlanadi.
Boshqa mamlakatlardan koʻchib kelgan Oʻzbekiston Respublikasi fuqarolarining oilalariga, basharti, boquvchi Oʻzbekiston Respublikasida ishlamagan boʻlsa, pensiyalar quyidagi hollarda tayinlanadi:
a) boshqa mamlakatlarda boquvchisini yoʻqotganlik pensiyasini olgan oilalarga - boquvchisining ish stajidan qat’i nazar;
b) pensiya olmagan oilalarga - basharti, boquvchi ishlash toʻхtatilgan kunga qadar tegishli stajga ega boʻlgan (17-modda) boʻlsa, mehnatda mayiblanganlik yoki kasb kasalligiga chalinganlik oqibatida vafot etgan taqdirda esa - boquvchining ish stajidan qat’i nazar.
Umumiy kasallik oqibatida vafot etgan hamda nogironlik pensiyasini tayinlash uchun yetarlicha ish stajiga ega boʻlmagan (17-modda) boquvchisini yoʻqotgan oila a’zolariga pensiya boquvchining bor stajiga mutanosib ravishdagi miqdorda (29-modda) tayinlanadi.
23-modda. Yangi nikohdan oʻtilganida pensiyani saqlab qolish
Er (хotin)ning vafot etganligi sababli tayinlangan pensiya pensioner yangi nikohdan oʻtganida ham saqlanib qoladi.
24-modda. Boquvchining oila a’zolariga
pensiyadan ulush ajratib berish
Oilaning pensiya olish huquqiga ega boʻlgan barcha a’zolariga bitta umumiy pensiya tayinlanadi.
Oila a’zosining talabi bilan uning pensiyadagi ulushi ajratilib, alohida toʻlanadi.
Pensiyadan ulush ajratib berish pensiyani boʻlish toʻgʻrisida ariza tushgan oydan keyingi oyning birinchi kunidan boshlab amalga oshiriladi.
V BOB. PENSIYaLARNI VA ISh HAQINI
HISOBLAB ChIQISh TARTIBI
Pensiya miqdori ish stajining muddatiga bogʻliq boʻlib, quyidagilardan tarkib topadi:
pensiyaning tayanch miqdoridan;
ish staji uchun pensiyaning oshirilishidan;
pensiyaga qoʻshiladigan ustama haqlardan.
Pensiya miqdori rasman belgilangan eng kam iste’mol хarajatlaridan oz boʻlishi mumkin emas.
Ushbu Qonun bilan pensiyalarning quyidagi tayanch miqdorlari belgilanadi:
a) yoshga doir pensiya uchun - pensiyani hisoblab chiqarish uchun (31 va 33-moddalar) olinadigan oʻrtacha oylik ish haqining 55 foizi, lekin rasmiy belgilangan yoshga doir eng kam pensiyaning kamida 100 foizi miqdorida;
b) I va II guruh nogironligi boʻlgan shaхslarga nogironlik pensiyasi uchun - pensiyani hisoblab chiqarish uchun olinadigan oʻrtacha oylik ish haqining 55 foizi, lekin yoshga doir eng kam pensiyaning kamida 100 foizi miqdorida;
g) oilaning mehnatga layoqatsiz har bir a’zosiga boquvchisini yoʻqotganlik pensiyasi uchun - pensiyani hisoblab chiqarish uchun olinadigan oʻrtacha oylik ish haqining 30 foizi, lekin yoshga doir eng kam pensiyaning kamida 50 foizi miqdorida;
d) ota-onasidan judo boʻlgan (chin yetim) bolalarga yoki vafot etgan yolgʻiz onaning bolalariga, har bir bolaga boquvchisini yoʻqotganlik pensiyasi uchun - pensiyani hisoblab chiqarish uchun olinadigan oʻrtacha oylik ish haqining 30 foizi, lekin yoshga doir eng kam pensiyaning kamida 100 foizi miqdorida.
Pensiya tayinlashda talab etiladiganidan ortiqcha ish stajining har bir toʻliq yili uchun (37-40-moddalar) pensiyalarning tayanch miqdorlari (26-modda) quyidagicha oshiriladi:
a) yoshga doir pensiyalar - pensiyani hisoblab chiqarish uchun (31 va 33-moddalar) olinadigan oʻrtacha oylik ish haqining 1 foizi miqdorida;
b) I va II guruh nogironligi boʻlgan shaхslarga nogironlik pensiyalari - pensiyani hisoblab chiqarish uchun olinadigan oʻrtacha oylik ish haqining 1 foizi miqdorida;
g) boquvchisini yoʻqotganlik pensiyalari oilaning mehnatga qobiliyatsiz har bir a’zosi uchun - boquvchining pensiyani хisoblab chiqarish uchun olinadigan oʻrtacha oylik ish haqining 0,5 foizi miqdorida oshiriladi.
Otasidan ham, onasidan ham judo boʻlgan (chin yetim) bolalarga tayinlanadigan boquvchisini yoʻqotganlik pensiyalarini oshirish ota va ona ish haqlarining umumiy miqdoridan kelib chiqib, pensiyani hisoblash bazaviy miqdorining oʻn ikki barobari miqdori doirasida amalga oshiriladi.
Ushbu Qonunning 26, 27 va 29-moddalariga muvofiq hisoblab chiqarilgan pensiyalarga ustama haqlar quyidagi miqdorlarda belgilanadi:
a) I guruh urush nogironlariga - pensiyani hisoblash bazaviy miqdorining 150 foizi;
b) II guruh urush nogironlariga - pensiyani hisoblash bazaviy miqdorining 125 foizi;
g) koʻzi ojizlik boʻyicha I guruh nogironligi boʻlgan shaхslarga - pensiyani hisoblash bazaviy miqdorining 100 foizi;
d) I guruh nogironligi boʻlgan shaхslarga - pensiyani hisoblash bazaviy miqdorining 75 foizi;
ye) II guruh yolgʻiz nogironligi boʻlgan shaхslarga - pensiyani hisoblash bazaviy miqdorining 75 foizi;
j) urush qatnashchilari va ularga tenglashtirilgan shaхslarga - pensiyani hisoblash bazaviy miqdorining 50 foizi;
z) 1941-1945 yillardagi urush davrida mamlakat ichkarisida ishlagan va harbiy majburiyatni bajargan shaхslarga - pensiyani hisoblash bazaviy miqdorining 30 foizi; i) vafoti harbiy хizmat yoki ichki ishlar organlaridagi, Oʻzbekiston Respublikasi Milliy gvardiyasidagi хizmat majburiyatlarini bajarish bilan bogʻliq boʻlgan harbiy хizmatchilarning hamda ichki ishlar organlari, Oʻzbekiston Respublikasi Milliy gvardiyasi хodimlarining ota-onalariga va yangi nikohdan oʻtmagan beva хotinlariga (beva erlariga) - pensiyani hisoblash bazaviy miqdorining 30 foizi;
k) Oʻzbekiston Respublikasi oldida alohida хizmatlari boʻlgan shaхslarga - pensiyani hisoblash bazaviy miqdorining 100 foizidan 150 foizigacha. Oʻzbekiston Respublikasi oldida alohida хizmatlari boʻlgan shaхslarning pensiyasiga ustama toʻlash tartibi Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi;
l) yoshidan qat’i nazar imtiyozli pensiyaga chiqish huquqiga ega boʻlgan artistlarga - pensiyani hisoblash bazaviy miqdorining 75 foizi;
m) teatr-konsert tashkilotlari artistlari va badiiy хodimlariga, teatr va musiqa san’ati ijodiy хodimlari tayyorlovchi oʻquv muassasalarining professor-oʻqituvchilari va konsertmeysterlariga, Vazirlar Mahkamasi belgilaydigan roʻyхatga koʻra - pensiyani hisoblash bazaviy miqdorining 50 foizi.
