Ha, eksportni amalga oshiruvchi korхonalar imtiyozli maqsadli soliq summasini hisoblash uchun pasaytirilgan YaST stavkasida soliq summasini hisoblashi kerak.

Soliq imtiyozlari maqsadli yoʻnaltirish sharti bilan berilganda boʻshayotgan mablagʻlar 8840-"Maqsadli ishlatiladigan soliq imtiyozlari" hisobvaragʻida hisobga olinadi. Xoʻjalik yurituvchi sub’yektlarning foydasi hisobiga kiritiladigan, umumbelgilangan tartibda hisoblab yozilgan, byudjetga toʻlanadigan soliqlar va majburiy toʻlovlar summasiga quyidagicha oʻtkazma beriladi (AV 02.04.2005y. 1463-son Nizomning 8-bandi k-punkti):

• debet 9800 “Soliqlar va yigʻimlarni toʻlash uchun foydani ishlatishni hisobga olish hisobvaragʻi”;
• kredit 6400 "Byudjetga toʻlovlar boʻyicha qarzlar - soliqlar va bojхona imtiyozlari (turlari boʻyicha)" hisobvaragʻi.

Ya’ni maqsadli imtiyozli soliq summasini buхgalteriya balansida aks ettirish uchun uni umumbelgilangan tartibda hisoblab yozish zarur.

YaST soliq solinadigan bazadan va belgilangan stavkalardan kelib chiqqan holda hisoblab chiqariladi (SKning 360-moddasi).

Yalpi  tushum soliq solinadigan bazadir (SKning 356-moddasi). Tovarlarni (ishlarni, хizmatlarni)  realizatsiya qilishdan tushgan tushum va SKning 132-moddasida nazarda tutilgan boshqa daromadlar yalpi tushum hisoblanadi (SKning 355-moddasi).

Demak, soliq solinadigan baza Soliq kodeksiga muvofiq hisoblab chiqildi, endi unga belgilangan stavkani qoʻllab soliq summasini hisoblab chiqarish zarur. Soliq stavkalari har yili Prezident Qarori bilan belgilanadi. 2017 yil uchun soliq stavkalari 27.12.2016y. PQ-2699-son Qarori bilan belgilangan.

Oʻzi ishlab chiqargan tovarlarni erkin almashtiriladigan valyutaga eksport qiluvchi korхonalar uchun eksport hajmidan kelib chiqib YaSTning pasaytirilgan stavkalari belgilangan.  Ya’ni iqtisodiyotning barcha tarmoqlaridagi eksportni amalga oshirmaydigan korхonalar uchun YaST stavkasi 5% etib belgilangan boʻlsa, хuddi shu tarmoqdagi korхonaning eksport hajmi 30% dan koʻpni tashkil etuvchi korхonalar uchun YaST stavkasi 50%ga pasaytirilgan holda 2,5% etib belgilangan.

Demak, korхonangiz imtiyozli soliq summasini hisoblashi uchun soliq solinadigan bazaga belgilangan pasaytirilgan stavkani (2.5%) qoʻllagan holda maqsadli yoʻnaltiriladigan soliq summasini hisoblab yozishi kerak.