1. Солиқ кодекснинг 135 моддаси юридик шахслар томонидан текин олинган мол-мулк, мулкий ҳуқуқлар, ишлар ва хизматлар кўринишида олинган даромадларни аниқлаш тартибини белгилайди.
Фоизсиз заём (қайтариб бериш шарти билан молиявий ёрдам) олинаётганда текин олинган мулкий ҳуқуқлар кўринишдаги даромадлар қарз олувчида юзага келади. Тегишинча ушбу даромадлардан солиқ тўлаш мажбурияти қарз олувчи зиммасига юклатилади.
Қарз олувчининг даромади фоизсиз заёмни олиш санасидаги Марказий банк томонидан белгиланган қайта молиялаштириш ставкасидан келиб чиққан ҳолда аниқланади. Худди шундай тартиб Марказий банкнинг қайта молиялаштириш ставкасидан паст бўлган ставкада фоизлар тўлаш шарти билан берилган заёмларга нисбатан қўлланилади.
2. Фоизсиз заём олувчининг даромади (фойда солиғи тўловчисида, ЯСТ тўловчисида) заёмдан фойдаланиш даври давомида ҳар ҳисобот чораги якуни бўйича аниқланади.
Қарз олувчининг фоизсиз заёмлар бўйича даромадлари бошқа даромадлар таркибига қўшилган ҳолда фойда солиғига (умумбелгиланган солиқ тўловчилари учун) ёки асосий фаолият тури учун белгиланган ставкалари бўйича ягона солиқ тўловига тортилади.
Тегишинча ушбу даромадлар суммаси карз олувчи қайси солиқ тизимида бўлганлигига қараб фойда солиғи ҳисоботида ёки ЯСТ ҳисоботида акс эттирилади. Фоизсиз заёмлар бўйича солиқ органларига бирор бир қўшимча ҳисобот, ёхуд ҳисоб-китоб маълумотнома топшириш қонунчиликда кўзда тутилмаган.
Фойда солиғи ҳамда ЯСТ ҳисоб-китобни тақдим этиш муддатидан кечиктирмай бюджетга тўланади.
3. СКнинг 135 моддасида белгиланган тартиб аввалги даврларда олинган фоизсиз заёмларга (молиявий ёрдамга) нисбатан ҳам қўлланилади. Солиқ кодексида текин олинган мулкий ҳуқуқлар кўринишдаги даромадларни солиққа тортиш 135-моддасига қўшимчалар киритилишидан олин ҳам кўзда тутилган бўлган. Ушбу қўшимчалар асосида фоизсиз заёмлар (молиявий ёрдам) ёки Марказий банкнинг қайта молиялаштириш ставкасидан паст бўлган ставкада фоизлар тўлаш шарти билан берилган заёмлар бўйича даромадларни аниқлаш тартибига ойдинлик киритилган.
Шундай қилиб аввалги даврларда (сизнинг ҳолатингизда 2016 йилда) олинган фоизсиз заёмлар бўйича ҳам, солиқ солиш мақсадида қарз олувчининг даромадлари Марказий банк томонидан белгиланган қайта молиялаштириш ставкаси асосида аниқланади.
Масалан:
2016 йил 1 январда «А» юридик шахси (Қарз берувчи) бошқа «Б» юридик шахсга (Қарз олувчи) 100 млн. сўм миқдорида фоизсиз заём берган. Заём 2017 йил 1 февралда қарз берувчига тўлиқ қатариб берилган.
Қарз олувчининг даромадини аниклашда заём олинган санасидаги Марказий банк томонидан белгиланган қайта молиялаштириш ставкаси асос қилиб олинади. 2016 йил 1 январдан бошлаб Марказий банк томонидан белгиланган қайта молиялаштириши ставкаси йиллик 9% миқдорида белгиланган.
Бизнинг мисолда қарз олувчи фоизсиз заёмдан 2016 йил давомида тўлиқ фойдаланган ва унинг 2016 йил учун даромади 100 000 000 сўм * 9% = 9 000 000 сўмни ташкил этади.
2017 йил давомида қарз олувчи фоизсиз заёмдан 31 календар куни давомида фойдаланган ва ушбу давр учун унинг даромади:
100 000 000 сўм * (9%/365кун*31кун) = 764 383,56 сўмни ташкил этади.
Шундай қилиб қарз олувчининг («Б» юридик шахснинг) фоизсиз заём бўйича текин олинган мулкий ҳуқуқ кўринишдаги даромади: 2016 йил учун – 9 000 000 сўм, 2017 йил 1-чораги учун – 764 383,56 сўмни ташкил этади.
Ушбу даромад суммаси «Б» юридик шахснинг бошқа даромадларига қўшилган ҳолда тегишли ҳисобот даврида асосий фаолиятдан олинган даромадлари билан биргаликда фойда солиғига ёки ЯСТга тортилади.
Жавоблар улар эълон қилинган санада долзарб ҳисобланади.