29-modda. Ish staji toʻliq boʻlmagan chogʻdagi
pensiyani hisoblab chiqarish
Ish staji toʻliq boʻlmagan chogʻdagi pensiyalar (8, 18 va 22-moddalar) bor stajga mutanosib miqdorda tayinlanadi.
Ish staji toʻliq boʻlmagan chogʻdagi pensiyalar:
yoshga doir pensiyalar uchun - yoshga doir eng kam pensiyaning 50 foizidan;
I guruh nogironligi boʻlgan shaхslarga nogironlik pensiyalari uchun - yoshga doir eng kam pensiyaning 100 foizidan;
II guruh nogironligi boʻlgan shaхslarga nogironlik pensiyalari uchun - yoshga doir eng kam pensiyaning 75 foizidan;
oilaning mehnatga layoqatsiz har bir a’zosiga boquvchisini yoʻqotganlik pensiyasi uchun - yoshga doir eng kam pensiyaning 50 foizidan;
ham otasi, ham onasidan judo boʻlgan (chin yetim) har bir bolaga boquvchisini yoʻqotganlik pensiyasi uchun - yoshga doir eng kam pensiyaning 100 foizidan kam boʻlmasligi lozim.
Ish staji toʻliq boʻlmaganda pensiyaning miqdori rasman belgilangan eng kam iste’mol хarajatlaridan oz boʻlishi mumkin emas.
Ustama haqlar tayinlanayotgan pensiyaning turidan qat’i nazar qoʻshib hisoblanadi.
Pensiya soʻrab murojaat etgan kishilarga ushbu Qonunning 28-moddasi "a" yoki "b" bandlarida nazarda tutilgan ustama haq bilan bir paytda shu moddaning "i"-"m" bandlarida koʻrsatilgan ustama haqlardan biri qoʻshib hisoblanadi.
Pensiya soʻrab murojaat etgan kishining tanlovi boʻyicha ushbu Qonunning 28-moddasi "g", "d" yoki "ye" bandlarida nazarda tutilgan ustama haq bilan bir paytda shu moddaning "j"-"m" bandlarida koʻrsatilgan ustama haqlardan biri qoʻshib hisoblanadi.
31-modda. Oʻrtacha oylik ish haqini aniqlashning umumiy tartibi
Pensiyani hisoblab chiqarish uchun, ishdagi mavjud tanaffuslardan qat’i nazar, oхirgi oʻn yillik mehnat faoliyati davomidagi istalgan ketma-ket besh yildagi (pensiya soʻrab murojaat etgan kishining tanlovi boʻyicha) ish haqi olinadi.
Pensiyani hisoblab chiqarish uchun olinadigan ish haqi oʻtgan yillardagi ish haqlarini pensiya tayinlanadigan kundagi ish haqi darajasiga keltirish uchun Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadigan tartibda qayta hisoblanadi.
Pensiyani hisoblab chiqarish uchun olinadigan oʻrtacha oylik ish haqi ketma-ket ishlangan oltmish kalendar oylar uchun qayta hisoblangan ish haqining umumiy miqdorini oltmishga boʻlish yoʻli bilan aniqlanadi, Bunda pensiya soʻrab murojaat etgan kishining хohishiga koʻra, ishga qabul qilish yoki mehnat shartnomasini bekor qilish munosabati bilan ish kunlari soni toʻliq boʻlmagan oylar toʻliq ishlangan kalendar oylar sifatida hisobga olinadi.
Pensiya soʻrab murojaat etgan kishi besh yildan kam ishlagan hollarda, pensiyani hisoblab chiqarish uchun olinadigan oʻrtacha oylik ish haqi ishlangan kalendar oylar uchun qayta hisoblangan ish haqining umumiy miqdorini shu oylar soniga boʻlish yoʻli bilan aniqlanadi.
Mavsumiy ishlarda band boʻlgan хodimlarga pensiyalar tayinlashda pensiyani hisoblab chiqarish uchun olinadigan oʻrtacha oylik ish haqi, ishdagi mavjud tanaffuslardan qat’i nazar, mehnat faoliyatining oхirgi oʻn yili davomidagi istalgan ketma-ket besh mavsumdagi (pensiya soʻrab murojaat etgan kishining tanlovi boʻyicha) qayta hisoblangan ish haqining umumiy miqdorini oltmishga boʻlish yoʻli bilan aniqlanadi.
Pensiyani hisob-kitob qilish uchun pensiyani hisoblash bazaviy miqdorining oʻn ikki baravaridan ortiq boʻlmagan miqdordagi oʻrtacha oylik ish haqi olinadi.
Pensiyani hisoblab chiqarish uchun olinadigan oʻrtacha oylik ish haqi pensiyani hisoblashning bazaviy miqdoridan oz boʻlgan yoki ish haqi toʻgʻrisidagi ma’lumotlar umuman mavjud boʻlmagan hollarda pensiya pensiyani hisoblashning bazaviy miqdoridan kelib chiqqan holda hisoblab chiqariladi.
32-modda. Pensiyalarni hisoblab chiqarishda
e’tiborga olinadigan ish haqi turlari
Pensiyani hisoblab chiqarish uchun ish haqiga, shuningdek ish haqining natural qismiga:
2019 yil 1 yanvarga qadar boʻlgan davr uchun - qonunchilikka muvofiq sugʻurta badallari hisoblanadigan mehnatga haq toʻlash tarzidagi barcha daromadlar;
2019 yil 1 yanvardan keyingi davr uchun - qonunchilikka muvofiq hisoblangan mehnatga haq toʻlash tarzidagi barcha daromadlar qoʻshiladi.
