1. Электр энергиясидан фойдаланиш Қоидаларининг 3-бандига мувофиқ (кейинги ўринларда – Қоидалар) (ВМнинг 22.08.2009 йилдаги 245-сон қарорига 1-илова)  электр энергиясини етказиб бериш электр таъминоти шартномаси асосида амалга оширилади. Қуйидагилар унинг томонлари ҳисобланади:

- ҳудудий электр тармоқлари корхонаси (кейинги ўринларда – ҲЭТК);

- энергия қурилмалари ҲЭТК тармоғига бевосита уланган истеъмолчи.

Электр таъминоти шартномаси "Ўзбекэнерго" ДАК томонидан ишлаб чиқилган намунавий шартнома шакли бўйича тузилади.

Қоидалар билан белгиланганки, электр таъминоти шартномаси асосида истеъмолчиларга электр энергиясини сотиш ва тақсимлаш ҳуқуқига фақат ҲЭТК ва унинг бўлинмаси эга.

Шартномага асосан субистеъмолчининг истеъмолчи электр тармоғига уланиши кўзда тутилиши мумкин. Бироқ, бундай уланиш фақат ҲЭТКнинг розилиги ва фақат истеъмолчи ва субистеъмолчи ўртасида тузилган электр таъминоти шартномаси асосида бўлиши мумкин. Бунда асосий электр таъминоти шартномаси (ҲЭТК ва истеъмолчи ўртасида) субистеъмолчиларнинг электр энергияси истеъмолини ҳисобга олган ҳолда, электр энергиясининг умумий (йиғма) миқдори бўйича тузилади.

Истеъмолчи электр тармоқларининг техник ҳолатини таъминлаш бўйича эксплуатацион харажатлар учун субистеъмолчилар, истеъмолчи билан субистеъмолчи ўртасида тузилган алоҳида шартнома бўйича электр энергиясининг умумий ҳажмидан олинадиган улушга мутаносиб равишда ҳақ тўлайдилар. Бундай харажатларни тўлаш истеъмолчи ва субистеъмолчи ўртасида тузилган алоҳида шартнома асосида амалга оширилади. Эксплуатацион харажатларни субистеъмолчига бериладиган электр энергияси тарифига қўшишга рухсат этилмайди (Қоидаларнинг 38-банди).

Шундай қилиб, Электр энергиясидан фойдаланиш қоидалари билан ижарага берувчи-истеъмолчи билан ижарачи-субистеъмолчи ўртасида алоҳида электр таъминоти шартномаси тузилиши кўзда тутилган, фақат бунда ҲЭТК розилиги олиниши ҳамда Қоидаларда кўзда тутилган талабларга риоя қилиниши лозим.

2. Ижарага берувчининг ижарачи истеъмол қилган коммунал хизматлар, электр энергияси, алоқа хизматлари учун қоплаш суммасини акс эттириши, шунингдек ижарага берувчи томонидан ушбу хизматлар бўйича ҳисобварақ-фактурани расмийлаштириш тартиби Ҳисобварақ-фактураларни ҳисобга олиш ва расмийлаштириш тартибининг V бўлими билан тартибга солинган (АВ томонидан 22.03.2013 йилда 2439-сон билан рўйхатга олинган, МВ ва ДСҚнинг “Солиқ ҳисоботининг шаклларини тасдиқлаш тўғрисида”ги қарорига 3-илова).

Ижара шартномаси тузганда ижарачи томонидан истеъмол қилинган электр энергияси учун ижарага берувчи ва ижарачи ўртасида ўзаро ҳисоб-китобнинг қуйидаги вариантлари бўлиши мумкин:

1)      электр энергиясининг қиймати ижара ҳақи суммасига қўшилган, бунда уни алоҳида компенсация қилиш амалга оширилмайди. Бу ҳолатда ҳисобварақ-фактурани расмийлаштирганда ижара ҳақи суммаси алоҳида қатор билан кўрсатилади (электр энергияси қийматини алоҳида ажратмасдан):

- 5-графада – ижара ҳақи суммаси ҚҚСсиз;

- 8 ва 9-графаларда – ҚҚС ставкаси ва суммаси (ҚҚС тўловчилари учун, ҚҚС тўламайдиганлар учун – “ҚҚСсиз” белгиси);

- 10-графада – ижара ҳақи суммаси ҚҚСни ҳисобга олган ҳолда (ҚҚС тўловчилари учун, тўламайдиганлар бу графани тўлдиришмайди).

Ўзаро ҳисоб-китобнинг бундай вариантида ижара ҳақининг умумий суммаси ижарага берувчининг даромади ҳисобланади, ижара ҳақи суммасида ҳисобга олинадиган, ижарачи томонидан истеъмол қилинган электр энергияси қиймати эса – ижарага берувчининг харажати ҳисобланади (агар ижарага берувчи ҚҚС тўловчиси бўлса, бу қиймат бўйича ҚҚСни ҳисобга олиш ҳуқуқи билан).

2)      электр энергиясининг қиймати уларни ижарачи истеъмол қилган миқдорда қопланиши лозим. Бу ҳолатда ҳисобварақ-фактурани расмийлаштирганда қуйидагилар алоҳида қатор билан кўрсатилади:

-          5-графада ижара шартномасига мувофиқ ижара ҳақи суммаси ҚҚС суммасини 9-графада ажратиш билан (агар ижарага берувчи – ҚҚС тўловчи бўлса) ёки “ҚҚСсиз” белгиси билан, ҳамда 10-графада ижара ҳақининг умумий суммасини ҚҚСни ҳисобга олган ҳолда кўрсатиш (ҚҚС тўловчилари учун);

-          5-графада истеъмол қилинган электр энергияси учун қоплаш суммасини,  шу суммага тўғри келадиган ҚҚС суммасини 9-графада ажратиб кўрсатилади ҳамда ҚҚСни ҳисобга олган ҳолда  қоплашнинг умумий суммаси 10-графада акс эттирилади. Бунда ҚҚС суммасини барча ижарага берувчилар, ҚҚС тўловчилар ва уни тўламайдиганлар ажратиб кўрсатади.

-          Ўзаро ҳисоб-китобнинг бундай вариантида ижарачи томонидан қопланадиган электр энергияси учун ижарага берувчи томонидан тўланган (тўланиши лозим бўлган) сумма ижарага берувчининг харажати ҳисобланмайди. Ижарачидан олинган истеъмол қилинган электр энергияси учун қоплаш суммаси эса ижарага берувчининг даромади ҳисобланмайди.