Ходимларни филиалларда маҳаллий ҳужжатлар билан таништириш тартиби

"Компаниянинг вилоятларда филиаллари мавжуд. Кадрлар ишини юритиш жойларда  амалга оширилади. Текширув органлари филиал ходимларини ишга ёллашда уларни маҳаллий ҳужжатлар билан таништирмаслигимиз борасида танбеҳ берди. Аммо бизда бу ҳужжатлар фақат битта нусхада бўлиб,  бош идорада сақланади.

Қонунда ходимларни маҳаллий ҳужжатлар билан таништиришнинг аниқ тартиби белгиланганми?".

Саволга «Норма» эксперти, ҳуқуқшунос Ленара ХИКМАТОВА жавоб берди:

- Ҳақиқатдан ҳам Меҳнат кодексининг 178-моддасига кўра, ҳар бир ходим ўзига юклатиладиган меҳнат вазифалари доираси билан олдиндан таништирилиши лозим. Ходимнинг меҳнат вазифалари ички тартиб қоидаларида, интизом тўғрисидаги устав ва низомларда, корхонада қабул қилинадиган локал ҳужжатларда (жамоа шартномаларида, йўриқномалар ва ҳоказоларда), меҳнат шартномасида аниқ белгилаб қўйилади .

Ходимлар ўз иши билан бевосита боғлиқ бўлган корхонанинг ички ҳужжатлари билан таништирилиши керак. Агар бу иш бажарилмаса,  кейинчалик  ходимни уларни бажармаганлиги учун интизомий жавобгарликка тортолмайсиз.

Агар компаниянинг филиаллари бўлса

Муаммони ҳал қилишнинг бир неча йўли мавжуд. Хусусан, қуйидаги ишларни амалга ошириш мумкин:

    1) филиаллар сонига кўра бир неча нусхада маҳаллий ҳужжатларни тузиб, уларга тахминан қуйидаги мазмундаги ёзувни киритиш керак: "ушбу маҳаллий ҳужжат ташкилотнинг ҳар бир филиалига ўтказиш учун 5 асл нусхада тузилган";

    2) ташкилотнинг муҳри билан тасдиқланган мавжуд маҳаллий ҳужжатларнинг нусхаларини олиб,  уларни филиалларга ўтказиш;

   3) маҳаллий ҳужжатларни электрон корпоратив порталда жойлаштириш. Ҳужжатлар билан танишиш учун ҳар бир ходим бундай порталга кириш ҳуқуқига эга бўлиши муҳимдир;

   4) маҳаллий ҳужжатларни ходимнинг иш ёки шахсий электрон почтасига юбориш. Шу билан бирга шахсий электрон почта манзили ходимнинг меҳнат шартномасида кўрсатилиши мақсадга мувофиқдир.

Ходимни маҳаллий ҳужжатлар билан таништириш тартиби қандай расмийлаштирилади ва у қаерга имзо қўйиши керак – қонун ҳужжатларида белгиланмаган.  Амалиётга кўра буни қуйидагича амалга ошириш мумкин:

   1) ишга қабул қилиш жараёнида ходимлар имзолайдиган маҳаллий ҳужжатларга бириктириладиган танишиш варақаларида. Уларни қуйидагича номлаш мумкин: " 01.03.2022 й.дан 12-сонли буйруқ билан тасдиқланган "Наврўз" МЧЖнинг ички меҳнат тартиби қоидалари билан танишиш варақаси”. Варақанинг тахминий устунлари: ходимнинг тўлиқ исми, лавозими, таркибий бўлинмаси( агар мавжуд бўлса), таништирилган сана, ходимнинг имзоси;

   2) маҳаллий ҳужжатлар рўйхатини ўз ичига олган махсус журналда. Бу ерда устунлар бироз бошқача бўлади, чунки жадвалда ходим танишадиган барча маҳаллий ҳужжатлар кўрсатилади: ходимнинг тўлиқ исми, лавозими, таркибий бўлинмаси (агар мавжуд бўлса), ички меҳнат тартиби қоидалари (сана ва имзо) билан таништирилди, жамоа шартномаси (сана ва имзо) билан таништирилди,  меҳнатга ҳақ тўлаш тўғрисидаги Низом (сана ва имзо) ва бошқалар билан таништирилди;

   3) ҳар бир ходимнинг меҳнат шартномасига бириктирилган  алоҳида танишиш варақасида. Бундай варақда иш берувчи ходимни ишга қабул қилаётганда  таништирган маҳаллий ҳужжатларнинг тўлиқ рўйхати келтирилади. Таништириш факти ҳар бир маҳаллий ҳужжатнинг рўпарасига имзо қўйиш билан тасдиқланади;

   4) меҳнат шартномасида. Ходимни ички меҳнат тартиби қоидалари ва бошқа маҳаллий ҳужжатлар билан таништириш ҳақида меҳнат шартномасининг охирида уларнинг номларини кўрсатган ҳолда белги қўйилади.

 Агар ходим маҳаллий ҳужжат билан танишишни тасдиқловчи имзо қўйишдан бош тортса, гувоҳлар иштирокида далолатнома тузинг. Унда ходим ҳужжат билан таништирилганини, лекин уни ўқиб бўлгандан кейин имзо чекишдан бош тортганлигини кўрсатинг.

 Ходимларни маҳаллий ҳужжатлар билан таништиришнинг яна бир усули ҳам бор – томонлар электрон имзо билан имзоланган ҳужжатларни алмашганда электрон ҳужжат айланиши орқали. Амалдаги Меҳнат кодекси бундай тартибни тартибга солмайди, лекин у ҳам мавжуд бўлиш ҳуқуқига эга.

 Электрон ҳужжатдаги электрон рақамли имзо қоғоз ҳужжатдаги қўлда ёзилган имзога тенгдир. Бироқ бунинг учун бир вақтнинг ўзида "Электрон рақамли имзо тўғрисида"ги Қонуннинг 7-моддасида келтирилган айрим шартлар бажарилиши керак.

Бундан ташқари ҳамма ходимларда ҳам ЭРИ мавжуд эмас, бунинг учун  ишга олишдан бош тортиш ноқонуний ҳисобланади. Иш берувчи ўзининг молиявий имкониятларидан келиб чиқиб, барча ходимларга тўлиқ электрон ҳужжат айланиши учун корхона ҳисобидан ЭРИ олишни ташкил қилиши мумкин. Бундан ташқари, бу узоқда жойлашган филиаллар ва масофадан туриб ишловчи ишчилар бўлса, мақсадга мувофиқ саналади.