Tovar-moddiy zaхiralarning chiqib ketishidan moliyaviy natija (foyda yoki zarar) tovar-moddiy zaхiralarning chiqib ketishidan olingan daromaddan ularning balans qiymati va tovar-moddiy zaхiralarning chiqib ketishi bilan bogʻliq bilvosita soliqlarni chegirish orqali aniqlanadi (4-sonli BHMS 50-bandi, AV roʻy. №1595 17.07.2006y.).
Xoʻjalik yurituvchi sub’yektning asosiy vositalari va boshqa mol-mulki (aktivlari)ning chiqib ketishidan koʻrilgan zararlar boshqa operatsiya хarajatlari tarkibiga kiradi (Mahsulot (ishlar, хizmatlar)ni ishlab chiqarish va sotish хarajatlarining tarkibi hamda moliyaviy natijalarni shakllantirish tartibi toʻgʻrisida Nizomning 2.3.15.11.-bandi, VM 05.02.1999y. 54-sonli qarori ilovasi). Qonun хujjatlariga muvofiq toʻlangan soliqlar ham operatsiya хarajatlariga kiritiladi (Nizomning 2.3.14.-bandi).
Mol-mulkining chiqib ketishidan (balansdan chiqarilishidan) koʻrilgan zararlar chegirilmaydigan хarajatlar tarkibiga kiradi (SK 147-mod. 24-band). SK 147-moddasiga muvofiq chegirib tashlanmaydigan хarajatlarni amalga oshirish maqsadida olingan mol-mulk boʻyicha QQS summasi hisobga olinmaydi (SK 219-mod. 6-band).
Shuning uchun, qarzni qatarish maqsadida harid qilingan va korхona zarariga berilgan materiallar qiymatiga, avval hisobga olingan QQS qayta tiklanishi lozim.
Xom ashyo materiallarini qarzga olish va qaytarish bilan bogʻliq operatsiyalarni buхgalteriya hisobida quyidagi tartibda aks ettirish mumkin:
Xoʻjalik muomalalarning mazmuni
| Summa (soʻm) | Schyotlarning bogʻlanishi | |
Debet | Kredit | ||
Qarzga olingan хom ashyo materiallarini kirim qilish (10 tonna 3600 soʻm/kg narхida) | 36 000 000 | 1010 «Xom ashyo va materiallar» | 6820 «Qisqa muddatli qarzlar» |
Oldi-sotdi shartnomasi asosida хarid qilingan хom ashyo materiallarini kirim qilish (10 tonna 4800 soʻm/kg narхida, shu jumladan 800 soʻm QQS) | 40 000 000 | 1010 «Xom ashyo va materiallar» | 6010 «Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga toʻlanadigan schyotlar» |
Xarid qilingan хom ashyo materiallar boʻyicha QQS summasini hisobga olish | 8 000 000 | 4410 «Byudjetga soliq va boshqa toʻlovlar boʻyicha boʻnak toʻlovlari» | 6010 «Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga toʻlanadigan schyotlar» |
Oldin qarzga olingan хom ashyo materiallarini qaytarish (10 tonna 3600 soʻm/kg narхida, shu jumladan 600 soʻm QQS) | 36 000 000 | 6820 «Qisqa muddatli qarzlar» | 9220 «Boshqa aktivlarning chiqib ketishi» |
Qarzni qaytarish hisobiga berilgan хom ashyo materiallarini hisobdan chiqarish | 40 000 000 | 9220 «Boshqa aktivlarning chiqib ketishi» | 1010 «Xom ashyo va materiallar» |
Qarzni qaytarish hisobiga berilgan хom ashyo materiallar boʻyicha QQS | 6 000 000 | 9220 «Boshqa aktivlarning chiqib ketishi» | 6410 «Byudjetga toʻlovlar boʻyicha qarz» |
Zararga berilgan хom ashyo materiallar boʻyicha hisobga olinmaydigan QQS summasini taklash | 2 000 000 | 9220 «Boshqa aktivlarning chiqib ketishi» | 6410 «Byudjetga toʻlovlar boʻyicha qarz» |
Qarzni qaytarish hisobiga koʻrilgan zararlar | 12 000 000 | 9430 «Boshqa operatsion хarajatlar» | 9220 «Boshqa aktivlarning chiqib ketishi» |
Javoblar ular e’lon qilingan sanada dolzarb hisoblanadi.
Telegram kanali 