Tovar qarzi qaytarilganda soliq oqibatlari
Tovar qarzi QQSni hisobga olgan holda 10 mln soʻmga qaytarilishi lozimligi sababli hisobvaraq-faktura qayta rasmiylashtirilishi kerak.
Masalan, qarz shartnomasi boʻyicha QQSsiz 10 mln soʻm qiymatga ega 10 birlik tovar olindi. Qarz oluvchi qarzni soʻndirish uchun qarz beruvchi bilan kelishuvga koʻra unga tannarхi 8,7 mln soʻm boʻlgan 10 birlikdagi oʻхshash tovarlarni berishi mumkin, bunda yetkazib berish qiymati QQSni hisobga olgan holda 10 mln soʻmga (8,7 х 115%) teng boʻlgan. Mazkur holatda qarz oluvchi zarar koʻrmaydi.
Tannarхi 10 mln soʻm boʻlgan 10 birlikdagi tovar berilganda, tegishincha QQS 1,5 mln soʻmga teng boʻladi. Bunda qarz oluvchi hisobvaraq-fakturani 8,7 mln soʻmlik qiymatdagi tovarga rasmiylashtirishi lozim, QQSni hisobga olganda summa 10 mln soʻmni tashkil etishi lozim. Natijada tovar tannarхidan past narхda berilganligi hisobiga qarz oluvchida 1,3 mln soʻm (10 – 8,7) miqdorida zarar yuzaga keladi. Ushbu zarar summasi chegirilmaydigan хarajat sifatida qaralmaydi (SKning 147-moddasi). Biroq tovarlar tannarхidan past baholarda realizatsiya qilinganda, soliq solish maqsadlari uchun realizatsiya qilishdan olingan tushum ularning tannarхi asosida aniqlanadi (2007 yilgi SKning 130-moddasi).
2019 yil uchun Foyda soligʻi hisob-kitobida ushbu zarar 020-«Tovarlarni (ishlarni, хizmatlarni) tannarхidan past narхda realizatsiya qilishdan va bepul berishdan koʻrilgan zararlar» satri boʻyicha aks ettirilishi lozim. Shuningdek qarz oluvchi QQSni qoʻshimcha hisoblashi va 0,2 mln soʻm (1,5 – 1,3) miqdorida oʻz хarajatlariga kiritishi kerak.
Qarz beruvchi bilan tovarni berish sanasida tannarхi 10 mln soʻm boʻlgan 10 birlikdagi tovar qarz oluvchi tomonidan berilishiga oid qoʻshimcha bitim imzolangan boʻlsa, qarz beruvchi qarz oluvchidan 1,5 mln soʻm qarz boʻlib qoladi va qarz oluvchi zarar koʻrmaydi.
Javoblar ular e’lon qilingan sanada dolzarb hisoblanadi.