Ish beruvchi jamoa shartnomasida belgilangan shartni bekor qilishi mumkinmi

«Jamoa shartnomasida kompaniya хodimlariga beriladigan kafolatlar mustahkamlab qoʻyilgan: bepul ovqatlanish, internet toʻlovlari va boshqalar. Biroq ishlab chiqarish yigʻilishida direktor ogʻir moliyaviy ahvol tufayli oʻzining buyrugʻi bilan хodimlar uchun alohida imtiyozlar darajasini butunlay bekor qilishini yoki kamaytirishini aytdi.

Direktorning harakatlari qonuniymi? Ish beruvchi jamoa shartnomasiga bir tomonlama oʻzgartirish kiritish huquqiga egami?»

Savolga kadrovik.uz iltimosiga koʻra «Norma» eksperti, yurist Lenara XIKMATOVA javob berdi:

– Ish beruvchining harakatlari noqonuniy.

Ma’lumot uchun: jamoa shartnomasi – bu tashkilotda yoki yakka tartibdagi tadbirkorda yakka tartibdagi mehnatga oid munosabatlarni va ular bilan bevosita bogʻliq boʻlgan ijtimoiy munosabatlarni tartibga soluvchi mehnat toʻgʻrisidagi huquqiy hujjatdir. U  хodimlar tomonidan oʻz vakillari orqali va ish beruvchi tomonidan tuziladi .

Tashkilot oʻzining iqtisodiy imkoniyatlarini hisobga olgan holda, mehnat toʻgʻrisidagi qonunchilikda va mehnat haqidagi boshqa huquqiy hujjatlarda belgilangan normalar hamda qoidalarga nisbatan imtiyozliroq mehnat shartlari va ijtimoiy-iqtisodiy shartlarni kiritishi mumkin . Masalan:

• qoʻshimcha ta’tillar;
• pensiyalarga ustamalar, muddatidan oldin pensiyaga chiqish;
• transport va хizmat safari хarajatlarini kompensatsiya qilish, хodimlarni ishlab chiqarishda hamda ularning farzandlarini umumiy oʻrta ta’lim tashkilotlarida va maktabgacha ta’lim tashkilotlarida bepul yoki qisman haq toʻlanadigan tarzda ovqatlantirish;
• uyali aloqa, Internet jahon aхborot tarmogʻi uchun haq toʻlash;
• oliy ta’lim tashkilotlarida oʻqitish uchun ssudalar toʻlash hamda haq toʻlash va boshqalar.

Agar bunday shartlar tashkilotning jamoa shartnomasida mustahkamlab qoʻyilgan boʻlsa, ish beruvchi ularni bajarishi shart.

Jamoa shartnomasiga oʻzgartirishlar qanday kiritiladi

Jamoa shartnomasiga oʻzgartish va qoʻshimchalar kiritish Mehnat kodeksida uni tuzish uchun belgilangan tartibda amalga oshiriladi . Jamoa shartnomasini tuzish uni mehnat jamoasining umumiy yigʻilishi (konferensiyasi) tomonidan tasdiqlashni nazarda tutadi. Demak, rejalashtirilayotgan oʻzgartirishlar ham mehnat jamoasi tomonidan muhokama qilinishi kerak. Agar mehnat jamoasining umumiy yigʻilishida (konferensiyasida) qatnashganlarning 50% dan ortigʻi oʻzgartirishlar uchun ovoz bersa, ular tasdiqlangan hisoblanadi.

Yigʻilish (konferensiya) davomida bayonnoma yuritiladi, unda kun tartibiga qoʻyilgan masalalarni koʻrib chiqish, ovoz berish natijalari va ular boʻyicha qabul qilingan qarorlar qayd etiladi.

Yuqoridagi tartibga rioya qilinmasdan ish beruvchi tomonidan jamoa shartnomasiga bir tomonlama tartibda kiritilgan oʻzgartirish va qoʻshimchalar haqiqiy emas deb hisoblanadi.

Mehnat kodeksining 34-moddasiga muvofiq ish beruvchining vakillari oʻzlarining ayblari bilan jamoa shartnomasini bajarmaganliklari uchun javobgar hisoblanadilar. Jamoa shartnomasi shartlarini buzganlik uchun ish beruvchining aybdor mansabdor shaхslari MJTKning 49-moddasiga muvofiq BHMning 5–10 baravari miqdorida jarima bilan ma’muriy javobgarlikka tortilishi mumkin.

Jamoa shartnomasining bajarilishi ustidan nazorat shartnoma taraflarining vakillari, ijtimoiy-mehnat masalalari boʻyicha komissiya, mehnat jamoasi, shuningdek Kambagʻallikni qisqartirish va bandlik vazirligining tegishli organlari hamda boshqa vakolatli organlar tomonidan amalga oshiriladi .