Меҳнат кодексининг 153-моддасига биноан корхонада меҳнат ҳақи шакли ва тизимлари, мукофотлар, қўшимча тўловлар, устамалар, рағбатлантириш тарзидаги тўловлар жамоа шартномаларида, шунингдек иш берувчи томонидан касаба уюшмаси қўмитаси ёки ходимларнинг бошқа вакиллик органи билан келишиб қабул қилинадиган бошқа локал ҳужжатларда кўзда тутилиши мумкин.

Асосий ишлаб чиқариш, ёрдамчи ва хизмат кўрсатувчи  хизматлар ишчилари, бошқарув аппарати ходимлари ва бошқаларга  мукофот тўлаш тўғрисидаги Низом корхонанинг локал ҳужжати ҳисобланади. У иш берувчи томонидан касаба уюшмаси қўмитаси ёки ходимларнинг бошқа вакиллик органи билан келишиб тасдиқланади.

Ходимларга мукофот тўлаш тизими ишлаб чиқаришнинг ўзига хос хусусияти, тармоқ, корхонанинг молиявий имкониятлари, стратегик мақсадлари ва бошқа кўрсаткичларга боғлиқ.

Мукофот тўлаш тизими билан қуйидаги кўрсаткичлар учун мукофотлар белгиланиши мумкин:

-ходимнинг асосий меҳнат мажбуриятлари доирасидан ташқарига чиқадиган ишларни бажариши ва ошириб бажариши учун. Уларга асосий иш натижалари учун турли мукофотлар ва ишбай ҳақ тўланадиган ходимларга меъёрларни ошириб бажариш учун тўловни шакллантириш тартиби киради. Бу ҳолатда иш ҳақи ҳисоблаб ёзиш даражасини назорат қилиш имконини берадиган миқдорий параметрлар аниқланиши керак;

-мунтазам тусга эга бўлмаган муайян ютуқлар ёки муайян, етарлича узоқ календарь даври мобайнидаги (ярим йиллик, йиллик) жамоавий ишлар натижалари учун. Бунда ҳар бир ходимнинг меҳнати натижалари ва унга мукофот тўлаш миқдори ўртасида аниқ белгиланган миқдорий боғлиқликлар бўлиши мумкин эмас.

Ой, чорак, йил якунлари бўйича ишлаб-чиқариш-хўжалик фаолиятининг асосий натижалари учун мукофотлар тўлашни кўзда тутадиган мукофот тўлаш тизими энг кўп тарқалган тизим ҳисобланади.

Агар корхонада жамоа шартномаси ёки мукофот тўлаш тўғрисидаги низом мавжуд бўлмаса, у ҳолда иш берувчи алоҳида ажралиб турган ходимга буйруқ асосида якка тартибда мукофот тўлашга ҳақли.

Мукофотлар суммаси рағбатлантириш хусусиятига эга тўловлар жумласига  киради (СКнинг 173-моддаси) ва жисмоний шахслар даромадидан олинадиган солиқ (СКнинг 170-172-моддалари), ягона ижтимоий тўлов ва фуқароларнинг суғурта бадаллари солиш объекти ҳисобланади (СКнинг 307-моддаси).

Мукофотлар суммаси фуқароларнинг шахсий жамғариб бориладиган пенсия ҳисобварақларига ажратмалар объекти ҳисобланади. Ажратмалар ставкаси 1% миқдорида белгиланган. Бунда, 2015 йил 1 январдан бошлаб ШЖБПҲга ажратмалар ҳар ойда “0” ставка бўйича солиқ солинадиган 1 ЭКИҲга тенг суммадан ҳисобланмайди (ЎзР Президентининг 22.12.2015 йилдаги ПҚ-2455-сон Қарорига 9-илова).

Ҳисобланган суммалар жисмоний шахслар даромадидан олинадиган солиқ суммасининг камайиши ҳисобидан ўтказилади.