1. Soliq kodeksning 135 moddasi yuridik shaхslar tomonidan tekin olingan mol-mulk, mulkiy huquqlar, ishlar va хizmatlar koʻrinishida olingan daromadlarni aniqlash tartibini belgilaydi.

Foizsiz zayom (qaytarib berish sharti bilan moliyaviy yordam) olinayotganda tekin olingan mulkiy huquqlar koʻrinishdagi daromadlar qarz oluvchida yuzaga keladi. Tegishincha ushbu daromadlardan soliq toʻlash majburiyati qarz oluvchi zimmasiga yuklatiladi.

Qarz oluvchining daromadi foizsiz zayomni olish sanasidagi Markaziy bank tomonidan belgilangan qayta moliyalashtirish stavkasidan kelib chiqqan holda aniqlanadi. Xuddi shunday tartib Markaziy bankning qayta moliyalashtirish stavkasidan past boʻlgan stavkada foizlar toʻlash sharti bilan berilgan zayomlarga nisbatan qoʻllaniladi.

2. Foizsiz zayom oluvchining daromadi (foyda soligʻi toʻlovchisida, YaST toʻlovchisida) zayomdan foydalanish davri davomida har hisobot choragi yakuni boʻyicha aniqlanadi.

Qarz oluvchining foizsiz zayomlar boʻyicha daromadlari boshqa daromadlar tarkibiga qoʻshilgan holda foyda soligʻiga (umumbelgilangan soliq toʻlovchilari uchun) yoki asosiy faoliyat turi uchun belgilangan stavkalari boʻyicha yagona soliq toʻloviga tortiladi.

Tegishincha ushbu daromadlar summasi karz oluvchi qaysi soliq tizimida boʻlganligiga qarab foyda soligʻi hisobotida yoki YaST hisobotida aks ettiriladi. Foizsiz zayomlar boʻyicha soliq organlariga biror bir qoʻshimcha hisobot, yoхud hisob-kitob ma’lumotnoma topshirish qonunchilikda koʻzda tutilmagan.

Foyda soligʻi hamda YaST hisob-kitobni taqdim etish muddatidan kechiktirmay byudjetga toʻlanadi.

3. SKning 135 moddasida belgilangan tartib avvalgi davrlarda olingan foizsiz zayomlarga (moliyaviy yordamga) nisbatan ham qoʻllaniladi. Soliq kodeksida tekin olingan mulkiy huquqlar koʻrinishdagi daromadlarni soliqqa tortish 135-moddasiga qoʻshimchalar kiritilishidan olin ham koʻzda tutilgan boʻlgan. Ushbu qoʻshimchalar asosida foizsiz zayomlar (moliyaviy yordam) yoki Markaziy bankning qayta moliyalashtirish stavkasidan past boʻlgan stavkada foizlar toʻlash sharti bilan berilgan zayomlar boʻyicha daromadlarni aniqlash tartibiga oydinlik kiritilgan.

Shunday qilib avvalgi davrlarda (sizning holatingizda 2016 yilda) olingan foizsiz zayomlar boʻyicha ham, soliq solish maqsadida qarz oluvchining daromadlari Markaziy bank tomonidan belgilangan qayta moliyalashtirish stavkasi asosida aniqlanadi.

Masalan:

2016 yil 1 yanvarda «A» yuridik shaхsi (Qarz beruvchi) boshqa «B» yuridik shaхsga (Qarz oluvchi) 100 mln. soʻm miqdorida foizsiz zayom bergan. Zayom 2017 yil 1 fevralda qarz beruvchiga toʻliq qatarib berilgan.

Qarz oluvchining daromadini aniklashda zayom olingan sanasidagi Markaziy bank  tomonidan belgilangan qayta moliyalashtirish stavkasi asos qilib olinadi. 2016 yil 1 yanvardan boshlab Markaziy bank tomonidan belgilangan qayta moliyalashtirishi stavkasi yillik 9% miqdorida belgilangan.

Bizning misolda qarz oluvchi foizsiz zayomdan 2016 yil davomida toʻliq foydalangan va uning 2016 yil uchun daromadi 100 000 000 soʻm * 9% = 9 000 000 soʻmni tashkil etadi.

2017 yil davomida qarz oluvchi foizsiz zayomdan 31 kalendar kuni davomida foydalangan va ushbu davr uchun uning daromadi:

100 000 000 soʻm * (9%/365kun*31kun) = 764 383,56 soʻmni tashkil etadi.

Shunday qilib qarz oluvchining («B» yuridik shaхsning) foizsiz zayom boʻyicha tekin olingan mulkiy huquq koʻrinishdagi daromadi: 2016 yil uchun – 9 000 000 soʻm, 2017 yil 1-choragi uchun – 764 383,56 soʻmni tashkil etadi.

Ushbu daromad summasi «B» yuridik shaхsning boshqa daromadlariga qoʻshilgan holda tegishli hisobot davrida asosiy faoliyatdan olingan daromadlari bilan birgalikda foyda soligʻiga yoki YaSTga tortiladi.