Ходим кейинчалик ишлаб бериш шарти билан дам олиш куни олиши мумкинми

«Компанияда оилавий сабабларга кўра тез-тез дам олиш куни (отгул) оладиган ходим бор. Бундай отгулларни тақдим қилиш қонунийми? Ходим кейинчалик дам олиш кунларидан бирида ишлаб бериш шарти билан отгул олиши мумкинми?».

Саволга «Норма» эксперти, ҳуқуқшунос Ленара ХИКМАТОВА жавоб берди:

– Йўқ, отгулни «бўнак» сифатида аввалдан тақдим қилиб бўлмайди.

Меҳнат кодексининг 157-моддасига кўра, байрам ёки дам олиш кунидаги иш учун ходимнинг хоҳишига қараб компенсация сифатида  – ходим ишлаб бергандан кейин бошқа дам олиш куни (отгул) берилади. Шунда дам олиш кунидаги иш учун  камида бир ҳисса миқдорда меҳнат ҳақи тўланади.

Ходимнинг илтимосига биноан иш вақтидан ташқари иш учун белгиланган иш вақтидан ташқари бажарилган иш соатларига тенг келадиган миқдорда отгул берилиши  мумкин.

Агар ходим дам олиш ва байрам кунларидаги иш учун отгул олишни истамаса, иш берувчи унга камида икки ҳисса миқдорда ҳақ тўлаши шарт.

Тўланадиган ҳақнинг аниқ миқдори жамоа шартномасида, агар у тузилмаган бўлса, — иш берувчи томонидан касаба уюшмаси қўмитаси ёки ходимларнинг бошқа вакиллик органи билан келишиб белгиланади.

Шунинг учун, агар ходим дам олиш ёки байрам кунида ишлаган бўлса, у кейинчалик иш берувчига отгул тақдим қилишларини сўраб ариза билан мурожаат қилиши мумкин. Аммо отгулдан олдиндан фойдаланиб, кейин уни ишлаб бериш мумкин эмас.

Агар ходим оилавий сабабларга кўра ишга боролмаса, ходимнинг аризасига кўра у бу кунлар учун иш ҳақи сақланмаган ҳолда таътил берилишини сўраб иш берувчига ариза билан мурожаат қилиши мумкин. Унинг давомийлиги ходим ва иш берувчи ўртасидаги келишувга кўра белгиланади, лекин у ўн икки ойлик давр мобайнида жами уч ойдан ортиқ бўлмаслиги керак .

«Иш ҳақи сақланмайдиган» таътилнинг энг кўп муддати белгиланган, энг ками эса белгиланмагани учун бундай таътил ходимга ҳатто 1 кунга ҳам берилиши мумкин .