Меҳнат шартномасини фуқаролик-ҳуқуқий хусусиятга эга шартномадан қандай фарқлаш мумкин

Ташкилотингизда у ёки бу мутахассиснинг меҳнатидан фойдаланишдан аввал, у билан тузиладиган шартнома тури – меҳнат ёки фуқаролик-ҳуқуқий хусусиятга эгами – аниқлаштириб олинг. Бунинг учун бўлғуси ишнинг хусусиятини ҳисобга олиш керак. Агар шахснинг фаолияти маълум бир лавозим, касб ёки мутахассислик  бўйича доимий бўлса, меҳнат шартномасини тузинг.

Мисол учун, ходим 4 ой давомида фуқаролик-ҳуқуқий хусусиятга эга  шартнома бўйича бухгалтернинг вазифаларини бажариб келмоқда. Раҳбарият бу билан сунъий равишда меҳнат муносабатларини фуқаролик-ҳуқуқий хусусиятга эгаси билан алмаштирмоқда.

Мавзу бўйича материаллар:

• Бош бухгалтер фуқаролик-ҳуқуқий хусусиятга эга  шартнома бўйича ишлай оладими? Бу ҳолатда у нима учун жавобгар бўлади;
• Вакансия бўлганда ходим фуқаролик-ҳуқуқий хусусиятга эга  шартнома бўйича ишлайди.

Янги Меҳнат кодекси ходим билан иш берувчи ўртасидаги якка тартибдаги меҳнатга оид муносабатларни ҳақиқатда тартибга соладиган фуқаролик-ҳуқуқий хусусиятга эга шартномалар тузишга тўғридан-тўғри тақиқ киритди .

Меҳнат шартномаси бўйича қабул қилинган ходим ташкилот штатига ҳисобга олинади, унга қуйидагилар тўлиқ татбиқ қилинади:

1) меҳнат тўғрисидаги қонунчилик;

2) корхонада ўрнатилган меҳнат шартлари.

Бундай ходим ички меҳнат тартиби қоидаларига, меҳнат режимига, иш берувчининг унинг ишига доир кўрсатмаларига ва бошқа шартларга  бўйсуниши шарт.

Бундан ташқари меҳнат шартномаси асосида ишлайдиган ходимга бир қатор кафолатлар тақдим қилинади. Улар орасида:

• меҳнатга ҳақ тўлаш ҳар ойда камда икки мартадан ;
• корхонанинг маҳаллий ҳужжатлари билан белгиланган мукофотлар, қўшимча тўловлар, устамалар, рағбатлантирувчи тўловлар  ;
• меҳнат ва ижтимоий таътиллар (ҳомиладорлик ва туғиш, бола парвариши бўйича, ўқув, ижодий таътиллар)   ;
• вақтинча меҳнатга лаёқатсизлик бўйича нафақа тўлаш ;
• ва бошқалар.

Ушбу кафолатлар фуқаролик-ҳуқуқий хусусиятга эга шартнома  бўйича ишлайдиган ходимларга татбиқ қилинмайди. Фуқаролик-ҳуқуқий хусусиятга эга шартнома бўйича томонларнинг мажбуриятларини Меҳнат кодекси эмас, балки Фуқаролик кодекси тартибга солади.

Фуқаролик-ҳуқуқий хусусиятга эга  шартномани қачон тузиш мумкин

Сиз муайян ишларни бажарадиган ёки бир марталик ёки даврий тусдаги хизматларни кўрсатадиган шахслар билан фуқаролик-ҳуқуқий хусусиятга эга шартномалар тузишингиз мумкин. Бунга пудрат шартномаси мисол бўла олади.

Пудрат шартномаси бўйича бир томон (пудратчи) бошқа томоннинг (буюртмачининг) топшириғи бўйича муайян ишларни бажариш ва унинг натижасини буюртмачига белгиланган муддатда топшириш мажбуриятини олади. Буюртмачи эса иш натижасини қабул қилиш ва тўлаш мажбуриятини олади . Бундай шартларда, масалан, ташкилот веб-сайтини ишлаб чиқиш учун шартнома тузиш мумкин.

Фуқаролик-ҳуқуқий тусдаги шартноманинг предмети бўлиб бажарилган иш ёки кўрсатилган хизматнинг (тайёрланган бухгалтерия ҳисоботи, қурилган ёки таъмирланган бино, етказиб берилган юк, ишлаб чиқилган дастурий маҳсулот ва бошқалар) аниқ якуний натижаси саналади. Бунда

фуқаролик-ҳуқуқий хусусиятга эга  шартнома бўйича ишни бажараётган шахс:

• шартноманинг бошқа томонига (буюртмачига) бўйсунмайди;
• корхона штатида рўйхатда турмайди ва меҳнат жамоасининг аъзоси саналмайди;  
• унга нисбатан интизомий жазо чораларини қўллаб бўлмайди;  
• унга меҳнат дафтарчаси юритилмайди;
• таътиллар берилмайди, шу жумладан – ижтимоий;
• иш ҳақи миқдори ва муддатлари келишув бўйича белгиланади;
• меҳнат шартномаси бўйича ишлайдиган ходимлар учун белгиланган кафолатлар унга нисбатан татбиқ қилинмайди.

Меҳнат шартномасининг фуқаролик-ҳуқуқий хусусиятга эга шартномадан асосий фарқлари:

Тушунтиришни «Норма» эксперти Валерия ЛЯНДРЕС янгилади