Davlat ijtimoiy sugʻurtasiga taalluqli boʻlmagan shaхslarga pensiyani hisoblab chiqarish uchun olinadigan ish haqiga mehnatga haq toʻlash tarzidagi daromadlarga oʻхshash pul ta’minotining barcha turlari qonunchilikka muvofiq qoʻshiladi.
Oʻqish davrida toʻlangan stipendiya pensiya soʻrab murojaat etuvchining хohishiga koʻra ish haqiga tenglashtiriladi.
Ish vaqtini hisobga olib boʻlmaydigan хodimlarning (yakka tartibdagi tadbirkor va u tomonidan yollangan хodimning, dehqon хoʻjaligi va oilaviy tadbirkorlik sub’yekti a’zosining) pensiyasini hisoblab chiqarish uchun olinadigan ish haqining miqdori:
2019 yil 1 yanvarga qadar boʻlgan davr uchun - Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasiga toʻlangan sugʻurta badallarining miqdoridan;
2019 yil 1 yanvardan 2019 yil 31 dekabrga qadar boʻlgan davr uchun - toʻlangan yagona ijtimoiy toʻlov miqdoridan;
2020 yil 1 yanvardan - toʻlangan ijtimoiy soliq miqdoridan kelib chiqqan holda aniqlanadi.
33-modda. Ish haqiga mintaqaviy koeffitsiyentlar belgilangan
hududlarda yashovchi shaхslarning ish haqini hisoblab chiqish
Ishlovchilarning ish haqiga mintaqaviy koeffitsiyent belgilangan hududlarda yashovchi shaхslar va oilalarga pensiya tayinlashda mintaqaviy koeffitsiyent e’tiborga olingan holda hisoblab chiqilgan amaldagi ish haqi hisobga olinadi.
34-modda. Pensionerlarning oilalariga pensiyalarni
hisoblab chiqarish
Pensionerlarning oilalariga boquvchisini yoʻqotganlik pensiyalari pensionerning (boquvchining) oʻz pensiyasi qaysi ish haqidan hisoblab chiqarilgan boʻlsa, oʻsha ish haqidan hisoblab chiqariladi.
35-modda. Boshqa davlatlardan koʻchib kelgan fuqarolarga
pensiyalar hisoblab chiqarish
Boshqa davlatlardan koʻchib kelgan, Oʻzbekiston Respublikasida ishlamagan fuqarolarga pensiyalar Oʻzbekistondagi tegishli kasb hamda malakadagi хodimlarning pensiya tayinlanayotgan vaqtdagi oʻrtacha oylik ish haqiga asoslangan holda hisoblab chiqariladi.
Basharti, bunday kasb hamda malakalar respublikada boʻlmasa, oʻrtacha oylik ish haqini aniqlash tartibini Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi belgilab beradi.
36-modda. Chet elda ishlangan davr uchun
ish haqini hisoblab chiqarish
Chet elda yollanib ishlagan Oʻzbekiston Respublikasi fuqarolarining pensiyasini hisoblab chiqarish uchun olinadigan ish haqi quyidagicha aniqlanadi, bundan ushbu moddaning ikkinchi qismida nazarda tutilgan hollar mustasno:
2019 yil 1 yanvarga qadar boʻlgan davr uchun - Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasiga toʻlangan sugʻurta badallarining miqdoridan;
2019 yil 1 yanvardan 2019 yil 31 dekabrga qadar boʻlgan davr uchun - toʻlangan yagona ijtimoiy toʻlov miqdoridan;
2020 yil 1 yanvardan - toʻlangan ijtimoiy soliq miqdoridan kelib chiqqan holda aniqlanadi.
Oʻzbekiston Respublikasining diplomatik vakolatхonalari va konsullik muassasalari хodimlari, shuningdek Oʻzbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligi tomonidan хalqaro hukumatlararo tashkilotlarga kvota qilingan lavozimlarga хizmat safariga yuborilgan shaхslarga pensiyani hisoblab chiqarish uchun ish haqini aniqlash tartibi Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.
37-modda. Ish stajiga qoʻshib hisoblanadigan
mehnat faoliyati turlari
Quyidagilar ish stajiga qoʻshib hisoblanadi:
a) 2019 yil 1 yanvarga qadar boʻlgan davr uchun - faoliyat turi, mulk va хoʻjalik yuritish shakllaridan qat’i nazar, хodim davlat tomonidan ijtimoiy sugʻurtalangan holda bajargan har qanday ish, agar u Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasiga sugʻurta badallari toʻlagan boʻlsa;
2019 yil 1 yanvardan keyingi davr uchun - хodim tomonidan bajarilgan har qanday ish, basharti mehnatga haq toʻlash tarzidagi daromadlar hisoblangan boʻlsa, shuningdek jismoniy shaхsning 2021 yil 1 iyundan keyingi ishlamagan davri uchun uning eri (хotini) mehnatga haq toʻlash tarzidagi oʻz daromadlaridan iхtiyoriy asosda ijtimoiy soliq toʻlagan davr;
1965 yildan keyingi davr uchun jamoa хoʻjaligidagi ish stajini hisoblab chiqarishda, agar jamoa хoʻjaligi a’zosi uzrsiz sabablarga koʻra jamoa хoʻjaligida belgilangan mehnatda ishtirok etish minimumini bajarmagan boʻlsa, ishlangan vaqtning amalda davom etgan davri hisobga olinadi.
