Янги Меҳнат кодекси бўйича таътилни қандай қайта ҳисоблаш керак

«Ташкилот ходимларида меҳнат  таътилининг умумий давомийлиги бугунги кунда йигирма тўрт иш кунини (асосий ўн беш кун + жамоа шартномаси бўйича қўшимча тўққиз кун) ташкил қилади. Янги МК жорий этилиши билан ходимлар учун таътилларни календарь кунларда қандай ҳисоблаш керак? Уларнинг давомийлигини ўзгартирмаса бўладими?».

Саволларга эксперт ва «Норма» кадрлар хизмати раҳбари Валерия ЛЯНДРЕС жавоб берди:

– Янги Меҳнат кодекси меҳнат таътили  давомийлиги борасида уларни ҳисоб-китоб қилишда янги талабларни назарда тутади :

1) таътиллар аввалгидек иш кунларида эмас, балки календарь кунларида ҳисоблаб чиқарилади;

2) асосий таътилнинг энг кам давомийлиги йигирма бир календарь кунни ташкил қилади (илгари – ўн беш иш куни эди).

Таътилнинг йигирма бир календарь куни уч календарь ҳафтани ташкил этишини таъкидлаб ўтмоқчимиз, бу олти кунлик иш ҳафтасидан (худди шу уч календарь ҳафтаси) келиб чиқиб ҳисобланадиган таътилнинг ўн саккиз иш кунига  тенг. Мазкур «формула» келгусида таътиллар давомийлигини календарь кунларда тўғри қайта ҳисоблашга ёрдам беради.

Иккита вариантни кўриб чиқамиз.

1. Агар жамоа шартномасида ва меҳнат шартномаларида ходимларга қуйидаги таътиллар берилиши назарда тутилган бўлса:

• асосий (меҳнат) – ўн беш иш куни давомийлигида;
• қўшимча – тўққиз иш куни,

янги МК шартлари бўйича асосий таътилнинг давомийлигини албатта ўзгартириш керак.

Қўшимча таътил кунларининг давомийлиги олти кунлик иш ҳафтаси ҳисобидан дам олиш иш кунларининг умумий давомийлиги бўйича фақат календарь кунларида қайта ҳисобланиши мумкин.

Мисол учун, агар душанбадан бошлаб тўққиз иш кунини санашни олсак, улар чоршанба куни тугайди. Энди бу душанбадан чоршанбагача календарь кунларида қандай кўринишини қайта ҳисоблаймиз. 10 календарь кун ҳосил бўлади.

Шундай қилиб, ушбу вазиятда ходимларга янги қоидаларга кўра қуйидаги миқдорда таътиллар берилиши керак:

• асосий (меҳнат) – йигирма бир календарь кун давомийликдаги;
• қўшимча – ўн календарь кун

2. Агар жамоа шартномасида ва меҳнат шартномаларида ходимларга қуйидаги таътиллар берилиши назарда тутилган бўлса:

• асосий (меҳнат) – йигирма тўрт иш куни давомийлигида;
• қўшимча – йўқ,

корхона раҳбариятига ходимларнинг вакиллик органи (касаба уюшмаси қўмитаси) билан биргаликда янги Меҳнат кодексига биноан асосий таътил муддатини йигирма бир календарь кунга ўзгартириш ёки фақат таътил кунларини календарь кунларига қайта ҳисоблаш тўғрисида қарор қабул қилишни тавсия қиламиз. Йигирма тўрт календарь кунлари билан таққослаганда, бу ерда таътилнинг қисқариши ва тегишинча, ходимлар меҳнат шароитларининг ёмонлашиши кузатилади.

Йигирма тўрт иш куни (4 календарь ҳафта) календарь кунларига қайта ҳисобланганда тахминан йигирма саккиз календарь кунни (худди ўша 4 календарь ҳафта) ташкил қилишини эътиборга олинг, бу белгиланган энг кам таътил давомийлигидан (йигирма бир календарь кун, уч календарь ҳафта) кўпроқдир.

Шунинг учун сиз ходимларга давомийлиги йигирма саккиз календарь кун бўлган таътилни қолдиришингиз мумкин. Бу қонун бузилиш бўлмайди, чунки у меҳнат шароитларини ёмонлаштирмайди, балки яхшилайди.

Ушбу вазиятларнинг барчасини жамоа шартномасида ёзиб қўйишни ва ходимлар билан меҳнат шартномаларига қўшимча келишувлар тузишни тавсия этамиз.

Уларда – асосий ва қўшимча таътил кунлари сонини аниқ белгиланиши керак (меҳнат шартномаси шартларини бироз ўзгартириб). Масалан:

• асосий (меҳнат) таътил – йигирма бир календарь кун давомийлигида;
• қўшимча – етти календарь кун,

уларнинг умумий давомийлиги камида йигирма саккиз календарь кундан кам бўлмаслиги керак. Бу илгари амалда бўлганларга нисбатан меҳнат шароитларини ёмонлаштирмайди.