Иш берувчи вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик бўйича нафақа миқдорини қандай тўғри ҳисоблаши керак

«Ходим тўлов учун ўткир респиратор касаллик ташхиси қўйилган вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик варақасини тақдим этди. Аммо у онкология касаллиги муносабати билан онкологик диспансерда ҳисобда туришини айтиб, 100% миқдорида тўлов талаб қилмоқда. Ходим ҳақми?»

Вазиятни kadrovik.uz илтимосига кўра эксперт ва кадрлар хизмати раҳбари Валерия ЛЯНДРЕС изоҳлади:

– Вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик бўйича нафақаларни тайинлаш ва тўлаш тартибини «Давлат ижтимоий суғуртаси бўйича нафақалар тайинлаш ва тўлаш тартиби тўғрисида»ги Низом белгилайди (АВ рўйхат рақами 1136, 08.05.2002 йил), унда вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик бўйича нафақалар миқдори ҳам белгиланади.

Вақтинча ногиронлик нафақалари миқдори ходимларнинг иш стажи, шунингдек ижтимоий аҳамиятга эга касалликлар турларидан келиб чиқиб фарқланади.

Низомнинг 27-банди билан (АВ рўйхат рақами 1136, 08.05.2002 йил) ижтимоий аҳамиятга эга бўлган касалликлар (сил касаллиги, онкология касалликлари, янгидан пайдо бўладиган хатарли ўсимталар, жинсий йўл билан ўтадиган касалликлар, СПИД, мохов (лепра) касаллиги, руҳий касалликлар) бўйича ҳисобда турган ходимларга улар томонидан давлат ижтимоий суғурта бадали тўлаган даврининг (умумий иш стажининг) давомийлигига боғлиқ равишда вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик нафақаси қуйидаги миқдорларда тўланади:

• умумий иш стажи 8 йил ва ундан ортиқ бўлган ходимларга – иш ҳақининг 100 фоизи миқдорида;
• умумий иш стажи 5 йилдан 8 йилгача бўлган ходимларга – иш ҳақининг 80 фоизи миқдорида;
• умумий иш стажи 5 йилгача бўлган ходимларга – иш ҳақининг 60 фоизи миқдорида.

Кўриб турганимиздек, ушбу имтиёзлар миқдори ижтимоий аҳамиятга эга касалликлар бўйича ҳисобда турмайдиган касал бўлган ходимларга бериладиган имтиёзлардан каттароқдир .

Ходимнинг ижтимоий аҳамиятга эга касалликлар бўйича ҳисобда турувчи сифатида  имтиёзларга эга эканлигини қандай аниқлаш мумкин?

Афсуски, вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик варақаларида фақат ходимнинг белгиланган муддат учун ташхиси кўрсатилади ва ижтимоий аҳамиятга эга касалликларга киритилиши мумкин, иш берувчига ходим касаллик вақтида диспансер ҳисобида турадими-йўқми, кўринмайди.

Мазкур вазиятда ходимга қандай миқдорда нафақа тайинлаш кераклигини ҳал қилиш ва тушуниш жуда қийин.

Ахир, касаллик ташхисидан қатъи назар, агар у ҳисобда турса, оширилган миқдорда нафақа олишга ҳақли бўлади.

Бир томондан, ходимни пулли имтиёздан  маҳрум қилиш мумкин эмас, бошқа томондан, иш берувчи нафақа тўлови тўғри ҳисобланганлигига ишонч ҳосил қилиши керак.

Ходимга (ходимларга) вақтинча меҳнатга қобилиятсизлик бўйича нафақанинг оширилган миқдори учун иш берувчига унинг ташхиси ва ҳисобда туриш ҳолатини тасдиқловчи тиббий муассасадан ёки ихтисослаштирилган диспансердан (сил, онкологик, психиатрия ва бошқалар) қўшимча маълумотнома тақдим қилиш кераклигини тушунтиришни тавсия қиламиз.