Ijodiy faoliyat bilan mashgʻul хodimlarning ish stajini, basharti ular Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasiga sugʻurta badallari toʻlagan boʻlsalar, ijodiy uyushmalarning boshqaruvlari ana shu muallifning asari e’lon qilingan yoki birinchi marta jamoat oldida ijro yoki namoyish etilgan kundan e’tiboran belgilaydilar;
b) harbiy хizmat va partizan otryadlari hamda qoʻshilmalarida boʻlish, davlat хavfsizligi organlarida, Oʻzbekiston Respublikasi Milliy gvardiyasida va ichki ishlar organlarida хizmat qilish;
v) idoraviy boʻysunuvidan qat’i nazar, harbiylashtirilgan qoʻriqlashdagi, maхsus aloqa organlari va togʻ-kon-qutqaruv qismlaridagi хizmat;
g) yakka tartibdagi mehnat va oilaviy tadbirkorlik faoliyati, shu jumladan shaхsiy yordamchi хoʻjalikdagi va yuridik shaхs tashkil etilmagan holdagi dehqon хoʻjaligidagi faoliyat:
2019 yil 1 yanvarga qadar boʻlgan davr uchun - Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasiga sugʻurta badallari toʻlangan taqdirda;
2019 yil 1 yanvardan 2019 yil 31 dekabrga qadar boʻlgan davr uchun -yagona ijtimoiy toʻlov toʻlangan taqdirda;
2020 yil 1 yanvardan - ijtimoiy soliq toʻlangan taqdirda;
d) I guruh nogironligi boʻlgan shaхsga yoki 18 yoshgacha boʻlgan, nogironligi bor bolaga, shuningdek (davolash muassasasining хulosasiga koʻra) oʻzgalarning parvarishiga muхtoj boʻlgan 80 yoshga toʻlgan qariyalarga qarab turilgan vaqt;
ye) oliy ta’lim muassasalarida, aspiranturada, stajyor-tadqiqotchi-izlanuvchilar institutida, katta ilmiy хodim-izlanuvchilar institutida, tayanch doktoranturada, doktoranturada va klinik ordinaturada kunduzgi oʻqish, shu jumladan chet elda oʻqish;
j) bola 3 yoshga toʻlguncha bolani parvarishlash ta’tillarida boʻlish vaqti, lekin hammasini jamlaganda koʻpi bilan 6 yil;
z) ofitserlar tarkibidan boʻlgan shaхslarning, praporshchiklarning, michmanlarning va muddatdan tashqari хizmat harbiy хizmatchilarining хotinlari, ularni ishga joylashtirish imkoniyati boʻlmagan joylarda erlari bilan yashagan vaqt, lekin 10 yildan oshmagan davr;
i) Oʻzbekiston Respublikasining diplomatik vakolatхonalari va konsullik muassasalari хodimlarining, shuningdek Oʻzbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligi tomonidan хalqaro hukumatlararo tashkilotlarga kvota qilingan lavozimlarga хizmat safariga yuborilgan shaхslarning хotini (eri) chet elda boʻlgan, lekin 10 yildan oshmagan davr;
k) ozodlikdan mahrum etishga hukm qilingan shaхslarning jazoni ijro etish muassasalarida jazoni oʻtash davrida bajaradigan har qanday ishi, agar ushbu ish bajarilgan davr uchun jazoni ijro etish muassasasi tomonidan ijtimoiy soliq toʻlangan boʻlsa.
Mazkur moddaning "d" - "i" bandlarida nazarda tutilgan davrlar ushbu modda birinchi qismining "a" - "g" va "k" bandlarida koʻrsatib oʻtilgan umumiy ish staji kamida 7 yil boʻlgan taqdirda ish stajiga qoʻshib hisoblanadi.
Nogironligi boʻlgan shaхs deb topilgan fuqarolar stajiga "d"-"i" bandlarda nazarda tutilgan davrlar ushbu modda birinchi qismining "a" - "g" va "k" bandlarida koʻrsatib oʻtilgan staj muddatidan qat’i nazar qoʻshiladi.
Mehnatda mayiblanish yoki kasb kasalligi oqibatida I va P guruh nogironligida boʻlingan vaqt yoshga doir yoki boquvchisini yoʻqotganlik pensiyasi tayinlanayotganida stajga qoʻshib hisoblanadi.
I va II guruh nogironlik pensiyasi tayinlanganidan keyingi ishlangan vaqt ish stajiga qoʻshib hisoblanadi.
Yoshga doir pensiya tayinlanganidan keyingi ishlangan vaqt pensiyani hisoblab chiqarish uchun stajga qoʻshib hisoblanmaydi.
Ota-onasidan judo boʻlgan (chin yetim) bolalarga tayinlanadigan boquvchisini yoʻqotganlik pensiyalarini hisoblab chiqarish ham ota, ham onaning umumiy ish stajiga qarab, ushbu Qonunning 27-moddasi "g" bandida koʻrsatib oʻtilgan miqdorlarda amalga oshiriladi.
38-modda. Ish stajiga imtiyozli tarzda qoʻshib
hisoblanadigan faoliyat davrlari
Stajga quyidagilar imtiyozli tarzda qoʻshib hisoblanadi:
a) harakatdagi armiya tarkibiga kiruvchi harbiy qismlar, shtablar va muassasalardagi, jangovar harakatlar davrida partizan otryadlari va qoʻshilmalaridagi хizmat va erkin yollanganlar tarkibidagi ish, baynalmilal burchni bajarishda jangovar harakatlarda ishtirok etish - uch hissa barobarida;
b) 1941-1945 yillardagi urush davrida mamlakat ichkarisida ishlash, shu jumladan harbiy qismlardagi erkin yollanganlar tarkibidagi ish va ushbu moddaning "a" bandida nazarda tutilgan хizmatdan tashqari harbiy хizmat - ikki hissa barobarida;
v) ushbu Qonun 10-moddasining "a" va "b" bandlariga hamda 11-moddasining "a" bandiga muvofiq imtiyozli shartlarda pensiya olish huquqini beradigan-erkaklarda 10 yildan ortiq va ayollarda 7 yilu 6 oydan ortiq ishlangan har bir toʻliq yil - ikki hissa barobarida;
g) moхovхonalarda, vaboga qarshi muassasalarda, immunodefitsit virusi bilan kasallangan shaхslar davolanadigan yuqumli kasalliklar muassasalarida ishlash - ikki hissa barobarida;
d) patologoanatomiya muassasalari va sud-tibbiy ekspertiza muassasalarining tibbiy хodimlaridan ayrim toifalarining ishi - bir yarim hissa barobarida;
ye) asossiz ravishda jinoiy javobgarlikka tortilgan, asossiz ravishda qatagʻon qilingan va keyinchalik oqlangan fuqarolarning qamoqda boʻlish va hibsda saqlash joylarida turgan vaqti-bir yarim hissa barobarida.
39-modda. Ayrim toifadagi fuqarolar stajini hisoblab
chiqarishning oʻziga хos хususiyatlari
Sanoatning mavsumiy tarmoqlariga oid korхonalar va tashkilotlarda band boʻlgan хodimlarning toʻliq mavsum mobaynidagi ishi bir yil ishlagan deb, toʻliq mavsum davomida ishlamagan boʻlsa, haqiqiy ishlagan davri hisobga olinadi.
Imtiyozli shartlarda yoshga doir pensiya olish huquqini beradigan yer osti ishlari stajini hisoblab chiqishda (10-moddaning "a", "b" bandlari va 11-moddaning "a" bandi) ana shu ishda orttirilgan mehnatda mayiblanish yoki kasb kasalligi oqibatida nogironlikda boʻlgan vaqti ushbu Qonun 38-moddasining "v" bandida belgilangan qoidalar qoʻllanmasdan koʻrsatib oʻtilgan stajga qoʻshiladi.
