Ўзбекистон Республикаси Меҳнат қонунчилигига кўра, 16 ёшга тўлмаган шахсларни ишга қабул қилиш мумкин эмас. Бироқ, ёшларни меҳнатга тайёрлаш учун умумтаълим мактаблари, ўрта махсус, касб-ҳунар ўқув юртларининг ўқувчиларини уларнинг соғлиғига ҳамда маънавий ва ахлоқий камол топишига зиён етказмайдиган, таълим олиш жараёнини бузмайдиган енгил ишни ўқишдан бўш вақтида бажариши учун - улар 15 ёшга тўлганидан кейин ота-онасидан бирининг ёки ота-онасининг ўрнини босувчи шахслардан бирининг ёзма розилиги билан ишга қабул қилишга йўл қўйилади(МКнинг 77-м.).
Мактаб ўқувчиларининг меҳнатидан (меҳнат шартномаси асосида) фойдаланганда улар учун белгиланган иш вақти нормасига амал қилиш талаб қилинади. Ўқишдан бўш вақтларида ишлаётган ўқувчиларнинг ўқув йили давомидаги иш вақти муддати тегишли ёшдаги шахслар учун назарда тутилган иш вақти (16дан18 ёшгача бўлганларга ҳафтасига – 36 соат; 15дан16 ёшгача бўлганларга ҳафтасига – 24 соат) энг кўп муддатининг ярмидан ортиб кетиши мумкин эмас(МКнинг 242-м.). Шунингдек, 18 ёшга тўлмаган шахсларни тунги ишларга, иш вақтидан ташқари ишларга ва дам олиш кунларидаги ишларга жалб этиш тақиқланади (МКнинг 245-м.).
Корхоналарда ўқишдан бўш вақтида ишлаётган ўқувчиларнинг меҳнатига ишлаган вақтига мутаносиб равишда ёки ишлаб чиқарган маҳсулотига қараб ҳақ тўланади(МКнинг 243-м. 2-қ.).
Шуни эътиборга олиш ҳам керакки, ўн саккиз ёшга тўлмаган шахслар меҳнатидан шу тоифа ходимларининг соғлиғи, хавфсизлиги ёки ахлоқ-одобига зиён етказиши мумкин бўлган меҳнат шароити ноқулай ишларда, ер ости ишларида ва бошқа ишларда фойдаланиш тақиқланади. Шунингдек улар учун белгилаб қўйилган нормадан ортиқ оғир юк кўтаришлари ва ташишларига йўл қўйилмайди(МКнинг 241-м).
Агаркорхонада иш вақтида тез-тез оғир юкларни ташиш ёки кўтаришга тўғри келадиган бўлса, корхонадан қўшимчасига Ўн саккиз ёшга тўлмаган шахслар кўтаришлари ва ташишлари мумкин бўлган оғир юк нормаларининг чегарасини белгилаш тўғрисидаги низом талабларига риоя этиш талаб этилади.
Солиққа оид қонун ҳужжатларида ишлайдиган ўқувчиларнинг оладиган даромадларига солинадиган солиқ (ЖШДС) бўйича алоҳида имтиёзлар белгиланмаган. Улар бошқа жисмоний шахслар учун белгиланган имтиёзлардан фойдаланиш ҳуқуқига эгалар (СКнинг 279-моддаси).
Шунингдек, савол мазмунида кўрсатилган вазиятда ишлаб чиқарилган маҳсулотни сотишда, улар айнан ўқувчилар томонидан ишлаб чиқарилгани муносабати билан қўлланадиган имтиёз ҳам мавжуд эмас.
Агар солиқ даврида (йил) корхонанинг ялпи тушуми 1 млрд.сўмдам кўп бўлмаса, у ягона солиқ тўловчиси бўлиши мумкин. Акс ҳолда умумбелгиланган солиқлар тўлашга ўтади (СКнинг 350, 351-моддалари).
Сизнинг ҳолатингизда, умумбелгиланган солиқларга қуйидагилар киради:
- Юридик шахслардан олинадиган фойда солиғи;
- Қўшимча қиймат солиғи;
- Мол-мулк солиғи (солиқ солинадиган объект мавжуд бўлса);
- Ер солиғи (солиқ солинадиган ер участкаси бўлса);
- Сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ.
Ялпи тушум 1 млрд.сўмдан 3 млрд.сўмгача бўлса, корхона ҚҚСни соддалаштирилган тартибда тўлаши мумкин (СКнинг 40-1 боби).
Жавоблар улар эълон қилинган санада долзарб ҳисобланади.
Телеграм канали 