Ҳисобварақда пул йўқ, ишлаб чиқариш карантин туфайли тўхтаган, ходимлар эса ишлашни исташади, чунки иш ҳақи зарур. Бундай вазиятда иш берувчи қандай йўл тутиши лозим? Ҳеч бўлмаганда ходимларнинг бир қисмини қандайдир даврга иш ҳақи сақланмаган ҳолда таътилга чиқариш мумкинми?

Buxgalter.uz саволларига юридик фанлар номзоди, Меҳнат кодексининг муаллифларидан бири Михаил Юсупович ГАСАНОВ жавоб берди:

- Ходимни иш берувчининг ташаббуси билан ходимнинг розилигисиз ҳақ тўланмайдиган таътилга чиқариш мумкинми?

МКнинг 150-моддаси 1-қисмига асосан ходимнинг аризасига кўра унга иш ҳақи сақланмаган ҳолда таътил берилиши мумкин, унинг давомийлиги ходим ва иш берувчи ўртасидаги келишувга кўра белгиланади. Бинобарин, ходимнинг розилигисиз иш берувчи уни бундай таътилга чиқара олмайди.

- Ахир Ҳукумат комиссиясининг ходимларни ҳақ тўланадиган ва ҳақ тўланмайдиган таътилга чиқариш тўғрисидаги қарори мавжудку?

- Ушбу қарорга мувофиқ 23 мартдан эътиборан Тошкент шаҳрининг барча ташкилотлари мулкчилик шаклидан қатъи назар ва ўз фаолиятига зарар бермаган ҳолда ходимларга қонун билан белгиланган тартибда таътиллар тақдим этиш чораларини кўриши лозим. “Қонун билан белгиланган тартибда”га эътибор беринг. Бундай тартиб эса МКнинг 150-моддасида назарда тутилган.

- Иш ҳақи сақланмаган ҳолда бериладиган таътилнинг энг кўп муддати назарда тутилганми?

- Ҳа, назарда тутилган. МКга мувофиқ у ходим ва иш берувчи ўртасидаги келишувга кўра белгиланади, лекин 12 ойлик давр мобайнида жами 3 ойдан ортиқ бўлмаслиги керак.

- Ходимни у иш ҳақи сақланмаган ҳолда бериладиган таътилда бўлган вақтида ишдан бўшатиш мумкинми?

- Меҳнат таътилидан фарқли ўлароқ, ушбу таътил даврида ходимга иш ҳақи сақланмайди. Бироқ ходимнинг таътилда бўлишининг бутун муддатида унга иш ўрни (лавозими) сақланиши ҳам ушбу таътиллар учун хос бўлган умумий жиҳат ҳисобланади. Бу шуни англатадики, ходимнинг иш ҳақи сақланмаган ҳолда бериладиган таътилда бўлиш даврида, худди, унинг меҳнат ёки ижтимоий таътилда бўлиши вақтида каби у билан иш берувчи ташаббусига кўра меҳнат шартномасини бекор қилинишига йўл қўйилмайди.

Ушбу умумий қоидадан фақат битта истисно мавжуд: корхона тугатилиши муносабати билан меҳнат шартномасини МКнинг 100-моддаси 2-қисми 1-бандига асосан бекор қилиш .

Шу билан бирга таъкидлаб ўтишни хоҳлардимки, айтиб ўтилгани МКнинг 100-моддаси 2-қисмида назарда тутилган иш берувчи ташаббусига кўра меҳнат шартномасини бекор қилиш асосларига тааллуқли. Ходим иш ҳақи сақланмаган ҳолда бериладиган таътилда бўлган даврда у берган ёзма аризаси  асосида ўз хоҳишига кўра меҳнат шартномасини бекор қилишга ҳақли