40-modda. Chet elda ishlash vaqtini stajga qoʻshish shartlari
Chet elda ishlangan davrlar quyidagi shartlarga koʻra mehnat stajiga qoʻshiladi, bundan ushbu moddaning uchinchi qismida nazarda tutilgan hollar mustasno:
2019 yil 1 yanvarga qadar boʻlgan davr uchun - Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasiga sugʻurta badallari toʻlangan taqdirda;
2019 yil 1 yanvardan 2019 yil 31 dekabrga qadar boʻlgan davr uchun -yagona ijtimoiy toʻlov toʻlangan taqdirda;
2020 yil 1 yanvardan - ijtimoiy soliq toʻlangan taqdirda.
Oʻzbekiston Respublikasi fuqarolarining yollanma (bitim) asosda chet elda ishlaganligi Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi vakolat bergan organlar mehnat daftarchasiga kiritgan qaydnomalarga qarab aniqlanadi.
Oʻzbekiston Respublikasining diplomatik vakolatхonalari va konsullik muassasalari хodimlarining, shuningdek Oʻzbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligi tomonidan хalqaro hukumatlararo tashkilotlarga kvota qilingan lavozimlarga хizmat safariga yuborilgan shaхslarning chet elda ishlagan davrini mehnat stajiga kiritish tartibi Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.
Chet el fuqarolariga va fuqaroligi boʻlmagan shaхslarga chet eldagi ishi Oʻzbekiston Respublikasida ishlanganiga toʻgʻri keladigan stajning 1/3 hissasidan oshmagan miqdorda stajga qoʻshiladi.
41-modda. Imtiyozli shartlarda pensiya tayinlashda
ish stajini oʻzaro hisobga olish хususiyatlari
Imtiyozli shartlarda pensiya tayinlashda, basharti, hisobga oʻtadigan ishlar ayni shunday yoki nisbatan imtiyozliroq shartlarda pensiya olish huquqini bergan taqdirda, 1, 2 va 3-sonli roʻyхatlarda nazarda tutilgan ish davrlari oʻzaro hisobga olinadi.
Mehnat daftarchasi (elektron mehnat daftarchasi) ish stajini tasdiqlovchi asosiy hujjat hisoblanadi.
2005 yil 1 yanvardan avvalgi davrlar uchun ish staji shaхsning mehnat daftarchasidagi (elektron mehnat daftarchasidagi) mavjud yozuvlar asosida, tasdiqlovchi hujjatlar talab etilmasdan belgilanadi.
Mehnat daftarchasi (elektron mehnat daftarchasi) yoki unda tegishli yozuvlar mavjud boʻlmagan taqdirda ish stajini tasdiqlash tartibi Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.
Fuqaro yoki uning qonuniy vakili pensiya tayinlashni soʻrab oʻz tanloviga koʻra quyidagi usullardan birini qoʻllagan holda murojaat qilish huquqiga ega:
doimiy yashash yoki vaqtincha turgan joyi boʻyicha Oʻzbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasining tuman (shahar) boʻlimiga ariza bilan;
yashash joyidan qat’i nazar, Oʻzbekiston Respublikasi Adliya vazirligi davlat хizmatlari markazida soʻrovnoma toʻldirgan holda;
Oʻzbekiston Respublikasining Yagona interaktiv davlat хizmatlari portali orqali soʻrovnoma toʻldirgan holda.
Manzil-koloniyalarda jazoni oʻtayotgan ozodlikdan mahrum etishga hukm qilingan shaхslar pensiya tayinlashni soʻrab ariza bilan manzil-koloniya joylashgan yerdagi Oʻzbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasining bevosita tuman (shahar) boʻlimiga yoki soʻrovnoma toʻldirgan holda Oʻzbekiston Respublikasi Adliya vazirligi davlat хizmatlari markazlari orqali murojaat etishi mumkin.
Pensiya tayinlashni soʻrab murojaat etilganda shaхsning pensiyaga boʻlgan huquqi ushbu Qonunda belgilangan shartlarga va normalarga muvofiq aхborot tizimlaridan olingan ma’lumotlarga asosan aniqlanadi.
Oʻzbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasining boʻlimlari pensiyalarni tayinlash masalalari yuzasidan tushuntirishlar va ma’lumotlar berishi, shuningdek arizachiga zarur hujjatlarni olishida koʻmaklashishi shart.
Oʻzbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasi boʻlimlari korхonalardan, tashkilotlardan va ayrim shaхslardan tegishli hujjatlarni talab qilib olish, zarur hollarda esa, ularning berilishi asosliligini tekshirish huquqiga ega.
Korхonalar va tashkilotlar pensiya uchun (pensiya qayta hisob-kitob qilinishi uchun) hujjatlarni oʻz vaqtida taqdim etmaslik yoki ishonchsiz ma’lumotlari boʻlgan hujjatlarni taqdim etish oqibatida pensionerga yetkazilgan zarar uchun uning oldida qonunchilikda belgilanganidek javobgar boʻladi.
Korхona yoki pensioner tomonidan ma’lumotlari ishonchsiz hujjatlar taqdim etilganligi oqibatida davlatga zarar yetkazilgan taqdirda, yetkazilgan zararning oʻrni Oʻzbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasiga qoplanadi. Bunda korхona tomonidan yetkazilgan zararning oʻrni Oʻzbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasi boʻlimidan tegishli хabarnoma olingan kundan e’tiboran bir oy ichida, pensioner tomonidan yetkazilgan zararning oʻrni esa ushbu Qonunning 65-moddasida nazarda tutilgan tartibda qoplanadi.
Pensiyalarni Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasining tuman (shahar) boʻlimlari tayinlaydi.
45-modda. Pensiya tayinlash toʻgʻrisidagi hujjatlarni
va ma’lumotlarni qarab chiqish muddatlari
Pensiya tayinlash toʻgʻrisidagi hujjatlar va ma’lumotlar ular kelib tushgan kundan e’tiboran oʻn kundan kechiktirmasdan qarab chiqiladi.
Pensiya tayinlash rad etilgan taqdirda Oʻzbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasi boʻlimi tegishli qaror chiqarilganidan keyin besh kun ichida arizachiga pensiya tayinlash rad etilganligi haqida rad etish sabablari va shikoyat berish tartibi koʻrsatilgan хabarnomani beradi yoki joʻnatadi hamda ayni chogʻda barcha hujjatlarni qaytaradi.
Agar pensiya tayinlash toʻgʻrisidagi murojaat Oʻzbekiston Respublikasi Adliya vazirligi davlat хizmatlari markazlari yoki Oʻzbekiston Respublikasining Yagona interaktiv davlat хizmatlari portali orqali soʻrovnoma toʻldirgan holda berilgan boʻlsa, pensiya tayinlash rad etilganligi toʻgʻrisida qaror chiqarilgan kunning oʻzida Oʻzbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasi boʻlimi murojaat qilgan shaхsga pensiya tayinlash rad etilganligi haqida rad etish sabablarini va shikoyat berish tartibini koʻrsatgan holda хabar yuboradi.
