Пригодится каждому кадровику в ноябре:
«Корхонада иш берувчининг ташаббуси бўйича ходимлар билан меҳнат шартномаларини бекор қилиш учун касаба уюшма қўмитасининг розилигини олиш мажбуриятини назарда тутувчи жамоа шартномаси амал қилади. Иш берувчи бундай розиликни олмасдан ўз ташаббуси бўйича ходимлардан бири билан меҳнат шартномасини бекор қилди».
– Меҳнат кодексининг 101-моддаси 1-қисмига мувофиқ, агар жамоа келишуви ёки жамоа шартномасида меҳнат шартномасини иш берувчининг ташаббуси билан бекор қилиш учун касаба уюшмаси қўмитасининг розилигини олиш назарда тутилган бўлса, шартномани бундай розиликни олмай туриб бекор қилишга йўл қўйилмайди.
Агар меҳнат шартномаси бекор қилинаётган бўлса, қуйидаги ҳолатларда касаба уюшма қўмитаси ёки ходимларнинг бошқа вакиллик органининг розилигини олиш шарт эмас:
1) корхона тугатилиши муносабати билан;
2) меҳнат кодексининг 100-моддаси 2-қисмида назарда тутилган ҳар қандай асослар бўйича корхона раҳбари билан;
3) корхона раҳбари, унинг ўринбосарлари, бош бухгалтер билан (бош бухгалтер вазифасини амалга оширувчи ходим билан) тузилган меҳнат шартномаси мулкдорнинг алмашиши сабабли бекор қилинганда 
.
Эътибор беринг
Корхонанинг жамоа шартномаси қонунчилик ёки тармоқ келишувлари билан таққослаганда ходимнинг ҳолатини ёмонлаштириши мумкин эмас.
Агар тармоқ ёки ҳудудий жамоа келишувларида иш берувчи ташаббуси билан меҳнат шартномасини бекор қилиш учун касаба уюшмалари қўмитаси ёки ходимларнинг бошқа вакиллик органининг олдиндан розилигини олиш назарда тутилган бўлса, бундай розилик жамоа шартномасида кўрсатилган ёки кўрсатилмаганлигидан қатъи назар олиниши шарт . Шунинг учун ташкилот маълум бир касб, тармоқ ёки ҳудуд ходимлари учун жамоа келишуви таъсирига тушиш-тушмаслигини аниқ билиши керак .
Эслатиб ўтамиз
Тармоқ ва ҳудудий (минтақавий) келишувлар касаба уюшмалари (ходимларнинг бошқа вакиллик органлари) ва иш берувчилар (уларнинг бирлашмалари) ўртасида тузилади.
Тармоқ келишувлари тармоқни ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришнинг асосий йўналишларини, меҳнат шароитлари ва иш ҳақини, тармоқ ишчилари (профессионал гуруҳлар) учун ижтимоий кафолатларни белгилайди. Ҳудудий келишувлар – ҳудудий хусусиятлар билан боғлиқ муайян ижтимоий-иқтисодий муаммоларни ҳал қилиш учун шарт-шароит яратади.
Иш берувчи учун хатонинг оқибатлари
Иш берувчи меҳнат қонунчилиги ва маҳаллий ҳужжатларда белгиланган меҳнат шартномаларини бекор қилиш тартибини бузди. Бунинг учун унинг мансабдор шахслари Маъмурий кодекснинг 49-моддаси бўйича жаримага тортилиши мумкин.
Ушбу ҳуқуқбузарлик учун маъмурий жавобгарликдан ташқари жиноий жавобгарлик ҳам назарда тутилган.
Хусусан, Жиноят кодексининг 148-моддасига кўра, била туриб қуйидагиларни ноқонуний ишдан бўшатиш:
- аёлни ҳомиладорлиги муносабати билан;
- ёш болани парвариш қилаётган шахсни;
- ёхуд - шундай қилмишлар учун маъмурий жазо қўлланилганидан кейин содир этилса,
БҲМнинг 25 бараваригача миқдорда жарима ёки уч йилгача раҳбарлик лавозимларини эгаллаш ҳуқуқидан маҳрум қилиш ёки уч йилгача ахлоқ тузатиш ишлари билан жазоланади.
Кўриб чиқилаётган вазиятда ходим бузилган ҳуқуқларини ҳимоя қилиш учун судга мурожаат қилиши мумкин. Ходим билан меҳнат шартномаси иш берувчининг ташаббуси билан касаба уюшмаси қўмитасининг розилигисиз бекор қилинганлигини белгилаб, суд ишдан бўшатишни ноқонуний деб тан олиши ва ходимнинг иш жойида тиклаш талабини қондириши мумкин .
Бунда иш берувчи қуйидагиларга мажбур бўлади :
1) ходимга мажбурий прогул вақти учун ҳақ тўлаш;
2) ишдан бўшатилганлиги устидан шикоят қилиш билан боғлиқ қўшимча харажатлар (мутахассислардан маслаҳат олиш, иш юритиш учун кетган харажатлар ва бошқалар) учун компенсация тўлаш;
3) маънавий зарар учун компенсация тўлаш. Маънавий зарар миқдори суд томонидан белгиланади (лекин ходимнинг ойлик иш ҳақидан кам бўлиши мумкин эмас).
Қандай тузатиш керак
Ишдан бўшатилган ходимни аввалги иш жойида аввалги лавозимига тикланг. Кейин, агар сиз у билан меҳнат шартномасини бекор қилмоқчи бўлсангиз, розилик олиш учун касаба уюшма қўмитасига мурожаат қилинг.
