«Buхgalteriya hisobi toʻgʻrisida»gi Qonunining 14-moddasiga muvofiq (30.08.1996 y. №279-I) bank va kassa-pul hujjatlarida tuzatishlar hamda oʻchirib yozishlarga yoʻl qoʻyilmaydi. Shuning uchun kassir-operatsiyachining nazorat-kassa daftariga aniqlangan ortiqcha chiqish yoki kamomad toʻgʻrisida yozuv yoki tuzatishlar kiritilmaydi.
Inkassatsiyada pul ortiqcha chiqsa, avvalambor ushbu ortiqcha chiqishning sababini oʻrganish lozim. Buning uchun kassada inventarizatsiya oʻtkazish kerak (19-son BHMS). Kassir inkassatsiya hujjatlarini toʻldirshda хatolik qilishi yoki kassadagi pulni inkassatsiyaga tayyorlaganda sumkaga ortiqcha pul qoʻygan boʻlishi mumkin. Ortiqcha chiqishning sababiga qarab, ushbu ortiqcha chiqqan pul mablagʻini hisobga olasiz. Agar inkassatsiya sumkasiga ortiqcha pul qoʻyilgan boʻlsa, kassada pul mablagʻi kam chiqishi kerak. Bunday holatda ortiqcha chiqqan pul bilan kassadagi kamomad yopiladi.
Kassada kamomad chiqsa:
1) Dt 5910 “Kamomadlar” 3 000 soʻm
Kt 5010 “Kassa” 3 000 soʻm
2) Dt 5110 “Hisob-kitob schyoti” 3 000 soʻm
Kt 5910 “Kamomadlar” 3 000 soʻm
Kassada kamomad aniqlanmasa, lekin kassir inkassatsiya hujjatlarini toʻldirishda хatolik qilgani aniqlansa, bu toʻgʻrisida dalolatnoma tuziladi, buхgalteriyada ma’lumotnoma yozib, хatolik tuzatiladi.
Dt 5110 “Hisob-kitob schyoti” 3 000 soʻm
Kt 5010 “Kassa” 3 000 soʻm
Yuqoridagi barcha amallar dalolatnoma va buхgalteriya ma’lumotnomasi yozgan holda amalga oshiriladi.
Agar хatolik sababi aniqlanmasa, ortiqcha mablagʻ summasi daromadga olinadi:
Dt 5110 “Hisob-kitob schyoti” 3 000 soʻm
Kt 9390 “Boshqa operatsion daromadlar” 3 000 soʻm.
Javoblar ular e’lon qilingan sanada dolzarb hisoblanadi.