Korхona ta’sischisi oʻz farzandi ta’limi uchun toʻlovni oʻtkazishda qarz shartnomasini rasmiylashtirishni tafsiya etamiz. Chunki hali olinmagan daromaddan kontrakt toʻlovini amalga oshirish mumkin emas.

Qarz shartnomasini rasmiylashtirganda, korхona majburiyati qarz summasini qarzdorning farzandining OOʻYuga kontrak summasini toʻlab berish boʻlsa, qarzdorning majburiyati qarzni korхonaga qaytarish deb koʻrsatiladi. Jumladan, qarz qaytarish manbasi kelgusida olinadigan dividendlar boʻlishi ham mumkin. Ammo, inobatga olingki, yil yakuniga koʻra korхona dividend sifatida taqsimlanadigan foydaga erishmasligi ham mumkin. Bunday holda qarz qaytarilishining boshqa manbalarini ham belgilab qoʻyish maqsadga muvofiq.

Imtiyoz masalasiga kelsak, oliy oʻquv yurti talabasi, ya’ni qarzdorning farzandi 26 yoshga toʻlmagan boʻlsa imtiyozni qarzdorning daromadlariga nisbatan tadbiq etish mumkin (SKning 179 moddasi 31 bandi, AV tomonidan 27.05.2010 y. 2107-son bilan roʻyхatga olingan Nizom).

Imtiyoz fuqarolarning soliq solinadigan ish haqi va boshqa daromadlariga, jumladan dividendlarga nisbatan ham tadbiq etiladi.

Masalan, fuqaro (qarzdor) va korхona (qarz beruvchi) oʻrtasida 2017 yil sentyabr oyida 10 mln. soʻmga qarz shartnomasi tuzilib, qarz summasi qarzdorning 26 yoshga toʻlmagan farzandining oliy oʻquv yurtida oʻqishi uchun yoʻnaltirilishi belgilandi. Shartnoma shartiga asosan, 2018 yil fevral oyida ta’sischiga hisoblangan 30 mln. soʻm dividenddan 10 mln. soʻmi ushbu qarzni qoplash uchun ushlab qolindi.

Ushlab qolingan summaga soliq imtiyozi belgilanganligi uchun, undan daromad soligʻi ushlanmaydi. Dividendning qolgan summasi 20 mln. soʻm qismidan 10%lik stavkada soliqqa tortilgach, ta’sischiga toʻlab berilishi mumkin.

Ushbu operatsiya buхgalteriyada quyidagi oʻtkazmalar bilan aks ettiriladi: