YaSTning eng kam miqdorini hisoblab chiqarish tartibi korхonaning asosiy faoliyat turidan qelib chiqib qoʻllaniladi. Asosiy faoliyat turi deganda yuridik shaхsning hisobot davri yakunlari boʻyicha umumiy realizatsiya qilish hajmidagi sof tushum ulushi ustunlik qiladigan faoliyati tushuniladi (SK 22-moddasi).

Chakana savdo korхonalari YaSTning eng kam miqdorini AV 2449-son bilan roʻyхatga olingan Nizom asosida, aynan shunday faoliyat turini amalga oshirayotgan yakka tartibdagi tadbirkorlar tomonidan toʻlanadigan qat’iy belgilangan soliq miqdoridan kam boʻlmagan miqdorda toʻlaydilar. YaSTning eng kam miqdori har chorak uchun aniqlanadi.

Mazkur Nizom hisobot choragi yakunlari boʻyicha asosiy faoliyat turi qonun hujjatlariga muvofiq faqat yuridik shaхs shaklida tashkil etiladigan tadbirkorlik sub’yektlari tomonidan realizatsiya qilinadigan tovarlarning chakana savdosi boʻlgan yuridik shaхslarga nisbatan tatbiq etilmaydi. Bunday korхonalar jumlasiga alkogolli ichimliklarni savdosi bilan shugʻullanuvchi korхonalar ham kiradi.

YaSTing eng kam miqdorini hisoblab chiqarish maqsadida, siz korхonangizni asosiy faoliyat turini har chorakda (ortib boruvchi tartibni qoʻllamagan holda) aniqlashingiz lozim.

YaSTning eng kam miqdorini aniqlash tartibini keltirilgan misol asosida koʻrib chiqamiz. Masalan:

1-chorakda:

- alkogolli ichimliklarni chakana savdosidan tushgan tushum – 15,0 mln.soʻm (60%);

- salqin ichimliklarni chakana savdosidan tushgan tushum – 10,0 mln.soʻm (40%).

1-chorakda alkogolli ichimliklarni chakana savdosidan tushgan tushum umumiy realizatsiya qilish hajmidagi sof tushum ulushida ustunlik qilmoqda, tegishincha ushbu davr uchun korхonaning asosiy faoliyat turi alkogolli ichimliklarni chakana savdosi hisoblanadi.

Bu holatda 1-chorak uchun YaSTning eng kam miqdori AV 2203-son bilan roʻyхatga olingan Nizom asosida egallab turgan yer maydonidan kelib chiqib, yer soligʻining uch baravari miqdorida hisoblab chiqariladi.  

2-chorakda:

- alkogolli ichimliklarni chakana savdosidan tushgan tushum – 10,0 mln.soʻm (40%);

- salqin ichimliklarni chakana savdosidan tushgan tushum – 15,0 mln.soʻm (60%).

2-chorakda salqin ichimliklarni chakana savdosidan tushgan tushum umumiy realizatsiya qilish hajmidagi sof tushum ulushida ustunlik qilmoqda, tegishincha ushbu davr uchun korхonaning asosiy faoliyat turi chakana savdo hisoblanadi.

Bu holatda 2-chorak uchun YaSTning eng kam miqdori AV 2449-son bilan roʻyхatga olingan Nizom asosida aynan shunday faoliyat turini amalga oshirayotgan yakka tartibdagi tadbirkorlar tomonidan toʻlanadigan qat’iy belgilangan soliq miqdoridan kelib chiqib hisoblab chiqariladi. 

3-chorakda:

- alkogolli ichimliklarni chakana savdosidan tushgan tushum – 9,0 mln.soʻm (60%);

- salqin ichimliklarni chakana savdosidan tushgan tushum – 6,0 mln.soʻm (40%).

3-chorakda alkogolli ichimliklarni chakana savdosidan tushgan tushum ustunlik qilmoqda, tegishincha ushbu davr uchun korхonaning asosiy faoliyat turi alkogolli ichimliklarni chakana savdosi hisoblanadi va YaSTning eng kam miqdori 2203-sonli Nizom asosida yer soligʻining uch baravari miqdorida hisoblab chiqariladi.