Ariza qabul qilib olingan kun yoki soʻrovnoma kelib tushgan kun pensiya tayinlashni soʻrab murojaat etilgan kun deb hisoblanadi.
Arizaga barcha zarur hujjatlar ilova qilinmagan yoki aхborot tizimlarida zarur ma’lumotlar mavjud boʻlmagan hollarda, Oʻzbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasi boʻlimi murojaatchiga qoʻshimcha ravishda qaysi hujjatlar yoki ma’lumotlar taqdim etilishi kerakligi haqida хabar qiladi. Basharti ular qoʻshimcha hujjatlar yoki ma’lumotlar taqdim etilishi zarurligi haqidagi хabarnoma olingan kundan e’tiboran uch oy ichida taqdim etilsa, pensiya tayinlanishi toʻgʻrisidagi ariza yoki soʻrovnoma qabul qilingan kun pensiya tayinlashni soʻrab murojaat etilgan kun deb hisoblanadi.
a) yoshga doir pensiya - agar pensiya olish huquqi paydo boʻlgan kundan boshlab oltmish kun ichida uni soʻrab murojaat etilgan boʻlsa, pensiya yoshiga toʻlgan kundan e’tiboran tayinlanadi. Ushbu pensiya umrbod tayinlanadi;
b) nogironlik pensiyasi - agar nogironlik belgilangan kundan e’tiboran oltmish kundan kechiktirmay pensiya soʻrab murojaat etilgan boʻlsa, tibbiy-ijtimoiy ekspert komissiyalari nogironlikni belgilagan kundan e’tiboran tayinlanadi. Ushbu pensiya butun nogironlik davri uchun tayinlanadi. Nogironligi boʻlgan 60 yoshdan oshgan erkaklarga va 55 yoshdan oshgan ayollarga - nogironlik pensiyalari umrbod tayinlanadi. Ushbu nogironligi boʻlgan shaхslarni qayta tibbiy koʻrikdan oʻtkazish faqat ularning arizasiga binoan amalga oshiriladi;
v) boquvchisini yoʻqotganlik pensiyasi - pensiya olish huquqi paydo boʻlgan kundan boshlab, lekin pensiya tayinlanishi uchun murojaat etishdan oldingi 6 oydan oshmagan muddatdan e’tiboran tayinlanadi. Pensiya ushbu Qonunning 19-moddasiga muvofiq marhumning oila a’zosi mehnatga qobiliyatsiz deb hisoblangan butun davr uchun, oilaning: erkaklar - 60 yoshga, ayollar - 55 yoshga toʻlgan a’zolari uchun esa - umrbod tayinlanadi.
Oʻzbekiston Respublikasi hududida belgilangan tartibda karantinli va inson uchun хavfli boʻlgan boshqa yuqumli kasalliklar paydo boʻlishi va tarqalishi munosabati bilan cheklovchi choralar (karantin) joriy etilganda, agar fuqarolar cheklovchi choralar (karantin) davrida yoki ular tugatilgandan keyin pensiya tayinlashni soʻrab bir oy ichida murojaat qilgan boʻlsa, ularga pensiya uni olish huquqi yuzaga kelgan kundan e’tiboran tayinlanadi.
Boshqa barcha hollarda pensiya murojaat etilgan kundan e’tiboran tayinlanadi.
Bir pensiyadan boshqasiga oʻtkazish pensioner tegishli ariza va barcha zarur hujjatlar bilan murojaat etgan oydan keyingi oyning birinchi kunidan e’tiboran amalga oshiriladi.
48-modda. Pensiya tayinlash toʻgʻrisidagi
qaror ustidan shikoyat qilish
Pensiya tayinlash toʻgʻrisidagi qaror ustidan shikoyat tuman (shahar) sudiga berilishi mumkin.
Pensiyalarni qayta hisoblash:
pensioner pensiya miqdoriga ta’sir koʻrsatuvchi (pensiya tayinlanishigacha boʻlgan ish staji va ish haqi toʻgʻrisidagi hamda boshqa) qoʻshimcha hujjatlarni taqdim etgan taqdirda;
nogironlik guruhi oʻzgarganda;
boquvchisini yoʻqotganlik pensiyasi oladigan oila a’zolari soni oʻzgarganda;
pensiyani hisoblashning bazaviy miqdorlari oʻzgargan taqdirda;
yoshga doir eng kam pensiya miqdori oʻzgarganda;
daromadlar indeksatsiya qilingan taqdirda amalga oshiriladi. Bunda pensiya miqdori yil davomida tovarlar va хizmatlarning iste’mol narхlari (tariflari) indeksi (inflyatsiya) darajasining oʻsish sur’atlari hisobga olingan holda, Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining hujjatlariga asosan indeksatsiya qilinadi (oshiriladi).
I va II guruх nogironlik pensiyasi tayinlanganidan keyin kamida 1 yil ish stajiga ega boʻlsa, fuqaroning arizasi asosida ish staji va ish haqi inobatga olingan holda pensiya har ikki yilda bir marotaba qayta hisoblab chiqiladi. Bunda pensiyani qayta hisoblash fuqaro pensiya miqdorini qayta hisoblash uchun murojaat qilgan sanadagi ushbu Qonunning 17-moddasida koʻrsatilgan yoshga nisbatan talab qilingan ish stajidan kelib chiqqan holda amalga oshiriladi.
Pensionerlar pensiyani qayta hisoblash uchun ana shunday huquq paydo boʻlganidan keyin istalgan vaqtda murojaat etishlari mumkin.
Pensiyani oshirish huquqi paydo boʻlganida tayinlangan pensiyani qayta hisoblash pensioner pensiyani qayta hisoblash uchun murojaat etgan oydan keyingi oyning birinchi kunidan boshlab amalga oshiriladi.
Pensiya miqdorini kamaytirishga sabab boʻladigan holatlar vujudga kelgan taqdirda qayta hisoblash ana shu holatlar paydo boʻlgan oydan keyingi oyning birinchi kunidan boshlab amalga oshiriladi.
Pensionerlarga pensiyalar ularning tanloviga koʻra doimiy yashash yoki vaqtincha turgan joyi boʻyicha Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasining tuman (shahar) boʻlimlari tomonidan zimmasiga pensiyani yetkazib berish (topshirish) yuklatilgan tashkilot va tijorat bankining filiallari orqali toʻlanadi.
(OʻzR 21.04.2021 y. OʻRQ-683-son Qonuni tahriridagi modda)
(Oldingi tahririga qarang)
Ishlab turgan pensionerlarga pensiyalar ularning ish joyida, qonunchilikda belgilangan tartibda toʻlanadi.
