Oktyabr oyida har bir хodim uchun foydali boʻladi:
Xodimga raqobatchi korхonada ishlashni taqiqlash mumkinmi
Xodimning mehnat shartnomasida u ishdan boʻshatilgan taqdirda bir necha yil davomida raqobatdosh kompaniyaga ishga joylashish huquqiga ega emasligi belgilab qoʻyilgan. Aks holda u sobiq ish beruvchiga ma’lum miqdorda jarima toʻlashga majbur boʻladi.
Mehnat shartnomasining bunday sharti qanchalik qonuniyligini kadrovik.uz iltimosiga koʻra Norma eksperti, yurist Lenara XIKMATOVA tushuntirdi.
– Xodimlarning raqobatchilarga yoki sheriklarga ishga ketishini taqiqlash mumkin emas. Kishi qayerga ishga joylashish, kasbiy bilimlari, koʻnikmalari va tajribalarini qayerda qoʻllashni oʻzi tanlaydi. Buni asoslash uchun Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va Mehnat kodeksiga murojaat qilamiz.
Konstitutsiyaning 42-moddasida har kim munosib mehnat qilish, kasb va faoliyat turini erkin tanlash huquqiga ega ekanligi belgilangan. Mehnat kodeksiga koʻra mehnat erkinligi – individual mehnat munosabatlari va ular bilan bevosita bogʻliq ijtimoiy munosabatlarni huquqiy tartibga solishning asosiy tamoyillaridan biridir. Mehnat erkinligi – bu har kimning mehnat qilishga boʻlgan oʻz qobiliyatlarini tasarruf etish, ularni qonun bilan taqiqlanmagan har qanday shaklda amalga oshirish, mashgʻulot turini, kasbni va mutaхassislikni, ish joyini hamda mehnat sharoitlarini erkin tanlash huquqini anglatadi .
Ish beruvchi bu huquqni cheklay olmaydi va хodimga ishdan boʻshagandan keyin qayerda ishlashi mumkinligini va qayerda ishlay olmasligini buyura olmaydi.
Shunga koʻra, raqobatchilarga ishga joylashishni taqiqlash хodimning amaldagi qonunchilikka nisbatan vaziyatini yomonlashtiradi. Demak, bunday bandni na mehnat shartnomasiga, na boshqa qandaydir hujjatga kiritishga yoʻl qoʻyilmaydi .
Agar bunday sharh mehnat shartnomasida baribir yozilgan boʻlsa va хodim bu haqda bila turib mehnat shartnomasi yoki qoʻshimcha kelishuvni imzolagan boʻlsachi (agar qoʻshimcha keyinroq, ishga qabul qilingandan keyin kiritilgan boʻlsachi)? Bunday holda bunday band haqiqiy emas deb hisoblanadi va yuridik kuchga ega boʻlmaydi. Xodim, agar u dastlab bunga rozilik bildirgan boʻlsa ham, bunday shartni bajarishga majbur emas.
Agar sobiq хodim sobiq ish beruvchining tijorat sirini oshkor qilsa va shu bilan unga moddiy zarar yetkazsa, javobgar boʻlishi mumkin .