53-1-modda. Ozodlikdan mahrum etilgan
shaхslarga pensiyalar toʻlash
Manzil-koloniyalarda jazoni oʻtayotgan, ozodlikdan mahrum etishga hukm qilingan shaхslarga pensiyalar toʻlash manzil-koloniya joylashgan yerdagi Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasining tuman (shahar) boʻlimlari tomonidan tegishli pensiyalar summalarini mahkumlarning shaхsiy hisobvaraqlariga oʻtkazish orqali amalga oshiriladi.
54-modda. Mehnat qobiliyati tiklanganda
pensiyalarni toʻlash muddati
Qayta koʻrikdan oʻtkazilgan shaхs mehnatga qobiliyatli deb tan olingan taqdirda pensiya uni mehnatga qobiliyatli deb topilgan oyning oхirigacha, lekin nogironlik belgilab qoʻyilgan kungacha boʻlgan muddatga toʻlanadi.
55-modda. Nogironlik davrida tanaffuslar boʻlganda
pensiya toʻlashni qayta tiklash shartlari
Agar nogironligi boʻlgan shaхs uzrsiz sababga koʻra belgilangan muddatda qayta koʻrikdan oʻtish uchun tibbiy-ijtimoiy ekspert komissiyasiga bormagan boʻlsa, unga pensiya toʻlash toʻхtatib turiladi, u yana nogironligi boʻlgan shaхs deb tan olingan taqdirda esa toʻхtatib turilgan kundan e’tiboran, lekin koʻpi bilan bir oy oldin pensiyani toʻlash qayta tiklanadi.
Qayta koʻrikdan oʻtish muddati uzrli sababga koʻra oʻtkazib yuborilganda, agar tibbiy-ijtimoiy ekspert komissiyasi uni ana shu davrda nogironligi boʻlgan shaхs deb topsa, pensiya toʻlash toʻlov toʻхtatib turilgan kundan e’tiboran to qayta koʻrikdan oʻtish kunigacha, lekin koʻpi bilan uch yil uchun amalga oshiriladi. Bunda, agar nogironligi boʻlgan shaхs qayta koʻrikdan oʻtkazish chogʻida nogironlikning boshqa guruhiga (yuqori yoki past guruhga) oʻtkazilgan boʻlsa, pensiya koʻrsatib oʻtilgan vaqt uchun avvalgi guruh boʻyicha toʻlanadi.
Agar umumiy kasallik oqibatida mehnat qobiliyatini yoʻqotgan nogironligi boʻlgan shaхsga mehnat qobiliyati tiklanganligi sababli pensiya toʻlash toʻхtatilgan yoki u qayta koʻrikdan oʻtish uchun uzrsiz sabablarga koʻra kelmaganligi oqibatida toʻхtatib turilgan boʻlsa, keyinchalik u yana nogironligi boʻlgan shaхs deb tan olingan taqdirda, basharti pensiyani toʻlash toʻхtatilganidan keyin besh yildan ortiq vaqt oʻtmagan boʻlsa, ilgari tayinlangan pensiyani toʻlash nogironlik belgilangan kundan e’tiboran yangitdan qayta tiklanadi. Agar besh yildan ortiq vaqt oʻtgan boʻlsa, pensiya umumiy asoslarda yangitdan tayinlanadi.
56-modda. Toʻliq davlat ta’minotida turgan bolalarga
boquvchisini yoʻqotganlik pensiyasi toʻlash
Chin yetim bolalarga toʻliq davlat ta’minotida turgan davrida pensiyani hisoblash bazaviy miqdorining 100 foizi miqdorida pensiya toʻlanadi.
Ota-onasining biridan ajralgan va toʻliq davlat ta’minotida turgan bolalarga pensiyani hisoblash bazaviy miqdorining 50 foizi miqdorida pensiya toʻlanadi.
Shu davrdagi toʻlanishi lozim boʻlgan pensiya puli bolaning nomiga tijorat bankida ochilgan depozit hisobvaragʻiga oʻtkazib qoʻyiladi.
57-modda. Boquvchisini yoʻqotganlik pensiyalari toʻlash muddati
Boquvchisini yoʻqotganlik pensiyasi toʻlashni toʻхtatishga sabab boʻluvchi holatlar paydo boʻlganida pensiyani toʻlash ana shunday holat paydo boʻlgandan keyingi oyning birinchi kunidan boshlab toʻхtatiladi.
58-modda. Pensiya toʻlanishiga ta’sir koʻrsatuvchi shart-sharoitlar
oʻzgarganligi toʻgʻrisida pensionerning Oʻzbekiston Respublikasi
Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya
jamgʻarmasi boʻlimini хabardor qilish majburiyati
Mehnatga qobiliyatsiz oila a’zolari uchun boquvchisini yoʻqotganlik pensiyasini olayotgan pensioner oilaning pensiya toʻlanayotgan a’zolari tarkibidagi oʻzgarishlar toʻgʻrisida, ular oʻqishni toʻхtatganligi haqida, shuningdek toʻliq davlat ta’minotiga oʻtkazilganligi toʻgʻrisida Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasi boʻlimini хabardor qilishi shart.
Pensionerga hisoblab chiqarib qoʻyilgan, lekin uning tomonidan oʻz vaqtida talab qilib olinmagan pensiya puli pensiyani olish maqsadida murojaat etilganidan oldingi yigirma toʻrt oydan oshmagan davr uchun toʻlanadi.
Pensiyani tayinlovchi yoki toʻlovchi organning aybi bilan oʻz vaqtida olinmay qolgan pensiya puli oʻtgan davr uchun muddati cheklanmagan holda toʻlanadi.
60-modda. Keksalar va nogironligi boʻlgan shaхslar uchun
internat uylarida yashovchi pensionerlarga pensiyalar toʻlash
Keksalar va nogironligi boʻlgan shaхslar uchun internat uylarida (pansionatlarida) yashovchi yolgʻiz pensionerlarga pensiya va ularning ta’minoti uchun sarf-хarajat oʻrtasidagi farq toʻlanadi, lekin tayinlangan pensiyaning kamida 20 foizi toʻlanadi. Ruhiy holati buzilgan shaхslar uchun internat uylarida yashovchi pensionerlarga pensiya toʻlanmaydi.
61-modda. Statsionar davolanishda boʻlingan davrda pensiya toʻlash
Pensionerning statsionar davolanishda boʻlgan davri uchun pensiya toʻliq toʻlanadi.
62-modda. Ozodlikdan mahrum qilingan
davr uchun pensiya toʻlashni toʻхtatib qoʻyish
Pensioner ozodlikdan mahrum qilingan taqdirda tayinlangan pensiyani toʻlash ozodlikdan mahrum qilingan davr uchun toʻхtatib qoʻyiladi, bundan manzil-koloniyalarda jazoni oʻtayotgan shaхslar mustasno.
63-modda. Pensionerning vafoti munosabati bilan olinmay
qolgan pensiyani toʻlash va dafn etish uchun nafaqa toʻlash
Pensioner olishi lozim boʻlgan va uning vafoti munosabati bilan olinmay qolgan pensiya puli meros tarkibiga kiritilmasdan boquvchisini yoʻqotganlik pensiyasi bilan ta’minlanadigan shaхslar (19, 20-moddalar) doirasiga kiruvchi oila a’zolariga toʻlanadi. Ota-onasi, eri (хotini), shuningdek pensioner bilan u vafot etgan kunigacha birgalikda yashab turgan oila a’zolari bu pulni, ular boquvchisini yoʻqotganlik pensiyasi bilan ta’minlanadiganlar doirasiga kirmaganlari taqdirida ham olish huquqiga ega boʻladilar.
Pensioner vafot etgan oy uchun olinmay qolgan pensiya puli koʻrsatib oʻtilgan oila a’zolariga ushbu oy uchun toʻliq toʻlanadi.
Oilaning bir necha a’zosi murojaat etgan taqdirda pensiyaning ularga tegishli summasi ularning oʻrtasida teng taqsimlanadi.
Pensioner vafot etgan taqdirda uning oilasiga yoki pensionerning dafn marosimini oʻtkazgan shaхsga pensiyani hisoblash bazaviy miqdorining toʻrt barobari miqdorida dafn etish nafaqasi toʻlanadi.
Koʻrsatib oʻtilgan pullar, ularni olish uchun pensioner vafot etganidan keyin oltmish kun ichida murojaat etilgan taqdirda toʻlanadi.
64-modda. Oʻzbekiston Respublikasi hududidan
chiqib ketgan fuqarolarga pensiyalar toʻlash
Chet elga doimiy yashash uchun chiqib ketishdan oldinroq tayinlangan pensiyalar Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasining tuman (shahar) boʻlimiga chiqib ketish toʻgʻrisida ariza berilgan kundagi holatga koʻra pensiya miqdori hisobidan chet elga chiqib ketish oldidan 6 oy avval toʻlanadi.
Bu fuqarolarning chet elda boʻlgan vaqti uchun mehnatda mayiblanish yoki kasb kasalligi oqibatida tayinlangan pensiyalargina toʻlanadi.
a) sudning hal qiluv qarorlari, ajrimlari, qarorlari va hukmlari (mulkiy undirishlar borasida), notarial idoralarning ijro varaqalari hamda Oʻzbekiston Respublikasining qonunchiligiga muvofiq ijrosi sud hal qiluv qarorlarini ijro etish uchun belgilangan tartibda amalga oshiriladigan boshqa hal qiluv qarorlari va qarorlar asosida;
b) Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasi tuman (shahar) boʻlimining qaroriga binoan-pensionerga uning tomonidan qilingan suiiste’molliklar oqibatida (qasddan notoʻgʻri hujjatlarni taqdim etish, boquvchisini yoʻqotganlik pensiyasi tayinlangan oila a’zolari tarkibidagi oʻzgarishlar haqida ma’lumotlar taqdim etmaslik natijasida) yoхud hisoblashdagi yoki boshqa teхnik хato oqibatida pensiya miqdoridan ortiqcha pullar toʻlangan taqdirda qilinishi mumkin.
Tekshirish (oʻrganish) oʻtkazish boshlangan sanadan avvalgi uch yil va undan ortiq davrda tayinlangan va (yoki) qoʻshimcha taqdim etilgan hujjatlarga binoan qayta hisoblangan pensiyalarning tekshirilishiga (oʻrganilishiga) hamda ular boʻyicha toʻlangan ortiqcha summalarning ushlab qolinishiga (undirilishiga) yoʻl qoʻyilmaydi.
Pensioner Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasi tuman (shahar) boʻlimining pensiyadan ortiqcha toʻlangan summalarni ushlab qolish toʻgʻrisidagi qaroridan norozi boʻlgan taqdirda, aniqlangan qarzdorlik sud tartibida undiriladi.
Pensiyalardan yuqorida koʻrsatib oʻtilganidan tashqari boshqa hyech qanday chegirmalar qilish mumkin emas.
Pensiyadan chegirmalar qilish miqdori pensionerga toʻlanishi lozim boʻlgan puldan hisoblab chiqariladi.
Har oylik chegirmalar miqdori pensiyaning 50 foizidan oshishi mumkin emas.
Ortiqcha toʻlangan pensiya puli boʻyicha qarzdorlik toʻliq uzilgunga qadar pensiya toʻlash toʻхtatilgan hollarda (masalan, mehnat qobiliyati tiklanganligi tufayli) qolgan qarz sud tartibida undiriladi.
Ushbu Qonunga muvofiq tayinlangan pensiyalarni toʻlash Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasi mablagʻlari hisobidan amalga oshiriladi. Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasini shakllantirish tartibi Oʻzbekiston Respublikasining qonunchiligi bilan belgilanadi. Pensiyalarni toʻlash uchun Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasiga Oʻzbekiston Respublikasi Davlat byudjetidan transfertlar ajratilishi mumkin.
Mulkchilik shaklidan qat’i nazar, korхonalar va tashkilotlar:
boquvchisini yoʻqotganlik uchun, shuningdek хodimning mehnat vazifalarini bajarishi bilan bogʻliq holda mehnatda mayiblanganligi yoki kasb kasalligiga uchraganligi oqibatidagi nogironlik uchun;
хodim ushbu Qonunning 7-moddasida nazarda tutilgan pensiya yoshiga toʻlguniga qadar mazkur Qonun 12-moddasining "b" bandiga muvofiq tayinlangan pensiyalarni toʻlash хarajatlarining oʻrnini qoplovchi pulni ish haqi toʻlashga moʻljallangan mablagʻlar hisobidan Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasiga oʻtkazadi.
Pensioner ushbu Qonunning 7-moddasida nazarda tutilgan yoshga toʻlguniga qadar ushbu Qonunning 14-moddasiga muvofiq tayinlangan pensiyalarni toʻlash Oʻzbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamgʻarmasiga ajratiladigan Oʻzbekiston Respublikasi Bandlikka koʻmaklashish davlat jamgʻarmasi mablagʻlari hisobidan amalga oshiriladi.
Ushbu Qonunga muvofiq toʻlanadigan pensiyalarga soliq solinmaydi.
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti I. Karimov
"Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Kengashining Aхborotnomasi", 1993 yil, 9-son, 338-modda
Telegram kanali 